ArsLege_prawo_gospodarcze_p
advertisement
1. Wyjaśnij pojęcie prawa gospodarczego a zwłaszcza prawa gospodarczego publicznego. Wskaż miejsce prawa gospodarczego publicznego na tle innych nauk prawnych. W ramach oceny polskiego systemu prawa można wyróżnić dwa poglądy dotyczące prawa gospodarczego. W pierwszym uważa się, że nie ma potrzeby wyodrębniania tej dziedziny prawa. Z drugiej strony podnoszone są twierdzenia, że prawo gospodarcze jest lub powinno być wyodrębnione od prawa cywilnego. Ich poglądy łączy przekonanie, że istnieje osobny zbiór norm prawnych regulujących stosunki społeczne powstające na tle lub w związku z działalnością gospodarczą, który można określić mianem prawa gospodarczego. Prawo gospodarcze (ujęcie szerokie) obejmuje całokształt norm regulujących zagadnienia gospodarcze. Wyróżnić można kilka części prawa gospodarczego: cywilne prawo gospodarcze i prawo handlowe, administracyjne prawo gospodarcze, proceduralne prawo gospodarcze, karne prawo gospodarcze, międzynarodowe prawo gospodarcze itd. Prawo gospodarcze dzieli się na prawo gospodarcze publiczne oraz prawo gospodarcze prywatne. Czynnikiem różnicującym są stosunki majątkowe i niemajątkowe, interesy ogólne i indywidualne. DEFINICJA - PRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE: 1) to prawo interwencji państwa i jego organów oraz aparatów w sferę gospodarczą 2) forma normatywnie uregulowanej dopuszczalności ingerencji państwa w sferę stosunków gospodarczych 3) to wyraz władztwa państwa w gospodarce 4) to prawo, które odzwierciedla powinność państwa wobec gospodarki, która wyraża się w formie norm prawnych 5) ma zabezpieczyć funkcjonowanie gospodarki, ale jednocześnie określa granice polityki gospodarczej państwa, wywodzące się z podstawowych zasad konstytucyjnych. Prawo gospodarcze publiczne reguluje tylko część stosunków społecznych związanych z działalnością gospodarczą. Pod względem przedmiotowym regulacja ta obejmuje: - określenie ustroju gospodarczego państwa - określenie zasad funkcjonowania ustroju gospodarczego - ochrona ustroju gospodarczego. Państwo w ramach prawa gospodarczego publicznego reguluje: - stosunki własnościowe, będące podstawą gospodarowania i przedmiotem ochrony ze strony państwa - zasady gospodarowania - formy prawne prowadzenia działalności gospodarczej - zakres i formy państwowej ochrony prawnej mechanizmów gospodarczych i praw ekonomicznych - organizację i formy prawne ingerencji prawnej państwa w stosunki gospodarcze w skali makroi mikroekonomicznej. 2. Wskaż różnicę pomiędzy prawem gospodarczym publicznym a prawem administracyjnym gospodarczym. Władztwo państwa w sferze gospodarki, jakie leży u podstaw istoty publicznego prawa gospodarczego, jest niekiedy postrzegane jako domena prawa administracyjnego. Stąd też wywodzi się byt prawa gospodarczego administracyjnego. Wyodrębnia się je z prawa administracyjnego ze względu na przedmiot regulacji normatywnej, którym jest państwowe oddziaływanie na gospodarkę w takim zakresie, w jakim uczestniczą w tym oddziaływaniu organy administracji publicznej. Prawo gospodarcze publiczne wykracza jednak poza tradycyjne normy prawa administracyjnego, ponieważ to także ochrona przed nieuczciwą konkurencją, prawo zamówień publicznych itp. Granice prawa gospodarczego publicznego są nieostre, pozostają kwestią umowną. 1 3. Omów zmiany w systemie prawa gospodarczego, przeprowadzone w okresie od 1989 roku do 2006. które zostały Do 1989 roku w Polsce mówiono o gospodarce narodowej i podmiotach gospodarki uspołecznionej. Do 1988 roku nie było ustawy o podejmowaniu działalności gospodarczej. 1) 1988 rok – powstała pierwsza ustawa o działalności gospodarczej – określała zasady podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej przez podmioty gospodarcze. 2) 1999 rok – powstała ustawa prawo działalności gospodarczej 3) 2004 rok – powstała ustawa o swobodzie działalności gospodarczej W RAMACH PRAWA GOSPODARCZEGO PUBLICZNEGO MOŻNA WYRÓŻNIĆ NASTĘPUJĄCE OKRESY: I. od 1988/89 do 08.1993 – okres bardzo burzliwych zmian w gospodarce; w tym okresie aż 8krotnie nowelizowano konstytucję (nowelizacje te nazwano Małą Konstytucją). Po 1989 roku doszło też do zmian w ustawie o przedsiębiorstwach państwowych. W 1991 roku powstała ustawa o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (obowiązywała do 1996 roku). Powstały również pierwsze giełdy towarowe. II.od 09.1993 do 1997 (nowe wybory parlamentarne) – uchwalono pierwszą ustawę o zamówieniach publicznych, pakiet ustaw o samorządzie terytorialnym, ustawę o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, ustawę o obligacjach, znowelizowano znacząco kodeks cywilny. Jest to okres nowej ustawy o NBP, przygotowano ustawę o KRS. III.od 1997 do dziś (nowa konstytucja) – możemy wyróżnić tutaj dwa podokresy: czas do członkostwa Polski w UE czas członkostwa Polski w UE – wówczas kodeks spółek handlowych zastąpił kodeks handlowy, uregulowano sprawy dotyczące pomocy publicznej dla przedsiębiorców, powstała ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. 