EKONOMIA – zajmuje się problemem, w jaki sposób społeczeństwo dokonuje alokacji (rozdziela) rzadkich zasobów o różnorodnych zastosowaniach w celu produkcji dóbr, oraz z jaki sposób dzieli wytworzone dobra między swoimi członkami MAKROEKONOMIA analizuje alokację na poziomie całego społeczeństwa MIKROEKONIMIA analizuje alokację na poziomie pojedynczych podmiotów gospodarczych LUDZIE – ZASOBY ograniczone – POTRZEBY nieograniczone Co to znaczy GOSPODAROWAĆ? GOSPODAROWANIE to dokonywanie WYBORÓW EKONOMICZNYCH ZASADA RACJONALNEGO GOSPODAROWANIA to: Max. EFEKTÓW z określonych zasobów Min. ZASOBÓW przy określonych efektach ZASOBY: - LUDZKIE (ludzie wraz z ich umiejętnościami i doświadczeniem) NATURALNE (ziemia, surowce mineralne i roślinne, woda itp.) KAPITAŁOWE (kapitał rzeczowy i finansowy: środki pracy, przedmioty pracy oraz środki pieniężne w różnych postaciach) ZASOBY użyte do produkcji= CZYNNIKI PRODUKCJI TECHNOLOGIA PRODUKCJI wyznacza ilość i rodzaj zasobów konieczny do wyprodukowania danego produktu; wyznacza również proporcje, w jakich zasoby te powinny być ze sobą połączone OGRANICZONOŚĆ zasobów i technologii => PROBLEM RZADKOŚCI RZADKOŚĆ jest wynikiem zależności między zapotrzebowaniem na dobra a ograniczonymi zdolnościami ich wytworzenia. Zapotrzebowanie na dobra > możliwości wyprodukowania WYBÓR to KORZYŚĆ i KOSZT utraconych korzyści KOSZT ALTERNATYWNY = koszt utraconych korzyści. Koszt alternatywny danego dobra to ilość innego dobra, z której trzeba zrezygnować, aby możliwe stało się wytworzenie dodatkowej jednostki tego pierwszego. Kosztem alternatywnym Twojej edukacji jest to, czego nie zarobisz wtedy, gdy się uczysz. RYNEK – miejsce zorganizowane w sensie instytucjonalnym, gdzie dokonują się akty kupna i sprzedaży czynników produkcji i wytworzonych dóbr. ELEMENTAMI RYNKU są: - POPYT - PODAŻ - CENA Na rynku kształtuje się CENA – zmiany cen relatywnych produktów i usług stanowią informację na podstawie, której podmioty gospodarcze podejmują decyzje o alokacji zasobów POPYT – ilość dóbr, jakie podmioty gospodarcze są w stanie nabyć przy danej cenie PODAŻ – ilość dóbr oferowanych na rynku przy danej cenie PRAWO POPYTU Wzrost CENY produktu ceteris paribus powoduje spadek POPYTU. Spadek CENY produktu c.p. powoduje wzrost popytu UWAGA!!! - zmiana CENY powoduje zmianę POPYTU wzdłuż danej krzywej popytu - krzywa popytu przesuwa się tylko na skutek działania czynników pozacenowych CZYNNIKI POZACENOWE wpływające na popyt: 1) DOCHODY 2) GUSTY i PREFERENCJE 3) CENY DÓBR SUBSTYTUCYJNYCH i KOMPLEMENTARNYCH 4) PRZEWIDYWANIA CEN RELATYWNYCH PRAWO PODAŻY: P c.p. Q P c.p Q UWAGA!!! - zmiana CENY powoduje zmianę PODAŻY wzdłuż danej krzywej podaży - krzywa PODAŻY przesuwa się tylko na skutek działania czynników pozacenowych CZYNNIKI POZACENOWE wpływające na podaż: 1) CENY CZYNNIKÓW PRODUKCJI 2) TECHNOLOGIA 3) PODATKI I SUBSYDIA 4) PRZEWIDYWANIA CEN RELATYWNYCH Jak działa rynek? RYNEK wyznacza przy danej cenie, jakie ilości czynników produkcji i dóbr mogą być oferowane oraz sprzedane i zakupione. POPYT, PODAŻ, CENA RÓWNOWAGI PODAŻ S P POPYT D Q