Sprawozdanie ze szkolenia PROBLEM SOLVING AND IMPROVEMENT BY TQM FOR POLISH INDUSTRY Japonia 2001 1 Wprowadzenie Po okresie pierwszych paru dni spotkań i szkoleń wstępnych, praktycznie zajęcia merytoryczne zaczęły się 17 września i trwały z przerwami na wyjazdy do fabryk do 11 października 2001. Szkolenie składało się całodziennych seminariów i szkoleń w ośrodku TIC w Tokyo i przeplatanych wyjazdami do fabryk gdzie wprowadzono nas głównie w metodologię pracy kół jakości. Jedynie w Yuki Corp przedstawiono bardzo dobre przykłady zarządzania poprzez cele i rozpisania celów na wydziały i poszczególnych pracowników. Odwiedziliśmy zakłady produkcyjne: Nissana, Yuki, Furokawa, i Ozeki. 2 Wykłady w TIC Spośród kilkunastu wykładowców mieliśmy paru wybitych ekspertów z zakresu zarządzania i jakości. Należeli do nich; 1. Prof. Noriaki Kano - Wybitny wykładowca i ekspert systemów zarządzania. Osoba która była merytorycznym opiekunem naszej grupy. Zaprezentował nam cały cykl interesujących całodziennych wykładów na temat TQM wraz z jego nowo opracowywaną teorią „Tworzenia jakości atrakcyjnej”. 2. Dr Genichi Taguchi z wykładem „Wstęp do inżynierii jakości” wprowadził nas w podstawy inżynierii jakości.. Ogólnoświatowa sława, oraz wykład interesujący choć niezwykle trudny był wydarzeniem dla każdego z nas. 3. Uzupełnieniem wykładu prof. Taguchi był wykład profesora Takenori Takahashi, który wraz ze swoimi sympatycznymi studentami no i studentkami przedstawił na metodologię prowadzenia warsztatów i ćwiczeń z zakresu Statystical Quality Controll. Zaprezentowali szereg ćwiczeń i metody włączenia wszystkich uczestników wykładu w tak trudny temat jakim jest statystyka i optymalizacja projektowania produktów – wyrobów. Dzięki tej metodologii udało się nam zespołowo w przeciągu 4 godzin zaprojektować helikopter !!! z papieru, którego lot trwał 18 do 20 sekund. – co było celem ćwiczenia. Poniżej na zdjęciu widać nasze „laboratorium” z helikopterami które sami wykonaliśmy i zaangażowanie wszystkich w ciekawych zajęciach. 317550287 1/4 4. Dr Katsu Yoshimoto emerytowany dyrektor Hewlet Packard w Japonii znający znakomicie specyfikę przemysłu japońskiego jak i przemysłu w USA.. Zaprezentował nam znakomity wykład na temat zarządzania strategicznego i operacyjnego prowadzony płynnym angielskim z duża ilością przykładów. W drożenie TQM w HP Japonia było bez wątpienia źródłem sukcesu tego oddziału i w latach 70 pozostałe oddziały HP na świecie zaczęły przejmować styl zarządzania i zasady TQM z Japonii. Jego wykład znakomicie uzupełniła wizyta w fabryce Yuki gdzie przedstawiono nam praktyczne przykłady rozpisywania celów zarządzania strategicznego na zarządzanie operacyjne i cele wydziałów. 5. Dr Naruo Uerchara – prof. Uniwerstetu Tokijskiego, chirurg, specjalista z zakresu TQM w służbie zdrowia znakomicie przedstawił zagadnienia zarządzania jakością w służbie zdrowia. 6. Prof. Amasaka przedstawił nam niezwykle obszerny materiał opisujące historie i zasady funkcjonowania TQM w zakładach Toyoty. 7. Prof. Hiroyatsu Osada. z wykładem Zarządzanie strategiczne poprzez cele i TQM 8. Prof. Tadaschi Ohfuji przedstawił i bardzo sprawnie przeprowadził ćwiczenia z zakresu Quality Function Deployment. 3 Zarządzanie Jakością w Służbie Zdrowia Uważam że spośród wykładów oryginalną tematyką i sposobem prowadzenia wyróżnił się wykład profesora Uechary z uniwersytetu tokijskiego Jego całodzienny interesujący i ciekawy wykład pozwolił zapoznać się z zaledwie z niewielkim zakresem tej bardzo rozległej tematyki jaką jest zarządzanie jakością w służbie zdrowia. Przedstawił pokrótce historię akredytacji oraz historię systemów zarządzania jakością w służbie zdrowia. Według jego opinii służba zdrowia a zakresie zarządzania jakością jest opóźniona w stosunku do przemysłu około 20 lat. Tymczasem