Mikroekonomia_II
advertisement
Mikroekonomia – egzamin cz. II 54.Krzywa produkcji i produkcyjności w okresie krótkim. W okresie krótkim działa prawo wydajności nieproporcjonalnej gdy przy stałej technice i technologii, organizacji produkcji i zdolnościach produkcyjnych wzrost produkcji można osiągnąć powiększając jedynie nakłady czynników zmiennych. Przyrost produkcji następuje do wyczerpania rezerw zdolności produkcyjnych kapitału trwałego. Zwiększanie nakładów tylko jednego czynnika lub części czynników wytwórczych (czynnik zmienny) gdy ilości pozostałych czynników są stałe, powoduje najpierw więcej niż proporcjonalny przyrost produkcji w stosunku do nakładów a następnie jeśli zachwiane zostaną optymalne proporcje w jakich czynniki te powinny być stosowane przy danej technologii, nastąpi mniej niż proporcjonalny przyrost produkcji w stosunku do nakładów. Zależność tę przedstawia krzywa produkcji w okresie krótkim czyli krzywa Knighta. Funkcja produkcji w okresie krótkim: Założenia: - stałość technologii organizacji produkcji i zdolności produkcyjnych - funkcja produkcji jest ciągła - wielkość produkcji zależy od wielkości czynników zmiennych TP A - max V rośnie ale TP rośnie coraz wolniej E Rośnie szybko TP szybciej niż V V V – czynnik zmienny TP – wielkość produkcji (produkcja całkowita) Produkcyjność przeciętna Produkcyjność krańcowa AP MP V V 24 55.Produkcyjność przeciętna i krańcowa – pojęcie, liczenie, miary w sensie geometrycznym. Produkcyjność przeciętna – to wielkość produkcji przypadająca na jednostkę nakładu czynnika zmiennego. Oznaczamy AP TP V Np.: APL= TP/L – to co wyjdzie oznacza ile jeden pracownik produkuje. AP = Miarą produkcyjności przeciętnej w sensie geometrycznym jest tg kąta nachylenia prostych poprowadzonych z początku układu współrzędnych do kolejnych punktów na krzywej produkcji w stosunku do osi odciętych. Produkcyjność krańcowa (marginalna) – jest to przyrost produkcji związany ze wzrostem nakładów czynnika zmiennego o jednostkę. Oznaczamy MP. MP = TP V Miarą produkcyjności krańcowej w sensie geometrycznym jest tg kąta nachylenia stycznych do kolejnych punktów na krzywej produkcji w stosunku do osi odciętych. Zależności geometryczne między produkcyjnością przeciętną i krańcową: AP MP MP AP V 56.Analiza marginalna produkcji w okresie długim. Funkcja produkcyjności i produkcji w okresie długim: Zakładamy: - stałość technologii - zmieniają się wszystkie czynniki produkcji (proporcjonalnie) - produkcja wzrasta proporcjonalnie wraz z czynnikami produkcji. TP TP AP=MP V 25 AP – jest stała MP – jest stała Oraz AP = MP Gdy uchylamy założenie o stałości technologii: - zmiany technologii następują na lepsze TP TP V AP i MP nie są stałe musimy je mierzyć. 57.Techniczna substytucja czynników produkcji. Krzywa jednakowego produktu. Krańcowa stopa technicznej substytucji czynników wytwórczych to miara zastępowalności jednego czynnika drugim neutralna w stosunku do wielkości produkcji. Graficznie jest to tg kąta nachylenia stycznych do krzywej obojętności producenta (izokwanty) w stosunku do osi od osi odciętych. Ponieważ nachylenie stycznych maleje krańcowa stopa technicznej substytucji jest malejąca. Jej wielkość zależy od produkcyjności krańcowej pracy i kapitału. KSTS = tg = K/L = MPL/MPK Izokwanta produkcji – jest to linia łącząca ze sobą wszystkie możliwe kombinacje czynników wytwórczych dające ten sam efekt produkcyjny K KA A D C KB I3 B I2 I1 O LA LB L A – metoda kapitałochłonna i praco oszczędna B – metoda pracochłonna i kapitało oszczędna Jeżeli |OA| = |CD| to metoda D wymaga dwukrotnie większego zatrudnienia środków produkcji niż metoda C. Najlepiej znaleźć się na krzywej leżącej jak najdalej (0,0). 