Organy wegetatywne roślin korzeń liście łodyga Opracowała: Aldona Kotlenga Systemy korzeniowe System korzeniowy intensywny, np. u traw głębokość do 20 -200 cm łączna długość do 2-3 km System korzeniowy ekstensywny rośliny drzewiaste sklerofity np. tamaryszek System korzeniowy powierzchniowy Budowa zewnętrzna korzenia Strefa włośnikowa pobieranie wody i różnicowanie się komórek Strefa wzrostu wzrost wydłużeniowy Strefa podziałów merystem wierzchołkowy okryty czapeczką Przekrój podłużny korzenia Komórki skórki wytwarzające włośniki oraz różnicowanie się innych tkanek Komórki korzenie rosnące na długość Komórki merystemu podziały mitotyczne Komórki czapeczki tkanka miękiszowa Włośniki korzeniowe Schemat przekroju poprzecznego korzenia epiblema Budowa pierwotna korzenia wzrost korzenia na długość Budowa pierwotna korzenia Zakładanie się budowy wtórnej wzrost korzenia na szerokość miazga drewno pierwotne łyko pierwotne Budowa wtórna korzenia wzrost na szerokość Rola PERYCYKLU (OKOLNICY = PERYKAMBIUM) nagonasienne, okrytonasienne • daje początek korzeniom bocznym • wytwarza kambium waskularne (kambium wiązkowe) u roślin z przyrostem wtórnym • wytwarza felogen WALEC OSIOWY W KORZENIU O BUDOWIE PIERWOTNEJ Budowa wtórna korzenia Podstawowe funkcje korzenia mechaniczna fizjologiczna Utrzymanie rośliny w podłożu dzięki licznym korzeniom w systemie Pobieranie wody z solami mineralnymi za pomocą włośników z zwiększających powierzchnię wchłaniania Modyfikacje korzeni Korzenie ssawki (haustoria) u jemioły Modyfikacje korzeni Korzenie czepne u bluszczu pospolitego Modyfikacje korzeni Korzeń spichrzowy marchwi Modyfikacje korzeni Korzenie podporowe u namorzynów Modyfikacje korzeni Korzenie oddechowe (pneumatofory) u namorzynów Modyfikacje korzeni Modyfikacje korzeni Korzenie oddechowe (pneumatofory) u cypryśnika błotnego Korzenie powietrzne figowca • występują głównie u epifitów, np. storczyków, • pobierają parę wodną z powietrza, • pokryte welamenem gromadzącym wodę, Modyfikacje korzeni Bulwy korzeniowe u dalii Łodyga – budowa zewnętrzna zawiązek pąka bocznego pąk szczytowy ,zawiera merystem wierzchołkowy, który powoduje wzrost na długość międzywęźle węzeł, zgrubienie, z którego wyrastają liście i pąki boczne Główne funkcje łodygi transport wody w górę rośliny transport asymilatów w górę i w dół rośliny rusztowanie dla liści, kwiatów i owoców Budowa pierwotna łodygi dwuliściennych (wzrost na długość) skórka tkanka okrywająca łyko część sitowa wiązki drewno część naczyniowa wiązki rdzeń kora pierwotna tkanka miękiszowa miazga (kambium) tkanka twórcza Wiązka przewodząca dwuliściennych kolateralna otwarta sklerenchyma tkanka wzmacniająca łyko część sitowa wiązki miazga (kambium) tkanka twórcza drewno część naczyniowa wiązki miękisz zasadniczy Budowa pierwotna łodygi jednoliściennych (wzrost na długość) skórka tkanka okrywająca łyko część sitowa wiązki drewno część naczyniowa wiązki Wiązka przewodząca jednoliściennych kolateralna zamknięta sklerenchyma łyko część sitowa wiązki drewno część naczyniowa wiązki miękisz zasadniczy Przekrój poprzeczny przez łodygę kukurydzy Budowa wtórna łodygi dwuliściennych przyrost łodygi na grubość Budowa wtórna łodygi dwuliściennych Budowa pierwotna łodygi