Publikacja składa się z pięciu rozdziałów. Pierwszy rozdział

WSTĘP
Idea ciągłego doskonalenia, której twórcą był E. Deming, doczekała się szerokiego
zastosowania praktycznego. Większość menedżerów nie widzi szans dalszego
funkcjonowania na rynku bez konieczności ciągłego dostosowywania do
zmieniających się warunków otoczenia i trwałego podnoszenia jakości
oferowanych produktów, jakości warunków, w jakich produkty są wytwarzane
oraz poprawy jakości otaczającego środowiska przyrodniczego.
Problematyka jakości wyrobów i zarządzania jakością zyskała na znaczeniu,
ponieważ wyniki działań podejmowanych w tym obszarze mają bezpośredni lub
pośredni wpływ na jakość życia, którą między innymi kształtują:
 jakość dostępnych na rynku produktów służących zaspokojeniu potrzeb
ludzkich;
 jakość otaczającego środowiska przyrodniczego odzwierciedlana stopniem
zanieczyszczenia poszczególnym komponentów środowiska (woda,
powietrze, gleba);
 jakość środowiska pracy zapewniająca komfort i bezpieczeństwo w trakcie
wykonywania pracy.1
Przedmiotem zainteresowania w niniejszej pracy są znormalizowane systemy
zarządzania. Wymagania dla trzech systemów dotyczących wymienionych
kategorii jakości zostały omówione w normach:
 PN-EN ISO 9001:2009 Systemy zarządzania jakością. Wymagania;
 PN-EN ISO 14001:2005 Systemy zarządzania środowiskowego.
Wymagania i wytyczne stosowania;
 PN-N 18001:2004 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy.
Wymagania.
Adresatem
systemu
zarządzania
jakością,
środowiskowego
oraz
bezpieczeństwem i higieną pracy jest organizacja. Termin organizacja jest pojęciem
pojemnym; może to być przedsiębiorstwo (przedsiębiorca), jednostka budżetowa,
jednostka samorządu terytorialnego, instytucja (na przykład urząd skarbowy).
1
J. Łunarski, Zarządzanie jakością. Standardy i zasady, Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa
2008.
3
Systemy zarządzania są systemami dobrowolnego stosowania. Skuteczność
takich rozwiązań zależy w dużej mierze od przekonania uczestników, dotyczących
słuszności zmiany zachowań. Często nie można z góry określić efektów, jakie
przyniesie ich stosowanie. Dobrowolne rozwiązania podejmowane przez
organizacje bardzo często odwołują się do świadomości i wrażliwości uczestników
na problemy wymagające rozwiązania. Systemy dobrowolnego stosowania
zachęcają
do zmiany zachowań w sytuacjach, w których trudno byłoby stosować metody
przymusowego oddziaływania. Jednym z pośrednich celów dobrowolnych
systemów zarządzania powinno być przełamywanie barier ograniczających zmianę
zachowań, które można podzielić na:
 bariery informacyjne – związane z ograniczonym dostępem do informacji,
na przykład na temat potencjalnych korzyści związanych z realizowanym
przedsięwzięciem;
 bariery mentalne – związane z niskim stanem świadomości uczestników
w zakresie podejmowanych nowych inicjatyw;
 bariery ekonomiczno-organizacyjne – związane z przekonaniem o braku
odpowiednich zasobów finansowych i organizacyjnych do podjęcia
określonych inicjatyw.2
W książce, dzięki współpracy autorów z przedstawicielami jednostek
organizacyjnych posiadających funkcjonujące zintegrowane systemy zarządzania
jakością, środowiskiem i bezpieczeństwem pracy, obok teoretycznych podstaw
sformalizowanych systemów, przedstawiono liczne przykłady ich praktycznego
wdrażania.
Publikacja składa się z pięciu rozdziałów. Pierwszy rozdział poświęcono
problematyce
zintegrowanych
systemów
zarządzania.
Przedmiotem
zainteresowania była istota normalizacji oraz integracji systemów zarządzania,
głównie pod kątem generowania dodatkowych korzyści dla organizacji oraz
problemów wynikających z integracji systemów. W rozdziale drugim
przedstawiono
zagadnienia
związane
z zarządzaniem jakością. Przedmiotem zainteresowania była istota podejścia
procesowego zastosowana w odniesieniu do systemu zarządzania jakością
spełniającego wymagania międzynarodowej normy ISO 9001. W rozdziale trzecim
przedmiot zainteresowania został skoncentrowany wokół problematyki zarządzania
środowiskowego. Omówiono wymagania międzynarodowej normy ISO 14001,
również w aspekcie porównawczym do wymagania systemu Unii Europejskiej
EMAS. Problematykę bezpieczeństwa i higieny pracy zaprezentowano w rozdziale
Burchard-Dziubińska M., Programy dobrowolne jako instrument realizacji polityki
ekologicznej, w: Nowe instrumenty w polityce ekologicznej, Biblioteka „Ekonomia i Środowisko” nr
28, Wyd. I-BIS, Wojnowice – Wrocław 2001.
2
4
czwartym. Autorzy omówili założenia procedury oceny ryzyka zawodowego oraz
wymagania normy PN-N 18001. W rozdziale piątym skupiono się na problematyce
doskonalenia zintegrowanych systemów zarządzania.
Niewątpliwie cennym elementem książki są praktyczne przykłady
stosowanych rozwiązań przez przedsiębiorstwa posiadające kilkuletnie
doświadczenie
w funkcjonowaniu znormalizowanych systemów zarządzania ISO.
5