26 58.Wybór optymalnej metody produkcji. Optymalna kombinacja czynników produkcji to taka która pozwala osiągnąć maksymalny poziom produkcji przy danych kosztach lub taka która dany poziom produkcji pozwala zrealizować przy minimalnych kosztach. Linia jednakowego kosztu – jest to linia łącząca punkty obrazujące różne kombinacje wydatków całkowitych, przy założeniu że wydajemy całkowitą sumę przeznaczoną na zakup czynników produkcji. K N/pk N – nakłady (całkowite wydatki) pL(K) – cena czynników (pracy I kapitału) N/pL L Optimum produkcji – wyznaczane jest w punkcie styczności izokoszty z możliwie jak najwyższą izokwantą. K A KR R I3 I2 B O I1 LR L R – punkt równowagi producenta Równanie punktu równowagi (R): MPK p K MPL p L 59.Pojęcie i rodzaje kosztów. Koszty to część nakładów zużytych w danym czasie do wytworzenia określonej produkcji czyli kapitał zużyty. Podział kosztów; - jawne – jest to wydatek pieniężny niezbędny w celu pozyskania określonego zasobu produktu czy usługi, równy cenie którą trzeba za niego zapłacić. - Ukryte – to niewykorzystana możliwość wykonania lub pozyskania czegoś innego albo zastosowania posiadanych zasobów do innych celów. 27 a) b) c) - wg. rodzaju : osobowe – obejmują wynagrodzenia łącznie z dodatkami materiałowe - obejmują wartość zużytych materiałów, surowców, paliw i energii amortyzacji – koszty zużycia środków trwałych bezpośrednie – koszty które można odnieść bezpośrednio do konkretnego wyrobu (materiały + robocizna) - pośrednie – nie można ich bezpośrednio odnieść do konkretnego wyrobu i są one rozliczane za pomocą kluczy np.: koszty amortyzacji, materiałów pomocniczych a) wydziałowe – związane z utrzymaniem w ruchu maszyn i urządzeń, koszty administracyjne, koszty paliw b) ogólnozakładowe – dotyczą całego przedsiębiorstwa np.: płace zarządu, delegacje, opłaty, koszty związane z przestojami - stałe – niezależne od wielkości produkcji tzn. nie zmieniają się wraz ze zmianą wielkości produkcji np.: koszty administracji, oświetlenia - zmienne – zmieniają się wraz ze zmianą wielkości produkcji np.: koszt zużycia surowca, robocizna bezpośrednia Koszty całkowite (TC) – to suma całkowitych kosztów stałych i całkowitych kosztów zmiennych TC = TFC + TVC 60.Koszty przeciętne i krańcowe – pojęcie, liczenie, miary w sensie geometrycznym. Koszty przeciętne – (ATC) – jest to wielkość kosztów przypadających na jeden wyrób. ATC = TC / TP ATC = (TFC +TVC) / TP - k. przeciętne stałe (AFC) – koszty stałe przypadające na jednostkę produkcji. AFC = TFC / TP - k. przeciętne zmienne (AVC) – koszty zmienne na jednostkę produkcji AVC= TVC / TP Geometrycznie miarą kosztów przeciętnych jest tg kąta nachylenia prostych łączących początek układu współrzędnych z punktami na krzywej kosztów całkowitych w stosunku do osi odciętych. Koszty przeciętne są odwrotnością produkcyjności przeciętnej. Początkowo koszty przeciętne maleją, uzyskują minimum gdy prosta poprowadzona z początku układu współrzędnych jest jednocześnie styczną do TC, a następnie rosną. Koszty krańcowe (MC) – jest to przyrost kosztów związany z przyrostem produkcji o jedną jednostkę. MC = TC / TP = TVC / TP Miarą geometryczną kosztów krańcowych jest tg kąta nachylenia stycznych do krzywej kosztów całkowitych w stosunku do osi odciętych. Początkowo nachylenie stycznych do TC maleje , najmniejszy kąt jest w punkcie przegięcia TC, po punkcie przegięcia nachylenie rośnie. 