4. Scharakteryzuj normy prawa gospodarczego publicznego. Normy publicznego prawa gospodarczego wyznaczają reguły zachowania zarówno uczestników stosunków gospodarczych, jak i państwa. Norma składa się z hipotezy, dyspozycji i sankcji. Hipoteza normy publicznego prawa gospodarczego określa, czyje zachowania reguluje i w jakich warunkach. Adresatami normy są przedsiębiorcy, jak również państwo. W dyspozycji normy prawa gospodarczego wyznacza się zachowanie adresata normy. Na ogół przyjmuje się, wyznaczenie to przyjmuje postać nakazu, zakazu lub dozwolenia. Sankcja powinna odpowiadać wartości chronionego dobra, którym jest reguła zachowania się wyznaczona przez dyspozycję normy prawa gospodarczego publicznego. W sprawach gospodarczych najbardziej dolegliwymi sankcjami są nie tylko sankcje materialne (cywilne, karne, finansowe), lecz także sankcje administracyjne (np. utrata koncesji) oraz sankcje ekonomiczne (np. utrata możliwych korzyści). Aby dobrze sformułować normę prawa gospodarczego publicznego, ustawodawca posługuje się następującymi przepisami: o charakterze programowym (zawarte w konstytucji i ustawach) o charakterze planowym delegacyjnymi wyjaśniającymi blankietowymi (odsyłające) parametrycznymi technicznymi 5. Wymień zasady prawa gospodarczego publicznego i scharakteryzuj. - zasada wolności gospodarczej zasada równości przedsiębiorców 2 - zasada uczciwej konkurencji zasada ochrony słusznych praw konsumentów zasada poszanowania dobrych obyczajów zasada społecznej gospodarki rynkowej 6. Scharakteryzuj zasadę wolności działalności gospodarczej. Zasada ta wywodzi się z Wielkiej Brytanii z okresu rewolucji przemysłowej. Wpisana jest w konstytucje (art.20) i inne ustawy. Wolność gospodarczą można ujmować z przedmiotowego lub podmiotowego punktu widzenia. Zasadę wolności gospodarczej w ujęciu przedmiotowym należy kojarzyć z zespołem swobód dotyczących podejmowania, organizacji i prowadzenia działalności gospodarczej. W literaturze za najważniejsze z nich uznaje się: - swobodę podejmowania działalności gospodarczej - swobodę wyboru formy organizacyjnoprawnej, w której działalność gospodarcza może być prowadzona - swobodę w konkurowaniu z innymi przedsiębiorcami - swobodę w zakresie zbywania własnych towarów i usług oraz kształtowania cen - swobodę w zakresie zatrudnienia - swobodę w zakresie decydowania o sposobie prowadzenia działalności gospodarczej, zmiany jej profilu w czasie trwania. Zasada ta ma dwie płaszczyzny: - wolność podejmowania działalności gospodarczej – swoboda wyboru miejsca, rodzaju działalności i formy - wolność prowadzenia działalności gospodarczej – swoboda wyboru pracowników, wybór kontrahentów Uznając wolność gospodarczą za zasadę ustrojową należy stwierdzić, że wiąże ona ustawodawcę przy prowadzeniu określonej polityki gospodarczej, wskazując dopuszczalny zakres swobody w kształtowaniu porządku gospodarczego. Stanowi także konstytucyjną podstawę do ingerencji państwa w gospodarkę. 7. Scharakteryzuj zasadę społecznej gospodarki rynkowej Zasada ta wyrażona jest w art. 20 konstytucji, który stanowi, że społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego RP. Została ona wdrożona do polskiego systemu z Niemiec. Jej autorami są: - Alfred Műller - Armack – twórca koncepcji - Ludwik Erhard – minister gospodarki w Niemczech, kanclerz Niemiec, zajmował się wdrażaniem tej koncepcji. Był to okres po II wojnie światowej (1947 rok). W ramach programu alheńskiego partia CDU zaproponowała tę koncepcję. Alfred Műller - Armack uważał, że należy połączyć liberalną gospodarkę i pomoc najsłabszym. Cele programu: a) osiągnięcie maksymalnego dobrobytu (gospodarczego i społecznego): - konkurencja ściśle związana ze wzrostem gospodarczym - zabezpieczenie zatrudnienia - wolność handlu zagranicznego b) zabezpieczenie porządku pieniężnego - ma zabezpieczyć sprawy gospodarcze i sprawiedliwy społecznie porządek pieniężny - zabezpieczenie bilansu płatniczego - swoboda Banku Centralnego c) zapewnienie najsłabszym i najuboższym bezpieczeństwa, sprawiedliwości społecznej, pomoc niepełnosprawnym, postęp społeczny d) świadczenie pomocy społecznej dla najsłabszych i najuboższych Zadania państwa: 3 - pobudzenie gospodarki w stanie stagnacji oraz studzenie gospodarki w okresie zbyt szybkiego rozwoju (państwo powinno pozwalać gospodarce rozwijać się) wspomaganie mechanizmów rynkowych programowanie i prognozowanie tworzenie warunków sprawiających by uczestnicy rynku interesowali się interesem zarówno swoim jak i państwa tworzenie warunków dla zrównoważonego rynku pełnienie inspirującej roli w przekształceniach własnościowych funkcje ogólnospołeczne (dotyczą zapewnienia właściwej edukacji, ochrony zdrowia, bezpieczeństwa, rozwoju kultury i nauki itp.) 8. Scharakteryzuj zasadę równości. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach. Zapis ten jest nawiązaniem do art.32 konstytucji, który zapewnia prawo do równego traktowania wszystkich przez władze publiczne i zakazuje dyskryminowania kogokolwiek bez przyczyny. Zasada ta mówi o tym, że wszystkie podmioty są równe, tzn. że w takiej samej sytuacji dotyczą ich takie same warunki (np. mają równy dostęp do informacji, podlegają pod względem finansowym tym samych przepisom itp.). Zasada równości przedsiębiorców stanowi instrument chroniący przedsiębiorców przed nieuzasadnioną ingerencją ze strony państwa i jego organów. Wszyscy przedsiębiorcy powinni mieć jednakowe warunki do działania. W sferze gospodarki zasada równości oznacza: - równość szans włączenia się w działalność gospodarczą - równe reguły prowadzenia działalności gospodarczej - równość różnych form własności oraz sektorów gospodarki - równość w zakresie obciążeń publicznoprawnych, korzystania z kredytów bankowych, zaopatrzenia w środki produkcji itd. 9. Scharakteryzuj zasadę poszanowania interesów konsumentów Zasada ta znajduje wyraz w art. 76 konstytucji, który stanowi, że władze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Ustawa zasadnicza nakłada na władze publiczne obowiązek ochrony praw konsumentów, użytkowników i najemców, ale nie precyzuje środków tej ochrony, odsyłając do przepisów rangi ustawowej. Działania państwa określa tzw. polityka konsumencka, która powinna prowadzić do realizacji podstawowych praw konsumentów: - prawa do bezpieczeństwa zdrowotnego – oznacza wymóg określenia cech bezpieczeństwa produktów oraz stworzenie systemu zapobiegającego przedostawaniu się do obrotu wyrobów niebezpiecznych oraz stworzenie procedur szybkiego ostrzegania i wycofywania takich produktów z obrotu - prawa do bezpieczeństwa ekonomicznego – stworzenie instrumentów zapobiegających narzucanie konsumentom przez przedsiębiorców monopolistycznych lub dominujących na rynku, niekorzystnych warunków umów, wygórowanych cen, nierzetelnych praktyk handlowych i marketingowych - prawa do edukacji i informacji – zapewnienie konsumentom możliwości świadomego podejmowania decyzji przy wyborze towarów i usług - prawa do dostępu do wymiaru sprawiedliwości – państwo powinno zapewnić pomoc w egzekwowaniu przez konsumentów swoich praw oraz łatwy dostęp do procedur dochodzenia roszczeń pozwalających na szybkie, uczciwe i tanie rozstrzygnięcie spraw - prawa do reprezentacji – wspieranie działalności organizacji konsumenckich i zapewnienie konsumentom warunków do prezentowania swego stanowiska za pośrednictwem tychże organizacji. 4 10. Scharakteryzuj zasadę uczciwej konkurencji. Nie została wpisana wprost do konstytucji, ani do żadnej ustawy. Obowiązujące ustawodawstwo nie definiuje konkurencji. Dla przedsiębiorców stwarza ona możliwość podejmowania walki o rynek według jednakowych reguł. Konkurencja – ciągła rywalizacja – dzieli się na następujące etapy: - gdy podmioty konkurują ze sobą - gdy jeden z podmiotów jest liderem i konkuruje z pozostałymi podmiotami, by pozostać liderem, a równocześnie inne podmioty próbują zająć jego miejsce. W Polsce konkurencja unormowana jest w dwóch ustawach: o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 1993 roku oraz o ochronie konkurencji i konkurentów z 2000 roku. Akty te stanowią filar prawa konkurencji. Celem ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów jest rozwój, ochrona wolnej konkurencji przed ograniczeniami mającymi swe źródło w autonomii prywatnej oraz wyznacza publicznoprawne granice swobody działalności gospodarczej i swobody kontraktowania w celu tworzenia lub zachowania możliwości dokonywania wyborów przez uczestników życia gospodarczego w sposób nieskrępowany. Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji ma na celu również ochronę o charakterze publicznoprawnym, ale jej przepisy w większości są stosowane w przypadkach indywidualnych zagrożeń czy naruszeń nieuczciwej konkurencji. 11. Wymień i scharakteryzuj funkcje państwa w gospodarce. Działalność państwa w sferze gospodarczej, związana z realizacją polityki gospodarczej, przyjmuje postać działań: organizatorskich, koordynacyjnych, reglamentacyjnych, ekonomiczno-finansowych, nadzorczych, kontrolnych i ochronnych. Podział ten opiera się na przedmiocie i narzędziach realizacji polityki gospodarczej. Działania te mają charakter zarówno czynności prawnych jak i czynności faktycznych. DZIAŁANIA KOORDYNACYJE - mają koordynować (dopasowywać) gospodarkę do przedsiębiorców - mogą wynikać z istoty, typu i rodzaju zachowań państwa względem gospodarki - koordynacji mogą między innymi podlegać zamiary przedsiębiorców DZIAŁANIA EKONOMICZNO-FINANSOWE - to działania podejmowane przez państwo, które mają za zadanie zachęcić lub zmusić przedsiębiorców do podejmowania i prowadzenia działań w określonych dziedzinach DZIAŁANIA NADZORCZE - mają za zadanie zapewnić prawidłową organizację i funkcjonowanie ustalonego porządku gospodarczego - działania te także mają za zadanie usuwanie pewnych nieprawidłowości - występują 2 koncepcje nadzoru: nadzór ogólnej kompetencji – polega na tym, że organ nadzoru ma prawo władczo wkraczać w sferę działania nadzorowanej jednostki we wszystkich sprawach, w których uzna to za celowe, przy swobodzie dozoru środków i form prawnych oddziaływania. nadzór ograniczonej kompetencji – ta jest powszechnie akceptowana, opiera się na założeniu, iż władcze wkraczanie organu sprawującego nadzór w sferę działania przedsiębiorcy jest możliwe i dopuszczalne tylko w sprawach określonych konkretnym przepisem prawnym oraz tylko przy zastosowaniu odpowiednich środków i form prawnych. Nadzór – to forma powiązań między podmiotami połączonymi strukturalnie. Jest to funkcja korygująca i zawsze nad działalnością samodzielną. Nadzór realizowany jest w formie indywidualnych aktów administracyjnych. Rodzaje nadzoru – o charakterze prewencyjnym, charakterze represyjnym i charakterze weryfikacyjnym. 