Komunikacja: od mowy do Internetu
advertisement
Jak komunikowano się na przestrzeni wieków 200 000 p.n.e - Mowa Mowa, zbiór wokalnych symboli opartych na logicznej strukturze, umożliwiła przekazywanie informacji i wiedzy kolejnym pokoleniom. Mowa nie jest jednak doskonałym sposobem przekazywania informacji. Wypowiedziane słowo czy zdanie docierało tylko do osób znajdujących się w pobliżu mówiącego. Komunikacja przy pomocy głosu, bądź sygnałów migowych, na odległości większe niż kilometr była praktycznie niemożliwa. Mowa ludzka wraz z upływem czasu często ulegała przekształceniu. Porozumiewali się w imieniu grupy wybrańcy. Wraz z śmiercią „osób pamiętających” – szamanów, mędrców – którzy nie zdążyli przekazać swojej wiedzy uczniom - prymitywna społeczność mogła bezpowrotnie stracić wiedzę wielu pokoleń. 30 000 p.n.e - Pierwsze symbole Niedoskonałości mowy doprowadziły do prób stworzenia lepszego sposobu przekazywania i przechowywania informacji. Rozwijane techniki można podzielić na dwa rodzaje – te przeznaczone do komunikacji na dalsze odległości i te przeznaczone do komunikacji w czasie. Wszystkie te techniki opierały się na wspólnym elemencie – symbolach. Najstarsze znane nam symbole przeznaczone do komunikacji na przestrzeni czasu to malowidła jaskiniowe. Dla prehistorycznego człowieka obrazki i malowidła były najłatwiejszą do opanowania techniką przekazywania informacji. Jaskinia w Lascaux Lascaux to jaskinia krasowa w południowozachodniej części Francji, w której w1940 roku odkryto rysunki i malowidła wykonane na ścianach w okresie paleolitu. Zespół malowideł zdobiący ściany jaskini pochodzi z różnych epok i przedstawia przede wszystkim zwierzęta. Na około 150 metrach korytarzy umieszczonych jest około 150 malowideł i ponad 15 000 rytów skalnych. Naskalne rysunki przedstawiają głównie zwierzęta roślinożerne (jelenie, byki, bizony i konie). Wnętrze jaskini Rysunek konia Sceny z polowania 10 000 p.n.e – Petroglify Najstarsze malowidła naskalne, rzeźby, narzędzia możemy datować na okres późnego paleolitu (ok. 25 tys. lat p.n.e.), natomiast pierwsze symbole (petroglify) pojawiają się w okresie neolitu (10-9 tys. lat p.n.e). Zanim powstały symbole graficzne używane były liczne mniej trwałe – ułożone stosy kamieni, symbole wyryte w drewnie czy ziemi, jednak nie przetrwały one do dzisiejszych czasów, a ich istnienia możemy się tylko domyślać. Prawdopodobnie często używane były także węzły na sznurach (podstawa słynnych peruwiańskich kipu), karby na drzewie, tatuaże, herby, proporce, pieczęcie). Newspaper red Utah USA Petroglify Gilf_Kebir Egipt Quobustan Azerbejdżan Petroglif z CoaValley ParquePortugalia Petroglify Twyfelfontein Namibia Khomain Iran Petroglif indyjski 3300 p.n.e. - Pismo Symbole zapoczątkowały kolejny wielki wynalazek – pismo. Zbiór symboli, wyrażających dźwięki bądź pojęcia, umożliwił przechowywanie długich wiadomości i stanowił graficzny zapis mowy. Pismo było darzone wielkim szacunkiem. Starożytni Egipcjanie uważali za jego twórcę Thota, boga kultury, nauki i magii. Nebo, syn Marduka, był babilońskim bogiem pisma – i ludzkiego przeznaczenia. Według tradycji żydowskiej pismo wynalazł Mojżesz, według mitów greckich – Hermes. Nie można ustalić dokładnej daty powstania pisma. Pierwsze symbole pisma pojawiły się wkrótce po pierwszych petroglifach, bo już w 9000 p.n.e., ale pismo powstało nie wcześniej niż w okolicach 5000 p.n.e. Za najstarsze znane nam pismo uważa się sumeryjskie piktogramy z 3400 p.n.e. Mniej więcej wy tym samym czasie wynalezione zostały też hieroglify. 