28 61.Krzywe kosztów całkowitych, przeciętnych i krańcowych w okresie krótkim. TC TVC Koszty TFC TP TC TVC Koszty A B` E B TFC MC TP Koszty ATC AVC TP 62.Techniczne optimum wielkości produkcji. Techniczne optimum produkcji znajduje się w punkcie zrównania kosztów krańcowych z przeciętnym kosztem całkowitym, wyznacza on wielkość produkcji która będzie wytwarzana przy minimalnym koszcie jednostkowym. Lecz nie wiemy czy jest to produkcja zapewniająca stan optimum dla przedsiębiorstwa gdyż nie uwzględni się tutaj czynników rynkowych tj. cena produkowanego dobra, chłonność rynku. Koszty MC ATC R Produkcja 29 63.Długookresowa krzywa kosztów krańcowych i przeciętnych. Ekonomia i dyzekonomia skali. LRAC LRAC LRMC LRAC R TPR – TP produkcja optymalna W przedziale od 0 do TPR – ekonomia skali (korzyści skali) W przedziale powyżej TPR – dyzekonomia (niekorzyści skali) Dopóki koszty przeciętne w długim okresie maleją firma osiąga tzw. korzyści skali. Są to oszczędności kosztów wynikające ze zwiększonego i pełniejszego wykorzystania zasobów i z możliwości specjalizacji przy ich wykorzystaniu oraz z faktu że koszty stałe maleją wraz ze wzrostem produkcji. Gdy produkcja wzrośnie powyżej TPR pojawiają się niekorzyści skali. Są to przyrosty kosztów wynikające ze zwiększenia wykorzystywania zasobów. Może to być wywołane przez: 1) zawiły system komunikacji przy zbyt dużej skali produkcji 2) utratę kontroli nad pracownikami 3) wyższe koszty na utrzymanie drożności kanałów informacyjnych 4) fakt iż wraz ze wzrostem skali produkcji maleje wpływ pracowników na jej efekty, co może powodować że pracownik będzie lekceważył swoje obowiązki. 64.Model konkurencji doskonałej. Założenia: - duża liczba uczestników, przy czym producenci są niezależni - standaryzacja produktu, tzn. jest on nie do rozróżnienia od wyrobów innych producentów - ceno biorczość tzn. zarówno producent jak i konsument są zbyt mali w stosunku do całego rynku aby mieć wpływ na cenę - wolne wejście i wyjście na i z rynku czyli swobodny przepływ kapitału - płynność popytu i podaży tzn. brak barier utrudniających sprzedaż dowolnemu odbiorcy lub kupno od dowolnego producenta - doskonała wiedza producentów i kupujących o rynku. - maksymalizacja zysku przez producentów i użyteczności przez konsumentów - rynkowa krzywa popytu jest malejąca a krzywa popytu indywidualnego konsumenta doskonale elastyczna (linia prosta) 30 65.Monopol pełny. Rodzaje monopoli. Monopol pełny – firma która opanowała ponad 90% rynku. W praktyce występuje rzadko. Założenia: - jeden producent i sprzedawca - produkt nie posiada nawet zbliżonych substytutów - dostępu do gałęzi bronią bariery uniemożliwiające wejście na rynek - monopolista jest cenotwórcą i posiada kontrolę nad ceną, może ją kształtować manipulując podażą - reklama jest dobrowolna przy czym ze względu na brak konkurencji stosowana jest reklama społeczna - popyt na wyroby monopolu jest bardzo mało elastyczny, prawie sztywny - siła monopolu jest tym większa im bardziej produkt jest niezbędny. Rodzaje monopolu: 1) naturalny 2) ekonomiczny – związany z posiadaniem licencji i patentów, bardzo nietrwały 3) państwowy – regulowany przez przepisy