Podstawowe teorie związane z handlem: - teoria funkcjonalna handlu – zakłada, że istnieją dwa układy masy towarowej: ukł. początkowy i końcowy, celem przeds. handlowego jest likwidowanie rozbieżności występujących pomiędzy tymi dwoma układami; - teoria usługowa handlu – zakłada, że podstawową funkcją handlu jest świadczenie usług; wymienione w tej teorii rodzaje świadczonych usług to: związane, wolne, pełnego asortymentu, pełnej spiżarni. W teorii Z. Zakrzewskiego występuje założenie, że zbiory dóbr składających się na ofertę rynkową sfery produkcji nie pokrywają się z zapotrzebowaniem ze strony ostatecznych nabywców pod względem uporządkowania nadzorczego, czasowego, przestrzennego, ilościowego i asortymentowego. Wyróżniono w niej następujące funkcje handlowe: - uzgadnianie struktury rodzajowej oferty; - kierowanie ruchem produktów w czasie; - skupianie rozproszonej terytorialnie produkcji; - kształtowanie pojedynczej partii towaru; - kształtowanie struktury asortymentowej towarów. Udział handlu w PNB wynosi ~14%. Kompozycja marketingu-mix w handlu. Najczęstsze ujęcie sprowadza się do: - produkt – asortyment w kategoriach jakości, rozmiarów, głębokości, ekskluzywności oraz kompatybilności; - cena – poziom cen, linie cenowe i skala cen; - usługi – sprzedaż zza lady, dostawa do domu, kredyt, porady, naprawa i wymiana produktu; - udogodnienia – parkingi, przymierzalnie, toalety, restauracje, otoczenie sklepu. Inne ujęcie to: - kształtowanie polityki produktu; - tworzenie systemu usług; - ustalanie polityki cen i marż; - lokalizacja placówek handlowych; - zastosowanie odpowiednich narzędzi promocji w procesie komunikowania się z klientami. Polityka asortymentowa. Decyzje dotyczące asortymentu, rozumianego jako celowo dobrany zestaw towarów, stanowi niezwykle ważny element strategii działania firmy handlowej. Oferowany asortyment powinien: - zaspokajać potrzeby wybranych segmentów nabywców; - dostarczać nabywcom konkretnych korzyści; - wyraźnie odróżniać się od asortymentu konkurencji. Kształtowanie asortymentu. Dotyczy wyboru branży, struktury asortymentu, doboru marek i określenie strategii w tym zakresie. Rozmiar asortymentu określa się przede wszystkim za pomocą pojęć: - szerokość – z ilu grup towarów składa się asortyment; - głębokość – ile artykułów i ich odmian można znaleźć w poszczególnych grupach towarowych. Uwzględniając rozmiary asortymentu, przedsiębiorstwo handlowe ma możliwość realizowania jednej z czterech opcji strategicznych: - rozszerzenia asortymenty; - pogłębienia asortymentu; - uporządkowania istniejącego asortymentu; - innowacje asortymentowe. Serwicyzacja – oznacza wzrost roli usług w gospodarce. Podstawowe cechy usług: - brak efektu materialności; - nierozłączność osobą wykonawcy; - heterogeniczność usług; - brak możliwości magazynowania. Klasyfikacja produktów wg Kotlera: - produkt czysto materialny; - produkt z towarzyszącą usługą; - usługa z towarzyszącym produktem; - czysta usługa. Funkcje pełnione przez cenę: - profilująca – ma na celu odróżnienie ofert przeds. od konkurencji oraz stworzenie pożądanego wizerunku cenowego; - regulująca – ma na celu regulowanie wielkości obrotu realizowanego przez przeds; - kosztowa – ma na celu kształtowanie poziomu kosztów. Marża jest ceną usługi handlowej rozumianej jako dostarczenie towarów w odpowiednim ugrupowaniu asortymentowym, miejscu i czasie, przy odpowiedniej promocji i usługach towarzyszących sprzedaży: - służy przeds. handlowemu do pokrycia kosztów i wygospodarowania zysków; - wiąże się z określonym standardem usług i jakością oferowanych produktów; Rodzaje marż: - kalkulacyjna / narzutowa – podstawą jej obliczenia jest