9000 p.n.e. - Piktogramy Najstarszym podgatunkiem pisma są piktogramy, czyli pismo obrazkowe. Symbole te nie przedstawiają dźwięków mowy – jest to alfabet znaków. Piktogramy są kolejnym krokiem w ewolucji symboli. Piktogramami posługiwały się ludy starożytne – prehistoryczni mieszkańcy Egiptu, Mezopotamii, Fenicji, Krety, Hiszpanii, Francji. Posługują się nimi dalej plemiona żyjące współcześnie w Afryce, Ameryce i Oceanii. Najstarsze piktogramy datowane są na 9000 p.n.e. aczkolwiek dopiero ok. 5000 p.n.e. stały się powszechnie znane. Piktograf plemienia Siuksów przedstawiający historię wyprawy handlarza muszli, Małego Kruka Piktograf z 1510 przedstawiający historię przybycia misjonarzy na wyspę La Espanola na Karaibach Sumeryjskie pismo klinowe Sumeryjski rachunek za olej, rybę, chleb… 2000 p.n.e. – pismo alfabetyczne Najstarszy znany nam przykład alfabetu datuje się na 2000 p.n.e. i był on używany w Egipcie przez Semitów, którzy nadali egipskim hieroglifom nowe nazwy, potem nastąpił rozwój kolejnych Alfabet fenicki Alfabet starogrecki Alfabet etruski Alfabet rzymski Alfabet łaciński Hieroglify egipskie Alfabet fenicki Alfabet grecki Narzędzia do pisania Narzędzia do pisania zmieniały się w czasie: od rylców, poprzez ptasie pióra maczane w atramencie, po wieczne pióra. Najstarsze wzmianki o wiecznych pióra to X wiek n.e., choć pióra zbliżone do dzisiejszych to początek wieku XIX. Stosunkowo niedawnym wynalazkiem są ołówki, których pierwsze egzemplarze pochodzą z wieku XVI, gdy w Anglii odkryto wysokiej jakości złoże grafitu. Anglia utrzymała monopol na produkcję wysokiej jakości ołówków przez ponad wiek, do czasu opracowania technik wytwarzania grafitu ze złóż o gorszej jakości. Do rozwoju technik komunikacji przyczynił się także wojownik, generał i władca – Juliusz Cezar. Przypisuje się mu stworzenie (czy raczej wydanie rozkazu stworzenia) pierwszej książki (kodeksu) w znanej nam postaci – kartki i okładki sklejone na grzbiecie. Pierwsza znana nam gazeta to Acta Diurna, wydana na rozkaz Juliusza Cezara w 59 r. p.n.e. Znaczącym wynalazkiem była bez wątpienia prasa drukarska. Pierwsze maszyny używające czcionek wywodzą się z Chin, gdzie wynalazcy Pi Shengowi przypisuje się stworzenie pierwszych czcionek w 1045 r. n.e. Jednak z powodu niskiego zapotrzebowania na książki w Chinach tej epoki dopiero w Europie XV wieku druk zrewolucjonizował komunikację. Powszechnie za wynalazcę maszyny do druku uważany jest Johann Gutenberg. W tym też czasie wynaleziono atrament na bazie oleju i usprawniono produkcję papieru. Druk umożliwił tańsze i szybsze wytwarzanie książek i innych publikacji. Specyficznym typem maszyny drukarskiej jest indywidualna maszyna do pisania, wynaleziona w XIX wieku. Kolejna rewolucja w narzędziach pisarskich to wynalezienie komputerów i powstanie edytorów tekstu. Do narzędzi drukarskich dołączyły drukarki, a książki otrzymały nową postać – książek elektronicznych, istniejących tylko w pamięci komputera – tzw. ebooków. Gutenberg i wynalazek druku rylce Egipski skryba Pierwsza maszyna do pisania Biblia Gutenberga Pierwszy PC Kody: komunikacja na odległość Sygnały optyczne Wiele kultur stosowało sygnały wzrokowe, oparte na dymie i ogniu, nazywane dziś także „optycznym telegrafem”. Ognisko było przykrywane koszem lub matą i odsłaniane, w ciągu dnia wypuszczając w różnych odstępach czasu smugi dymu, a w nocy dając migające światło. Widoczność tych sygnałów, zwłaszcza dymnych, była jednak zależna od pogody (wiatr, opady). Taki sposób sygnalizacji był wykorzystywany m.in. przez Indian północnoamerykańskich jednak wcześniej należało ustalić sygnały. Ograniczeniem zasięgu takich sposobów komunikacji był zasięg wzroku. Częstym usprawnieniem było więc przekazywanie wiadomości poprzez stworzenie punktów powtarzających ten sygnał pomiędzy grupą nadającą sygnał, a docelową. Polegały one na rozpalaniu ciągu oddalonych od siebie ogromnych ognisk na wzgórzach i górach. Najbardziej zaawansowane grupy budowały niekiedy wieże sygnałowe, jak Chiny na Wielkim Murze. Takie wieże rozmieszczane były np. co 50 km. Specyficznym rodzajem wież sygnałowych są do dziś używane latarnie morskie. 