Fazy rozwoju komunikacji

dr Magdalena Szpunar
Fazy rozwoju komunikacji
www.magdalenaszpunar.com
1
Fazy rozwoju komunikacji


Era znaków i sygnałów: rozpoczęła
się wraz z pojawieniem się protoludzi,
prehumanodiów. W porozumiewaniu
się rolę odgrywały jedynie
instynktowne lub genetycznie nabyte
reakcje na sygnały (dźwięki, zapachy,
obrazy), gdzie element uczenia się był
minimalny.
W toku ewolucji, możliwe było
nabywanie pewnych
standaryzowanych tj. wyuczonych i
podzielanych przez grupę sposobów
komunikowania takich
jak gesty, czy
www.magdalenaszpunar.com
proste sygnały.
2
Era mowy i języka


Rozpoczyna ją pojawienie się człowieka z Cro-Magnon.
Między 90. a 40. tysiącleciem p.n.e. istoty te zaczęły się
posługiwać mową artykułowaną.
Kromaniończycy jako pierwsi wykonywali przedmioty
ozdobne, m.in. figurki kobiece znane dziś pod
określeniem paleolitycznej Wenus, wypalali z gliny figurki
terakotowe. Kromaniończyk był również autorem
malarstwa jaskiniowego, grzebał zmarłych oraz pierwszy
tworzył trwałe domostwa.
www.magdalenaszpunar.com
3
Początki ery pisma


Pismo: system umownych znaków, za pomocą których
można utrwalić język mówiony.
Początki ery pisma to środki mnemotechniczne
(ułatwiające zapamiętanie) np. karby, pismo węzełkowe
(kipu), pismo muszelkowe (wapum).
www.magdalenaszpunar.com
4
Era pisma


Kipu: było stosowane przez lud Caral jedną z najstarszych znanych obecnie
prekolumbijskich cywilizacji istniejących
przed ok. 5 000 lat. Było więc jednym z
najstarszych - obok pisma klinowego z
Mezopotamii - systemów zapisywania
informacji na świecie.
Używały go ludy Indian prekolumbijskiej
Ameryki Pd.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Quipu.png
www.magdalenaszpunar.com
5
Era pisma – pismo obrazkowe




Pismo obrazkowe ok. 25 tys. lat temu
Początkowo pismo miało charakter obrazkowy, czyli
piktograficzny.
Piktogramy to obrazki oddające elementy
rzeczywistości. Schematyczne rysunki symbolizowały
przedmioty, zwierzęta, osoby. Pierwsze piktogramy
pojawiły się w 2. połowie IV tys. p.n.e.
Piktogramami są hieroglify (rodzaj pisma starożytnego
Egiptu), znaki drogowe, ideogramy.
www.magdalenaszpunar.com
6
Era pisma
Pismo klinowe: było pismem piktograficznym
(obrazkowym), zawierało początkowo 2000
syboli, potem 500.
Jego nazwa pochodzi od kształtu znaków
odciskanych na glinianych tabliczkach za
pomocą trzciny.
W rozwiniętej formie pismo to składało się z:



ideogramów – oznaczających całe wyrazy,
derminatywów – znaki występujęce przed
lub po wyrazie, określające kategorie
znaczeniowe,
znaków o wartości fonetycznej
www.magdalenaszpunar.com
oznaczającej 4 samogłoski
i kilkaset sylab.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Pismo_klinowe
7
Era pisma

Piktogramy ostrzegawcze





Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Piktogramy_ostrzegawcze_na_opakowaniach_odczynnik%C3%B3w
Ideogramy: umowne znaki graficzne lub pisemne
wyrażające określoną treść bez użycia liter.
Współcześnie ideogramami posługuje się język chiński.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Pismo_chi%C5%84skie
www.magdalenaszpunar.com
8
Era pisma – pisma starożytnego
Rzymu
Hieroglify (z gr. święte znaki): były
zapisywane w kolumach (góra-dół) lub w
rzędach od prawej do lewej bądź
odwrotnie.
Pismo hieratyczne: służyło do
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Egypt_Hieroglyphe2.jpg
zapisywania świętych ksiąg na papirusie.
Nie miało charakteru obrazkowego, a
znaki często były łączone.
Pismo demotyczne (z gr. pismo
http://www.omniglot.com/writing/egyptian_hieratic.htm
ludowe): używane dla celów
administracyjnych, handlowych, do
pisania korespondencji, akt prawnych, a
także celem sporządzania podręcznych
www.magdalenaszpunar.com
9
notatek.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:DemoticScriptsRosettaStoneReplica.jpg
Era pisma – alfabet fenicki

