Historia starożytnego wschodu

1
Historia starożytnego wschodu
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
Kto jest ojcem historiografii
Herodot z Halikarnasu
Czym różni się prehistoria od historii
Wiedzę prehistoryczną czerpiemy z wykopalisk
Wiedzę historyczną czerpiemy z ksiąg zapisanych
Podział prehistorii
Epoka kamienia
Epoka żelaza
Epoka brązu
Najstarsze miasto na świecie
Catal Huyuk
Poszczególne epoki Egiptu
Egipt predynastyczny
Stare państwo egipskie
Pierwszy okres przejściowy
Średnie państwo egipskie
Drugi okres przejściowy
Nowe państwo egipskie
Epoka Późna
Od kiedy trwa cyw. Egipska
Około 3500 p.n.e.
Kiedy Egipt staje się prowincją rzymską
Po bitwie pod Akcjum (31 n.e.)
Kto jest twórcą pierwszego kodeksu
Król Urukagina
Kiedy Mezopotamia traci niepodległość
539 p.n.e. – najazd Persów
Od kiedy trwa cyw. Mezopotamska
4000 p.n.e.
Co oznacza słowo Mezopotamia
Międzyrzecze
Jakie państwo obecnie znajduje się na terenie Mezopotamii
Irak
Osiągnięcia Egipcjan
Sieć irygacyjna, kalendarz, hieroglify, cyfry
Zasługi Echnatona- faraona egipskiego
naturalizm w sztuce
monoteizm
Państwa podporządkowane Persom
Egipt
Lidia
Jonia
Mezopotamia
Jakie reformy wprowadził Dariusz I Wielki
Jednolity system miar i wag
Złota moneta
Podział państwa na satrapie
Największy reformator perski
Zaratusztra (dualizm religijny)
Osiągnięcia Persów
Imperium oparte o zasadę tolerancji
Dualizm religijny
Kto zniszczył cyw. perską
Aleksander Wielki Macedończyk
Etapy historii Izraela
Czasy patriarchów
Czasy sędziów
Pierwsza monarchia despotyczna
Okres zniewolenia
Druga monarchia
Diaspora
Patriarchowie Izraela
Abraham
Józef
Izaak
Jakub
Jozue
Czym jest niewola babilońska Żydów
Okres w którym Izrael znajdował się w niewoli babilońskiej
1
2
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
Czym jest niewola egipska
Okres, w którym Żydzi znajdowali się w Egipcie
Kto uwolnił Żydów z niewoli egipskiej
Mojżesz
Czym jest diaspora
Rozproszenie Żydów po świecie i wygnanie z Palestyny
Pierwszy król żydowski
Saul
Zasługi Dawida
Monarchia despotyczna
Zdobył Jerozolimę
Powiększył terytorialnie państwo
Czym są synagogi
Żydowskie domu modlitw
Największe osiągnięcia Chińczyków
Papier
Busola
Jedwab
Brąz
System polityczny
Proch
Porcelana
Mur Chiński
kusza
Kim był Konfucjusz
Twórca zasady 5 przyporządkowań – w Chinach, która miała zapewnić spokój społeczny
Czym były warny
Podział społeczny ze względu na kolor skóry, wprowadzony w Indiach przez Ariów
Czym były kast
Wew. podział Warn- do dzisiaj istniejący w Indiach
W jaki sposób można uniknąć reinkarnacji
Należy wyzbyć się pożądania – wprowadził to Budda
Nad jaką rzeką leżała cyw. Drawidów
Indus
Kto wyznaczył początek ery chrześcijańskiej
Dionizy Mały – mnich benedyktyński (625 n.e.)
Kiedy i kto po raz pierwszy zjednoczył Egipt
3000 p.n.e. – Menes( Narmer)
Pierwsze imperium – przez kogo zostało utworzone
Sargon – król akadyjski
Historia Grecji
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
Podaj okresy historii Grecji?
- Minojski
- Mykeński
- Archaiczny
- Klasyczny
- Macedoński
- Hellenistyczny
Skąd pochodzi nazwa minojski?
- Od mitologicznego króla Krety – Minosa
Co kończy okres minojski
- Wybuch wulkanu na Krecie
Kto to był Minotaur?
- Główne bóstwo Krety – pół byk, pół człowiek
Jak się nazywał główny ośrodek polityczny państwa minojskiego?
- Pałac Knossos
Osiągnięcia okresu minojskiego?