prawne (telekomunikacja, zakłady zbrojeniowe) 66.Równowaga w konkurencji doskonałej w okresie krótkim, przy założeniu, że przedsiębiorstwo maksymalizuje zyski MC MR p ATC MC ATC A R B p = MR ZYSKI KOSZTY TP STRATY STRATY ZYSKI ZYSK MAX 67. Równowaga w konkurencji doskonałej w okresie krótkim, przy założeniu, że AVC<p<ATC MC MR p ATC MC ATC AVC Strata przy zaniechaniu produkcji STRATY R AFCR p = MR TP 31 Podejmując decyzję o zaprzestaniu produkcji przedsiębiorstwo ponosi straty równe kosztom stałym które się nie zwróciły, są one równe: TFC = TPR * AFCR (obszar zakreskowany) 68. Równowaga w konkurencji doskonałej w okresie krótkim, przy założeniu, że zysk ekonomiczny wynosi zero. MC MR p ATC MC ATC STRATY STRATY R p = MR TP 69.Równowaga w konkurencji doskonałej w okresie krótkim, przy założeniu, że p = AVC MC MR p ATC MC ATC AVC R p = MR TP R – punkt zamknięcia przedsiębiorstwa W tym przypadku obojętne jest czy produkować czy nie. 70. Równowaga w konkurencji doskonałej w okresie krótkim, przy założeniu, że p < AVC. MC MR p ATC MC ATC AVC p = MR R TP Zamknąć produkcję!!! 32 71. Równowaga w modelu konkurencji doskonałej w okresie długim, przy założeniu że w gałęzi ponoszone są straty. LRMC LRAC S1 R p2 = MR2 S p1 = MR1 D TP 72. Równowaga w modelu konkurencji doskonałej w okresie długim, przy założeniu że w gałęzi osiągane są zyski. LRMC LRAC S p1 = MR1 S1 R p2 = MR2 D TP Przy rynkowej krzywej podaży S i popytu D cena rynkowa wynosi p1, jest ona wyższa od kosztów przeciętnych co oznacza że w gałęzi osiągane są zyski ekonomiczne. W warunkach swobodnego przepływu kapitału, kapitał napływa do tej gałęzi, rośnie produkcja i poda i spada cena. Cena spada dopóki rośnie podaż. Podaż rośnie dopóki napływa kapitał, kapitał napływa dopóki są zyski ekonomiczne. Cena p2 jest równa kosztom przeciętnym co oznacza że zyski ekonomiczne znikły. Kapitał przestał napływać, podaż przestaje rosnąć a cena spadać. Punktem równowagi jest punkt R co oznacza że produkcja realizowana jest przy minimalnych długookresowych kosztach przeciętnych. 33 73. Równowaga krótkookresowa w monopolu pełnym przy założeniu że przedsiębiorstwo maksymalizuje zyski. STRATY Koszty p MR MC ATC STRATY ZYSKI C p MR ZYSKI 74. Równowaga krótkookresowa w monopolu pełnym przy założeniu że zysk ekonomiczny wynosi zero. Koszty p MR MC ATC styczność C p MR STRATY STRATY ZYSK = 0 75. Równowaga krótkookresowa w monopolu pełnym przy założeniu że AVC< p <ATC Koszty p MR MC ATC STRATY AVC C p MR 34 76. Równowaga krótkookresowa w monopolu pełnym przy założeniu że p = AVC. Koszty p MR MC ATC AVC C p MR 77. Równowaga krótkookresowa w monopolu pełnym przy założeniu że p < AVC. Koszty p MR MC ATC AVC C p MR 78. Równowaga długookresowa w monopolu pełnym. Koszty p MR MC LRAC ZYSKI C p MR 35 Czasani monopol może produkować przy minimalnych długookresowych kosztach przeciętnych. Wówczas przychód krańcowy przecina się z kosztem kańcowym i przeciętnym w jednym punkcie (min. LRAC) Koszty p MR MC LRAC ZYSKI C p MR 79. Porównanie efektywności monopolu i konkurencji doskonałej. Koszty p MR MC MR A B C p = MR p TPM TPKD E Na rynku konkurencji doskonałej przedsiębiorstwa zwiększają produkcję do punktu zrównania popytu (D=p) z podażą (S=MC) czyli do punktu B. Koszt krańcowy wytworzenia ostatniej jednostki dla producenta równoważy wtedy korzyści krańcowe z tej jednostki dla konsumenta. Konsumenci odnoszą wszystkie możliwe korzyści