Systemy, struktury i procesy społeczne w różnych perspektywach

PROGRAM KSZTAŁCENIA NA ROK AKADEMICKI 2011-2012
Przedmiot: Systemy, struktury i procesy społeczne w różnych perspektywach teoretycznych
Poziom kształcenia: studia I stopnia/forma studiów: stacjonarne
Kierunek/rok studiów/semestr: socjologia/ II rok / semestr 3
Forma zajęć*: ćwiczenia audytoryjne
Liczba godzin: 45
Punkty ECTS: 4
Prowadzący: mgr Tomasz Drabowicz
I. WYMAGANIA/PREFERENCJE WSTĘPNE (dotyczy studentów II stopnia): (co student powinien,
znać, umieć, uzupełnić itp.)
Nie dotyczy.
II. EFEKTY KSZTAŁCENIA:
1. Wiedza:
W wyniku prowadzonych zajęć student powinien być w stanie opisać funkcjonowanie społeczeństwa
globalnego w ujęciu różnych teorii socjologicznych, umieć klasyfikować rodzaje podsystemów
społecznych, znać charakterystyczne dla tych podsystemów zasady regulacyjne i umieć opisać
zależności występujące pomiędzy poszczególnymi podsystemami społecznymi składającymi się na
społeczeństwo globalne. Powinien także umieć objaśnić, jak w różnych ujęciach teoretycznych w
socjologii wyjaśnia się przyczyny powstawania i odtwarzania się nierówności społecznych oraz jak
charakteryzuje się konsekwencje istnienia nierówności społecznych dla różnych typów ładu
społecznego. Powinien umieć wskazać przyczyny, rodzaje i konsekwencje zmiany społecznej w
różnych typach historycznych oraz współczesnych społeczeństw.
2. Umiejętności:
W wyniku prowadzonych zajęć student powinien umieć analizować zależności występujące pomiędzy
poszczególnymi podsystemami społecznymi składającymi się na społeczeństwo globalne, wskazać
przyczyny istnienia i odtwarzania się nierówności społecznych oraz umieć scharakteryzować
potencjalne konsekwencje istnienia nierówności społecznych dla społeczeństwa. Powinien umieć
wyjaśnić, na czym polega zmiana społeczna, jakie czynniki się na nią składają, i jakie są główne
kierunki przemian współczesnych społeczeństw. Powinien także umieć wskazać sposoby zarządzania
zmianami społecznymi i reagowania na nie na poziomie lokalnym, regionalnym, narodowym i
ponadnarodowym w taki sposób, by zmniejszać i łagodzić napięcia społeczne powstające w wyniku
zmian społecznych.
3. Postawy/Kompetencje:
W wyniku prowadzonych zajęć student powinien być świadomy relacji występujących na styku
poszczególnych podsystemów społecznych składających się na społeczeństwo globalne, wykazywać
większe zrozumienie dla wyzwań i ograniczeń stwarzanych przez współczesne procesy przemian
społecznych oraz być świadomym możliwości indywidualnego i zbiorowego rozwoju tkwiących we
współczesnych przemianach struktur społecznych.
III. TREŚCI KSZTAŁCENIA:
1. Teorie systemu społecznego – funkcjonalizm i analiza funkcjonalne (Parsons, Merton)
2. Struktura społeczna i perspektywa strukturalna. Struktury stratyfikacyjne
3. Rodzaje struktur społecznych: struktury stratyfikacyjne (klasy i nierówności społeczne)
4. Instytucje i procesy instytucjonalizacji. Przykłady funkcjonowania instytucji
5. Rodzaje struktur społecznych: zbiorowość etniczna – naród
6. Homo sociologicus – strukturalne determinanty indywidualnych zachowań
7. Równowaga i napięcia w strukturze systemów społecznych (1): porządek społeczny i
dezorganizacja
8. Równowaga i napięcia w strukturze systemów społecznych (2): sprzeciw i konflikt
9. Wizje dynamiki społecznej: podejścia, pojęcia, kategorie
10. Czynniki zmiany społecznej: idee jako nośniki zmiany społecznej
11. Podmioty zmiany społecznej: ruchy społeczne
12. Typy społeczeństw
13. Tradycja a zmiana. Opór wobec zmian
14. Teorie modernizacji i systemu światowego. Rozwój zależny i alternatywny
15. Rewolucja jako forma zmiany społecznej
IV. KONTROLA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA:
Sprawdzian pisemny testowo – opisowy.
V. AKTUALNA LITERATURA:
Podstawowa:
1. A. Giddens, Socjologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
2. P. Sztompka, Socjologia. Analiza społeczeństwa, Wydawnictwo Znak, Kraków 2010.
Uzupełniająca:
1. P. Sztompka i M. Kucia (red.), Socjologia. Lektury, Wydawnictwo Znak, Kraków 2005.
2. A. Jasińska-Kania, L. Nijakowski, J. Szacki i M. Ziółkowski (red.), Współczesne teorie
socjologiczne. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2006.
3. W. Derczyński, A Jasińska-Kania i J. Szacki (red.), Elementy teorii socjologicznych,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1972.