Najstarszy alfabet świata, powstał ok. 1050 r p.n.e. dla
potrzeb rozwijającego się handlu. Nie zawiera
samogłosek, a jedynie spółgłoski.
www.magdalenaszpunar.com
10
Era pisma – pismo greckie
Pismo greckie zapisywano od prawej do lewej.
Następnie rozpowszechnił się system zwany
bustrofedonem (z gr.jak wół orze bruzdy) w
którym pisano przemiennie od prawej do lewej i
od lewej do prawej (ok. 550 p.n.e.).
Początkowo grecy pisali wszystkie litery,
wyrazy i zdania jednym ciągiem – nie znali
minuskuły, odstępów między wyrazami,
znaków diakrytycznych ani interpunkcyjnych.
Lektura tekstu pisanego jednym ciągiem była
trudna, więc dla rozdzielenia niektórych
wyrazów w inskrypcjach używano czasem
pionowej kreski lub pionowego rzędu trzech
www.magdalenaszpunar.com
kropek.
11
Era pisma – dalsza ewolucja

Majuskuła - wielka litera alfabetu, tj.
większego formatu i innego kształtu w
stosunku do małej. Majuskuła była
pismem, którego wszystkie litery były
duże i posiadały jednakową wysokość.
Używano jej w piśmie książkowym
oraz do rycia w kamieniu. Była to
pierwotna wersja pisma zarówno w
starożytnej Grecji, jak i w Rzymie.
http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Codex_Alexandrinu
1,1-7.PNG&filetimestamp=20080416134011

Minuskuła - każda z małych liter
alfabetu. Pismo tego typu składa się z
małych liter o różnej wysokości.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Caroline_2.jpg/180px-Caroline_2.jpg
www.magdalenaszpunar.com
12
Era pisma - uncjała

Uncjała: typ pisma kodeksowego występujący w okresie
od IV do X wieku. Charakteryzuje się zanikaniem kantów
i tendencją do zaokrąglania liter. Do powstania tego
rodzaju pisma przyczyniło się zastosowanie pergaminu
w miejsce dotychczasowych zwojów papirusu. Uncjała
jest pismem majuskulnym — dającym się wpisać między
dwie linie.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Onciale_latine.png
www.magdalenaszpunar.com
13


Era pisma - kapitała
Najstarsza forma majuskuły, od której wywodzą się wszystkie późniejsze
rodzaje pisma łacińskiego. Jej nazwa jest późniejsza i pochodzi od
łacińskiego słowa caput (głowa), bo takim liternictwem pisano nagłówki
tekstów.
Kapitała była pismem monumentalnym i majestatycznym,
przeznaczonym do kucia napisów w kamieniu. Litery kapitały są
symetryczne, mają jednakową wysokość, niemal wszystkie dają się
wpisać w kwadrat. Trzonki liter są zakończone poprzecznymi kreskami,
tzw. szeryfami. Szeryfy, pierwotnie ślady po dłucie kamieniarskim, w
późniejszym liternictwie stanowią ozdobniki.
www.magdalenaszpunar.com
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0d/Inscription_Column_Marcus_Aurelius.jpg
14
Era pisma – alfabet łaciński


Alfabet łaciński (łacinka), tzw. alfabet rzymski – alfabet,
system znaków służących do zapisu większości
języków europejskich oraz wielu innych. Jest
najbardziej rozpowszechnionym alfabetem na świecie –
posługuje się nim ok. 35% ludzkości. Wywodzi się z
systemu służącego do zapisu łaciny. Początkowo
składał się z 21 liter:
ABCDEFZHIKLMNOPQRSTVX
www.magdalenaszpunar.com
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Latin_alphabet_world_distribution.png
15
Era druku i komunikowania
masowego
Druk - wielokrotne odbicie obrazu z formy drukowej na
podłoże drukowe (np. na papier). Potocznie nazywana
drukiem jest również każda kopia, czyli odbitka drukowa.
Za druk uważa się także techniki powielania tekstu i grafiki
zarówno metodami tradycyjnymi (maszyna drukarska)
oraz nowoczesnymi metodami komputerowymi z użyciem
komputerowych urządzeń peryferyjnych (drukarka, ploter).
- VII w. p.n.e. Chiny – pojedyczne „ruchome” czcionki,
- III w. p.n.e. Starożytny Egipt – papirus (wyrabiany w
włókien cibory papirusowej),
- II w. p.n.e. Bliski Wschód - wynalazek pergaminu,
- 105 r Chiny – papier czerpany
- VII w. Chiny - pierwsze druki drzeworytnicze na
papierze,
- VIII w. Daleki Wschód - najstarszy drukowany tekst na
świecie (buddyjski zwój z zaklęciami)
www.magdalenaszpunar.com
16
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Handtiegelpresse_von_1811.jpg






