Teoria kosztów

Teoria kosztów
Plan zajęć:
•
•
•
•
•
Klasyfikacja kosztów produkcji
Koszty całkowite
Koszty przeciętne
Koszty krańcowe
Koszty w długim okresie czasu
Koszty produkcji
Ogół wydatków pieniężnych, jakie musi ponieść
przedsiębiorstwo dla wyprodukowania
odpowiedniej ilości dóbr.
Klasyfikacja kosztów według rodzaju:
• Osobowe – płace pracowników za pracę,
• Materiałowe – wydatki na materiały, energię i
paliwa,
• Amortyzacja – zużycie majątku trwałego.
Koszty indywidualne
Inaczej nazywane prywatnymi;
Koszty ponoszone przez przedsiębiorstwo,
określane także mianem kosztów własnych
Koszty społeczne
Są to oprócz kosztów prywatnych również
tzw. Koszty zewnętrzne, ponoszone przez
osoby trzecie, nie związane z daną
działalnością produkcyjną.
Koszty alternatywne czynników wytwórczych
Są równoważne przychodom, jakie mógłby
uzyskać ich właściciel z alokacji tych czynników
w inne przedsięwzięcie, najkorzystniejsze
spośród pozostałych dostępnych dla niego. W
przypadku kapitału ich rozmiary najczęściej
określane są przez wysokość odsetek, jakie
otrzymałby jego właściciel z lokaty bankowej.
Koszty utopione
Inaczej historyczne;
Są poniesionym wydatkiem, którego nie
można odzyskać
Koszty stałe
Koszty niezależne od rozmiarów produkcji.
Występują w przedsiębiorstwie
rozpatrywanym w krótkim okresie, a więc przy
założeniu, że jego rozmiary, poziom techniczny
i organizacja procesów technologicznych nie
zmieniają się. Zwiększenie lub zmniejszenie
produkcji nie wpływa na wielkość tych
kosztów.
Koszty zmienne
Koszty, które zmieniają się w zależności od
rozmiarów produkcji danego
przedsiębiorstwa.
Są one funkcją rozmiarów produkcji.
Koszty w przedsiębiorstwie
C - koszty
Q - produkcja
FC - koszty stałe
VC - koszty zmienne
TC - koszty całkowite
MC - koszt krańcowy
AFC - koszt przeciętny stały
AVC - koszt przeciętny zmienny
ATC - koszt przeciętny całkowity
Koszty względem produkcji w krótkim okresie
TC = FC + VC
C
C
C
TC
VC
VC
FC
FC
Q
Qmax
Q
Qmax
Q
Koszt krańcowy (MC)
TC
TC’ = ( FC + VC )’
TC’ = FC’ + VC’
C
TC’ = VC’
MC =
 TC
Q
=
 VC

VC
Q

Qo
Qmax
Q
Koszt krańcowy (MC)
VC
C
VC
C
VC
C


punkt przegięcia
funkcji kosztów
Q
MC
Q
MC
Q
MC
min MC
Qo
Qmax
Q
Q1
Qmax
Q
 >
Q2
Qmax
Q
Koszt krańcowy (MC)
C
VC
C
cd.
VC
VC
C




Q
MC
Qmax
Q

Q
MC
Q3

Q
MC
Q4Qmax
Q
QoQ1 Q2 Q3 Q4Qmax
 > >
Q
Koszt przeciętny stały (AFC)
C
FC
AFC =
Q
C
FC
FC


Q
Q
AFC
AFC
QA
Q
 >
QB
Q
Koszt przeciętny stały (AFC)
C
FC
AFC =
Q
cd.
C
FC
FC
  

Q
Q
AFC
AFC
QC
Q
 > >
QA QB
QC
Q
Koszt przeciętny zmienny (AVC)
C
C
VC
AVC = Q


Q
Q
AVC
AVC
Q5
Qmax
Q
 >
Q6
Q7Qmax
Q
Koszt przeciętny zmienny (AVC) cd.
C
C
VC
AVC = Q

 
Q
AVC

Q
AVC
AVC
Q8 Qmax
Q
 > >
Q5 Q6
Q7Qmax
Q8
Q
Koszt przeciętny całkowity (ATC)
ATC =
TC
Q
TC = FC + VC : Q
TC = FC + VC
Q
Q
Q
ATC = AFC + AVC
C
C
AVC
AFC
Q
C
ATC
AVC
AFC
Q
Q
Funkcje kosztów w krótkim okresie
C
MC
ATC
AVC
min ATC
min AVC
min MC
Q2
Q8 QT
Qma
x
QT - optimum
techniczne
Q
Funkcje kosztów w krótkim okresie
C
SATC1
SATC5
SATC2
SATC3
LATC
SATC4
Korzyści skali
Niekorzyści skali
Qo
Q
Długookresowa krzywa kosztów
przeciętnych
• Składa się z najniższych kosztów przeciętnych dla
coraz to większych rozmiarów produkcji. Każdy punkt
na tej krzywej pokazuje najbardziej efektywne lub
najmniej kosztowne technologie dla poszczególnych
wielkości produkcji. Punkty powyżej krzywej i na
krzywej są dostępne dla firmy przy danej technologii i
cenach nakładów. Punkty poniżej krzywej nie są
osiągalne.
Korzyści / niekorzyści skali produkcji
• Korzyści skali (rosnące przychody ze skali produkcji, ekonomie
skali) to dodatnie efekty produkcyjne notowane w długim
okresie przy zwiększaniu rozmiarów produkcji, przejawiające się
w spadku przeciętnych kosztów produkcji
• Stałe korzyści skali (stałe przychody ze skali produkcji) występują
wówczas, gdy LAC nie zmieniają się wraz ze wzrostem rozmiarów
produkcji.
• Niekorzyści skali (dyzekonomie skali) pojawiają się wtedy, gdy
wzrostowi rozmiarów produkcji towarzyszy wzrost
długookresowych kosztów przeciętnych.
Korzyści i niekorzyści skali
• Wewnętrzne – dla zakładu
• Zewnętrzne – dla gospodarki
Źródła wewnętrznych korzyści skali
1. Zatrudnienie większej ilości osób umożliwia
specjalizację pracy i zwiększa wydajność
2. Możliwość lepszego wykorzystania wiedzy
technicznej
3. Większa siła przetargowa