cena zakupu; - brutto / potrąceniowa – podstawą jej obliczenia jest cena sprzedaży. Rodzaje marż ze względu na sposób obliczania: - kwotowa; - procentowa; - mieszana. System marż kształtuje się pod wpływem: - zakresu wykonywanych czynności przez przedsiębiorstwo; - poziomu kosztów handlowych; - autonomii przeds. handlowego w zakresie ustalanie marż; - fazy cyklu życia, w której znajdują się oferowane przez przeds. produkty; - uwarunkowania konkurencyjnego; - elastyczności cenowych popytu, cyklu życia sklepu. Cena jako mobilny instrument marketingu wykorzystywana jest jako źródło: - maksymalizacji zysku; - przewagi konkurencyjnej; - instrument promocji sprzedaży. Instrumenty promotion-mix: - reklama; - promocja sprzedaży; - opakowanie; - public relations; - publicity; - sprzedaż osobista. Etapy działań promocyjnych: - identyfikacja segmentów docelowych; - ustalenie celów promocyjnych; - określenie wielkości budżetu przeznaczonego na realizację kampanii; - przygotowanie projektu przekazu; - wybór instrumentu promotion-mix; - realizacja programu promocji; - pomiar i ocena wyników kampanii promocyjnej. Instrumenty promocji konsumenckiej stosowanej przez producenta: - bezpłatne próbki; - konkursy; - pokazy-degustacje; - refundacje; - specjalne opakowania. Instrumenty promocji konsumenckiej stosowanej przez przeds. handlowe: - obniżki cen; - premie przy zakupie; - konkursy i loterie; - kupony i znaczki; - karty stałego klienta. Instrumenty public relations powinny być skierowane do: - klientów przedsiębiorstw; - dostawców i kooperatorów; - instytucji finansowych; - konkurencji; - liderów opinii publicznej. Do działań związanych z public relations należą: - kontakt z klientem; - działalność charytatywna; - sympozja i konferencje; - uroczyste obchody w rocznice powstania firmy; - gazetki firmowe; - raporty roczne; - środki identyfikacji wizualnej; - lobbing; - sponsoring. Cechy rynków fazy tworzenia: - niewielkie rozmiary rynku; - niewiele form podejmujących ryzyko działania na nowym rynku; - wysokie koszty produkcji i działania na tym rynku; - niepewność techniczna i technologiczna; - brak wykształconych reguł gry; - możliwość uzyskania dotacji. Cechy rynków fazy wzrostu: - zwiększa się liczba firm na rynku; - zwiększają się również ogólne rozmiary rynku; - następuje rozbudowa mocy produkcyjnej; - następuje polaryzacja firm; - następują ponowne zakupy. Cechy rynków fazy dojrzałości: - duże konkurencje o udziały w rynku; - wymagania nabywców rosną; - bankructwa wielu podmiotów nie wytrzymujących konkurencji; - wzrost siły przetargowej handlu. Cechy rynków fazy schyłku: - pojawiają się nowe technologie, które zastępują stare; - nowe style zachowań kształtują nowe rynki. Model AIDA. Atention – zwrócenie uwagi; Interest – wzbudzenie zainteresowanie; Desie – wzbudzenie chęci zakupu; Action – pobudzenie do akcji (zakupu). Stanowiska handlowca wg Mareya: - dostarczyciel; - przyjmujący zamówienie; - misjonarz; - technik; - kreator popytu. Zadania handlowców: - pozyskują i opiekuję się swymi klientami; - planują swój czas potrzebny dla klientów obecnych i potencjalnych; - komunikują się; - sprzedają; - obsługują; - zbierają informacje; - dokonują alokacji. Wielkość działu sprzedaży – określanie ilości handlowców: - klientów dzieli się na klasy/ grupy wg ich wielkości biorąc za podstawę wielkość rocznej sprzedaży; - dla każdej z klas klientów ustalana jest niezbędna częstotliwość wizyt handlowych; - liczba odbiorców w danej klasie mnożona jest przez liczbę niezbędnych wizyt; - określana jest średnia liczba wizyt handlowych jaką rocznie handlowcy mogą złożyć klientom; - określana jest niezbędna liczba