5 Nadzór dotyczy całej gospodarki: rynku towarowego, rynku kapitałowego, rynku pieniężnego oraz rynku pracy. DZIAŁANIA KONTROLNE - kontrola towarzyszy zawsze działaniu celowemu - kontrola sprawdza, ocenia i wystawia wyniki pokontrolne - po kontroli wysuwane są zawsze wnioski - system kontroli gospodarczej – w ramach kontroli w gospodarce możemy mówić o sprawdzeniu i ocenie realizacji obowiązków przedsiębiorców wobec państwa, z drugiej strony możemy też mówić o sprawdzeniu i ocenie prawidłowości zachowań uczestników rynku zgodnie z prawami ekonomicznymi chronionymi przez państwo (np. konkurencja). - podstawowym kryterium związanym z kontrolą jest legalność - w ramach kontroli można oceniać skuteczność oddziaływania państwa na gospodarkę 12. - - im więcej tych działań, tym mniej swobody w działalności gospodarczej przez te działania państwo chce formować lub utrzymywać dla danego typu gospodarki warunki, aby podmioty prywatne (przedsiębiorcy) mogły funkcjonować przez te działania państwo ocenia czy określone podmioty mogą prowadzić działalność gospodarczą określonego rodzaju (tym samym państwo może chronić np. konsumentów) – państwo musi zorganizować odpowiedni system ewidencji i rejestracji zadaniem państwa jest również utrzymywanie państwowego sektora działalności gospodarczej w takim rozmiarze, który nie zagraża swą wielkością zmianie struktury własnościowej gospodarki (działania te obejmują między innymi tworzenie, przekształcenie i likwidację państwowych przedsiębiorstw, powoływanie i odwoływanie kadry kierowniczej przedsiębiorstw państwowych itp.) 13. - - - - Omów funkcje reglamentacyjną państwa. reglamentacja to ograniczenie działania reglamentowane ograniczają dostęp przedsiębiorców do niektórych rodzajów działalności polegają na stosowaniu środków prawnych o charakterze bezwzględnie obowiązującym, mających na celu stworzenie konkretnych warunków niezbędnych do prawidłowego przebiegu stosunków gospodarczych działania te ściśle wiążą się z działaniami ochronnymi – mają bowiem przez swoje ograniczenia chronić podmioty występujące w obrocie (np. konsumentów) 14. - Omów funkcje organizatorską państwa. Omów funkcje ochronną państwa. mają za zadanie chronić podmioty działające w gospodarce przed skutkami aktywności samych przedsiębiorców, a także państwa. ochronie państwa powinni podlegać uczestnicy stosunków gospodarczych, w tym podmioty prowadzące działalność gospodarczą oraz konsumenci zagrożenia dla tych podmiotów mogą tworzyć sami uczestnicy stosunków gospodarczych, nie przestrzegając ustalonych reguł ekonomicznych lub praw stanowionych przez państwo, lub mogą powstać również z powodu przekraczania przez państwo dopuszczalnych w danym systemie granic interwencji gospodarczej państwo ma obowiązek stworzenia system ochrony prawnej gospodarki i jej uczestników, który zawiera następujące elementy: sądownictwo gospodarcze i finansowe, uproszczoną procedurę prawną, udział samorządów gospodarczych i konsumenckich, zwalczanie praktyk monopolistycznych. 6 15. Omów rolę administracji gospodarczej. ADMINISTRACJA GOSPODARCZA 1) definicja sensu largo – to administracja publiczna, która realizuje zadania państwa wobec gospodarki. 2) definicja sensu stricto - to administracja publiczna, która realizuje zadania państwa wobec gospodarki, ale nie obejmuje działań polegających na prowadzeniu przez państwo działalności gospodarczej o charakterze zarobkowym. PODMIOTY WYKONUJĄCE ADMINISTRACJĘ GOSPODARCZĄ: 1) w ogólnym ujęciu – może to być np. fundacja, przedsiębiorstwo państwowe 2) w wąskim ujęciu – są to: - parlament – tworzy regulacje prawne związane z gospodarką - sądy – zapewniają ochronę gospodarki - rząd i prezydent – stoją na straży istniejącego typu gospodarki. Najważniejszym aktem prawnym wyznaczającym ile administracji powinno być w gospodarce jest konstytucja, która wskazuje zasadę wolności gospodarczej. Administracja gospodarcza ma chronić konkurencję i wolność w gospodarce. Może podejmować tylko indywidualne działania, które nie mogą wychodzić poza normy celów i zachowań określonych ustaw. W ramach administracji gospodarczej szeroko rozumianej możemy wyróżnić: - trójpodział władzy - administrację państwową i terenową - administrację ogólną i szczególną. W 1996 roku nastąpiła reforma centrum gospodarczego rządu. 08.08.1996 roku uchwalono ustawę dotyczącą organizacji i trybu pracy RM oraz zakresu pracy ministrów. 16. Wyjaśnij rolę i znaczenie planowania gospodarczego. PROGRAMOWANIE I PLANOWANIE - elementy te nie są związane tylko z gospodarką dyrektywną, ale mają również ogromne znaczenie w gospodarce rynkowej. Są one instrumentem ingerencji w gospodarkę państwa, który sprzyja lepszemu wykorzystaniu możliwości państwa. Państwem, w którym programowanie i planowanie jest najlepiej rozwinięte, jest Francja. Polska też ma tradycje dotyczące programowania i planowania, które dotyczą okresu międzywojennego. PLAN CZTEROLETNI – pierwszy plan gospodarczy Eugeniusza Kwiatkowskiego z lat 19361940, plan krótkoterminowy, założenia: umacnianie pieniądza, inflacja PLAN WIELOLETNI – drugi plan gospodarczy Eugeniusza Kwiatkowskiego z 1938 roku, plan długoterminowy, na okres 25 lat, przewidywał duże zmiany gospodarcze i strukturalne. Aby gospodarka rozwijała się należy przygotować odpowiedni plan. Prognozowanie jest pojęciem szerszym od planowania. RODZAJE PLANOWAŃ: - koniunkturalne – plan ten koncentruje się na osiągnięciu ogólnej równowagi gospodarczej, przede wszystkim zakładającej niską inflację i pełne zatrudnienie. Jest to planowanie krótkoalbo średniookresowe. - częściowo strukturalne - odnosi się do krótkiego okresu czasu i oparte jest przede wszystkim na polityce budżetowej państwa. Planowanie to oparte jest na instrumentach budżetowych. Stosowanie jest np. w Holandii. - strukturalne – ma zapewnić wzrost gospodarczy w dłuższym okresie czasu. Jest to planowanie długookresowe (20-30lat). Planowanie to związane jest z dalekimi zmianami o charakterze między innymi własnościowym. 