budowa i funkcje korzenia
advertisement
Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. BUDOWA I FUNKCJE KORZENIA Agata Koprowska KORZEŃ Korzeń jest podziemnym organem rośliny, który jako pierwszy rozwija się podczas kiełkowania nasienia. FUNKCJE KORZENIA: • • • • • umocowanie rośliny w podłożu pobieranie wody i soli mineralnych gromadzenie substancji zapasowych rozmnażanie wegetatywne symbioza z bakteriami i grzybami BUDOWA ZEWNĘTRZNA KORZENIA Korzeń dzieli się na kilka odcinków, tak zwanych stref, różniących się budową i pełnionymi funkcjami. BUDOWA ZEWNĘTRZNA KORZENIA strefa korzeni bocznych strefa włośnikowa strefa wydłużenia stożek wzrostu korzenia czapeczka BUDOWA ZEWNĘTRZNA KORZENIA • • • • W budowie zewnętrznej korzenia można wyróżnić cztery zasadnicze strefy. Są to kolejno (patrząc od szczytu korzenia): strefa wierzchołkowa (stożek wzrostu) okryta czapeczką strefa wydłużenia (elongacji) strefa włośnikowa strefa korzeni bocznych Strefa wierzchołkowa (stożek wzrostu) • odpowiada za wzrost komórek • składa się z drobnych komórek, które stale się dzielą • otoczona warstwa komórek osłaniających , które tworzy czapeczkę Strefa wydłużenia • w strefie tej występują intensywne podziały komórkowe oraz wzrost korzenia Strefa włośnikowa • strefa różnicowania się • w strefie tej komórki różnicują się w skórkę, korę pierwotną, walec osiowy • w strefie tej komórki skórki tworzą cienkie wypustki – włośniki, które odpowiadają za pobieranie wody z gleby Strefa korzeni bocznych • korzeń tworzy odgałęzienia boczne, odpowiadające za utrzymanie rośliny w podłożu • zawiera uformowane tkanki stałe BUDOWA WEWNĘTRZNA KORZENIA • • • • skórka kora pierwotna drewno łyko BUDOWA WEWNĘTRZNA KORZENIA skórka kora pierwotna śródskórnia okolica (perycykl) drewno wiązki przewodzące łyko miazga (kambium) walec osiowy Skórka najbardziej zewnętrzna warstwa korzenia komórki ściśle przylegają do siebie wytwarza włośniki które pobierają wodę z solami mineralnymi Stanowi ochrone przed czynnikami zewnętrznymi Kora pierwotna • Utworzona z komórek miękiszowych o cienkościennych ścianach, z licznymi przestworami międzykomórkowymi Drewno • transportuje wodę do wyżej położonych oganów • naczynia drewna skupione są w centrum korzenia i w przekroju poprzecznym przypominają gwiazdę, między jej ramionami znajduj się komórki łyka. SYSTEMY KORZENIOWE Istnieją dwa typy systemów korzeniowych: • system wiązkowy np. u traw • system palowy np. u sosny, róży KORZENIE PRZYBYSZOWE Korzenie wyrastające w nietypowych miejscach rośliny, np. z boku łodygi lub na liściach. Ich zadaniem jest stabilizacja rośliny. Występują przede wszystkim u roślin rosnących w lasach tropikalnych gdzie podłoże jest bardzo podmokłe (np. u figowców, palm, filodendronów, pandanów). MODYFIKACJE KORZENIA • • • • • • U niektórych roślin korzenie ulegają modyfikacją. Przekształcenia dotyczą dodatkowych, często nietypowych funkcji. Istnieją więc: korzenie spichrzowe korzenie podporowe korzenie oddechowe ssawki korzenie powietrzne korzenie czepne Korzenie spichrzowe • pełnią funkcję organów magazynujących substancje pokarmowe, zapasowe; • są grube i mięsiste – charakteryzują się silnie rozrośniętym miękiszem spichrzowym; • występują u marchwi, buraka, pietruszki, selera, dalii Korzenie podporowe • występują u roślin rosnących nad brzegami wód • chronią roślinę przed zatopieniem • występują np. u kukurydzy, figowców, palm Korzenie oddechowe • mają postać długich stożków, wyrastających na powierzchnię gleby lub wody; • zapewniają dostęp powietrza do systemów korzeniowych zalanych wodą; • występują u niektórych roślin klimatu ciepłego rosnących na terenach bagnistych, gdzie jest mało tlenu ; • spotykane np. u cypryśnika błotnego i namorzynów Korzenie ssawki • występują u roślin pasożytniczych i półpasożytniczych np. jemioła; • roślina pobiera za pomocą ssawek wodę lub substancje odżywcze ze swojego żywiciela Korzenie powietrzne • zwisające swobodnie w powietrzu • umożliwiają pobieranie wody z powietrza, wchłaniają parę wodną • występują u niektórych epifitów rosnących w lasach tropikalnych Korzenie czepne • charakterystyczne dla pnączy i epifitów; • służą do przymocowywania się do gałęzi lub pni drzew wysokich, skał, murów lub ścian; • obecne są np. u bluszczu pospolitego. OSMOZA Woda wnika do korzenia dzięki osmozie. Proces ten polega na ruchu cząsteczek wody przez błony półprzepuszczlne z roztworu o niższym stężeniu do roztworu o stężeniu wyższym. Woda przepływa tak długo, aż stężenie wyrówna się, czyli liczba cząsteczek wody po obu stronach będzie taka sama. Na sktek osmozy woda przenika z gleby do włośników, w których stężenie rotworu jest wyższe. Nastęonie przepływa z nich do komórek leżących obok, któe zawieają mniej wody. Bibliografia i netografia: • Podręcznik do biologii do gimnazjum ,, Plus życia 1,, M.Jefimow, M.Sęktas, wyd. Nowa era 2009; • Zeszyt ćwiczeń do biologii do gimnazjum ,, Plus życia 1,, M.Jefimow, M.Sęktas, wyd. Nowa era 2009; • Podręcznik do biologii do gimnazjum ,, Biologia XXI, cz.1 praca zbiorowa pod redakcja A.Jerzmanowskiego, wyd. WSiP 2003 • www.wikipedia.pl • encyklopedia multimedialna PWN • www.wiem.pl • Vademecum gimnazjalisty ,,Biologia,, • Szkolny przewodnik ,,Biologia,,