- Pismo linearne A
- Malarstwo freskowe
- Żegluga
- pałace
Kto był odkrywcą cywilizacji minojskiej
- Arthur Evans
Skąd czerpiemy najwięcej informacji o okresie mykeńskim?
- Z Illiady i Odysei
Skąd pochodzi nazwa okresu mykeński?
- Od miasta Mykeny największego państwa-miasta Achajów
Jakie plemię tworzyło okres mykeński?
- Achajowie
Największy król okresu mykeńskiego?
2
3
- Agamemnon
49. Osiągnięcia okresu mykeńskiego
- Mury cyklopie
50. Jaka była oficjalna przyczyna wojny trojańskiej?
- Walka o szlaki handlowe
51. Jaka była legendarna przyczyna wojny trojańskiej?
- Walka o Helenę
52. Jaka była inna nazwa Troi
- Illion
53. Gdzie należy się udać by odnaleźć ruiny Troi?
- Okolice wzgórza Hisarlik w Turcji
54. Kto był odkrywcą Troi?
- H. Schliemann
55. Czym się posługiwał Schlemann szukając Troi?
- Iliadą i Odyseją
56. Pierwszy filozof grecki?
- Tales z Miletu
57. Polityka okresu archaicznego
- Cywilizacja państwa-miasta
58. Kto twierdził że losy są zapisane w liczbach?
- Pitagoras z Samos
59. Kto twierdził że wszystko płynie: „Panta Rei”
- Heraklit z Efezu
60. Jakie dwa style wykształciły się w okresie archaicznym?
- Dorycki
- Joński
61. Czym była wielka kolonizacja?
- Osadzanie się Greków na nowych terenach m.in. Azja Mniejsza
62. Jakie miasta powstały w czasie trwania Wielkiej Kolonizacji?
- Marsylia
- Tarent
- Odessa
- Neapol
- Syrakuzy
63. Kim był Likurg?
- Prawodawca Sparty
64. Na czym polegała specyfika ustroju Sparty?
- Zawsze rządziło tam dwóch królów
65. Ustrój totalitarny to ustrój?
- W którym jednostka się nie liczy, wszystko jest podporządkowane państwu
66. Pojęcie hegemoni?
- Przewaga polityczna, dominacja jednego państwa nad drugim
67. Jaka była charakterystyczna cecha monarchii spartańskiej?
- Zawsze rządzi dwóch królów
68. Czym jest oligarchia?
- Władza nielicznych - najbogatszych
69. Jak nazywano polityków ateńskich?
- Archonci
70. Reformy Solona?
- Zniesienie niewoli za długi
- Złagodzenie praw Drakona
- Powołanie Rady 400
71. Kto i kiedy wprowadził demokrację w Atenach?
- Klejstenes w 508 r. p. n. e.
72. Kto jako pierwszy wprowadził opłacanie urzędników?
- Perykles
73. Jak nazywała się ateńska rada starszych?
- Areopag
74. Przyczyny wojny grecko-perskiej?
- Bunt w greckich koloniach w Jonii na zachodnim wybrzeżu Turcji przeciwko Persji
