DOSKONAŁA KONKURENCJA PYTANIA 1. Co wynika z założenia dotyczącego modelu konkurencji doskonałej mówiącego o tym, iż konsument dysponuje pełną wiedzą dotyczącą rynku? 2. Dlaczego przedsiębiorstwa doskonale konkurencyjne charakteryzują się brakiem wysokich kosztów stałych. 3. Wyjaśnij dlaczego przedsiębiorstwo doskonale konkurencyjne nie określa ceny swoich produktów. Co by się stało gdyby chciało ustalić cenę poniżej ceny rynkowej? Co by się stało gdyby ustaliłoby cenę swoich produktów powyżej ceny rynkowej? 4. Co stało by się w gałęzi doskonale konkurencyjnej w krótkim i długim okresie jeśli jedno z przedsiębiorstw wprowadziło nową technologię pozwalającą obniżyć koszty produkcji? 5. Narysuj krzywą popytu dla przedsiębiorstwa doskonale konkurencyjnego i dla gałęzi doskonale konkurencyjnej. 6. Dlaczego w warunkach równowagi przedsiębiorstwa doskonale konkurencyjne produkują w optimum technicznym? 7. Dlaczego w przypadku przedsiębiorstw doskonale konkurencyjnych utarg krańcowy jest równy cenie? 8. Wyjaśnij czy możliwe jest istnienie zysków księgowych przy ujemnych zyskach ekonomicznych, dlaczego? 9. Dlaczego spadek ceny produktu przedsiębiorstwa doskonale konkurencyjnego poniżej przeciętnych kosztów całkowitych może nie spowodować w krótkim okresie zaprzestania produkcji? 10. Załóżmy, że pewna gałąź doskonale konkurencyjna produkuje „polski kawior”. Wyjaśnij jak w krótkim i długim okresie na sytuację firm i całej gałęzi wpłynie pojawienie się informacji w poczytnej prasie o cudownych właściwościach zdrowotnych „polskiego kawioru”. 1 ZADANIA Oznaczenia: Q, q – wielkość produkcji, TC – koszt całkowity, FC – koszt stały, VC – koszt zmienny, AFC – przeciętny koszt stały, AVC – przeciętny koszt zmienny, ATC – przeciętny koszt całkowity, MC – koszt krańcowy, P, p – cena produktu, TR – utarg całkowity, AR – utarg przeciętny, MR – utarg krańcowy. Wyjaśnij treść ekonomiczną równania: 1. AR = MR = ATC = MC. Przedstaw powyższe równanie na wykresie. Uzupełnij brakujące dane i skomentuj sytuację ekonomiczną przedsiębiorstwa. Czy 2. przedsiębiorstwo powinno zmienić poziom wytwarzanej produkcji? p 3. Q TR TC 36000 36000 FC VC ATC AVC MC 30000 min. 10 12 Przedsiębiorstwo ponosi koszty stałe 2000 zł miesięcznie oraz koszt przeciętny zmienny 1,60 zł na jednostkę produktu. Jeśli w ciągu miesiąca może ono sprzedać 5000 sztuk swego wyrobu po cenie 1,8 zł za sztukę, to na krótką metę powinno: a) wstrzymać produkcję, gdyż nie uzyskuje zwrotu kosztów stałych, b) kontynuować produkcję, ponieważ uzyskuje zwrot kosztów stałych, c) wstrzymać produkcję, ponieważ nie uzyskuje zwrotu kosztów zmiennych, d) kontynuować produkcję, ponieważ uzyskuje zwrot kosztów zmiennych. 2 4. Mając do dyspozycji następujące dane: a) AFC = 48, b) AVC = 78, c) ATC = 126, Zaznacz właściwe decyzje przedsiębiorcy przy danym poziomie ceny. p Produkować z zyskiem Produkować mimo straty Wstrzymać produkcję 136 54 84 80 48 5. Firma funkcjonująca w warunkach konkurencji doskonałej produkuje słoiki. Funkcja kosztu stałego ma postać FC = 100 a kosztu zmiennego VC = 2Q2 + 10Q. Cena jednego słoika wynosi p = 70 zł za sztukę. Oblicz wielkość produkcji, przy której firma będzie maksymalizowała zysk. 6. Przedsiębiorstwo funkcjonujące w warunkach konkurencji doskonałej wytwarza parasolki. Koszty całkowite kształtują się zgodnie z funkcją: TC = 