handlowców. Podstawowe teorie związane z handlem: - teoria funkcjonalna handlu – zakłada, że istnieją dwa układy masy towarowej: ukł. początkowy i końcowy, celem przeds. handlowego jest likwidowanie rozbieżności występujących pomiędzy tymi dwoma układami; - teoria usługowa handlu – zakłada, że podstawową funkcją handlu jest świadczenie usług; wymienione w tej teorii rodzaje świadczonych usług to: związane, wolne, pełnego asortymentu, pełnej spiżarni. W teorii Z. Zakrzewskiego występuje założenie, że zbiory dóbr składających się na ofertę rynkową sfery produkcji nie pokrywają się z zapotrzebowaniem ze strony ostatecznych nabywców pod względem uporządkowania nadzorczego, czasowego, przestrzennego, ilościowego i asortymentowego. Wyróżniono w niej następujące funkcje handlowe: - uzgadnianie struktury rodzajowej oferty; - kierowanie ruchem produktów w czasie; - skupianie rozproszonej terytorialnie produkcji; - kształtowanie pojedynczej partii towaru; - kształtowanie struktury asortymentowej towarów. Udział handlu w PNB wynosi ~14%. Kompozycja marketingu-mix w handlu. Najczęstsze ujęcie sprowadza się do: - produkt – asortyment w kategoriach jakości, rozmiarów, głębokości, ekskluzywności oraz kompatybilności; - cena – poziom cen, linie cenowe i skala cen; - usługi – sprzedaż zza lady, dostawa do domu, kredyt, porady, naprawa i wymiana produktu; - udogodnienia – parkingi, przymierzalnie, toalety, restauracje, otoczenie sklepu. Inne ujęcie to: - kształtowanie polityki produktu; - tworzenie systemu usług; - ustalanie polityki cen i marż; - lokalizacja placówek handlowych; - zastosowanie odpowiednich narzędzi promocji w procesie komunikowania się z klientami. Polityka asortymentowa. Decyzje dotyczące asortymentu, rozumianego jako celowo dobrany zestaw towarów, stanowi niezwykle ważny element strategii działania firmy handlowej. Oferowany asortyment powinien: - zaspokajać potrzeby wybranych segmentów nabywców; - dostarczać nabywcom konkretnych korzyści; - wyraźnie odróżniać się od asortymentu konkurencji. Kształtowanie asortymentu. Dotyczy wyboru branży, struktury asortymentu, doboru marek i określenie strategii w tym zakresie. Rozmiar asortymentu określa się przede wszystkim za pomocą pojęć: - szerokość – z ilu grup towarów składa się asortyment; - głębokość – ile artykułów i ich odmian można znaleźć w poszczególnych grupach towarowych. Uwzględniając rozmiary asortymentu, przedsiębiorstwo handlowe ma możliwość realizowania jednej z czterech opcji strategicznych: - rozszerzenia asortymenty; - pogłębienia asortymentu; - uporządkowania istniejącego asortymentu; - innowacje asortymentowe. Serwicyzacja – oznacza wzrost roli usług w gospodarce. Podstawowe cechy usług: - brak efektu materialności; - nierozłączność osobą wykonawcy; - heterogeniczność usług; - brak możliwości magazynowania. Klasyfikacja produktów wg Kotlera: - produkt czysto materialny; - produkt z towarzyszącą usługą; - usługa z towarzyszącym produktem; - czysta usługa. Funkcje pełnione przez cenę: - profilująca – ma na celu odróżnienie ofert przeds. od konkurencji oraz stworzenie pożądanego wizerunku cenowego; - regulująca – ma na celu regulowanie wielkości obrotu realizowanego przez przeds; - kosztowa – ma na celu kształtowanie poziomu kosztów. Marża jest ceną usługi handlowej rozumianej jako dostarczenie towarów w odpowiednim ugrupowaniu asortymentowym, miejscu i czasie, przy odpowiedniej promocji i usługach towarzyszących sprzedaży: - służy przeds. handlowemu do pokrycia kosztów i wygospodarowania zysków; - wiąże się z określonym standardem usług i jakością oferowanych produktów; Rodzaje marż: - kalkulacyjna / narzutowa – podstawą jej obliczenia jest