75. Główne bitwy antypreskie?
- Maraton
- Wąwóz Termopilski
- Salamina
- Plateje
76. Podaj przyczyny wojny peloponeskiej?
- Chęć odzyskania pozycji hegemona przez Spartę
77. Jaki historyk opisał wojnę peloponeską?
- Tukidydes z Aten
78. Czym jest cynizm?
- Nurt filozoficzny, który neguje wartość wszystkiego
79. Czym jest khaloghagatis?
3
4
- Jest to równoczesne rozwijanie przymiotów duszy i ciała
80. Czym jest Partenon?
- Świątynia Ateny dziewicy
81. Czym jest Akropol?
- Główna świątynia Aten
82. Jakie znane ci są style architektury starożytnej Grecji?
- Dorycki – Partenon
- Joński – świątynia Artemidy
- Koryncki – świątynia Hery w Koryncie
83. Kim byli hoplici?
- Ciężkozbrojna piechota w greckich armiach
84. Wymień trzech największych greckich filozofów?
- Sokrates
- Platon
- Arystoteles
85. Czym jest kultura hellenistyczna?
- Jest to kultura powstała z zlania się kultur helleńskiej i perskiej
86. Czym jest pergamin?
- Wyprawiona skóra wołowa bądź cielęca na której pisano
87. Skąd pochodzi pergamin?
- Z państwa w dzisiejszej Turcji, które nazywało się Pergamon
88. Czym był Muzejon?
- Pierwsza Państwowa Akademia Nauk złożona w Egipcie hellenistycznym
89. Gdzie mieści się największa biblioteka świata
- W Aleksandrii
90. Gdzie znajduje się grobowiec Aleksandra Wielkiego?
W Aleksandrii lecz jeszcze go nie znaleziono
Historia Rzymu
91. Etapy historii Rzymu:
- Rzym królewski
- Rzym republikański
- Rzym cesarski
92. Podział Cesarstwa rzymskiego:
- 395r. – Ces. Wschodnio-rzymskie i Ces. Zachodnio-rzymskie
93. Instytucje Rzymu królewskiego:
- Senat
- Zgromadzenia Ludowe = Zgromadzenie Kurialne
94. Warstwy społeczne Rzymu:
- Patrycjusze - Najbogatsi (arystokracja)
- Plebejusze - Średnio bogaci (kupcy i rzemieślnicy)
- Proletariat - Biedni (bez żadnych praw)
95. Jakie ustępstwa wywalczyli Plebejusze podczas wszystkich secesji (494, 450,370 pne):
- (I) stanowisko Trybuna Ludowego (przedstawiciel ludu, mił prawo veta)
- (II) spisanie prawa (nazwa prawo 12 tablic)
- (III) jednym z konsulów był zawsze plebejusz (mieli większe wpływy na władzę)
96. Legendarna data założenia Rzymu:
- 21 kwietnia 753 p. n. e
97. Rzymski tytuł i urząd honorowy w okresie republiki:
- Imperator
98. Etapy formowania się Rzymu:
- Pokonanie Etrusków = zjednoczenie Italii
- Wojny punickie (z Kartaginą) - utworzenie pierwszych koloni na Sycylii i w Hiszpanii
Podbój państw hellenistycznych
99. Czym były prowincje i wymień największe:
- Prowincje to tereny znajdujące się pod władaniem Rzymu, ale znajdujące się poza Italią (Hiszpania, Galia, Afryka północna,
Sycylia, Galia, Afryka Północna)
100. Największe dynastie rzymskie:
- Julijsko- Klaudyjska, Flawijska, Antoninów, Sewerów
101. Kim był Romulus:
- legendarnym założycielem Rzymu
102. Kim był Hannibal:
- Dowódca wojsk kartagińskich (dowodził w II wojnie punickiej i prawie zdobył Rzym)
103. Kim był Romulus Augustulus
- ostatni cesarz zachodnio-rzymski, obalony w 476r.
104. Kim był Scypion Starszy Afrykański
- pokonał Hannibala w bitwie pod Zamą 202 p.n.e.
105. Kim był Scypion Młodszy
- ostatecznie zniszczył Kartaginę w 146 p. n. e
106. Kim był Marek Krasus:
- pokonał Spartakusa, jeden z członków I triumwiratu
107. Kim był Spartakus:
4
5
- niewolnik, gladiator, wzniecił powstanie
108. Kim był Gajusz Juliusz Cezar
- jeden z członków I triumwiratu
109. Kim był Gnejusz Pompejusz
