tutaj - Nazwa.pl

ROŚLINY NASIENNE
a) Wytwarzają nasiona. Mają w pełni wykształcone tkanki i organy.
b) Formy: drzewa, krzewy, rośliny zielne: jednoroczne, dwuletnie i wieloletnie.
Korzeń
a) Budowa zewnętrzna
b) Systemy korzeniowe
a. Palowy – u roślin dwuliściennych i nagonasiennych. Składa się z korzenia głównego i korzeni
bocznych.
b. System wiązkowy u roślin jednoliściennych. Korzeń główny zanika, a jego miejsce zajmuje pęk
jednakowych korzeni przybyszowych.
c) Modyfikacje korzeni
a. Korzenie spichrzowe – magazynują substancje zapasowe (marchew, mniszek lekarski, dalie), pełnią
funkcję przetrwalnikową, służą do rozmnażania wegetatywnego
b. Korzenie podporowe – wyrastają z pędu u roślin żyjących na grząskim gruncie, pomagają utrzymać
łodygę w pionie – kukurydza, mangrowce
c. Korzenie oddechowe – u roślin żyjących na glebach bardzo wilgotnych rosną pionowo w górę,
pobierają tlen do oddychania
d. Korzenie kurczliwe – wciągają cebulkę w głąb gleby (krokus, tulipan)
e. Korzenie asymilacyjne – zawierają chlorofil, prowadzą proces fotosyntezy, u roślin pływających i
nadrzewnych
f. Ssawki – u pasożytów i półpasożytów, wrastają w wiązki przewodzące rośliny żywiciela i czerpią z
nich wodę i asymilaty
g. Korzenie powietrzne – u roślin nadrzewnych (epifity), chłoną parę wodną z otoczenia
h. Korzenie czepne – wyrastają z łodyg, umożliwiają jej wspinanie się po podporach (bluszcz)
i. Korzenie przybyszowe – wyrastają z nietypowych miejsc rośliny, np. z boku łodygi lub na liściach.
d) Budowa pierwotna korzenia:
a. Skórka (ryzo derma) – komórki cienkościenne z włośnikami pobierają wodę i sole mineralne z
podłoża, komórki ściśle ułożone chronią korzeń przed infekcją
b. Kora pierwotna – tworzy cylinder wypełniający przestrzeń między skórką a walcem osiowym, jest
zbudowana z komórek miękiszowych, komórki ułożone są luźno, w przestrzeniach
międzykomórkowych gromadzi się powietrze z tlenem potrzebnym do oddychania. Komórki
zawierają leukoplasty, w których są gromadzone substancje zapasowe.
c. Walec osiowy – zawiera tkanki przewodzące. Pełni funkcje mechaniczną, chroni korzeń przed
zerwaniem.
e) Korzeń pobiera wodę z gleby dzięki osmozie. Polega ona na przenikaniu wody z roztworu mniej stężonego,
czyli o większej zawartości wody, do roztworu bardziej stężonego, czyli zawierającego mniej wody. Stężenie
roztworu w glebie jest zazwyczaj niższe niż w komórkach korzenia, więc woda przenika z gleby do włośników.
Następnie przepływa z nich do komórek znajdujących się obok, które zawierają mniej wody. W ten sposób
wędruje z komórki do komórki.
Osmoza w kuchni: uciekanie wody z posolonych ogórków (robią się miękkie).
Łodyga
a) Funkcje:
a. Pośredniczy w wymianie substancji między korzeniem a pozostałymi organami,
b. Utrzymuje o odpowiednim położeniu liście i kwiaty,
c. Służy do rozmnażania wegetatywnego.
b) W budowie wyróżniamy węzły (miejsca w których wyrastają liście) i międzywęźla. Na szczycie znajduje się
stożek wzrostu ukryty w stożku wierzchołkowym. W kątach liści wyrastają pąki boczne. Są to zawiązki liści.
