Źródła ilustracyjne od XVII do XIX w. część 1

Źródła ilustracyjne cz 2
1.) Wiek XVII
Powstaje monarchia absolutna (Francja) i monarchia parlamentarna (Anglia)
monarchia absolutna
Przekonanie o boskim pochodzeniu władzy
Monarcha skupia w swojej ręce władzę sądowniczą,
ustawodawczą i wykonawczą
Król stanowi prawo, a w życie wprowadzają je
mianowani przez króla urzędnicy (biurokratyzm)
Król ma prawo do sądzenia poddanych i może ich
skazać bez wyroku sądu.
"Państwo to ja" - zasada Ludwika XIV
monarchia parlamentarna
Kwestionowanie faktu, iż władza pochodzi od Boga
Władza króla ograniczona silną pozycją Parlamentu.
Król pełni funkcję reprezentacyjną.
Parlament stanowi prawo, a wprowadza je w życie
rząd.
Władza sądownicza króla jest ograniczona prawem.
"Król panuje a nie rządzi" zasada obowiązują w
Anglii po sławetnej rewolucji.
obrady w angielskiej izbie niższej - Izbie Gmin
W Rzeczpospolitej Obojga Narodów władcy wybierani są elekcyjnie od schyłku XVI w. aż do jej upadku w 1795 r.
Ustrój to demokracja szlachecka
Fragment obrazu Bernarda
Bellotto przedstawiający
elekcję Stanisława Augusta
Poniatowskiego w 1764
roku na Woli, widoczna
szopa senatorska, koło
rycerskie z chorągwiami
województw.
Na elekcji szlachta
głosowała województwami
w obecności posłów, którzy
zanosili jej głosy do senatu.
Wybór króla ogłaszał
marszałek, mianował króla
natomiast prymas.
Wiek XVII to wiek wojen
Defenestracja praska
dała początek wojnie 30letniej (1618 r.)
Rzeczpospolita toczy walki z Rosją, Szwecją i Turcją. Jej najwspanialsze oddziały to husaria.
Bitwa pod Kircholmem
1605
hetman Chodkiewicz i
polska husaria
pokonują armię
szwedzką
Chocim
Polacy bronili się
tu przed Turkami
w 1621 r.(hetman
Chodkiewicz)
i zdobywali ją w
1673 (hetman Jan
Sobieski).
Kamieniec Podolski
Najpotężniejsza twierdza broniąca kresów
Rzeczypospolitej przed Turcją.
Utracona na mocy haniebnego traktatu
podpisanego w Buczaczu 1672 r.
Bitwa pod Wiedniem - obraz namalowany przez
Jana Matejko
Jan III Sobieski wysyła wiadomość o zwycięstwie
nad Turkami papieżowi Innocentemu XI
Oblężenie Jasnej Góry przez Szwedów
w czasie potopu szwedzkiego
Rzeczpospolita toczyła także krwawą wojnę domową z Kozakami.
Przywódcą zbuntowanych Kozaków był Bohdan Chmielnicki.
Kozacy piszą list do sułtana.
Bohdan Chmielnicki i Tuhaj-bej
przywódca Tatarów Krymskich pod Lwowem.
2.) Wiek XVIII
W Europie powstaje model monarchii absolutnej oświeconej (Prusy, Austria, Rosja).
We Francji wybuchła Wielka Rewolucja
14 lipca 1789 r. lud zdobył twierdzę Bastylię
W Ameryce Północnej wybuchła wojna kolonii
angielskich o niepodległość i powstały Stany Zjednoczone
Ameryki (USA)
Uchwalenie Deklaracji Niepodległości
Rzeczpospolita Obojga Narodów przestaje istnieć w wyniku rozbiorów, ale wcześniej polski sejm uchwala pierwszą w
Europie konstytucję.
Po lewej alegoria I rozbioru. Zaborcy traktują mapę Polski jak
obrus,
na którym dzielą ziemie Rzeczypospolitej.
Od lewej: siedzi caryca Katarzyna II, za koronę w geście rozpaczy
łapie się Stanisław August Poniatowski, palcem pokazuje cesarz
Austrii Józef II, a szpadą Fryderyk II król Prus.
Władcy nad mapą Europy w 1772 r. Rysunek z XVIII w. Ze
związanymi rękoma król Polski
Rejtan - upadek Polski
obraz Jana Matejki ukazujący jak
Tadeusz Rejtan – poseł nie chcąc
dopuścić do podpisania traktatu
rozbiorowego przez sejm, rzucił się na
podłogę, by uniemożliwić posłom
opuszczenie sali sejmowej. W głębi
obrazu stoi bokiem (w niebieskiej
kamizelce) zasmucony król Stanisław
Augusta Poniatowskiego.
Po środku stoją dwaj przyszli zdrajcy
targowiczanie: hetman koronny
Franciszek Ksawery Branicki kryje
twarz w dłoniach, obok po lewej (na
biało) stoi Szczęsny Potocki (w
rzeczywistości miał wówczas 21 lat i
na sali sejmowej był nieobecny).
Adam Łodzia Poniński uniesioną ręką
pokazuje żołnierzy rosyjskich w
uchylonych drzwiach sali zamkowej.
Uchwalenie Konstytucji 3 Maja 1791 r.
obraz Jana Matejki
polecam obejrzenie krótkiego filmiku na
youtube pod linkiem
www.youtube.com/watch?v=_EjUJZ
Pd2tk
Mapa rozbiorów Polski
3.) Wiek XIX
Trzy wielkie powstanie narodowe (walki głównie z Rosją)
Powstanie kościuszkowskie 1794
Kościuszko na koniu, fragment panoramy
przedstawiającej Bitwę pod Racławicami
Przysięga Kościuszki na rynku Krakowskim, malarz W. Kossak
Powstanie listopadowe 1830-31 - walczy regularna armia polska, widać żołnierzy w mundurach
Powstanie listopadowe
atak na Belweder, W. Kossak
Powstanie listopadowe
bitwa o "Olszynkę Grochowską" W. Kossak
Powstanie listopadowe
Bitwa pod Stoczkiem, J. Rosen
Powstanie styczniowe 1863-65 - brak regularnej armii
Herb powstania odwołujący się do idei
wskrzeszenia Rzeczypospolitej jako
monarchii trojga narodów.
Stąd polski Orzeł, litewska Pogoń i ukraiński Archanioł Michał
Powstanie styczniowe
Bitwa, z cyklu "Polonia"
A. Grottgera
Polacy a Napoleon
W 1807 r. Napoleon utworzył Księstwo Warszawskie
W 1815 r. powstało Królestwo Kongresowe
książę Józef Poniatowski - marszałek
Napoleona
Księstwo Warszawskie zostało zlikwidowane na
Kongresie Wiedeńskim (1815 r.), w jego miejsce
utworzono Królestwo Polskie podporządkowane (w
unii) z Rosją. Poznańskie oddano Prusom, z
Karkowa uczyniono Rzeczpospolitą Krakowską.
4.) wiek XX
I wojna
Józef Piłsudski
(PPS - socjaliści)
Roman Dmowski
(Narodowa Demokracja - endecy)
Wincenty Witos
(PSL - ludowcy)