- jeden z członków I triumwiratu, podburzał senat przeciwko Juliuszowi Cezarowi
110. Kim był Oktawian August
- Imperator, pokonał Marka Antoniusza, zreformował podatki, wprowadził złotą monetę i cesarstwo,
- pierwszy cesarz rzymski
111. Kim był Marek Antoniusz
- Rzymianin, który poślubił Kleopatrę VII, uczestnik I trumwiratu
112. Kim był Tyberiusz Gracchus
- popular, chciał wywalczyć mniejsze podatki (reforma walna), trybun ludowy
113. Kim był Gajusz Gracchus
- brat Tyberiusza, także działał na rzecz zmniejszenia podatków, nadania obywatelstwa Italikom, przeprowadzenia reformy walnej
114. Kim był Katon Młodszy
- Filozof który namawiał do zburzenia Kartaginy
115. Kim byli Brutus i Kasjusz
- zamordowali J. Cezara
116. Kim był Hadrian – cesarz rzymski
- budował limesy (ufortyfikowane granice) przeprowadził inspekcję w każdej rzymskiej prowincji,
- podjął decyzję, że Rzym przestaje prowadzić wojny ofensywne
117. Kim był Cesarz Dioklecjan
- zreformował budżet, przeprowadził reformę wojskową, wprowadził tetrarchię – rządy czterech
118. Kim był Teodozjusz Wielki
- podzielił Imperium Rzymskie na dwie części w 395r. – wschodni- i zachodniorzymskie
119. Kim był Cyceron
- najwybitniejszym mówcą rzymskim
120. Czym był Kapitol
- główną świątynią rzymską (Jowisz, Junona i Minerwa)
121. Czym były Termy
- łaźnie rzymskie
122. Wyjaśnij co to akwedukt
- rzymskie wodociągi
123. Czym był pryncypat
- jest to utrzymanie pozorów republiki przy jednoczesnym istnieniu monarchii,
- I faza cesarstwa wprowadzona przez Oktawiana
124. Czym był dominat
- władza despotyczna - II faza cesarstwa wprowadzona przez Dioklecjana
Historia Średniowiecza
125. Podaj ramy czasowe średniowiecza
- 476 – 1453 – upadek Konstantynopola (zdobyty przez Turków i przechrzczony na Stambuł)
126. Jak nazywa się Cesarstwo wschodniorzymskie
- Bizancjum
127. Stolica Bizancjum
- Konstantynopol
128. Zasługi Justyniana Wielkiego
- Kodyfikacja prawa,
- Hagia Sophia
- Nieudana próba odtworzenia imperium rzymskiego
129. Co oznacza słowo islam
- Posłuszni woli Bożej
130. Co oznacza słowo Muzułmanin
- posłuszny
131. Największa Świątynia Arabów
- Al - Kaaba – Mekka w Arabii Saudyjskiej
132. Jak nazywają się arabskie świątynie
- meczety
133. Jak nazywają się wieże przy meczetach
- minarety
134. Wymień pięć zasad Islamu
- 5- krotna modlitwa w ciągu dnia
- obowiązek jałmużny
- przynajmniej raz w życiu pielgrzymka do Mekki
- wyznanie wiary (Allach jest jedyny, a Mahomet jest jego prorokiem)
- Ramadan – 30 dniowy post
135. Księgi Islamu
- Koran (objawienia proroka)
- Sunna (opowieść o życiu proroka)
136. Jaki jest związek Islamu z chrześcijaństwem
- Wiara w jednego Boga
- Uznają Chrystusa i innych proroków
5
6
- Czczą Biblię
- Abraham – wspólny przodek Żydów i Arabów
137. Podział Słowian
- Wschodni (Rosjanie, Białorusini, Ukraińcy)
- Zachodni (Polacy, Czesi, Słowacy)
- Południowi (Bośniacy, Czarnogórcy, Macedończycy, Chorwaci)
138. Kolebka Słowian
- Między Łabą a Wisłą
139. Państwa słowiańskie
- Samona (VII)
- Wielkomorawskie (IX)
- Bułgarskie (865)
- Czeskie (929)
- Polskie (966)
- Ruskie (988)
140. Zasługi Cyryla i Metodego
- Przetłumaczenie Biblii na język słowiański
- Głagolica – pierwszy alfabet słow. (Rosja i Bułgaria)
141. Wymień języki święte
- Hebrajski
- Grecki
- Aramejski
- Łaciński
142. Założyciel państwa Franków
- Chlodwig
143. Dynastie Franków
- Merowingów (Chlodwig)
- Karolingów (Pepin Mały)
144. Kim byli Majordomowie