netto. Monopol powiększa produkcję do punktu C gdy koszt krańcowy równa się przychodom krańcowym. Produkcja monopolu jest mniejsza niż w konkurencji doskonałej a cena wyższa. Dla każdej produkcji pomiędzy TPM a TPKD korzyści krańcowe konsumenta przewyższają koszty kańcowe tej produkcji. Są to korzyści netto które konsument powinien osiągnąć a które traci ponieważ monopolista ogranicza produkcję do TPM. Monopol jest zainteresowany maksymalizacją zysków a nie dobrobytem konsumenta. Niewykorzystane zasoby są bezczynne albo wykorzystane w mniej opłacalny sposób. Nieefektywność monopolu obrazuje pole trójkąta ABC oznacza ono utracone korzyści konsumentów. 36 80.Niedoskonałe różnicowanie cen w monopolu. Niedoskonałe różnicowanie cen – nakładanie kilku odrębnych cen w zależności od poziomu konsumpcji lub dla odrębnych segmentów rynku wyróżnionych na podstawie lokalizacji, wieku klientów, ich dochodów lub innego kryterium nie związanego z kosztami wytwarzania. Koszty p, MR Koszty p, MR Koszty p, MR MC pI pII C p CI p CII MR MRI+II MR TPI TPII I TPC II Rynek I i II maja odrębne krzywe ceny i krzywe MR. Monopolista określa wielkość sprzedaży i cenę na obu rynkach w taki sposób: 1) sumuje poziomo MR na obu rynkach, uzyskując łączny MRI+II 2) zrównuje MRI+II z MC co ma miejsce przy produkcji TPC Następnie monopol zrównuje MC z MR na każdym z rynków (CI i CII) Maksymalizację zysków daje podział produkcji na TPI na rynku pierwszym i TPII na drugim rynku. Produkcja będzie sprzedawana odpowiednio po pI na pierwszym rynku i pII na drugim rynku. Cena pI jest wyższa od pII bo popyt na rynku I jest mniej elastyczny. 81.Równowaga przedsiębiorstwa w konkurencji monopolistycznej w okresie długim, przy założeniu, że w gałęzi ponoszone są straty. LRMC p, MR, LRAC, LRMC LRACR LRAC A pR1= LRACR1 p1 (D) R1 pR MR1 R p(D) MR TPR TPR1 Dla krzywych MR i p punktem równowag jest R. Przy produkcji TPR ponoszone sa koszty LRACR a cena wynosi pR w gałęzi osiągane są straty. Kapitał odpływa z gałęzi, maleje liczba przedsiębiorstw, a popyt na wyroby pojedynczego przedsiębiorstwa rośnie, zmiany te maja miejsce dotąd dopóki w gałęzi występują straty. W momencie w którym cena pokrywa koszty 37 przeciętne, kapitał przestaje odpływać a cena przestaje rosnąć. Ostatecznie cena p przesunie się do p1 a MR do MR1. Nowy punkt równowagi to R1 wyznaczający poziom produkcji TPR1, dla której cena pR1 pokrywa dokładnie koszty przeciętne LRAC1. Produkcja pojedynczego przedsiębiorstwa rośnie ale przedsiębiorstwa nie wykorzystują w pełni korzyści skali. 82.Równowaga przedsiębiorstwa w konkurencji monopolistycznej w okresie długim, przy założeniu, że w gałęzi osiągane są zyski. LRMC p, MR, LRAC, LRMC LRAC pR pR1= LRACR1 A p(D) LRACR R R1 p1 (D) MR1 TPR1 MR TPR Zyski osiągane w gałęzi przyciągają kapitał do gałęzi powoduje to np.: wzrost liczby producentów, oznacza to jednocześnie że popyt na wyroby pojedynczego producenta maleje, krzywe popytu czyli ceny i przychodów krańcowych ulegają przesunięciu w dół. Jeśli założymy że elastyczność cenowa popytu nie zmienia się będzie to przesunięcie równoległe. Konkurencja nowych firm powoduje spadek ceny u przychodów marginalnych. Kapitał napływa do gałęzi dopóki osiągane są zyski ekonomiczne. Nowy punkt równowagi to R1 w którym cena równa się kosztom przeciętnym. Przy produkcji TPR1 nie ma już zysków ekonomicznych. Nowe firmy nie napływają, ale stare mają bodziec do działania ponieważ osiągają one zysk księgowe alternatywne koszty zastosowania kapitału i koszty ryzyka. W warunkach konkurencji monopolistycznej przedsiębiorstwa nie produkują przy długookresowych kosztach przeciętnych czyli nie wykorzystują w pełni korzyści skali. 