CZY WIESZ CO JESZ? WSPÓŁCZESNE SPOSOBY WYTWARZANIA I ICH WPŁYW NA ZDROWIE, ŚRODOWISKO I CZŁOWIEKA. Maria Staniszewska Polski Klub Ekologiczny Współfinansowane ze środków Unii Europejskiej DOSTĘPNOŚĆ ŻYWNOŚCI = TANIA ŻYWNOŚĆ ROLNICTWO PRZEMYSŁOWE • • • • Wprowadzenie nowych gatunków zależnych od: Nawozów Nawadniania i melioracji Środków ochrony roślin Zabiegów agrotechnicznych Nowe praktyki wywołały wiele skutków dla środowiska i spowodowały wzrost kosztów produkcji, oraz wiele problemów społecznych i socjalnych INTENSYFIKACJA ROLNICTWA • • • • Ulepszanie gatunków Ulepszanie maszyn Nadmierna eksploatacja zasobów naturalnych Pogarszanie stanu środowiska Rolnictwo przemysłowe – gospodarstwa wielko-obszarowe •Intensyfikacja • Monokultury • Irygacja • Pestycydy • Nawozy chemiczne • Ciężki sprzęt rolniczy • Odpady z produkcji rolniczej • Organizmy modyfikowane genetycznie • Zanieczyszczenie gleby, wody i powietrza CECHY ROLNICTWA PRZEMYSŁOWEGO Energia kopalin 2. Sterowanie określonymi uprawami 3. Eksploatacja aż do degradacji 4. Produkcja średniej jakości biologicznej 5. Zła jakość przechowalnicza 6. Maksymalizacja plonów 7. Intensywność gospodarowania i obszar nieskoordynowany z warunkami produkcji i środowiska 8. Zalecenia specjalizacji oparte głównie na kalkulacji ekonomicznej 9. Znaczna chemizacja – nawozy mineralne, biocydy, syntetyczne regulatory wzrostu 10. Mechanizacja głównie w aspekcie ułatwienia sobie pracy 11. Skażenie środowiska 12. Jakość przypadkowa 1. Rolniczy krajobraz monokulturowy Intensyfikacja hodowli zwierząt SKUTKI INTENSYFIKACJI Emisje szkodliwych gazów • Powstawanie i rozprzestrzenianie się pyłów i kurzu • Toksyczne wycieki pestycydów • Zanieczyszczenia wody i gleby • Niszczenie bioróżnorodności • Wprowadzanie obcych gatunków • Zmiana krajobrazów rolniczych PRODUKT KONWENCJONALNY Bywa zanieczyszczony azotanami, azotynami, chemicznymi środkami ochrony roślin Zawiera substancje dodatkowe do żywności ‘E’ W celu: przedłużenia trwałości produktu spożywczego, nadania lub przywracania pożądanej barwy, smaku, zapachu, konsystencji, ułatwiania procesów technologicznych, otrzymywania nowych produktów, zwiększanie atrakcyjności konsumenckiej ROLNICTWO TRADYCYJNE – PRODUKT TRADYCYJNY Rolnictwo utrzymujące różnorodność biologiczną krajobrazu rolniczego, posługujące się tradycyjnymi metodami uprawy, nie stosujące środków chemicznych oraz ciężkiego i szybko pracującego sprzętu, szeroko wykorzystujące możliwości współpracy z siłami przyrody; rolnictwo ekstensywne jest dobrym sposobem ochrony przyrody krajobrazu rolniczego. Produkty tradycyjne stanowią przeciwwagę w stosunku do żywności wytwarzanej masowo żywności przemysłowej, wytwarzane z udziałem lokalnych surowców i tradycyjnej technologii. Wpis na Listę Produktów Tradycyjnych to udokumentowanie 25letniej tradycji wytwarzania, a rozpoznawalność na rynku umożliwiają znaki graficzne. SPRAWIEDLIWY HANDEL Sprawiedliwy handel to ruch społeczny wspierający rozwój ubogich krajów Globalnego Południa. Produkty Sprawiedliwego Handlu to gwarancja: godziwych zarobków producentów, szacunku w relacjach handlowych, nie wykorzystywania pracy dzieci i odpowiedzialności ekologicznej SLOW FOOD Slow Food jest międzynarodową organizacją typu non-profit, która w manifeście określa swój cel jako: "ochrona prawa do smaku". Powstała w 1986 roku we Włoszech i od początku zajęła się szeroko rozumianą ochroną oraz wspieraniem niewielkich regionalnych producentów żywności - szczególnie żywności oryginalnej, produkowanej w sposób niespotykany w innych miejscach na świecie, żywności tradycyjnej, zdrowej i niestety zagrożonej zniknięciem w wyniku coraz bardziej natarczywej ekspansji tego, co na całym świecie znane jest jako fast food. ROLNICTWO EKOLOGICZNE Rolnictwo ekologiczne jest to system gospodarowania, który aktywizując przyrodnicze mechanizmy produkcyjne poprzez stosowanie środków naturalnych, nie przetworzonych technologicznie, zapewnia trwałą żyzność gleby i zdrowotność zwierząt oraz wysoką jakość biologiczną produktów rolniczych. Jest to system zrównoważony pod względem ekologicznym, ekonomicznym i społecznym: nie obciąża środowiska, jest w dużym stopniu niezależny od nakładów zewnętrznych, umożliwia zachowanie i rozwój wsi i rolnictwa jako kategorii społecznych i kulturowych. ROLNICTWO EKOLOGICZNE Żyzność gleby: w rolnictwie ekologicznym żyzność gleby jest podstawową wartością. Uzyskujemy ją poprzez nawożenie gleby dostarczając „pokarm” organizmom glebowym, a te udostępniają korzeniom składniki pokarmowe w odpowiedniej formie, ilości i proporcjach. Takie zrównoważone odżywianie roślin, w przeciwieństwie do pobierania wyłącznie zjonizowanych związków chemicznych, zapewnia ich harmonijny pełny skład, a w konsekwencji wysoką wartość pasz i surowców spożywczych. ROLNICTWO EKOLOGICZNE Różnorodność biologiczna: rolnictwo ekologiczne to także kształtowanie i pielęgnacja krajobrazu rolniczego, na który składają się zarówno pola i łąki, jak i zadrzewienia śródpolne, pasy zadrzewień ochronnych i miedze. Dużą wagę przywiązuje się również do utrzymania tzw. małej retencji: stawów, sadzawek, oczek wodnych – wpływających na stosunki wodne w całej gospodarce. ROLNICTWO EKOLOGICZNE Równowaga paszowo-nawozowa: czyli dążenie do zamknięcia obiegu materii w gospodarstwie poprzez zrównoważenie produkcji roślinnej i zwierzęcej. Obsada zwierząt rzędu 0,5-1,5 SD/ha pozwala utrzymać samowystarczalność paszowo nawozową gospodarstwa. PRODUKT EKOLOGICZNY PRODUKT EKOLOGICZNY Certyfikowany Wysokiej jakości odżywczej Technologie przetwarzania tak dobrane, aby utrzymać tzw. pierwotnosć produktu Wolne od składników GMO Na etykietach informacja ‘Produkt rolnictwa ekologicznego’ JAKIE ROLNICTWO W PRZYSZŁOŚCI? DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ. Współfinansowane ze środków Unii Europejskiej