7 - indykatywne – planowanie to informuje potencjalnych przedsiębiorców o założeniach rządu, o przewidywanej sytuacji gospodarczej. Planowanie to nie zawiera norm, jedynie informacje. Jest to planowanie krótkoterminowe. 17. Rola parlamentu, rządu, sądownictwa w gospodarce. RADA MINISTRÓW - opracowuje i zgłasza Sejmowi projekty ustaw niezbędne z punktu widzenia realizacji zadań państwa wobec gospodarki - prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną RP, odpowiada za kierowanie i koordynowanie i kontrolę nad organami administracji rządowej w których kompetencji znajdują się sprawy gospodarcze - wydaje akty wykonawcze ze sfery gospodarczej, oddziaływuje poprzez swoich członków 18. Omów rolę i kompetencje Ministra Finansów. DZIAŁ FINANSE PUBLICZNE – obejmuje sprawy: - realizacji dochodów - wydatków budżetu państwa. Minister właściwy do spraw finansów publicznych odpowiada w szczególności za: 1. realizację dochodów z podatków bezpośrednich, pośrednich oraz opłat 2. koordynowanie i organizowanie współpracy finansowej, kredytowej i płatniczej z zagranicą, współdziałanie w opracowywaniu związanych z tym spraw oraz współpracę z międzynarodowymi organizacjami finansowymi 3. realizację przepisów dotyczących ceł 4. finansowanie jednostek realizujących zadania objęte budżetem państwa i finansowanie samorządu terytorialnego 5. dochodzenie należności Skarbu Państwa 6. gry losowe, zakłady wzajemne, gry na automatach i gry na automatach o niskich wygranych 7. rachunkowość 8. prawo dewizowe 9. bilans finansów sektora publicznego i prognozowanie bilansu płatniczego 10. kontrolę skarbową oraz nadzór nad organami kontroli skarbowej 11. ceny. Ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych podlegają: - Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej - dyrektorzy izb skarbowych - naczelnicy urzędów skarbowych - dyrektorzy izb celnych - naczelnicy urzędów celnych. 19. Omów rolę i kompetencje Ministra Gospodarki. DZIAŁ GOSPODARKA – kieruje nim minister właściwy do spraw gospodarki. Dział ten obejmuje sprawy gospodarki, w tym: - współpracy gospodarczej z zagranicą - energetyki - certyfikacji - własności przemysłowej - działalności gospodarczej - współpracy z organizacjami samorządu gospodarczego. Do ministra właściwego do spraw gospodarki należą w szczególności sprawy: funkcjonowania krajowych systemów energetycznych, z uwzględnieniem zasad racjonalnej gospodarki i potrzeb bezpieczeństwa energetycznego kraju działalności związanej z wykorzystaniem energii atomowej na potrzeby społeczno-gospodarcze kraju 8 kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi ustalania taryf celnych, kontyngentów oraz wprowadzania zakazów przywozu i wywozu towarów i technologii nadzoru nad świadczeniem usług związanych z podpisem elektronicznym w rozumieniu przepisów o podpisie elektronicznym koordynacji uznawania kwalifikacji do podejmowania lub wykonywania działalności oraz podejmowania działań mających na celu udostępnianie informacji o uznawaniu tych kwalifikacji. Minister właściwy do spraw gospodarki sprawuje nadzór nad: Prezesem Głównego Urzędu Miar Prezesem Urzędu Regulacji Energetyki nad działalnością Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej. Ministrowi właściwemu do spraw gospodarki podlega: Urząd Dozoru Technicznego Agencja Rezerw Materiałowych Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. 20. Omów rolę i kompetencje Ministra Rozwoju Regionalnego. DZIAŁ ROZWÓJ REGIONALNY – obejmuje sprawy: opracowywania projektów strategii rozwoju kraju opracowywania dokumentów programowych z zakresu społeczno-gospodarczego rozwoju kraju, w szczególności będących podstawą do pozyskiwania środków rozwojowych z Unii Europejskiej i z innych źródeł zagranicznych przygotowywania prognoz oraz średnio- i długookresowych strategicznych programów rozwoju kraju przygotowywania koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju wraz z prognozą oddziaływania na środowisko analizowania zgodności rządowych programów krótko- i średniookresowych z programami strategicznymi analizowania zgodności strategii rozwoju województw ze strategią rozwoju kraju opracowywania sektorowych programów operacyjnych, z wyjątkiem programów dotyczących rozwoju obszarów wiejskich i rybołówstwa, realizujących cele strategii rozwoju kraju oraz dokumentów programowych z zakresu społeczno-gospodarczego rozwoju kraju z wykorzystaniem w szczególności środków budżetu państwa oraz środków rozwojowych pochodzących z Unii Europejskiej i z innych źródeł zagranicznych zarządzania Funduszem Spójności oraz sektorowymi programami operacyjnymi, z wyjątkiem programów dotyczących rozwoju obszarów wiejskich i rybołówstwa koordynacji opracowywania przez samorządy województw regionalnych programów operacyjnych, zawierania regionalnych porozumień programowych, a także monitorowania i oceny przebiegu ich wykonania współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego oraz organizacjami je zrzeszającymi, a także z partnerami społeczno-gospodarczymi, w zakresie dotyczącym rozwoju społecznogospodarczego kraju, w tym rozwoju regionalnego nadzorowania wykonania i rozliczenia zawartych kontraktów wojewódzkich. Głównym zadaniem ministerstwa rozwoju regionalnego jest najefektywniejsze wykorzystanie środków pomocowych płynących do Polski z UE. Zajmuje się koncepcją przestrzennego zagospodarowania kraju, a więc równomiernym, proporcjonalnym rozłożeniem środków pieniężnych w całym kraju. Ministerstwo to tworzy pewien system zarządzania środkami unijnymi. Zajmuje się także współpracą z Komisją Europejską. 