Czasem znajdują się w nich pąki kwiatowe. Stożek wzrostu produkuje substancje, które hamują wzrost
pąków bocznych – tzw. dominacja wierzchołkowa. Po usunięciu pąka wierzchołkowego zaczynają rozwijać się
pąki uśpione, co przyczynia się do rozgałęziania się rośliny.
c) Rodzaje łodyg:
a. Asymilacyjne – zawierają chloroplasty, zachodzi w niej fotosynteza (kaktus)
b. Kłącza – łodygi podziemne, za pomocą których roślina prowadzi ekspansję (perz)
c. Pnące – owijają się wokół podpór lub zaczepiają o nie za pomocą wąsów (winobluszcz)
d. Bulwy – gromadzi substancje zapasowe, służy do rozmnażania (ziemniak)
e. Rozłogi – długie, płożące pędy nadziemne, na ich końcu pojawiają się sadzonki młodych roślin
(poziomka, truskawka)
f. Łodygi spichrzowe – nadziemne, zgrubiałe łodygi, które zawierają tkankę magazynującą asymilaty
(kalarepa) lub wodę (kaktus)
g. Cebule – silnie skrócona łodyga, zwana piętką, na której osadzone są liście spichrzowe (czosnek)
h. Ciernie – łodygi służące do ochrony, np. śliwa tarnina
d) Łodygi zielne i zdrewniałe
e) Budowa wewnętrzna:
a. Skórka – komórki ściśle ułożone, zewnętrzne ściany pokryte kutykulą. Woskiem lub włoskami
chroniącymi łodygę przed utratą wody.
b. Kora pierwotna – składa się głównie z tkanki miękiszowej, komórki są luźno ułożone.
c. Walec osiowy – tworzą go wiązki przewodzące, którym towarzyszą komórki tkanki wzmacniającej.
Kambium – miazga, część sitowa – łyko, naczyniowa - drewno
f) Przyrost rośliny na grubość – wzrost na grubość odbywa się dzięki tkance twórczej bocznej (miazga), która
pojawia się między wiązkami drewna i łyka w wiązkach przewodzących, tworząc pierścień. Komórki tej tkanki
dzielą się równolegle i prostopadle do powierzchni łodygi, odkładając na zewnątrz komórki łyka, a do
wnętrza komórki drewna. Pod skórką pojawia się tkanka korkotwórcza, która przez podziały odkłada za
zewnątrz komórki wtórnej tkanki okrywającej – korka.
Słoje przyrostu rocznego – drewno letnie (mają grubsze ściany komórkowe i są mniejsze) – tworzy warstwę
ciemnej barwy + drewno wiosenne (komórki większe) – jest jaśniejsze
g) Wiązki przewodzące otwarte – między drewnem a łykiem występuje miazga, występują u roślin
dwuliściennych i nagonasiennych.
Wiązki przewodzące zamknięte – zbudowane z drewna i łyka. Brak jest miazgi, dlatego rośliny u których one
występują nie przyrastają na grubość. Występują u roślin jednoliściennych.
Liść
a) Funkcje:
a. Prowadzi fotosyntezę,
b. Wymiana gazowa
c. Transpiracja czyli parowanie wody z rośliny.
b) Modyfikacje liści
a. Spichrzowe – zgrubiałe, mają dobrze rozwiniętą tkankę magazynującą wodę lub asymilaty,
b. Ochronne – sztywne, skórzaste, okrywają między innymi pąki drzewa,
c. Czepne – zredukowane do wąsów, które owijają się wokół podpór
d. Obronne – przekształcone w ciernie, które chronią przez roślinożercami (kaktus)
e. Pułapkowe – mają włoski gruczołowe z enzymami trawiennymi oraz są przystosowane do chwytania
owadów (rosiczka okrągłolistna)
f. Wabiące – przyciągają owady, np. czerwone liście gwiazdy betlejemskiej
g. Igły – u roślin nagonasiennych szpilkowych
h. Liścienie – liście zarodkowe
Układ użyłkowania liścia: a, b pierzaste, c. równoległe (łukowate), d.dłoniaste, e. wachlarzowate
Typy liści: pojedyncze, złożone (pierzaście, dłoniasto)
Budowa igły sosny
Aparaty szparkowe
a) Zbudowane są z dwóch komórek szparkowych.
b) Mechanizm otwierania- gdy komórka szparkowa wypełnia się wodą komórka pęcznieje, otwiera szparkę.
Przyczynia się do tego niskie stężenie dwutlenku węgla i duże nasłonecznienie. Woda pochodzi z
fotosyntezy zachodzącej w chloroplastach, które są w komórkach szparkowych.
c) Mechanizm zamykania: ilość wody w komórce maleje, tracą one turgor, wiotczeją i zamykają się.