materiały do syntezy wiedzy o literaturze i kulturze oświecenia

MATERIAŁY DO SYNTEZY WIEDZY O LITERATURZE I KULTURZE OŚWIECENIA
POJĘCIA: oświecenie, racjonalizm, krytycyzm, ateizm, deizm, sensualizm, empiryzm, utylitaryzm,
wolterianizm, libertynizm, obskurantyzm, tabula rasa, sentymentalizm, satyra, bajka, powieść
nowożytna, sielanka, rokoko
1. Podaj ramy chronologiczne oświecenia w Polsce i w Europie
2. Jak nazywano wiek XVIII i co te nazwy oznaczały?
3. Omów, jaki filozof patronował nowej epoce?
4. Wymień najważniejszych filozofów XVIII w.
5. Wyjaśnij, czym była Wielka Encyklopedia Francuska, kto ją tworzył (encyklopedyści)?
6. Omów, jakie instytucje życia kulturalnego powstały w Polsce za czasów Stanisława Augusta
Poniatowskiego?
7. Scharakteryzuj klasycyzm w literaturze i sztuce oświecenia oraz jego związki z antykiem
8. Wymień przedstawicieli literatury klasycystycznej w Polsce
9. Jakie obrazy natury stworzyło oświecenie? W jaki sposób zainteresowanie naturą ujawniło się
w sztuce zakładania ogrodów?
10. Czym był sentymentalizm? Jaki obraz świata i człowieka stworzył?
11. Porównaj miłość sentymentalną i barokową
12. Omów, jakie problemy i tematy podejmowała literatura oświeceniowa? (Człowiek i
cywilizacja, natura, typy społeczne, naród i ojczyzna, poprawianie świata)
13. Jakie były główne gatunki literatury oświecenia? Omów ich cechy gatunkowe (oda, powieść,
satyra, bajka, sielanka, komedia)
14. Jaką rolę odgrywały salony i mecenat w życiu kulturalnym epoki oświecenia?
15. W jaki sposób literatura wpływała na poprawę obyczajów i postawy wobec losu ojczyzny?
16. W jaki sposób utrata niepodległości znalazła swój wyraz w literaturze?
Ośrodek
Przedstawiciele i utwory
Gatunki
Założenia programowe
KLASYCYZM
SENTYMENTALIZM
Warszawa
Literaci i artyści zgromadzeni wokół
króla Stanisława Poniatowskiego
Puławy
Literaci i artyści zgromadzeni wokół
Czartoryskich
Ignacy Krasicki
satyry – „Pijaństwo”
„Do króla”
„Świat zepsuty”
„Żona modna”
bajki – „Wstęp do bajek”
„Dewotka”
„Ptaszki w klatce”
„Jagnię i wilcy”
„Przyjaciele”
hymn – „Hymn do miłości ojczyzny”
Adam Naruszewicz
satyra – „Wiek zepsuty”
satyra, bajka, oda, hymn, powieść,
powiasta filozoficzna,
Uczyć przez śmiech,
Odwołania do antyku
racjonalizm
Daniel Defoe „Robinson Crusoe”
Franciszek Karpiński
„Laura i Filon”
„Do Justyny. Tęskność na wiosnę”
„Przypomnienie dawnej miłości”
Franciszek Dionizy Kniaźnin
„Dwie lipy”
sielanka
Ogrody,
Natura
Człowiek czuły,
Indywidualizm
Serce, emocje
ROKOKO
Pozostałość baroku