9 21. Omów rolę i kompetencje Ministra Skarbu Państwa. DZIAŁ SKARB PAŃSTWA – na jego czele stoi minister właściwy do spraw Skarbu Państwa. SP wykształcił się w latach 90-tych. Od 1989 do 1996 roku funkcjonowało ministerstwo przekształceń własnościowych. W 1996 roku w wyniku reformy rządu powstało ministerstwo Skarbu Państwa z ministrem SP na jego czele. Dział Skarb Państwa obejmuje sprawy dotyczące gospodarowania mieniem Skarbu Państwa, w tym: komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych narodowych funduszy inwestycyjnych i ich prywatyzacji ochrony interesów Skarbu Państwa - z wyjątkiem spraw, które na mocy odrębnych przepisów przypisane są innym działom. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa reprezentuje Skarb Państwa może inicjować politykę państwa w zakresie przekształceń własnościowych mienia komunalnego sprawuje nadzór nad działalnością: Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa, Agencji Nieruchomości Rolnych, Agencją Prywatyzacji 22. Omów rolę i kompetencje Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. W 1990 roku powstał Urząd Antymonopolowy, który walczył z monopolami, a od 1996 roku działa Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta. Prezes UOKiK jest centralnym organem administracji rządowej i zajmuje się: ochroną konkurencji prowadzeniem postępowań antymonopolowych w sprawach praktyk ograniczających konkurencję, nadużywania pozycji dominującej oraz niedozwolonych porozumień (karteli) przysługuje mu prawo kontroli koncentracji (chodzi i to, by na rynku była równowaga) monitoruje i zajmuje się pomocą publiczną, która jest udzielana przez państwo dla przedsiębiorców publicznych w sytuacjach określonych w przepisach ochroną konsumenta – ochrona życia i zdrowia konsumentów, może nakazać wycofanie z rynku wyrobów stwarzających zagrożenie dla życia i zdrowia konsumentów itp. 23. Omów rolę i kompetencje Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. zajmuje się regulacją gospodarki paliwami i energią prezes URE udziela koncesji na sprzedaż paliw i energii oraz zatwierdza i kontroluje stosowane przez przedsiębiorców taryfy na paliwo gazowe, energię elektryczną i ciepło. 24. Wymień zasady podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej. Uchwalona 2.7.2004 roku ustawa o swobodzie działalności gospodarczej jest aktem o fundamentalnym znaczeniu dla obrotu gospodarczego. Określono w niej zasady podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej, takie jak: - zasada wolności gospodarczej - zasada równości przedsiębiorców - zasada uczciwej konkurencji - zasada ochrony słusznych praw konsumentów - zasada poszanowania dobrych obyczajów. 25. Wyjaśnij pojęcie przedsiębiorcy. PRZEDSIĘBIORCA WG. USTAWY O SWOBODZIE DZIALALNOŚCI GOSPODARCZEJ: jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. 10 PRZEDSIĘBIORCA WG. KODEKSU CYWILNEGO: jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Prowadzenie działalności we własnym imieniu oznacza, że działalność prowadzona jest na własny rachunek; oznacza to, że dana osoba prowadząca działalność gospodarczą staje się podmiotem praw i obowiązków w stosunkach prawnych wynikających z danej działalności.. 26. Wyjaśnij pojęcie przedsiębiorstwa. Zgodnie z art. 551 KC - Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności: oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne koncesje, licencje i zezwolenia patenty i inne prawa własności przemysłowej majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne tajemnice przedsiębiorstwa księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. 27. Wyjaśnij pojęcie działalności gospodarczej. DEFINICJA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ według ustawy o swobodzie działalności gospodarczej z 02.07.2004 roku – Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. RODZAJE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ: - wytwórcza - pojęcie szersze od działalności produkcyjnej. Działalność wytwórcza to nie tylko produkcja, ale także wytwarzanie. Pojęcie działalności wytwórczej nie zostało zdefiniowane w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Jest dookreślone w rozporządzeniu o polskiej klasyfikacji działalności gospodarczej - budowlana - nie ma definicji w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej, tylko w ustawie prawo budowlane, w której znajduje się bardzo szeroka definicja. Aby taką działalność prowadzić należy mieć określone kwalifikacje i uprawnienia. Polega na budowaniu, przebudowywaniu, modernizacji itp. - handlowa - została zdefiniowana w polskiej klasyfikacji działalności gospodarczej, w której wyodrębniono wiele podziałów na np.: hurtowa, detaliczna, krajowa, zagraniczna itd. - usługowa - rozumiana jest bardzo szeroko, a definicja znajduje się w polskiej klasyfikacji działalności gospodarczej USTAWA ZA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ NIE UWAŻA: 1. działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, 2. ogrodnictwa, 3. warzywnictwa, 4. leśnictwa i rybactwa śródlądowego, 5. a także wynajmowania przez rolników pokoi, 11 6. sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów. CECHY DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ: - działalność zarobkowa – działalność przynosi zysk, tzn. że występuje nadwyżka przychodów nad kosztami (dochód). Zarobek jest celem działalności, jego wystąpienie nie jest jednak obligatoryjne, liczy się cel. - działalność zorganizowana - decyduje o tym to, jak osoby trzecie postrzegają tą działalność, ujawnienie tej działalności na zewnątrz, np. oznaczenie prowadzenia działalności (np. szyldy, reklamy itp.), rejestracja tej działalności, siedziba, pracownicy, urządzenia itp. - działalność ciągła - przedsiębiorca ma zamiar działać w sposób ciągły, działalność odbywająca się przez dłuższy czas, charakter trwały (wyjątek – np. działalność sezonowa). - działalność zawodowa – inaczej prowadzenie działalności profesjonalnie, chodzi tu o wykonywanie wolnego zawodu. Cechy wolnego zawodu: autonomiczność zrzeszenie w korporacjach zawodowych niezbędne do jego wykonywania są odpowiednie kwalifikacje zawodowe (wykształcenie wyższe + „kursy”) jest to działalność usługowa świadczona osobiście 28. Wyjaśnij pojęcie reglamentacji działalności gospodarczej i omów jej rodzaje w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Reglamentacja – jest ograniczeniem swobody działalności gospodarczej, państwo decyduje się na nią z wielu powodów: ochrona podmiotów, przyczyny finansowe, przyczyny związane z różnymi podpisanymi umowami. Przyczyny reglamentacji mogą mieć charakter: obiektywny - przesłanki wynikające z ochrony życia, zdrowia obywateli itp. subiektywny – wynikają z pewnych uzgodnień między państwami, z umów (czynniki zewnętrzne, na które państwo musiało się zgodzić). Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej wyróżnia trzy typy reglamentacji działalności gospodarczej – koncesjonowanie, zezwolenia oraz działalność regulowaną. KONCESJA jest formą reglamentacji. Wyraża akty zgody władzy publicznej na podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej przez danego przedsiębiorcę, ma więc także cechy pozwolenia, lecz różni się od niego tym, że jest udzielona tylko w pewnym zakresie działalności gospodarczej oraz z odrębnych powodów i dla szczególnych celów, co uzasadnia także zastosowanie specjalnego trybu postępowania. Przedmiotem działalności objętej koncesją jest działalność objęta monopolem. Jest decyzją administracyjną swobodną – jeżeli przedsiębiorca spełnia warunki niezbędne do uzyskania koncesji to organ nie musi udzielić koncesji. ZEZWOLENIE w odróżnieniu od koncesji jest decyzją administracyjną związaną, wydawane jest na czas nieokreślony, udzielanie zezwoleń na podstawie KPA, nie jest związane z monopolem (koncesja jest), wydawane są po sprawdzeniu przez organ udzielający warunków wykonywania tej konkretnej działalności objętej zezwoleniem, konieczność uzyskania zezwolenia wprowadzana jest wówczas, gdy dana działalność nie może być prowadzona jako wolna, tzn. organ musi sprawdzić, czy przedsiębiorca spełnia warunki wymagane dla prowadzenia tej działalności (warunki te dotyczą ochrony zdrowia i życia ludzkiego, bezpieczeństwa i porządku publicznego, tajemnicy państwowej oraz zobowiązań międzynarodowych), ogólna regulacja dotycząca zezwoleń znajduje się w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej, a szczególna w innych ustawach, które wymienia art. 75 tej ustawy, reglamentacja działalności gospodarczej dotycząca zezwoleń często określana jest różnymi nazwami, np. zezwolenie, pozwolenie, licencja, upoważnienie, zgoda itp., ale nie ma to znaczenia dla jednolitego traktowania tych form pod względem prawnym. 12 DZIAŁALNOŚĆ REGULOWANA – oznacza działalność, której wykonywanie wymaga spełnienia szczególnych warunków, określonych przepisami prawa. O działalności regulowanej możemy mówić wówczas, gdy przepis odrębnej ustawy stanowi, że dany rodzaj działalności jest działalnością regulowaną w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Przedsiębiorca może wykonywać tę działalność, jeśli: 1) spełnia szczególne warunki określone przepisami odrębnej ustawy, 2) uzyska wpis w rejestrze działalności regulowanej (rejestr jest jawny). Jest nią działalność polegająca na prowadzeniu np. archiwów (np. dokumentów osobowych), na organizowaniu polowań dla cudzoziemców i Polaków wyjeżdżających za granicę, na kształceniu podyplomowym pielęgniarek i położnych, na prowadzeniu stacji kontroli pojazdów, szkleń dla kierowców itd. 29. Wyjaśnij pojęcie koncesji, wymień na co jest udzielana, na jaki okres czasu, wymień organy koncesyjne. KONCESJA OD STRONY MATERIALNEJ – art. 46 ust. 3 - to zgoda państwa na wykonywanie działalności gospodarczej w dziedzinach mających szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny. Koncesję trzeba