- Najwyżsi urzędnicy, jednym z nich był Pepin Mały, który zjednoczył państwo Franków i założył dynastię
- Karolingów
145. Traktat w Verdun
- Podział państwa Franków na 3 części (Niemcy – Ludwik Niemiecki; Galię – Karol Łysy; Italię – Lotar) w 843
146. Reformy Karola Wielkiego
- Rozszerzenie terytorialne państwa
- Reforma łaciny
- Założył szkoły przy klasztorach
- Wprowadził solidia
- Podzielił państwo na 5 marchii i 700 hrabstw
147. Czym jest immunitet
- Uwolnienie od obciążeń
148. Czym jest inwestytura
- Przekazanie dóbr lennych wasalowi
149. Kim byli Wikingowie
- Lud w średniowieczu zamieszkujący Skandynawię
150. Co oznacza słowo Wiking
- „iść na zbój” lub przyjaciel, towarzysz
151. Kim był Alfred Wielki
- Reformator
- Król anglosaski
152. O czym mówi Edykt Mediolański
- 313 – o równouprawnieniu chrześcijan, wprowadził go cesarz Konstantyn Wielki
153. Jakie reformy wprowadził Grzegorz I Wielki (papież)
- Chorały gregoriańskie – chóry jednogłosowe
- Annaty
- Świętopietrze
- Działalność misyjna
154. Czym są annaty
- 10 % dochodów biskupa na rzecz papieża
155. Czym jest świętopietrze
- Pieniądze oddawane do Watykanu przez państwa uznające jego zwierzchnictwo
156. Kiedy powstało Państwo Kościelne
- 755 (Pepin Mały)
157. Czym jest ekskomunika (interdykt)
- Klątwa papieska
158. Czym jest schizma wschodnia
- Podział kościoła na dwie części: kościół wschodni- prawosławny( ortodoksyjny) i zachodni- katolicki
powszechny
159. Jak nazywani są biskupi kościoła wschodniego
- patriarchowie
160. Wymień państwa prawosławne
- Bułgaria
6
7
Grecja
Rosja
Ukraina
Serbia
161. Jakie wydarzenie rozpoczyna średniowiecze w Anglii
- Bitwa pod Hastings 1066
162. Dlaczego średniowieczne Niemcy nazywane były Rzeszą
- Ponieważ były podzielone na 4 księstwa, były federacją
163. Kto i kiedy ogłosił zasadę cezaropapizmu
- Otto I 962
164. Czym jest symonia
- Sprzedawanie stanowisk w kościele
165. Czym jest nepotyzm
- Faworyzowanie członków rodziny przy obsadzaniu stanowisk kościelnych
166. Co to jest nikolaizm
- Nie zachowywanie celibatu
167. Jakie były przyczyny wypraw krzyżowych
- Prośba cesarza bizantyjskiego o pomoc przeciwko Turkom
- Chęć wyzwolenia Jerozolimy z rąk muzułmanów
- Zajęcie przez Turków Palestyny
168. Ile było wypraw krzyżowych
- 7
169. Ramy czasowe wypraw krzyżowych
- 1096 - 1292
170. Data kończąca wyprawy krzyżowe
- 1292 (zdobycie przez Turków Akki)
171. Posiadłości Krzyżaków w Jerozolimie
- Księstwo Antiochii
- Ks. Trypolisu
- Ks. Edessy
- Ks. Jerozolimy
172. Jakie było znaczenie wypraw krzyżowych w Europie
- Kontakt kultury europejskiej z kulturą wschodu
- Wzmocnienie się władzy króla
- Ożywienie się handlu
173. Czemu armia mongolska była lepsza od europejskiej
- Była lepiej zorganizowana
- Przeprowadzano przed bitwą wywiad wojskowy
- Wódz nigdy nie brał udziału osobiście w walce, obserwował bitwę i decydował gdzie wysłać armię odwodową
174. Jaka choroba nazywana była czarną śmiercią
- Dżuma
175. Największy konflikt średniowiecznej Europy
- Wojna stuletnia (1338-1453)
176. Kim była Joanna d’Arc
- Przyczyniła się do wygranej Francji w wojnie stuletniej i wypędzenia Anglików Francji
177. Czym była schizma zachodnia
- Podział Kościoła na dwa papiestwa: Awiniońskie i Rzymskie
178. Na czym polegał kryzys w kościele
- Na upadku autorytetu kościoła, herezje
179. Jaki pogląd głosił Jan Hus
- Ubogi kościół
- Liturgia sprawowana w ojczystym języku