cena zakupu; - brutto / potrąceniowa – podstawą jej obliczenia jest cena sprzedaży. Rodzaje marż ze względu na sposób obliczania: - kwotowa; - procentowa; - mieszana. System marż kształtuje się pod wpływem: - zakresu wykonywanych czynności przez przedsiębiorstwo; - poziomu kosztów handlowych; - autonomii przeds. handlowego w zakresie ustalanie marż; - fazy cyklu życia, w której znajdują się oferowane przez przeds. produkty; - uwarunkowania konkurencyjnego; - elastyczności cenowych popytu, cyklu życia sklepu. Cena jako mobilny instrument marketingu wykorzystywana jest jako źródło: - maksymalizacji zysku; - przewagi konkurencyjnej; - instrument promocji sprzedaży. Instrumenty promotion-mix: - reklama; - promocja sprzedaży; - opakowanie; - public relations; - publicity; - sprzedaż osobista. Etapy działań promocyjnych: - identyfikacja segmentów docelowych; - ustalenie celów promocyjnych; - określenie wielkości budżetu przeznaczonego na realizację kampanii; - przygotowanie projektu przekazu; - wybór instrumentu promotion-mix; - realizacja programu promocji; - pomiar i ocena wyników kampanii promocyjnej. Instrumenty promocji konsumenckiej stosowanej przez producenta: - bezpłatne próbki; - konkursy; - pokazy-degustacje; - refundacje; - specjalne opakowania. Instrumenty promocji konsumenckiej stosowanej przez przeds. handlowe: - obniżki cen; - premie przy zakupie; - konkursy i loterie; - kupony i znaczki; - karty stałego klienta. Instrumenty public relations powinny być skierowane do: - klientów przedsiębiorstw; - dostawców i kooperatorów; - instytucji finansowych; - konkurencji; - liderów opinii publicznej. Do działań związanych z public relations należą: - kontakt z klientem; - działalność charytatywna; - sympozja i konferencje; - uroczyste obchody w rocznice powstania firmy; - gazetki firmowe; - raporty roczne; - środki identyfikacji wizualnej; - lobbing; - sponsoring. Cechy rynków fazy tworzenia: - niewielkie rozmiary rynku; - niewiele form podejmujących ryzyko działania na nowym rynku; - wysokie koszty produkcji i działania na tym rynku; - niepewność techniczna i technologiczna; - brak wykształconych reguł gry; - możliwość uzyskania dotacji. Cechy rynków fazy wzrostu: - zwiększa się liczba firm na rynku; - zwiększają się również ogólne rozmiary rynku; - następuje rozbudowa mocy produkcyjnej; - następuje polaryzacja firm; - następują ponowne zakupy. Cechy rynków fazy dojrzałości: - duże konkurencje o udziały w rynku; - wymagania nabywców rosną; - bankructwa wielu podmiotów nie wytrzymujących konkurencji; - wzrost siły przetargowej handlu. Cechy rynków fazy schyłku: - pojawiają się nowe technologie, które zastępują stare; - nowe style zachowań kształtują nowe rynki. Model AIDA. Atention – zwrócenie uwagi; Interest – wzbudzenie zainteresowanie; Desie – wzbudzenie chęci zakupu; Action – pobudzenie do akcji (zakupu). Stanowiska handlowca wg Mareya: - dostarczyciel; - przyjmujący zamówienie; - misjonarz; - technik; - kreator popytu. Zadania handlowców: - pozyskują i opiekuję się swymi klientami; - planują swój czas potrzebny dla klientów obecnych i potencjalnych; - komunikują się; - sprzedają; - obsługują; - zbierają informacje; - dokonują alokacji. Wielkość działu sprzedaży – określanie ilości handlowców: - klientów dzieli się na klasy/grupy wg ich wielkości biorąc za podstawę wielkość rocznej sprzedaży; - dla każdej z klas klientów ustalana jest niezbędna częstotliwość wizyt handlowych; - liczba odbiorców w danej klasie mnożona jest przez liczbę niezbędnych wizyt; - określana jest średnia liczba wizyt handlowych jaką rocznie handlowcy mogą złożyć klientom; - określana jest niezbędna liczba handlowców.