MIKROEKONOMIA II mgr Paweł Augustynowicz Lublin 2008 Ekonomia a gospodarka • Czym jest ekonomia? • Ekonomia jest nauką, która bada w jaki sposób społeczeństwo gospodarujące decyduje o tym, co, jak i dla kogo wytwarzać. • Czym jest zasób rzadki? • Zasób rzadki (ograniczony) cechuje się tym, że przy cenie równej zeru popyt nań przewyższa dostępną podaż 2 Rzadkość zasobów i ich alternatywne zastosowania • Prawo malejących przychodów: Każdy następny zatrudniony w gałęzi zwiększa jej produkcję w stopniu mniejszym, niż jego poprzednik • Koszt alternatywny: Ilość innego dobra, z której trzeba zrezygnować, aby możliwe stało się wytworzenie dodatkowej jednostki tego pierwszego dobra 3 Krzywa możliwości produkcyjnych Zatrudnienie Posiłki Produkcja Posiłki Zatrudnienie Filmy Produkcja Filmy 4 25 0 0 3 22 1 9 2 17 2 17 1 10 3 24 0 0 4 30 4 Zadanie • W gospodarce 5 robotników • Każdy może wytworzyć 4 ciastka lub 3 koszule • Produkcja na 1 zatrudnionego nie zależy od liczby innych robotników w tej gałęzi • Wykreśl krzywą możliwości produkcyjnych • Ile ciastek mogłoby wytworzyć społeczeństwo, gdyby zgodziło się zupełnie zrezygnować z koszul? • Wskaż na rysunku punkty oznaczające nieefektywną organizację produkcji • Określ koszt alternatywny wytworzenia koszuli • Czy działa prawo malejących przychodów? 5 Rola Rynku • Czym jest rynek? • Rynek jest zwięzłą nazwą procesu prowadzącego do tego, że decyzje gospodarstw domowych dotyczące konsumpcji różnych dóbr, decyzje przedsiębiorstw o tym, co i jak wytwarzać, oraz decyzje pracowników dotyczące tego, jak wiele i dla kogo pracować, zostają wzajemnie uzgodnione dzięki odpowiednim dostosowaniom cen 6 Gospodarka nakazowa • • • • Bariera informacyjna Zła struktura bodźców Brak konkurencji Gospodarka nakazowa to taka gospodarka, w której wszystkie decyzje dotyczące produkcji i konsumpcji są podejmowane przez państwo. Państwo decyduje o tym, co, jak i dla kogo produkuje. 7 Wolne rynki • „Niewidzialna ręka rynku” • Adam Smith „Bogactwo narodów” (1776r.) Gospodarka mieszana • Państwo i sektor prywatny współuczestniczą w rozwiązaniu problemów gospodarczych. • Kontrola za pomocą: podatków, transferów, dóbr publicznych, itp. 8 Ekonomia pozytywna a ekonomia normatywna • Pozytywna: zajmuje się obiektywnym, naukowym objaśnieniem zasad funkcjonowania gospodarki • Normatywna: dostarcza zaleceń opartych na subiektywnych sądach wartościujących • • • • ZADANIE Stopa inflacji spadła poniżej 2% rocznie Ponieważ inflacja obniżyła się, rząd powinien obniżyć podatki Poziom dochodu w Wielkiej Brytanii jest wyższy niż w Polsce. Ludzie w Wielkiej Brytanii są szczęśliwsi niż w Polsce 9 Popyt, podaż, równowaga rynkowa • Popyt to ilość dobra, jaką nabywcy są gotowi zakupić przy różnym poziomie ceny • Podaż to ilość dobra, jaką sprzedawcy są gotowi zaoferować przy różnym poziomie ceny • Cena równowagi to jest cena zrównująca wielkość zapotrzebowania z ilością oferowaną Cena za tabliczkę czekolady Popyt (liczba tabliczek) Podaż (liczba tabliczek) 0,00 200 0 0,10 160 0 0,20 120 40 0,30 80 80 0,40 40 120 0,50 0 160 10 Krzywe popytu i podaży Cena za tabliczkę czekolady Popyt (liczba tabliczek) Podaż (liczba tabliczek) 0,00 200 0 0,10 160 0 0,20 120 40 0,30 80 80 0,40 40 120 0,50 0 160 11 Krzywa popytu • Krzywa popytu wyznacza zależność między ceną a wielkością zapotrzebowania przy założeniu, że inne czynniki są stałe. • Inne czynniki: – Ceny innych dóbr – Dochody nabywców – Gusty i preferencje 12 Ceny innych dóbr • Substytuty • Dobra komplementarne • Wzrost cen dóbr substytucyjnych zwiększa/zmniejsza (?) popyt na dane dobro • Wzrost cen dóbr komplementarnych zwiększa/zmniejsza (?) popyt na dane dobro 13 Dochody nabywców • Dobra normalne (zwykłe) • Dobra niższego rzędu • Kiedy dochód rośnie: – Popyt na dobro zwykłe rośnie/maleje (?) – Popyt na dobro niższego rzędu rośnie/maleje (?) 14 Przesunięcia krzywej popytu 15 Ruch wzdłuż krzywej a przesunięcie samej krzywej 16 Krzywa podaży • Krzywa podaży wyznacza zależność między ceną a wielkością produkcji przy założeniu ceteris paribus • Inne czynniki wpływające na krzywą podaży: – Technika – Koszty produkcji – Działalność regulacyjna państwa • Czynniki te przesuwają krzywą podaży 17 Wolny rynek i kontrola cen 18 Skutki wprowadzenia płacy minimalnej Jakie będą skutki wprowadzenia płacy minimalnej? 19 Zadanie domowe • Elastyczność popytu i podaży • Decyzje konsumenta: – Popyt, maksymalizacja elastyczności – Dostosowania do zmian dochodu i cen • Decyzje o podaży: – Rachunki przedsiębiorstwa: kapitał, zapasy, kredyty, zyski – Koszty alternatywne a księgowe – Maksymalizacja zysków – Decyzje produkcyjne – Rachunek kosztów krańcowych 20