- Służba świecka pilnująca przestrzegania 10 Przykazań
180. Dlaczego Turków nazwano osmańskimi
- Od ich wodza Osmana
181. Kim byli janczarzy
- Piechota złożona z chrześcijańskich niewolników
182. Największe przegrane Europejczyków w bitwach z Turkami
- Nikopolis – 1386
- Warna – 1444
- Konstantynopol – 1453
-
Historia Piastów
183. Pierwsza wzmianka o państwie polskim
- 963 – kronika mnicha Widukinda
184. Chrzest Polski
- 966
185. Kiedy i gdzie założone zostało pierwsze biskupstwo
- 968 – Poznań; Jordan biskupem ,a w 1000 Radzim Gaudenty arcybiskupem gnieźnieńskim
186. Jakie ziemie zdobył dla Polan Mieszko I
- Śląsk
- Kujawy
7
8
- Małopolska
- Pomorze Gdańskie i zachodnie
187. Jak nazywał się testament Mieszka I i co zawierał
- Dagome Iudex – oddawał Polskę w lenno papieżowi, określał granice państwa
188. Wymień Piastów w porządku chronologicznym
- Mieszko I
- Bolesław Chrobry
- Mieszko II
- Kazimierz Odnowiciel
- Bolesław Śmiały
- Władysław Herman
- Bolesław Krzywousty
- Przemysław II
- Władysław Łokietek
- Kazimierz Wielki
189. Piastowie koronowani
- Bolesław Chrobry (1025)
- Mieszko II (1025)
- Bolesław Śmiały (1076)
- Przemysław II (1295)
- Władysław Łokietek (1320)
- Kazimierz Wielki (1333)
190. Najważniejsze wydarzenia za czasów panowania Bolesława Chrobrego
- Wyprawa misyjna Wojciecha do Prus
- Zjazd w Gnieźnie (1000)
- Wojny z Niemcami
191. Kiedy i dlaczego nastąpił upadek I monarchii piastowskiej
- 1034 – zamordowanie Mieszka II i powstanie ludowe
192. Dlaczego Kazimierz Odnowiciel nosił taki właśnie przydomek
- Zjednoczył i odnowił Polskę po bezkrólewiu i rozpadzie państwa wywołanym powstaniem ludowym
i śmiercią mieszka II
193. Najważniejsze wydarzenia za czasów panowania Bolesława Śmiałego
- Sprawa biskupa Stanisława ze Szczepanowa
- Opowiedzenie się po stronie papieża (Grzegorza VII) w sporze o inwestyturę
194. Najważniejsze wydarzenia za czasów panowania Bolesława Krzywoustego
- Wojny ze Zbigniewem, a potem z Niemcami
- Ustawa sukcesyjna
- Przyłączenie Pomorza Gdańskiego
195. Przyczyny ustawy sukcesyjnej
- Chęć uniknięcia wojny pomiędzy potomstwem Krzywoustego o tron
196. Ramy czasowe rozbicia dzielnicowego
- 1138 – 1320 – Koronacja Łokietka
197. Skutki rozbicia dzielnicowego
- Utrata Ziemi Lubuskiej, Pomorza Gdańskiego, Chełmińskiej, Śląska
- Powstanie państwa krzyżackiego
198. Najważniejsze wydarzenia za czasów panowania Władysława Łokietka
- Wojny z Krzyżakami
- Zwycięstwo pod Płowcami
- Powstanie wójta Alberta
199. Reformy Kazimierza Wielkiego
- Skarbowa – podatek od ziemi – poradlne (szlachta 12gr za łan, duchowieństwo 24gr za łan);
- dochody z kopalni soli i cła
- Administracyjna – podział na powiaty, województwa i ziemie
- Wojskowa – otoczenie państwa szlakiem twierdz (m.in. Szlak Orlich Gniazd);
- każda ziemia jest zobowiązana do wystawienia hufca
- Gospodarcza – miasta zyskują nowe przywileje, powstaje wiele nowych osad i miast
- Sądownicza – sąd najwyższy niemiecki, próba kodyfikacji prawa
- Oświaty – powstanie w 1364 uniwersytetu w Krakowie
200. Najważniejsze wydarzenia za czasów panowania Kazimierza Wielkiego
- Pokój kaliski z Krzyżakami
- Zapisanie korony polskiej Andegawenom
- Przyłączenie Rusi Czerwonej (Ukraina)
- Wymarcie dynastii Piastów
201. Cechy dzielnicy senioralnej
- Niepodzielna
- Niedziedziczna
- Przechodzi w ręce najstarszego z rodzie
202. Zadania seniora
- Polityka zew.
