Koncepcja funkcjonowania i rozwoju ZSI

Droga do jakości
Zespół Szkół Integracyjnych
we Wrocławiu
Główne zadanie – poprawa jakości pracy szkoły
Jakość jest tym, czego brak oznacza straty dla wszystkich.
G. Taguchi
 Jakość w edukacji jest najważniejsza – nie da się poprawić usterek w
ramach gwarancji.
 Jakość nigdy nie jest dziełem przypadku, zawsze jest wynikiem
wysiłku człowieka.
 Rozwiązania doraźne na rzecz jakości już nie wystarczają, aby ją
zapewnić – liczą się rozwiązania systemowe. Poza tym w żadnej
organizacji jakość nie przychodzi z zewnątrz, nie może być
zapewniona przez działania otoczenia; jakość powstaje wewnątrz
szkoły
Zamiast szkołę zmieniać z zewnątrz, nauczmy ją, jak się ma
zmieniać sama.
M. Miles
Wewnątrzszkolny System Zapewniania Jakości – oparty na znanym
w literaturze ekonomicznej zarządzaniu jakością - TQM
TQM - Zarządzanie Jakością lub Kompleksowe Zarządzanie Jakością
to rodzaj wszechstronnego, zbiorowego wysiłku:
 uczniów
 nauczycieli
 dyrekcji
 personelu
 rodziców
 członków lokalnej społeczności
zorientowanego na ustawiczne doskonalenie szkoły we wszystkich
jej obszarach działania
TQM – uniwersalna metoda podnoszenia sprawności,
aktywności zespołów ludzkich, zmiany sposobu
myślenia.
Doktryna jakości streszcza się w trzech zasadach:
 Stałe doskonalenie: doskonalimy stale, wszystko,
wszyscy
 Jedna drużyna: jesteśmy jednym zespołem, jesteśmy
otwarci, lojalni względem siebie i firmy, rozwijamy
współpracę, eliminujemy współzawodnictwo
 Myślenie systemowe: myślimy o korzyści dla całości
Celem TQM jest:




Zaplanowanie mierzenia jakości
Wdrożenie tego działania do praktyki
Badanie, jak przebiega proces wdrażania
Wprowadzenie zmian, wynikających z tych badań
Prawidłowe działanie Wewnątrzszkolnego Systemu
Zapewniania Jakości umożliwi uzyskiwanie coraz lepszych
wyników we wszystkich obszarach szkoły, takich jak:
obszar rozwoju i sukcesu ucznia,
obszar rozwoju organizacji szkoły,
obszar rozwoju zawodowego nauczycieli,
obszar współdziałania ze środowiskiem.
Szkoły wdrażające idee TQM nazywane są „szkołami jakości”.
„szkoła jakości” - „ dobrą szkołą”.
 Uczniowie mogą tu widzieć szkołę przyjazną, szanującą ich indywidualność,
z bogatym życiem wewnętrznym:
koła zainteresowań, imprezy, wycieczki, a także partnerskie układy z nauczycielami,
 Rodzice mogą rozumieć „ dobrą szkołę” jako taką, która optymalizuje
szanse rozwojowe ich dzieci, może poszczycić się dużą liczbą uczniów
dostających się na następny szczebel edukacji, bądź zdobywających atrakcyjną
pracę.
 Dla dyrektora działającego na rzecz doskonalenia jakości pracy szkoły,
„ dobra szkoła” powinna oznaczać placówkę, w której dochodzi do:
perspektywicznego programowania pracy szkoły,
badania przebiegu wszystkich zachodzących w niej procesów,
nieustannego ich doskonalenia.
Szkoła, w której mają miejsce takie działania, jest nie tylko szkołą przyjazną dla ucznia,
ale także szkołą torującą mu drogę do sukcesów naukowych i zawodowych.
Każda diagnoza powinna prowadzić do rozwoju szkoły
i podwyższenia poziomu jej jakości, tak, aby:
Jakość zadawalała, a nawet zachwycała klientów
E. Deming
Wprowadzenie kultury jakości wymaga stałej
świadomości:
Czy robimy odpowiednie rzeczy
Czy to co robimy, robimy dobrze
Czy to co robimy, ma zgodę innych i angażuje ich w
działaniu.
Zmiana jakościowa organizacji
 Szkoła integracyjna, której zależy na wysokiej jakości
pracy dydaktycznej, terapeutycznej, wychowawczej i
opiekuńczej, musi czerpać wiedzę z wielu znanych
teorii organizacji i zarządzania, a szczególnie tych
najnowszych.
 Ich zadaniem jest wypracowywanie nowych koncepcji
organizacyjnych w celu uzyskania wzrostu efektywności
działania w różnych aspektach.