1790 - Semafor Najbardziej zaawansowanych wariantem „optycznego telegrafu” jest semafor. Za jego wynalazców uznaje się braci Chappe, Francuzów z końca XVIII wieku. Wykazali oni, że przy większych odległościach łatwiej jest spostrzec położenie prętu niż kolor. Pierwszy działający semafor miał 196 pozycji. Pierwsza linia semaforowa pomiędzy Paryżem a Lille rozpoczęła działalność w 1792 a czas transmisji przeciętnej wiadomości (36 znaki) na odległość 192km wynosił 32 minut. Za wariant semafora uznaje się też stosowanie na morzu morskie flagi komunikacyjne. Sygnały dźwiękowe Kultury żyjące na obszarach obfitujących w duże drzewa stosowały do przesyłania informacji wydrążone pnie drzew, niekiedy przykryte skórą, czyli bębny – ten wynalazek powstał niezależnie od siebie w wielu kulturach afrykańskich i amerykańskich. Najbardziej znanym dziś przykładem takiej komunikacji są tam-tamy, czyli „mówiące bębny” pochodzące z kultur zachodniej Afryki. Podobnie jak przy sygnałach optycznych, także przy sygnałach dźwiękowych stosowano „stacje przekaźnikowe”. Rogi, bębny i inne sposoby przekazywania dźwięku były także często używane do komunikacji na polach bitew. 2400 p.n.e. - Kurierzy i poczta • • • • • • • • W połączeniu z technologią wytwarzania coraz to praktyczniejszych materiałów piśmienniczych – od tabliczek glinianych, poprzez papirusowe zwoje po papier, pismo umożliwiło także przysyłanie wiadomości na dalsze odległości. Specjaliści od szybkiego dostarczania wiadomości – kurierzy – pojawili się wkrótce po wynalezieniu pisma. Najstarsze informacje o istniejącym systemie kurierskim pochodzą z Egiptu 2400 p.n.e Rozwój tego sposobu przesyłania wiadomości dał początek systemowi pocztowemu. Jako pierwsza stworzyła go Asyria. Chiński system pocztowy jest najstarszym dalej działającym. Rzymska poczta Cursus publicus została utworzona w czasach Oktawiana Augusta (62 p.n.e – 12 n.e), pierwotnie przeznaczona dla służb rządowych, wkrótce potem została jednak rozszerzona na obywateli rzymskich. Systemy pocztowe istniały w państwach Karola Wielkiego, Zakonu Krzyżackiego i wielu innych państw średniowiecznych. W Rzeczpospolitej Obojga Narodów wielu szlachciców miało własnych kurierów-listonoszy. Niepiśmienni korzystali z usług skryby, piszącego i czytającego listy. W 1874 na potrzeby międzynarodowej koordynacji systemu pocztowego została stworzona najstarsza organizacja międzynarodowa – Międzynarodowy Związek Pocztowy. Poczta podróżowała różnymi sposobami. Od gołębi pocztowych, kurierów na koniach i psich zaprzęgach, po balony, statki i łodzie podwodne, kolej, samochody i samoloty. Warto zwrócić uwagę na szybkość dostarczania przesyłek pocztowych. Gdy powstały najstarsze systemy pocztowe najszybszym środkiem transportu były konie i wielbłądy, które rzadko przekraczały 20km na godzinę. Od 1600 p.n.e. największa prędkość rozwijały rydwany – aż 30km na godzinę. Gdy pierwsze regularne dyliżansy pocztowe ruszyły w Wielkiej Brytanii w 1784 roku, nie przekraczały 15km na godzinę. Dziewiętnastowieczne lokomotywy i parowce rzadko osiągały 20km na godzinę. Dopiero dwudziesty wiek był świadkiem gwałtownego przyśpieszenia transportu, gdy najpierw pociągi przekroczyły 100 km/h, później samoloty przebiły się przez barierę dźwięku, a od lat 60. człowiek jest w stanie pokonywać wiele kilometrów na sekundę, wysyłając obiekty poza orbitę ziemską. 