- Władza militarna nad braćmi (przeciwdziałanie konfliktom)
8
9
Historia Jagiellonów
203. Czym jest Unia Personalna
- Dwa państwa połączone osobą panującego
204. Kiedy została zawarta unia polsko-litewska
- 1385 w Krewie
205. Czy w polskiej historii królem była kobieta
- Jadwiga Andegawenka
206. Czym jest przywilej
- Ograniczenie władzy króla na rzecz poddanych
207. Najważniejsze przywileje
Koszycki
1374
Ludwik Węgierski
Jedleńsko-Krakowski
Nieszawski
Statut Piotrkowskiego
Konstytucja Nihil Novi
1433
1454
1492
1505
Władysław Jagiełło
Kazimierz Jagielończyk
Jan Olbracht
Aleksander Jagielończyk
Uwolnił on szlachte od płacenia
wysokiego poradlna (szlachta 2gr łan,
duchowieństwo 4gr łan)
Ograniczenie samowoli sądowniczej króla
Król nie zwołuje pospolitego ruszenia
Chłop poddany szlachcica
Król nic nie może bez zgody szlachty
Podjąć żadnej decyzji w państwie
208. Który przywilej doprowadził do powstania Parlamentu
- Nieszawski w 1454
209. W którym roku były pierwsze obrady Sejmu Walnego
- 1493
210. Z ilu izb się składa polski parlament
- 3 (senat, izba poselska, król)
211. Jak nazywał się polski Parlament
- Sejm Walny
212. Jak nazywały się ustawy uchwalone przez parlament
- Konstytucje i statuty
213. Kiedy zlikwidowano państwo krzyżackie i co po nim zostało
- 1525 – powstało świeckie państwo pruskie
214. Przyczyny wojny z Moskwą
- Wojny o Litwę
- Spór o inflanty
215. Andegawenowie i Jagiellonowie w porządku chronologicznym
- Ludwik Węgierski
- Jadwiga Andegawenka
- Władysław Jagiełło
- Władysław Warneńczyk
- Kazimierz Jagiellończyk
- Jan Olbracht
- Aleksander Jagielończyk
- Zygmunt Stary
- Zygmunt II August
216. Czym był ruch egzekucyjny
- Organizacja szlachecka domagająca się od króla egzekucji (przestrzegania) praw
217. Program ruchu egzekucyjnego
- Zabranie osobom prywatnym królewszczyzn
- ¼ dochodów na stałą armię
- oddzielenie władzy kościelnej od państwowej
- ograniczenie praw kościoła
- stałe podatki
- wzmocnienie się Unii polsko-litewskiej
218. Czym jest Unia Realna
- Dwa kraje połączone nie tylko osobą króla lecz urzędami i prawami
219. Kiedy Polskę i Litwę połączyła Unia Realna
- 1569 – w Lublinie
220. Jakie instytucje były wspólne
- Polityka zagraniczna
- Sejm
- prawa
221. Jakie instytucje były oddzielne
- Skarb
- Wojsko
- Urzędy
222. Kiedy wymarła dynastia Jagiellonów
- 1572 - Zygmunt August
Wolne elekcje
223. Wymień chronologicznie wszystkich królów elekcyjnych
- Henryk Walezy
- Stefan Batory
XVI wiek
- Zugmunt III Waza
9
10
Władysław IV Waza
Jan Kazimierz Waza
Michał Korybut Wiśniowiecki
Jan III Sobieski
XVII wiek
August II Mocny
August III Sas
Stanisław August Poniatowski XVIII wiek
224. Czym były artykuły henrykowskie
- Rodzaj polskiej konstytucji na którą musieli przysięgać wszyscy polscy królowie elekcyjni, nazwa pochodzi od pierwszego
elekcyjnego króla Henryka Walezego
- Królowie przysięgali przestrzegać: wolnej elekcji, tolerancji religijnej, przywilejów szlacheckich, regularnego zwoływania Sejmu
co 2 lata
225. Czym były Pacta Conventa
- Osobiste zobowiązania każdego nowego króla elekcyjnego
226. Najważniejsze wydarzenia XVII w
- Wojny z Rosją o Ukrainę zakończone podziałem Ukrainy w 1667 w Andruszowie; za Jana Kazimierza. Ukraina zostaje podzielona
na rosyjską z Kijowem i polską ze Lwowem
- Wojny z Turcją – bohaterem tych wojen był Jan III Sobieski, który pokonał Turków pod Wiedniem w 1683
- Wojny ze Szwecją – o panowanie nad Bałtykiem; ostatnią był Potop zakończony w 1660 pokojem w Oliwie, w którym Szwedzi
wyrzekają się pretensji do polskiego terytorium (Jan Kazimierz)
227. W którym roku doszło do połączenia Prus i Brandenburgii unią personalną
- 1618 (za czasów panowania Zygmunta III Wazy)
228. W którym roku Prusy przestały być lennem polskim
- 1657 – na mocy traktatów Wawelsko-bydgoskich
229. Kiedy elektor pruski uzyskał tytuł króla
- 1701
230. Jakie niekorzystne zmiany zaszły w polskim parlamencie w XVII
