budowa i funkcje łodygi

Materiały pochodzą z Platformy
Edukacyjnej Portalu
www.szkolnictwo.pl
Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie
w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie
i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania
w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.
BUDOWA I FUNKCJE
ŁODYGI
Agata Koprowska
Łodyga
Łodyga to główna, osiowa część pędu
rośliny, podtrzymująca liście, kwiaty
i owoce.
Funkcje łodygi:
• utrzymuje w pozycji pionowej roślinę oraz
odpowiednio kwiaty, liście, owoce;
• umożliwia przepływ wody z solami mineralnymi od
korzeni do liści, kwiatów i owoców;
• transportuje produkty fotosyntezy z liści do
pozostałych części rośliny;
• służy do rozmnażania wegetatywnego.
Rodzaje łodyg:
Rozróżniamy dwa rodzaje łodyg, a
mianowicie:
łodygi zielne
łodygi zdrewniałe
Łodygi zielne:
• są nietrwałe, obumierają pod koniec sezonu wegetacyjnego;
• występują u roślin jednorocznych (słonecznik, rumianek),
dwuletnich (marchew) i wieloletnich czyli bylin (cebule,
bulwy);
Łodygi zdrewniałe:
• są trwałe, charakterystyczne dla wieloletnich form
drzewiastych, krzewów i krzewinek;
Budowa zewnętrzna łodygi
Wszystkie łodygi posiadają:
WĘZŁY
MIĘDZYWĘŻLA
PĄKI
Budowa zewnętrzna łodygi
PĄKI
PĄKI BOCZNE
zawiązki liści lub odgałęzień
bocznych
PĄKI
WIERZCHOŁKOWE
znajdują się na szczycie łodygi,
odpowiadają za wzrost
Budowa zewnętrzna łodygi
Pojęcia:
PĄKI KWIATOWE
PĄKI UŚPIONE
pąki w których znajdują
się zawiązki kwiatów.
pąki boczne, które nie
rozwijają się od razu.
Budowa zewnętrzna łodygi
WĘZŁY
• Miejsca osadzenia liści oraz pąków
bocznych.
Budowa zewnętrzna łodygi
MIĘDZYWĘŻLA
Bezlistne odcinki łodyg pomiędzy
węzłami.
Budowa wewnętrzna łodygi:
W budowie wewnętrznej łodygi wyróżniamy:
- skórkę
- korę pierwotną
- walec osiowy
- wiązki przewodzące.
Budowa wewnętrzna łodygi:
SKÓRKA
ŁYKO
DREWNO
MIĘKISZ
KORA PIERWOTNA
Budowa wewnętrzna łodygi:
SKÓRKA
* zbudowana z warstwy ściśle ułożonych komórek;
* przesycona woskowatą substancją, która utrudnia
parowanie wody z powierzchni rośliny;
• posiada aparaty szparkowe oraz włoski;
• zadaniem skórki jest okrywanie łodygi i
chronienie jej przed wpływem szkodliwych
czynników środowiska.
Budowa wewnętrzna łodygi:
KORA PIERWOTNA
zbudowana głownie
z komórek miękiszowych
jej zewnętrzną część stanowi
tkanka
wzmacniająca
Budowa wewnętrzna łodygi:
WALEC
OSIOWY
zajmuje wnętrze
łodygi
centralną część walca
stanowi rdzeń, który
wypełniony jest
miękiszem
na obwodzie
znajdują się
wiązki
przewodzące
Budowa wewnętrzna łodygi:
WIĄZKI PRZEWODZĄCE
DREWNO
ŁYKO
Przekształcenia łodyg:
Łodygi niektórych gatunków roślin
zmieniając kształt, przystosowują się do
specyficznych środowisk i różnych
sposobów życia. Pozwala im to również
pełnić dodatkowe funkcje. Takimi
przekształconymi łodygami są: bulwy,
kłącza, rozłogi, ciernie i łodygi czepne.
Bulwy:
Jadalna część ziemniaka.
Pełni funkcje spichrzowe.
Służy do rozmnażania
bezpłciowego
(wegetatywnego). Wiosną
z tzw.“oczek“ – boczne pąki
ziemniaka, wyrastają nowe
pędy nadziemne. Bulwa
ziemniaka magazynuje
substancje odżywcze w
postaci skrobi.
Kłącza:
Są to łodygi podziemne, rosną
zawsze równolegle do
powierzchni gleby. Mają skrócone
międzywęźla, a z ich węzłów
wyrastają korzenie przybyszowe i
łuskowate liście. Gromadzą się w
nim substance zapasowe, które
umożliwiają roślinie przetrwanie.
Z pąków wyrastają na wiosnę
nowe pędy nadzemne.
Występują u: szpraaga,
rabarbaru,konwalii,irysa, imbiru.
Rozłogi:
Są to odgałęzienia dolnej
części pędu. Mają
wydłużone mięzywęźla.
W węzłach mogą się
rozwijać rośliny potomne.
Mogą też służyć do
rozmnażania bezpłciowego.
Wystęouja np. u poziomki,
truskawki.
Ciernie:
Łodygi niektórych roślin
przekształciły się w ciernie
np. u śliwy tarniny. Służą
do ochrony soczystych
owoców prze
roślinożercami. Przyjmują
postać sztywnych, ostro
zakończonych igieł.
Centrum każdego ciernia
stanowi wiązka
przewodząca.
Łodygi czepne:
Są bardzo cienkie
dlatego mogą owijać się
dookoła podpór np. pni
drzew. Występuje np. u
fasoli. U innych roślin
łodyga pnie się ku
górze, utrzymując swój
ciężar za pomocą
odgałęzień tzw. wąsów
czepnych.np. winorośl
Bibliografia i netografia:
• Podręcznik do biologii do gimnazjum ,, Plus życia 1,,
M.Jefimow, M.Sęktas, wyd. Nowa era 2009;
• Zeszyt ćwiczeń do biologii do gimnazjum ,, Plus życia 1,,
M.Jefimow, M.Sęktas, wyd. Nowa era 2009;
• Podręcznik do biologii do gimnazjum ,, Biologia XXI, cz.1
praca zbiorowa pod redakcja A.Jerzmanowskiego, wyd. WSiP
2003
• www.wikipedia.pl
• encyklopedia multimedialna PWN
• www.wiem.pl
• Vademecum gimnazjalisty ,,Biologia,,
• Szkolny przewodnik ,,Biologia,,