83. Pojęcie i rodzaje oligopoli. Oligopol – rynek złożony z od2 do kilkunastu producentów których decyzje sa wzajemnie powiązane Cechy charakterystyczne: - współzależność cenowa polegająca na tym że desycje jednej firmy wpływają w znaczący sposób na pozostałe - niewielka liczba producentów - standaryzacja lub zróżnicowanie produktów - wejście na rynek nie jest łatwe ale nie jest wykluczone 38 Rodzaje oligopoli: - ustabilizowany – przedsiębiorstwa zdobyły pozycję rynkową nie do obalenia. Nastąpił podział rynków, przedsiębiorstwa dogadały się i nie konkurują ceną. 1) symetryczny – nie ma wyraźnego lidera mającego przewagę nad innymi. Przedsiębiorstwa mają mniej więcej jednakowy poziom kosztów i mniej więcej jednakowy udział w rynku. 2) Asymetryczny – jedna firma ma wyraźną przewagę nad innymi w wielkości produkcji i poziomie kosztów. Firma ta narzuca warunki porozumień cenowych gdyż jest najsilniejsza i najdłużej wytrzyma wojnę cenową. - nieustabilizowany – równowaga sił nie została osiągnięta. Przyczynami pojawienia się takiego oligopolu może być bankructwo lidera i walka pozostałych firm o władzę lub wejście na rynek kapitału zagranicznego, czy pojawienie się substytutów. Oligopol tak może również pojawić się w nowych gałęziach produkcji. 84.Oligopol symetryczny. ATC, p ZYSKI D2 KOSZTY D D1 I II III TP 85.Oligopol asymetryczny. ATC, p ZYSKI D2 KOSZTY I II III D D1 TP 86.Teoria ceny w oligopolu. Dylemat więźnia. Decyzje cenowe przedsiębiorstw wchodzących w skład oligopolu są od siebie uzależnione. Tłumaczy to zjawisko zwane „DYLEMATEM WIĘŹNIA”. Jeżeli dwóch podejrzanych umówiło się że nie będą zeznawać, wówczas: - jeśli obaj będą uczciwi w stosunku do siebie dostają najniższą karę - jeśli jeden będzie uczciwy a drugi nie, nieuczciwy zyska - jeżeli obaj będą nieuczciwi obaj stracą 39 W warunkach oligopolu jeśli zostało zawarte porozumienie i jego warunki są przez wszystkich przestrzegane sytuacja jest najlepsza z możliwych dla wszystkich uczestników porozumienia. Może się jednak pojawić wizja zwiększenia zysku w skutek wzrostu produkcji (oszustwo) pod warunkiem jednak że konkurencja będzie uczciwa. Jeśli wszystkie firmy zwiększą produkcję cena spadnie i wszyscy stracą. Ologopolista musi przewidywać zachowanie innych firm bo od tego zależy jego zachowanie. Decyzje cenowe są współzależne ale tylko w jednym kierunku. Jeśli jedna firma obniży cenę pozostałe zrobią to samo, jednak jeśli jedna firma podniesie cenę inne nie musza robić nic bo i tak zdobędą nowych klientów ponieważ produkowane są substytuty. 87.Ologopolista jako monopolista. Jest to typowe zachowanie dla oligopolu symetrycznego gdy wszystkie firmy posiadają częściową siłę monopolu. Koszty p MR MC pR. pK.D. RK.D. R p=MR p MR TPR. TPK.D. TP Oligopolista będzie produkował TPR i sprzedawał po cenie pR. W porównaniu do konkurencji doskonałej produkcja jest znacznie mniejsza ale sprzedawana po wyższej cenie. 