Era druku i komunikowania
masowego
IX w. - pierwsza wydrukowana w całości książka
Sutra Diamentowa z 868 r.,
1107 Chiny – druk kolorowy (trójkolorowe
banknoty),
XV w. Korea - pierwsze czcionki metalowe,
XV w. - ruchoma (wymienna) czcionka
Gutenberga. Gutenberg stworzył aparat do
odlewania czcionek z wymiennych matryc oraz
prasy drukarskiej,
1892 - wynalazek papieru powlekanego
(powłoka z kaolinu i kazeiny) - Adolf Scheufelen,
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Buchdruck-15-jahrhundert_1.jpg
lata 80. XX w. - przeniesienie metod
przygotowania do drukuwww.magdalenaszpunar.com
z zecerstwa do DTP
17
Era telekomunikacji i informatyzacji
telegraf



1833 r. C. Gauus i W. Weber,
Getynga – wynalazek telegrafu
igiełkowego,
1837 r. Ch. Wheatston –
wynalazek telegrafu
elektrycznego,
1837 r. S. Morse – telegraf
oparty na systemie kopek i
kresek (alfabet Morse'a)
www.magdalenaszpunar.com
18
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Telegraf_maszynowy_mostek.JPG
Era telekomunikacji i informatyzacji
telefon

1857 r. A. Meucci – prototyp telefonu,

1876 r. A. Bell – patent telefonu,

1877 r. T. Edison – mikrofon węglowy,


1889r. A. Strowger – automatyczna cetrala
telefoniczna,
1896 r. - pierwszy telefon z traczą do
wybierania numerów,

1963 r. - telefon z przyciskami,

1956 r. - pierwszy telefon bezprzewodowy,

1973 r. - pierwszy telefon komórkowy Motorola.
www.magdalenaszpunar.com
19
Era telekomunikacji i informatyzacji
fonografia
1877 T. Edison – pierwsze urządzenie nagrywające i
odtwarzające dźwięk: fonograf
1925 – pierwsze gramofony elektryczne
1947 – pierwsza płyta długogrająca – Long-Play
1958 – pierwszy utrwalony na płycie zapis dźwięku
stereofonicznego (wydawnictwo Columbia)
1966 – pierwszy gramofon marki Technics opatrzony
symbolem 100P; w Polsce – pierwsze gramofony
"Bambino"
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Gramofon_Bambino.jpg
1969 – pierwszy gramofon z napędem
umożliwiającym Szybki Start – Technics SP-10
1972 – premiera szkockiego gramofonu Linn
Sondek LP12 opracowanego przez I. Tiefenbruna,
uważanego za przełom w przemyśle hi-fi
www.magdalenaszpunar.com
20
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Unitra_Artur_Stereo.jpg
Era telekomunikacji i informatyzacji
fotografia



1724 r. J. Schulze – obserwuje światłoczułość
azotanu srebra,
1727 r. J. Schulze – pierwsze odwzorowanie
obrazu na emulsji światłoczułej sporządzonej z
chlorku srebra na podkładzie z białej kredy,
1826 r. J. Niepce - pierwsza fotografia na
wypolerowanej płycie metalowej,