jedno- i dwuliściennych Przekrój poprzeczny przez pień drzewa Słoje przyrostów rocznych drewna w klimacie umiarkowanym jasne drewno + ciemne drewno = przyrost roczny Łodyga spichrzowa • gromadzi materiał zapasowy, • umożliwia przetrwanie, • zawiera miękisz spichrzowy • łodyga kaktusów • łodyga kalarepy. Łodyga magazynująca wodę u Pachypodium Łodyga spichrzowa buraka Cebula • silnie skrócony pęd podziemny, Cebula zwyczajna liście łuskowate liście spichrzowe skrócona łodyga (piętka) korzenie przybyszowe Pęd i kwiatostan cebuli zwyczajnej Gałęziak • spłaszczona łodyga z miękiszem asymilacyjnym, • zastępuje liście, • opuncja, • szparagi. Rozłogi • wydłużone pędy, • służą do rozmnażania wegetatywnego, • zakorzeniają się w węźle i tworzą nową roślinę, • poziomki. Rozłogi jastrzębca kosmaczka Rozłogi truskawki Ciernie pochodzenia pędowego • szydłowate, ostre wyrostki, • chronią przed roślinożercami, • typowe dla kserofitów, • głóg, • tarnina. Źdźbło • zielna łodyga roślin z rodziny wiechlinowatych (trawy), • ma puste międzywęźla i pełne węzły (tzw. kolanka), Źdźbło żyta Wąsy pochodzenia pędowego • cienkie organy czepne, • pod wpływem bodźca mechanicznego owijają się wokół podpór (tigmotropizm, haptotropizm) • winorośl. Kłącze Kłącza perzu Kłącza kosaćca • podziemna, często wydłużona łodyga bylin, • Służy do rozmnażania wegetatywnego i gromadzi materiały zapasowe • perz, grążel. Jadalne kłącze pałki wąskolistnej Bulwy pochodzenia pędowego Ziemniak jadalny Solanum tuberosum pochodzi z Am. Pd Pomnik ziemniaka w Biesiekierzu Pędy pułapkowe Pływacz zwyczajny Wodna roślina owadożerna Liście powstają z zawiązków liściowych merystemu wierzchołkowego łodygi Różnobarwne liście Koleusa Blumego Rodzaje liści w ontogenezie roślin liścienie (l. zarodkowe) liście młodociane liście właściwe liście przykwiatostanowe podsadki liście przykwiatowe przysadki liście łuskowate liście zmodyfikowane Typy ulistnienia skrętoległe naprzeciwległe okółkowe Typy ulistnienia różyczkowe naprzemianległe Sposoby osadzenia liści liście ogonkowe liście pochwiaste Typy blaszki liściowej liście złożone pierzastozłożone liście pojedyncze dłoniastozłożone Nerwacja liści siatkowata Nerwacja liści a) pierzasta b) siatkowata d) dłoniasta c) równoległa e) wachlarzowata Przekrój przez blaszkę liściową Przekrój przez liść rośliny wodnej Przekrój przez liść rośliny wodnej Rozmnóżki liściowe płodolist Liście pułapkowe roślin owadożernych Rosiczka okrągłolistna Liście pułapkowe roślin owadożernych Dzbanecznik Muchołówka Modyfikacje liści – ciernie i kolce Ciernie przylistkowe robinii akacjowej Kolce róży gęstokolczastej Wąsy pochodzenia liściowego Groch zwyczajny rozwinięte przylistki blaszka liściowa przekształcona w wąs czepny Cierń przylistkowy Robinia akacjowa Cierń liściowy Berberys Liście spichrzowe Cebuli jadalnej Aloesu Liście sklerofitów Oleander C. kutikula E. wielowarstwowa skórka P. miękisz S. aparaty H. włoski Liść sklerofita - oleandra Liść sklerofita - oleandra Nerium oleander - sklerofit Opadanie liści Zwijanie liści u roślin A A. komórki zawiasowe Heterofilia różnopostaciowość liści Jaskier różnolistny Strzałka wodna Salwinia Owłosienie liści - kutner Kocanka piaskowa Dziewanna drobnokwiatowa Przekrój przez igłę sosny