88.Oligopolista jako przywódca cenowy. D Sm Koszty p MR Sm p1 p2. p3. MC R MR TPR. TPm p(DL) D TP Przy cenie p1 małe firmy dostarczają dokładnie tyle ile wynosi popyt. Popyt na wyroby lidera będzie wynosił 0. Przy cenach poniżej p1 popyt rynkowy przewyższa podaż dostarczaną przez małe przedsiębiorstwa i tą właśnie różnicę dostarczy lider. Przy dalszych spadkach ceny różnica będzie się powiększać i w ten sposób można wyprowadzić krzywą popytu na produkty lidera (DL), tej krzywej towarzyszy krzywa MR i krzywa MC, dzięki temu możemy 40 ustalić punkt równowagi lidera i cenę jaką on narzuci pozostałym aby mógł maksymalizować zysk (p3). 89. Łamana krzywa popytu. Z obserwacji wynika że cena w oligpolu jest względnie stabilna. Raz ustalona na zasadzie narzutu na kosztu nie zmienia się, zjawisko to tłumaczy teoria załamanej krzywej popytu. Przyczyną załamania krzywej popytu jest współzależność cenowa decyzji przedsiębiorstw wchodzących w skład oligopolu. Zakładamy że na rynku działa kilka firm z których jedna produkuje i sprzedaje TP1 po cenie p1 inne firmy produkują bliskie substytuty. p p1 D MR TP1 TP 90.Popyt na czynniki produkcji funkcją produkcji. K K1 K1 TP3 TP2 TP1 L1 L2 L3 L max TP3 TPA A TP2 pp TP1 LA L1 L2 L3 Lmax L MPL – produkcyjność krańcowa pracy APL – produkcyjność przeciętna pracy L 41 Przy danym kapitale K1 krzywa Knighta staje się krzywą popytu na pracę. Dla TPA , LA , K1 – produkuje się przy minimalnych kosztach przeciętnych. W celu realizacji określonej produkcji przedsiębiorstwo wybiera proporcje w jakich zatrudnia czynniki wytwórcze. Przy stałych nakładach kapitału przedsiębiorstwo może powiększać produkcję (przenosić się na izokwanty położone wyżej) jeśli zwiększy nakłady pracy wzdłuż ścieżki K1K1. Krótkookresowa krzywa produkcji wynikająca z powyższych rozważań to krzywa Knighta. Popyt ba czynniki produkcji jest popytem pochodnym ponieważ wynika z popytu na produkty do produkcji których czynniki te są zużywane. 91.Krótkookresowa rynkowa krzywa popytu na pracę. Jeżeli w warunkach rynkowych przedsiębiorstwo zawsze ustala nakłady czynnika zmiennego czyli pracy na takim poziomie aby przychód krańcowy z tego czynnik był równy kosztom krańcowym, wówczas krzywa przychodu krańcowego z pracy stanowi krzywą popytu na pracę. Jest to wniosek analogiczny do tego że krótkookresowa krzywa podaży jest fragmentem krzywej kosztów krańcowych. Krótkookresowa krzywa popytu na pracę w gałęzi nie będzie prostą sumą krzywych popytu na pracę przedsiębiorstw, Będzie ona bardziej stroma. DL - gałęzi w w1 w2 Suma MRL1 Suma MRL2 L Założenie o stałości ceny może być utrzymane w przypadku analizy pojedynczych przedsiębiorstw. W skali całej gałęzi wzrost zatrudnienia i w konsekwencji wzrost produkcji spowoduje spadek ceny. Stąd jeśli płaca obniży się z w1 do w2 suma krzywych MRL przesunie się w dół. W efekcie zatrudnienie rośnie. Krzywa DL to krzywa popytu na pracę gałęzi w krótkim okresie czasu. Spadek płac powoduje że popyt na pracę rośnie powoli ponieważ spada produkcyjność krańcowa pracy (przy stałych nakładach kapitału). 92.Długookresowa rynkowa krzywa popytu na pracę. w w1 w2 DL - gałęzi Suma MRL2 Suma MRL1 L W długim okresie mogą powiększać zarówno nakłady pracy jak i kapitału wówczas wydajność pracy rośnie i suma krańcowych przychodów z pracy przesuwa się w górę. 42 Przedsiębiorstwo w sytuacji spadku wynagrodzeń zwiększa popyt na pracę znacznie szybciej ponieważ może również zwiększyć nakłady kapitałowe. 93.Równowaga na rynku pracy w warunkach konkurencji doskonałej. w VMPL w1 w = MCL LKD L Przedsiębiorstwo wolnokonkurencyjne zrównuje VMPL (=MRL) z MCL (w) przy stawce w1. Wyznacza to poziom zatrudnienia LKD 43