1839 r. L. Daguerre - wynalezienie fotografii,

1861 r. J. Maxwell - pierwsza fotografia barwna,


1907 r. A. i L. Lumiere - pierwsze płyty do
fotografii barwnej,
http://pl.wikipedia.org/w/index.php?
title=Plik:Jan_Szczepanik__one_of_firsts_colour_photo.jpg&filetimestamp
=20080404073104
1935 r. - wprowadzono do sprzedaży pierwszy
trójwarstwowy film barwny – Kodachrome.
www.magdalenaszpunar.com
21
Era telekomunikacji i informatyzacji
film
1888 - powstaje pierwszy film - Roundhay Garden
Scene (reż. August Le Prince)
1895 - 28 grudnia, pierwszy publiczny pokaz
kinematograficzny (Auguste Marie Lumière i Luis Jean
Lumière - Wyjście robotnic z fabryki "La Sjotat")
1906 - Humorous Phases of Funny Faces reż. J. Stuart
Blackton - pierwszy krótkometrażowy film animowany
1906 - Historia gangu Kelly'ego - pierwszy film
długometrażowy (70 minut) wyprodukowany w Australi
1917 - powstaje pierwszy pełnometrażowy film
rysunkowy El Apostol (reż. don Federico Wlle), nie
zachował się
1927 - Śpiewak z jazzbandu reż. Alan Crosland,
pierwszy dźwiękowy film fabularny
1930 - Neapol, śpiewające miasto reż. Carmine
Gallone, pierwszy europejski dźwiękowy
film muzyczny
www.magdalenaszpunar.com
22
http://pl.wikipedia.org/w/index.php?
title=Plik:Kinematografia_projektor_small.jpg&filetimestamp=20050
228113454
Era telekomunikacji i informatyzacji
radio

1896 G. Marconi - bezprzewodowy telegraf, dzięki któremu można odbierać i
nadawać wiadomości radiowe na odległość ponad jednej mili.

1900 R. A. Fessenden - po raz pierwszy przekazuje drogą radiową głos.

1912 - w Stanach Zjednoczonych pojawiają się pierwsze stacje radiowe.





1913 - E. Armstrong patentuje odbiornik radiowy o sprzężeniu zwrotnym zwany
heterodyną.
1925 - powstaje pierwszy eksperymentalny nadajnik fal ultrakrótkich (UKF).
1926 - inauguracja stałych programów Polskiego Radia, radiostacja zainstalowana na
Fortach Mokotowskich w Warszawie należy do najsilniejszych w Europie.
1929 - pierwsze odbiorniki radiowe instalowane w samochodach.
1938 - słuchowisko o ataku Marsjan na Ziemię pt. Wojna światów w reżyserii Orsona
Wellsa wywołuje panikę w kilku stanach USA

1952
Sony wprowadza przenośny tranzystorowy odbiornik radiowy.

1994
Pojawiają się pierwsze radiostacje internetowe.

2002
www.magdalenaszpunar.com
W USA rozpoczynają nadawanie radiostacje satelitarne XM i Sirius
23
Era telekomunikacji i informatyzacji
telewizja

1897 J. Szczepanik – wynalazek telekstropu (aparatu do
reprodukowania obrazów na odległość za pośrednictwem
elektryczności)

1928 (styczeń) – pierwsza transmisja telewizyjna

1928 (lipiec) - pierwsza transmisja w kolorze

1939 – eksperymentalna transmisja w Polsce z udziałem M.
Fogga
www.magdalenaszpunar.com
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:1950%27s_television.jpg
24
Era komputera i Internetu





1645 B. Pascal – pierwsza maszyna licząca, umożliwiająca dodawanie i
odejmowanie liczb.
G. Leibniz – system binarny.
1822 Ch. Babbage – maszyna różnicowa, pierwsze urządzenie, które można
nazwać komputerem.
C. Shannon - teoretyczne podstawy budowy komputerów.
A. Turing – maszyna Turinga: abstrakcyjny model komputera służący do
wykonywania algorytmów.

1941 K. Zuse – Z3: w pełni automatyczny komputer

1943 Collosus – komputer lampowy łamiący kod Enigmy

1943-1946 ENIAC
www.magdalenaszpunar.com
25
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Z3_Deutsches_Museum.JP
G
Era komputera i Internetu



1969 USA (Los Angeles – Uniwersytet Kalifornijski) pierwsze węzły sieci ARPANET
1982 I. Postel – system DNS, zapewniający zamianę
adresów znanych użytkownikom Internetu na adresy
zrozumiałe dla urządzeń tworzących sieć komputerową
1976-1982 V. Cerf, R. Kahn TCP/IP – protokół komunikacji
między dwoma komputerami

1990 - pierwsza strona internetowa

1991 T. Barners-Lee – podstawy HTML-a

1991 – standard WWW

1993 Mosaic – pierwsza przeglądarka umożliwiająca
oglądanie graficznych stron WWW

1994 - premiera przeglądarki Netscape Navigator

1995 - powstaje pierwszy polski portal: Wirtualna Polska

1998 – powstanie Google
www.magdalenaszpunar.com
26