Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. BUDOWA I FUNKCJE ŁODYGI Agata Koprowska Łodyga Łodyga to główna, osiowa część pędu rośliny, podtrzymująca liście, kwiaty i owoce. Funkcje łodygi: • utrzymuje w pozycji pionowej roślinę oraz odpowiednio kwiaty, liście, owoce; • umożliwia przepływ wody z solami mineralnymi od korzeni do liści, kwiatów i owoców; • transportuje produkty fotosyntezy z liści do pozostałych części rośliny; • służy do rozmnażania wegetatywnego. Rodzaje łodyg: Rozróżniamy dwa rodzaje łodyg, a mianowicie: łodygi zielne łodygi zdrewniałe Łodygi zielne: • są nietrwałe, obumierają pod koniec sezonu wegetacyjnego; • występują u roślin jednorocznych (słonecznik, rumianek), dwuletnich (marchew) i wieloletnich czyli bylin (cebule, bulwy); Łodygi zdrewniałe: • są trwałe, charakterystyczne dla wieloletnich form drzewiastych, krzewów i krzewinek; Budowa zewnętrzna łodygi Wszystkie łodygi posiadają: WĘZŁY MIĘDZYWĘŻLA PĄKI Budowa zewnętrzna łodygi PĄKI PĄKI BOCZNE zawiązki liści lub odgałęzień bocznych PĄKI WIERZCHOŁKOWE znajdują się na szczycie łodygi, odpowiadają za wzrost Budowa zewnętrzna łodygi Pojęcia: PĄKI KWIATOWE PĄKI UŚPIONE pąki w których znajdują się zawiązki kwiatów. pąki boczne, które nie rozwijają się od razu. Budowa zewnętrzna łodygi WĘZŁY • Miejsca osadzenia liści oraz pąków bocznych. Budowa zewnętrzna łodygi MIĘDZYWĘŻLA Bezlistne odcinki łodyg pomiędzy węzłami. Budowa wewnętrzna łodygi: W budowie wewnętrznej łodygi wyróżniamy: - skórkę - korę pierwotną - walec osiowy - wiązki przewodzące. Budowa wewnętrzna łodygi: SKÓRKA ŁYKO DREWNO MIĘKISZ KORA PIERWOTNA Budowa wewnętrzna łodygi: SKÓRKA * zbudowana z warstwy ściśle ułożonych komórek; * przesycona woskowatą substancją, która utrudnia parowanie wody z powierzchni rośliny; • posiada aparaty szparkowe oraz włoski; • zadaniem skórki jest okrywanie łodygi i chronienie jej przed wpływem szkodliwych czynników środowiska. Budowa wewnętrzna łodygi: KORA PIERWOTNA zbudowana głownie z komórek miękiszowych jej zewnętrzną część stanowi tkanka wzmacniająca Budowa wewnętrzna łodygi: WALEC OSIOWY zajmuje wnętrze łodygi centralną część walca stanowi rdzeń, który wypełniony jest miękiszem na obwodzie znajdują się wiązki przewodzące Budowa wewnętrzna łodygi: WIĄZKI PRZEWODZĄCE DREWNO ŁYKO Przekształcenia łodyg: Łodygi niektórych gatunków roślin zmieniając kształt, przystosowują się do specyficznych środowisk i różnych sposobów życia. Pozwala im to również pełnić dodatkowe funkcje. Takimi przekształconymi łodygami są: bulwy, kłącza, rozłogi, ciernie i łodygi czepne. Bulwy: Jadalna część ziemniaka. Pełni funkcje spichrzowe. Służy do rozmnażania bezpłciowego (wegetatywnego). Wiosną z tzw.“oczek“ – boczne pąki ziemniaka, wyrastają nowe pędy nadziemne. Bulwa ziemniaka magazynuje substancje odżywcze w postaci skrobi. Kłącza: Są to łodygi podziemne, rosną zawsze równolegle do powierzchni gleby. Mają skrócone międzywęźla, a z ich węzłów wyrastają korzenie przybyszowe i łuskowate liście. Gromadzą się w nim substance zapasowe, które umożliwiają roślinie przetrwanie. Z pąków wyrastają na wiosnę nowe pędy nadzemne. Występują u: szpraaga, rabarbaru,konwalii,irysa, imbiru. Rozłogi: Są to odgałęzienia dolnej części pędu. Mają wydłużone mięzywęźla. W węzłach mogą się rozwijać rośliny potomne. Mogą też służyć do rozmnażania bezpłciowego. Wystęouja np. u poziomki, truskawki. Ciernie: Łodygi niektórych roślin przekształciły się w ciernie np. u śliwy tarniny. Służą do ochrony soczystych owoców prze roślinożercami. Przyjmują postać sztywnych, ostro zakończonych igieł. Centrum każdego ciernia stanowi wiązka przewodząca. Łodygi czepne: Są bardzo cienkie dlatego mogą owijać się dookoła podpór np. pni drzew. Występuje np. u fasoli. U innych roślin łodyga pnie się ku górze, utrzymując swój ciężar za pomocą odgałęzień tzw. wąsów czepnych.np. winorośl Bibliografia i netografia: • Podręcznik do biologii do gimnazjum ,, Plus życia 1,, M.Jefimow, M.Sęktas, wyd. Nowa era 2009; • Zeszyt ćwiczeń do biologii do gimnazjum ,, Plus życia 1,, M.Jefimow, M.Sęktas, wyd. Nowa era 2009; • Podręcznik do biologii do gimnazjum ,, Biologia XXI, cz.1 praca zbiorowa pod redakcja A.Jerzmanowskiego, wyd. WSiP 2003 • www.wikipedia.pl • encyklopedia multimedialna PWN • www.wiem.pl • Vademecum gimnazjalisty ,,Biologia,, • Szkolny przewodnik ,,Biologia,,