System jest wart tyle, ile warci są ludzie go tworzący
i w nim pracujący.
J.Juran
Zespól Szkół Integracyjnych w świetle
współczesnych teorii zarządzania
Idee i założenia zarządzania jakością:
Jakość jest sprawą każdej osoby związanej ze szkołą.
Wszystkim zależy na jakości nie tylko w wąskim zakresie wykonywanej
przez siebie pracy, ale w odniesieniu do wszystkich działań w szkole
i wszyscy wspólnie się doskonalą
Wysokiej jakości nie osiągnie się w pojedynkę, konieczne jest
współdziałanie z innymi.
Przywództwo, kierowanie grupą, zwłaszcza uczniowską, to wspomaganie,
a nie grożenie i karanie.
Wszyscy w szkole stanowią rodzinę, z tej idei wynika uprzejmość,
partnerstwo, szacunek.
Głos wszystkich jest tak samo ważny i wszyscy mają prawo wprowadzać
własne i cudze ulepszenia.
Osiągnięcie celu jest tylko etapem rozwoju, którego nie można
zaprzestać.
Model systemu zarządzania jakością
Planowanie jakości
Doskonalenie jakości
Zapewnienie jakości
Sterowanie jakością
Planowanie jakości umożliwia wizja i misja szkoły, program rozwoju
szkoły oraz standardy jakości.
Zapewnienie jakości opiera się o procedury osiągania standardów
i sprowadza się do zapobiegania nieprawidłowościom i odstępstwom
od przyjętych standardów.
Sterowanie jakością obejmuje badanie i korygowanie nieprawidłowości,
podejmowanie decyzji i działań w celu osiągnięcia przyjętych standardów
na podstawie informacji uzyskanych w wyniku przeprowadzonego
monitorowania i mierzenia jakości pracy szkoły.
Doskonalenie jakości przejawia się podejmowaniem działań w celu
poprawy pracy szkoły. Jest wynikiem interpretacji i wykorzystania danych
uzyskanych w poprzednich etapach.
Rozwój jakości ludzi powinien być początkiem
każdego programu rozwoju jakości w ogóle.
E. Deming
Kultura organizacyjna
ilustracja - Flash Press Media
Kultura organizacyjna
Jest zbiorem wartości i zachowań organizacyjnych
uznawanych przez wszystkich pracowników organizacji
Wartości i zachowania te wyrażają się w :
- ich postawach,
- zasadach postępowania,
- zwyczajach
- i praktykach działania.
Kultura organizacyjna jest swoistym credo organizacji, a
więc przekonaniami, poglądami, regułami, zasadami,
którymi organizacja się kieruje, będącymi podstawą jej
działania.
Kultura organizacyjna
 bywa nazywana duszą organizacji,
 tworzy obraz samej organizacji i ludzi w niej pracujących, wywiera
wpływ na efektywność pracy organizacji,
 dzięki niej pracownicy mogą się czuć bezpiecznie w organizacji, ma
wpływ na humanizację pracy, tworzy możliwość pełnej samorealizacji
pracownika,
 tworzy etykę postępowania ludzi w organizacji.
 Warunkiem zarządzania poprzez jakość w szkole jest osiągnięcie przez
szkołę wysokiego poziomu kultury organizacyjnej.
 Nie należy więc wobec tego podnosić wyłącznie tematu jakości pracy
szkoły, gdyż kultura organizacyjna i jakość pracy są ze sobą
nierozerwalnie związane i nawzajem się przenikają.
 Proces zmiany powinien się jednak rozpocząć od osiągnięcia przez
szkołę możliwie wysokiej kultury organizacyjnej
Wysoka kultura organizacyjna szkoły warunkuje jej
prawidłowe funkcjonowanie, a także umożliwia
wprowadzenie zarządzania poprzez jakość.
Kultura obejmuje:
 Formy współistnienia jednostki z innymi pracownikami
 Miejsce klientów i sposób ich traktowania
 Sposób komunikowania się wewnątrz organizacji i firmy
z otoczeniem
Kultura towarzyszy funkcjonowaniu każdej organizacji.
Może ona być mocna, słaba, negatywna lub mało
skuteczna, jednak zawsze każda organizacja posiada
jakąś kulturę
Wewnątrzszkolny system zapewniania jakości
Warunki zapewnienia jakości:
 zdefiniowanie kryteriów jakości dla
wszystkich czynności, niezbędnych dla jej
zapewnienia,
 regularne sprawdzanie efektów,
 badanie przyczyn niedotrzymywania ustalonych
sposobów postępowania.
System - to całość składająca się ze współdziałających ze sobą
części dla powodzenia całości.
Systemem zapewniania jakości nie jest jakiś zestaw dokumentów,
papierów.
System tworzą ludzie ze sobą współdziałający.
