OPCJE - PODSTAWY TEORETYCZNE cz.1

MATERIAŁY EDUKACYJNE
OPCJE - PODSTAWY TEORETYCZNE cz.1
Opcja to prawo do kupna instrumentu bazowego po cenie, która jest z góry
określona - głosi definicja opcji. Owa cena, które jest z góry określona to
tzw. cena wykonania opcji. Jeśli na przykład opcja dotyczy indeksu Wig20
a cena wykonania wynosi 3400 punktów to inwestor, który otworzy
pozycje długą na opcji kupna będzie miał prawo do kupna indeksu Wig20
po tej właśnie cenie. W rzeczywistości jednak inwestor nie kupuje
dosłownie indeksu, w momencie wygaśnięcia opcji na jego rachunku
pojawia się zysk lub strata, która wynika bezpośrednio z wartości indeksu
Wig20 w stosunku do ceny wykonania. Wartość zysku lub straty jest
liczona ze wzorów, o których powiemy niżej. Są dwa rodzaje opcji: opcje
typu call (opcje kupna) oraz opcje typu put (opcje sprzedaży). W
pierwszym przypadku nabywamy prawo do kupna instrumentu bazowego
po cenie wykonania w drugim wypadku nabywamy prawo do sprzedaży
instrumentu bazowego po cenie wykonania.
ZESPÓŁ REKOMENDACJI I ANALIZ GIEŁDOWYCH
DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH
1
MATERIAŁY EDUKACYJNE
Na diagramie powyżej przedstawiono przykład przepływów finansowych
dla opcji kupna przy zajęciu pozycji długiej. Inwestor, który kupił opcje
kupna po cenie C z ceną wykonania X w dniu wygaśnięcia tej opcji
zaksięguje na swoim rachunku zysk lub stratę, której wielkość określa
krzywa przedstawiona na powyższym wykresie oraz wartość indeksu
wig20 w dniu wygaśnięcia. Ceny opcji zmieniają się na rynku podobnie
jak ceny akcji a przedstawiony wykres określa przepływy finansowe w
dniu wygaśnięcia „uchwycone” w danej chwili czasowej, t. Podobna
transakcja (pozycja długa na opcji kupna) zawarta kilka minut później
może mieć inna cenę C jednak dla tej samej serii opcji zawsze tę samą
cenę wykonania X. W wykresu widać ze jeśli wartość indeksu wig20
będzie mniejsza od X to w dniu wygaśnięcia inwestor poniesie stratę w
wysokości –C. Jeśli wartość indeksu będzie większa od (C+X) to inwestor
zaksięguje zysk. Na wartość opcji (cenę) mają wpływ: aktualna wartość
indeksu, cena wykonania, czas pozostający do wygaśnięcia, zmienność
indeksu oraz wolna od ryzyka stopa procentowa. Diagramy poniżej
przedstawiają wpływ tych czynników na cenę opcji
ZESPÓŁ REKOMENDACJI I ANALIZ GIEŁDOWYCH
DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH
2
MATERIAŁY EDUKACYJNE
ZESPÓŁ REKOMENDACJI I ANALIZ GIEŁDOWYCH
DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH
3
MATERIAŁY EDUKACYJNE
ZESPÓŁ REKOMENDACJI I ANALIZ GIEŁDOWYCH
DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH
4
MATERIAŁY EDUKACYJNE
ZESPÓŁ REKOMENDACJI I ANALIZ GIEŁDOWYCH
DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH
5
MATERIAŁY EDUKACYJNE
Cena wykonania opcji X to stały parametr, który nie ulega zmianie w
czasie notowania danej serii opcji na rynku. Natomiast wartość
instrumentu bazowego ulega zmianie. Dla opcji typu call (opcja kupna),
jeśli na przykład wartości indeksu Wig20 w czasie notowania opcji spadną
poniżej ceny wykonania X to opcja będzie typu out-of-the-money. Jeśli
wartości indeksu znajdują się w okolicy wartości ceny wykonania to opcja
będzie at-the-money, natomiast dla wartości indeksu powyżej ceny
wykonania opcja jest in-the-money. Inaczej sprawa wygląda dla opcji typu
put (opcja sprzedaży). Jeśli wartości indeksu znajdują się poniżej ceny
wykonania X to opcja jest typu in-the-money, jeśli indeks jest notowany na
poziomie równym cenie wykonania to opcja jest typu at-the-money i
wreszcie jeśli indeks jest notowany powyżej ceny wykonania to mamy
opcje typu out-of-the-money.
ZESPÓŁ REKOMENDACJI I ANALIZ GIEŁDOWYCH
DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH
6
MATERIAŁY EDUKACYJNE
Jeśli inwestor zajął pozycje długą na opcji call to jego przepływy
finansowe w dniu wygaśnięcia opcji będą opisane zależnością liniową
pokazaną na powyższym wykresie. Zależność ta to tzw. wartość
wewnętrzna opcji. Jednak notowania tej opcji na rynku w funkcji wartości
instrumentu bazowego układają się według zależności nieliniowej (krzywa
powyżej zależności liniowej). Różnica pomiędzy tymi dwoma
wielkościami jest nazywana wartością czasową opcji. Warto zwrócić
uwagę że w miarę wzrostu wartości instrumentu bazowego rośnie także
wartość opcji typu call, jednak wartość czasowa (różnica pomiędzy
wartością wewnętrzną a wartością opcji) ulega zmniejszeniu.
ZESPÓŁ REKOMENDACJI I ANALIZ GIEŁDOWYCH
DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH
7