- 1652 – poseł Władysław Sieciński po raz pierwszy zerwał sejm wypowiadając liberum veto
231. Najważniejsze wydarzenia XVIII wieku
- Rozbiory Polski:
I – 1772 – Prusy, Rosja, Austria
II – 1793 – Prusy, Rosja
III – 1795 – Prusy, Rosja, Austria (likwidacja Polski)
- Sejm Wielki – 1788-1792 – próba reformy państwa
3.05.1791 – Konstytucja 3 Maja:
zniesienie wolnej elekcji
zniesienie liberum veto
nadanie chłopom wolności osobistej i zamiana pańszczyzny na czynsz
232. W jaki sposób Polacy próbowali uniezależnić się od sąsiadów i odzyskać prawdziwą suwerenność
- Konfederacja Barska – 1768 – 1771 – nieudana próba uniezależnienia Polski od Rosji (przywódcą Kazimierz Pułaski)
- Powstanie Kościuszkowskie – 1794 – zwycięstwo pod Racławicami gdzie wsławili się chłopi (Bartosz Głowacki)
- Klęska powstania pod Maciejowicami
-
Odkrycia geograficzne i reformacja
233. Przyczyny odkryć geograficznych:
- Chęć odkrycia krótszej i tańszej drogi do Indii
- Postęp techniczny, trzymasztowe okręty karawele, kompas, astrolabium
234. Najważniejsze odkrycia i podboje:
- 1492, 1493, 1498 – Krzysztof Kolumb dopływa do Ameryki w poszukiwaniu złota (Hiszpania, Henryk Żeglarz i syn Jan II)
- 1497 – Vasco da Gama dopływa do Goa (Portugalia, Jan III)
- 1499 – Amerigo Vespucci – nazywa Amerykę
- 1519 – Kortez przybywa do Azteków
- 1519-1520 – Ferdynand Magellan – podróż dokoła świata (Magellan ginie na Filipinach, kapitanem Sebastian Del Cano płynie do
Afryki)
- 1532-1535 – Francesco Pizzarro – odkrywa i niszczy Inków w Peru
235. Jaka cywilizacja indiańska w Ameryce osiągnęła najwyższy szczebel rozwoju:
- Majowie w Meksyku na półwyspie Jukatan
236. Przyczyny reformacji:
- Sprawa płatnych odpustów
237. Zasady luteranizmu:
- Do zbawienia potrzebna jest tylko wiara
- Głową Kościoła jest król
- Najwyższym autorytetem dla chrześcijanina jest Pismo Święte
238. Zasady kalwinizmu:
- Wiara w predestynację – każdy z góry jest skazany na potępienie lub na zbawienie
- Obowiązuje jedna interpretacja Pisma Świętego
- Kościół jest niezależny od władzy świeckiej (wręcz władza świecka jest zależna od Kościoła)
239. Reforma kościoła katolickiego w XVI wieku:
- Powstanie zakonu Jezuitów (Zakonu Najświętszego Serca Jezusowego, przez Ignacego Loyola) w 1540, który miał
przeciwdziałać szerzeniu się reformacji
- Powołanie św. Inkwizycji w 1542 przez Pawła III - palono heretyków na stosach
- Stworzenie indeksu ksiąg zakazanych (zawierają np. „O obrotach sfer niebieskich” M. Kopernika)
- 1545 Sobór Trydencki (zwołany przez cesarza Karola V)
10
11
- Reforma kalendarza (zamiast juliańskiego, który wyprzedzał czas słoneczny o 10 dni, wprowadzono gregoriański)
240. Skutki reformacji:
- Wojny religijne w Niemczech i Francji. We Francji zakończone edyktem nantejskim w 1598, wprowadzał tolerancję religijną w
Niemczech. Zakończyły się dopiero po wojnie 30-letniej w 1648
- Zerwanie Anglii z katolicyzmem (Henryk VIII)
241. Co to jest absolutyzm
- Król jest źródłem wszystkiego w państwie i stoi ponad prawem. Wprowadził to pojęcie Ludwik XVI we Francji
242. Czym jest absolutyzm oświecony:
Katarzyna II (Rosja)
Fryderyk II (Prusy)
}starali się wprowadzić w życie zasady filozofii oświeceniowej Bez naruszania
Maria Teresa (Austria)
}swoich uprawnień
243. Jakie nowe państwo powstało w XVIII
- Stany Zjednoczone Ameryki Północnej 4 lipca 1776 roku – kolonie wydały Deklarację Niepodległości i rozpoczęły walkę o
wolność z Anglią
- 1787r – Stany Zjednoczone zatwierdziły pierwszą konstytucję
244. Co to jest konstytucja:
- Ustawa zasadnicza w której zawarte są podstawowe prawa obowiązujące w danym państwie
245. Kogo się nazywa heretykiem:
- Osobę, która występuje przeciwko oficjalnym dogmatom jakiejś religii
245. Najważniejsze poglądy filozofów oświeceniowych:
- Trójpodział władzy - Władza powinna być podzielona na ustawodawczą, wykonawczą, sądowniczą - Monteskiusz
- Władza jest wynikiem umowy społecznej i pochodzi od ludu - Jean Jacques Rousseau
11