3Q3-6Q2+9Q. Odpowiedz na następujące pytania: a) przy jakiej cenie przedsiębiorstwo osiągnie graniczny punkt opłacalności produkcji, b) jakimi właściwościami charakteryzuje się ten punkt, c) jaki zysk osiąga wtedy przedsiębiorstwo? (Źródło: T. Zalega, „Mikroekonomia. Ćwiczenia”, WSPiZ, Warszawa 1999) 7. Funkcja kosztów całkowitych przedsiębiorstwa wolnokonkurencyjnego produkującego meble kuchenne dana jest jako: TC = Q2-4Q+36. Oblicz wielkość produkcji, przy której koszty przeciętne tego przedsiębiorstwa osiągną minimum. Przedstaw w postaci algebraicznej równanie krzywej podaży tego przedsiębiorstwa. (Źródło: T. Zalega, „Mikroekonomia. Ćwiczenia”, WSPiZ, Warszawa 1999) 3 Funkcja kosztów całkowitych przedsiębiorstwa działającego w warunkach konkurencji 8. doskonałej dana jest jako: TC = 10Q2+200. Przedsiębiorstwo to wytwarza żyrandole, których cena rynkowa wynosi 100 zł za sztukę. Oblicz ilość równowagi w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo znajduje się w optimum ekonomicznym. (Źródło: T. Zalega, „Mikroekonomia. Ćwiczenia”, WSPiZ, Warszawa 1999) Sytuację przedsiębiorstwa działającego na rynku konkurencji doskonałej opisują 9. następujące dane: TR = 17280 TC = 19200 ATC = 10 AVC = 8,98 MC = 9 Oblicz wielkość produkcji tego przedsiębiorstwa, cenę po której sprzedawany jest produkt, zysk przedsiębiorstwa. Ustal czy przedsiębiorstwo powinno kontynuować swoją produkcję. 10. Uzupełnij poniższą tabelkę. Przedstaw sytuację każdej firmy graficznie. Firma p Q TR MR TC FC VC ATC AVC MC Zysk Zysk Koszt Zysk ekon. jedn. księg. norm. min. I 4000 100000 II 75000 III 4 2000 20000 20 96000 75000 7000 6000 90000 5 (Źródło: M. Nasiłowski, System rynkowy. Podstawy mikro- i makroekonomii, Wydawnictwo Key Text, Warszawa 2000) 4 16000 1260 11. Poniższa tabela ilustruje sytuację przedsiębiorstw w warunkach doskonałej konkurencji przy danym poziomie produkcji Q*. Scharakteryzuj długookresową i krótkookresową ekonomiczną sytuację każdego z przedsiębiorstw (należy uzupełnić brakujące liczby i sporządzić rysunek). (Q* - poziom produkcji w optimum ekonomicznym) Firma p Q* TR TC FC VC ATC AVC MC Koszt Zysk Zysk księg. norm. nadzwycz. 5 A 2000 min. 5 4000 24000 23000 7000 B 8 C 12. 8000 160 1000 19000 12 9 50 Przedstaw na wykresie model przedsiębiorstwa doskonale konkurencyjnego, a następnie zaznacz odpowiednie odcinki, pola lub fragmenty krzywych: a) poziom ceny, dla którego przedsiębiorstwo osiąga tylko zysk normalny, b) poziom ceny zamknięcia przedsiębiorstwa, c) obszar odpowiadający kosztom stałym przy zysku normalnym, d) przedział cen w jakim przedsiębiorstwo zdecydowałoby się działać w krótkim okresie mimo ponoszenia strat, 13. e) długookresową krzywą podaży przedsiębiorstwa, f) przedział cen, w którym przedsiębiorstwo może osiągnąć zyski nadzwyczajne. Przedstaw na wykresie model przedsiębiorstwa doskonale konkurencyjnego w krótkim okresie, osiągającego zysk nadzwyczajny, a następnie zaznacz odpowiednie odcinki lub pola: a) jednostkowy zysk, b) koszt jednostkowy, c) wielkość utargu przeciętnego, d) obszar odpowiadający kosztom stałym. Przy założeniu, że funkcja kosztów przedsiębiorstwa doskonale konkurencyjnego dana jest jako: TC = 4Q2 - 20Q +64, zaś cena wynosi 60 jednostek, oblicz wielkość produkcji w optimum ekonomicznym i technicznym. Jaki wzór opisuje jej krótkookresową krzywą podaży? 