jest to z punktu widzenia opłacalności prowadzenia szpitali, kluczowy warunek przetrwania szpitali. W USA szereg szpitali zbankrutowało z powodu: 1. Niskiej produktywności 2. Błędów lekarskich i wynikających z nich procesów sądowych o odszkodowania. Szacuje się że w USA około 44000 do 98000 pacjentów zmarło w wyniku błędów lekarskich!!! W USA i Australii ilość zgonów pacjentów w wyniku błędów lekarskich szacuje się na 2 do 4%. W Japonii na 2 do 6%. W większości krajów dane te nie są znane. Dlatego niezbędne jest obniżenie ryzyka leczenia i systemowe zapobieganie błędom tak jak się to dzieje w przemyśle. Szpitale powinny rozpocząć kategoryzację błędów lekarzy i zacząć stosować zasady TQM, KAIZEN i Quality Control po zapobiec występowaniu błędów podczas leczenia. 317550287 2/4 Z tego punktu widzenia akredytacja z już prawie 10 letnia historią dosyć powszechnie stosowana na świecie a w USA niemal obowiązkowa jest minimum wymagań jakie winien spełniać szpital i przy współczesnym procesie leczenia i hospitalizacji nie wystarcza. Występują dwa podstawowe typy leczenia: 1. Błędy diagnozy 2. Błędy implementacji Błędy leczenia można skategoryzować w następująco: 1. Es – brak umiejętności leczącego 2. Ex – błędy w podejmowaniu decyzji 3. Ec – błędy instrumentów, pielęgniarek i pomocy medycznych 4. Ed – braki w diagnozach Z powyższego wynika że błędami typu 3 i 4 powinien zająć się przede wszystkim szpital i w systemowy sposób eliminować poprzez wdrożenie rożnego typów metodologii systemów zarządzania jakością. Są nimi: 1. Akredytacja 2. SQC - Statystyczna kontrola jakości 3. Koła jakości 4. Clinical Path 5. Evidence Based medicine 6. Health Technology Assesment 7. ISO9000 8. Nagroda Malcolma Boldreaga 9. EFQM 10. TQM Clinical path jest koncepcją redukowania czasu leczenia i pobytu pacjenta w szpitalu. Jest to odpowiednik Just in time w przemyśle. Dążenie to powoduje jednak zwiększenie ryzyka pogorszenia jakości leczenia i dla tego zarówno szpitale jak i rządy poszczególnych krajów (w tym Japonii) wprowadzają i promują systemy Quality Control. Poniżej przedstawiono systemy zarządzania jakością stosowane w różnych krajach USA Szwecja Malezja Japonia Tajlandia Akredytacja X SQC X X x Statystyczna kontrola jakości Clinical Path X X X X X Koła jakości X X Evidence X X nie X X Based medicine 317550287 3/4 Health Technology Assesment ISO9000 MB nagroda EFQM TQM X X Nie X nie Nie X Nie Nie X X Nie X X X X X Jako przykład zastosowania TQM w medycynie podał dr Uechara QC story opisująca zastosowanie 7 narzędzi jakości w laboratorium. Celem opracowania było skrócenie czasu i poprawa jakości testów bakteriologicznych w laboratorium szpitalnym. Zastosowano w nim typowe techniki TQM z którymi spotkaliśmy w firmach przemysłowych np.: w Furokawa . Dr Uechara jest zdania że szpitale winny wdrażać systemy zarządzania jakością i tak jak każda inna organizacja posiadać: 1. Misję ewentualnie Wizje 2. Określać strategię 3. Opracować politykę jakości oraz wyznaczać cele jakości Ogólna opinia środowiska lekarskiego że leczenie jest sam w sobie dobre nie wystarcza we współczesnej medycynie i należy do niej podchodzić zgodnie z najnowocześniejszymi i sprawdzonymi teoriami zarządzania. Narzędzia TQM i pozwolą na podniesie produktywności szpitali oraz efektywności wydania środków finansowych na leczenie przy stopniowym podnoszeniu jakości usług medycznych. 4 Podsumowanie Szkolenie było bardzo udane, ciekawe przeprowadzone w bardzo miłej atmosferze. Stanowiliśmy bardzo zgraną grupę i mam wrażenie, że na tle innych grup, wyróżnialiśmy się chyba wesołością i poczuciem humoru. Każdy uczestnik szkolenia otrzymał dużą ilość materiałów oraz przede wszystkim wiedzy, która po odpowiednim opracowaniu pomoże nam we wdrażaniu zasad TQM w polskich firmach. opracował Paweł Kamecki 317550287 4/4