Ocena jakości pracy szkół i placówek, ich rozwoju
i postępu w osiągnięciach, wymaga ustalenia
standardów oraz wskaźników osiągania standardów.
Poziom oczekiwań wobec szkół określa załącznik do rozporządzenia o nadzorze
pedagogicznym.
MENiS zobowiązuje organy sprawujące nadzór pedagogiczny do uwzględniania
standardów przy mierzeniu jakości pracy, ale przyjmując wskaźniki dostosowane
do typu, rodzaju i specyfiki szkół.
Obowiązki wynikające z wymagań określonych w standardach opisane są
w czterech działach, w 16 obszarach, zawierają 151 przykładowych wskaźników
osiągania standardów.
Poza standardami potrzebne są narzędzia pomiarowe: ankiety, testy,
kwestionariusze, wywiady, itp..
Etapy mierzenia jakości pracy szkoły
 ETAP I –Zakres – wybranie obszaru pracy szkoły, który będzie
poddany pomiarowi,
 ETAP II – Wzorzec – przyjęcie lub opracowanie standardów
jakości pracy,
 ETAP III – Narzędzia – przygotowanie narzędzi pomiaru
adekwatnych do badanego obszaru pracy szkoły,
 ETAP IV – Pomiar – przeprowadzenie badań z wykorzystaniem
opracowanych narzędzi,
 ETAP V – Porównanie – porównanie uzyskanych wyników
badań z przyjętymi standardami.
Wszyscy potrzebujemy trochę zmiany i trochę ciągłości, chociaż w różnych
proporcjach.
Musimy wciąż szukać kompromisu między ciągłością i zmianą.
Żeby wytrwać wewnątrz systemu, który zmienia się coraz szybciej,
żeby się całkiem w pędzie nie zatracić,
trzeba mieć niezwykle silną kotwicę fundamentalnych wartości,
jasną świadomość, co dla nas jest naprawdę istotne,
czego tak naprawdę oczekujemy od życia, od siebie, od innych.
Alvin Toffer
Od SZKOŁY RÓWNYCH SZANS
do SZKOŁY SZANUJĄCEJ INDYWIDUALNOŚĆ
I KSZTAŁTUJĄCEJ WRAŻLIWOŚĆ
Główne zasady, którymi będą się kierować pracownicy szkoły to:
•Optymalizacja szans rozwojowych uczniów
•Indywidualizacja oddziaływań i wymagań
•Wzmacnianie pozytywnego oceniania i nagrody jako czynnika
aktywizującego
•Zagwarantowanie możliwości odnoszenia i przeżywania sukcesów
Zadania dla nauczycieli:
•Autorefleksja w następujących obszarach w relacji z dzieckiem:
Co mogę mu zaoferować?
Czego od niego oczekuję?
Co jest dla mnie najtrudniejsze?
Czego muszę się jeszcze nauczyć?
•Budowanie pozytywnej atmosfery pracy grupowej
•Uwzględnianie dynamiki grupy
•Wzrost wychowawczych kompetencji nauczyciela
•Nabywanie umiejętności diagnozowania problemów młodzieży
•Nabycie umiejętności integracyjnych i włączanie ich w plany
wychowawcze klas.
Wychowanie młodzieży wrażliwej na drugiego człowieka,
umiejącej rozpoznać jego potrzeby i potrafiącej go wesprzeć,
będzie najwspanialszą pomocą, jakiej moglibyśmy my,
nauczyciele, udzielić naszym niepełnosprawnym uczniom.
I to będzie świadczyło o wysokiej jakości pracy szkoły.







Bibliografia:
Bonstingl J., Szkoły jakości – Wprowadzenie do TQM w edukacji,
Warszawa 1999, CODN.
Durda M., Maciejewska J., Jak badać i podnosić jakość pracy
szkoły, Poznań, 2002, eMPi2.
Koszmider M., O jakości w zarządzaniu praca szkoły, Łódź 2000,
ANNAŁ.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 23
kwietnia 2004r. w sprawie szczegółowych zasad sprawowania
nadzoru pedagogicznego, wykazu stanowisk wymagających
kwalifikacji pedagogicznych, kwalifikacji niezbędnych do
sprawowania nadzoru pedagogicznego, a także kwalifikacji osób,
którym można zlecać prowadzenie badań i opracowywanie
ekspertyz.
Wlazło S., Jakościowy rozwój szkoły, Wrocław 2002, MARMAR.
Biniok. H. Metody sprawnego zarządzania, Wa-wa1997, Placet
Dr Amir Fazlagić z Akademii Ekonomicznej w Poznaniu
Marketingowe zarządzanie jakością
Opracowała: Marzanna Nowacka-Duda
[email protected]