5 14. Poniższy wykres przedstawia model przedsiębiorstwa w doskonałej konkurencji. Opisz osie i krzywe. Wyjaśnij, co wyrażają następujące pola i odcinki: BPGD, ABDE, OAEQ, OPGQ, OBDQ, EQ, DE, DG, GQ. 15. Tabela przedstawia sytuację trzech przedsiębiorstw doskonale konkurencyjnych działających w niezależnych od siebie gałęziach. Wiedząc, że wszystkie te firmy optymalizują produkcję uzupełnij tabelę, wykonaj wykresy ilustrujące sytuacje firm A, B i C. Skomentuj po kolei sytuację tych przedsiębiorstw, co może być przyczyną sytuacji w jakich się znalazły. Firma Q P A 5 B 150 C 16. AR MR TR FC AFC VC AVC TC ATC MC 20000 2000 10 0 2 15 500 П 5 1200 12 Oto dane dotyczące utargów i kosztów przedsiębiorstwa doskonale konkurencyjnego (dla konkretnego poziomu produkcji) „Brzydkie kaczątko” produkującego tusz do rzęs. AR = 5, AFC = 4, ATC = 7, MC = 8 Narysuj wykres ilustrujący sytuację przedsiębiorstwa. Co byś doradził właścicielowi „Brzydkiego kaczątka”. 17. Poniższe dane dotyczą utargów i kosztów przedsiębiorstwa produkującego nawóz do kwiatów doniczkowych (dla konkretnego poziomu produkcji). MR = 9, ATC = 7, MC = 6. Przedstaw graficznie sytuację firmy. Jaką decyzję powinien podjąć producent nawozu do kwiatów doniczkowych aby zmaksymalizować zysk. Co stanie się w tej gałęzi w długim okresie. 6 18. Poniższy wykres przedstawia sytuację firmy „Alte Hexe” produkującej krem na zmarszczki. MC MC ATC AVC P ATC P AVC Q a) Na jakim rynku działa „Alte Hexe”? b) Zaznacz pole kosztów stałych w sytuacji gdy przedsiębiorca dąży do maksymalizacji zysku. c) Zaznacz krótkookresową funkcję podaży producenta kremu. d) Co się stanie z sytuacją firmy w długim okresie? e) Jaki wpływ na sytuację firmy miałoby ujawnienie badań wskazujących na niekorzystne skutki uboczne kremu na zmarszczki, gdyby firma znajdowała się w długookresowej równowadze? 19. Z wyliczeń producenta zegarów szafowych działającego na rynku doskonale konkurencyjnym wynika, że produkując 20 zegarów miesięcznie koszty stałe na jednostkę produkcji wynoszą AFC = 20 zł, a przeciętne koszty zmienne AVC = 45zł i są równe kosztom krańcowym. Co powinien zrobić producent zegarów przy danych poziomach cen za zegar (wykonaj konieczne rysunki): a) 19 zł b) 35 zł c) 55 zł d) 75 zł 7 20. Firma „Narcyz” funkcjonująca na rynku doskonale konkurencyjnym produkuje kosmetyki dla mężczyzn. Funkcja kosztu zmiennego ma postać VC = Q2/50+10Q. Cena kremu dla mężczyzn wynosi p = 30zł. a) Oblicz wielkość produkcji, przy której firma będzie maksymalizowała zysk. b) Wiedząc, że koszty stałe wynoszą FC = 5.000. Oblicz wielkość zysku tego przedsiębiorstwa. c) 21. Jakich zmian można się spodziewać w tej gałęzi w długim okresie. Przeciętny koszt całkowity produkcji bukietów przez firmę „Nenufar” dany jest funkcją ATC = 10+Q/2. Firma wyznacza wielkość produkcji na 90 bukietów miesięcznie, cena rynkowa bukietu wynosi 50 zł. 22. a) Ile wynoszą koszty stałe przy tej wielkości produkcji? b) Oblicz koszty całkowite produkcji, oraz zysk. c) Ile powinna produkować firma aby zmaksymalizować zysk? Pewne przedsiębiorstwo produkujące lody grejpfrutowe działające na rynku doskonale konkurencyjnym, ponosi koszty stałe w wysokości 250, ponadto jego koszty zależne od wielkości produkcji kształtują się następująco VC = Q2/1000+Q. a) Podaj postać analityczną funkcji kosztów całkowitych TC, przeciętnych kosztów