1848 - Telefon 1838 - Telegraf Telefon jest młodszy od telegrafu tylko o 10 lat Wynalazek elektryczności oznaczał nową erę pierwszy telefon powstał w 1848. W latach 70. w technikach komunikacji, tworząc możliwość XIX wieku wynalazek ten spopularyzował prawie natychmiastowej (praktycznie z Amerykanin Aleksander Bell, popularnie lecz błędnie uznawany za wynalazcę tego urządzenia. prędkością światła) komunikacji na dłuższe Prekursorem dzisiejszej telefonii odległości. bezprzewodowej były wynalazki Mikołaja Tesli z Pierwszy z elektrycznych wynalazków końca XIX wieku. Pierwsze przenośne aparaty komunikacyjnych, telegraf, został telefoniczne zaczęły być wykorzystywane przez wojsko i policję w latach 50. XX wieku w USA i w zastosowany w 1838 r. w Anglii. Miał niską Szwecji, a od lat 90. przenośne, bezprzewodowe przepustowość danych i w celu jej telefony komórkowe stają się coraz przyśpieszenia powstał kod Morse’a. popularniejsze, jako przedmioty codziennego użytku. W dwudziestym wieku popularnym dodatkiem do telefonu był fax, oparty na wynalazku Rudolfa Hella z 1929 roku. Równocześnie od lat 90-tych komputery osobiste przejmują inne funkcje telefonów - są w stanie zastępować telefon stacjonarny, łącząc w sobie funkcjonalność aparatu telefonicznego, faksu i automatycznej sekretarki. Darmowe programy najnowszych generacji, takie jak Skype, potrafią przekazywać głos z jakością nie ustępującą normalnym telefonom. 1969 - Sieci komputerowe (Internet) Próby stworzenia funkcjonalnych sieci komputerowych nabrały tempa w latach 60., a ich najbardziej znaczącym osiągnięciem w tamtej dekadzie była sieć ARPANET w USA. Pierwsze połączenie pomiędzy komputerami w sieci ARPANET nastąpiło 21 listopada 1969. Od 1978 wszystkie komputery wyposażone w modemy mogły przesyłać między sobą dane przez linie telefoniczne. 1 stycznia 1983 ARPANET zaczął stosować protokoły TCP/IP i to zdarzenie uznaje się za moment jego transformacji w Internet. Internet w połączeniu z funkcjonalnością komputera to kolejna rewolucja w technikach komunikacji. Dzisiejszy komputer to nie jest ciężki sprzęt sprzed kilkunastu lat. Nowe, przenośne i lekkie urządzenia, takie jak palmtop dają w dowolnym miejscu i porze możliwość natychmiastowej komunikacji (tekstowej, dźwiękowej i wizualnej) jak i dostępu do największej multimedialnej biblioteki świata, jaką jest dziś Internet. Internet to także nowe, interaktywne metody komunikacji. E–mail jest nie tylko znacznie szybszy od zwykłej poczty, ale także o wiele łatwiejszy do zarchiwizowania i późniejszego sortowania. Internet to ogromna oszczędność czasu – informacje są dostępne natychmiast, znika konieczność oczekiwania na fizyczne doręczenie poczty czy podróży do sklepu lub biblioteki. Komunikacja w przyszłości Nie sposób przewidzieć, jakie wynalazki może nieść z sobą przyszłość. Kończąc ten opis historii komunikacji, zwracamy uwagę na fakt, że czas dzielący kolejne etapy w rozwoju komunikacji ulega skróceniu. Od tysięcy lat do kilku dni. Techniki komunikacji już nieraz zmieniały nasze życie. Nie wiadomo, jakie nowości kryją się w przyszłości, możliwe, że przekonamy się o nich osobiście już za kilka lat – a potem, jeszcze szybciej, ujrzymy ich następców. Dziękujemy za uwagę W prezentacji wykorzystano materiały : Encyklopedia techniki www.wikipedia.pl http://www.lascaux.culture.fr http://www.justrussia.ru http://joystamps.com