zmiennych AVC, oraz kosztów krańcowych MC. b) Wiedząc, że przedsiębiorstwo optymalizuje wielkość produkcji, a cena kulki lodów kosztuje 2 zł, oblicz ile wyniesie utarg przedsiębiorstwa? c) 23. Czy przedsiębiorstwo to generuje zysk księgowy? Funkcja przeciętnych kosztów całkowitych firmy produkującej wykałaczki ma postać: ATC 5 60 15Q 2Q 2. Q a) Przedstaw w postaci analitycznej funkcje kosztów FC i AVC. b) Wiedząc, że producent wykałaczek działa na rynku doskonale konkurencyjnym, a cena jednego ogromnego opakowania wykałaczek wynosi 60 zł oblicz ile ogromnych opakowań wykałaczek wyprodukuje firma maksymalizując zysk. c) Czy firma ta może generować zysk normalny? 8 24. Pewne przedsiębiorstwo funkcjonujące w warunkach konkurencji doskonałej specjalizuje się w tworzeniu ogrodów zimowych. Funkcja kosztów całkowitych związanych z tworzeniem ogrodów zimowych ma postać: TC = 3Q3-120Q2+12000Q. a) Wyznacz długookresową funkcję podaży tej firmy. b) Po jakiej najniższej cenie zdecyduje się dostarczać ta firma ogrody zimowe w długim okresie, a po jakiej w krótkim okresie? 25. Funkcja kosztów całkowitych przedsiębiorstwa „Malinowska i córki” działającego w warunkach konkurencji doskonałej dana jest wzorem: TC = Q2+100Q+625. Przedsiębiorstwo to produkuje eleganckie stojaki na gazety. Cena rynkowa jednego stojaka na gazety wynosi 200 zł. Oblicz ilość równowagi oraz zyski całkowite firmy oraz na jednostkę produkcji w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo znajduje się: 26. a) w optimum ekonomicznym b) w optimum technicznym c) scharakteryzuj te punkty. Koszty całkowite pewnej firmy doskonale konkurencyjnej produkującej kredensy kształtują się następująco TC = 4Q3-200Q2+3000Q. a) Ile kredensów dostarczy firma produkując po najniższych kosztach? b) Przy jakiej cenie firma wyprodukuje 50 kredensów? c) Jeżeli cena rynkowa wynosi 3000 zł, ile kredensów wyprodukuje firma aby zmaksymalizować zysk. 27. Wyjaśnij znaczenie pojęcia „optimum techniczne”. Jaki jest warunek osiągnięcia optimum technicznego przez przedsiębiorstwo. Przedstaw na wykresie wielkość produkcji, przy której przedsiębiorstwo doskonale konkurencyjne osiągnie optimum techniczne (przedsiębiorstwo osiąga jedynie zysk normalny). Jak kształtuje się w tym przypadku stosunek optimum technicznego do ekonomicznego? 28. Wyjaśnij znaczenie pojęcia „optimum ekonomiczne”. Jaki jest warunek osiągnięcia optimum ekonomicznego przez przedsiębiorstwo. Przedstaw na wykresie wielkość produkcji, przy której przedsiębiorstwo doskonale konkurencyjne osiąga optimum ekonomiczne (przedsiębiorstwo osiąga zysk nadzwyczajny). Jak kształtuje się w tym przypadku stosunek optimum ekonomicznego do technicznego? 9 29. W poniższej tabeli przedstawione zostały dane opisujące sytuację trzech przedsiębiorstw w warunkach doskonałej konkurencji. Uzupełnij tabelę tak, aby przedsiębiorstwo maksymalizowało zyski lub (jeśli zysku osiągnąć się nie da) minimalizowało straty, a następnie scharakteryzuj sytuację każdego z nich i przedstaw ją na wykresie. Przedsię- Cena Produkcja biorstwo p A B C Q Koszt Koszt Koszt Koszt Koszt Koszt Koszt Utarg Utarg całkowity zmienny stały przeciętny przeciętny krańcowy księgowy całkowity krańcowy całkowity zmienny ATC AVC 10 7,5 TC VC FC 10 4000 14000 2000 4000 MC TR 800 nor- nadzwy- malny czajny 100 1000 5000 10 Zysk MR 3 6 Zysk 7000 7