uzyskać, gdy przedsiębiorca chce prowadzić działalność gospodarczą w tych dziedzinach. KONCESJA OD STRONY FORMALNEJ - jest to decyzja administracyjna. UZYSKANIA KONCESJI WYMAGA WYKONYWANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ W ZAKRESIE: 1) poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin, wydobywania kopalin ze złóż, bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz składowania odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych (udziela minister właściwy do spraw środowiska lub marszałek województwa w zależności od sytuacji); 2) wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (udziela minister właściwy do spraw wewnętrznych i administracji); 3) wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią (udziela Prezes Urzędu Regulacji Energetyki); 4) ochrony osób i mienia (udziela minister właściwy do spraw wewnętrznych i administracji); 5) rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych (udziela przewodniczący KRRiT); 6) przewozów lotniczych (udziela Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego). KONCESJI UDZIELA SIĘ NA CZAS oznaczony, nie krótszy niż 5 lat i nie dłuższy niż 50 lat, chyba że przedsiębiorca wnioskuje o udzielenie koncesji na czas krótszy. 30. Wymień rodzaje działalności gospodarczej objęte koncesją i organy udzielające koncesję. UZYSKANIA KONCESJI WYMAGA WYKONYWANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ W ZAKRESIE: 1) poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin, wydobywania kopalin ze złóż, bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz składowania odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych (udziela minister właściwy do spraw środowiska lub marszałek województwa w zależności od sytuacji); 2) wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (udziela minister właściwy do spraw wewnętrznych i administracji); 3) wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią (udziela Prezes Urzędu Regulacji Energetyki); 4) ochrony osób i mienia (udziela minister właściwy do spraw wewnętrznych i administracji); 13 5) rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych (udziela przewodniczący KRRiT); 6) przewozów lotniczych (udziela Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego). 31. Wyjaśnij pojęcie promesy koncesyjnej. PROMESA – jest to przyrzeczenie, obietnica złożona przez organ koncesyjny przedsiębiorcy, że uzyska on koncesję. Promesa oznacza potwierdzenie, że w tym stanie prawnym i faktycznym podmiot uzyska koncesję. Przedsiębiorca musi spełnić określone warunki W promesie oznacza się jej okres ważności, który nie może być krótszy niż 6 miesięcy. W okresie ważności promesy nie można odmówić udzielenia koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej określonej w promesie, chyba że: 1) uległy zmianie dane zawarte we wniosku o udzielenie promesy; 2) wnioskodawca nie spełnił wszystkich warunków określonych w promesie; 3) wystąpiły okoliczności na podstawie których organ może cofnąć koncesję lub zmienić jej zakres 32. Omów tryb udzielania koncesji w prawie polskim. Postępowanie koncesyjne - to postępowanie, którego przedmiotem jest udzielenie, zmiana lub cofnięcie koncesji. Udzielenie, odmowa udzielenia, zmiana i cofnięcie koncesji lub ograniczenie jej zakresu należy do ministra właściwego ze względu na przedmiot działalności gospodarczej wymagającej uzyskania koncesji, chyba że ustawa szczególna stanowi inaczej. Udzielenie, odmowa udzielenia, zmiana i cofnięcie koncesji lub ograniczenie jej zakresu w stosunku do wniosku następuje w drodze decyzji (decyzja administracyjna uznaniowa). W sprawach nieuregulowanych stosuje się przepisy KPA Wniosek o udzielenie lub o zmianę koncesji zawiera (są to wymogi ogólne, należy podać także informacje oraz dołączyć dokumenty określone w przepisach ustaw szczególnych regulujących działalność gospodarczą wymagającą uzyskania koncesji): 1) firmę przedsiębiorcy, oznaczenie jego siedziby i adresu albo miejsca zamieszkania i adresu oraz adresu głównego miejsca wykonywania działalności gospodarczej; 2) numer w rejestrze przedsiębiorców lub w ewidencji oraz NIP; 3) określenie rodzaju i zakresu wykonywania działalności gospodarczej, na którą ma być udzielona koncesja. Przed podjęciem decyzji w sprawie udzielenia koncesji lub jej zmiany organ koncesyjny może: 1) wezwać wnioskodawcę do uzupełnienia, w wyznaczonym terminie, brakującej dokumentacji poświadczającej, że spełnia on warunki określone przepisami prawa, wymagane do wykonywania określonej działalności gospodarczej, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia; 2) dokonać sprawdzenia faktów podanych we wniosku o udzielenie koncesji w celu stwierdzenia, czy przedsiębiorca spełnia warunki wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją oraz czy daje rękojmię prawidłowego wykonywania działalności objętej koncesją. Przepisy szczegółowo regulują również procedurę wydawania ograniczonej liczby koncesji oraz przeprowadzania przetargu na koncesje w danej branży, gdy liczba firm chętnych do otrzymania koncesji i spełniających wymagane prawem kryteria jest większa niż liczba koncesji do udzielenia. W przypadku gdy organ koncesyjny przewiduje udzielenie ograniczonej liczby koncesji, fakt ten ogłasza w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". Ogłoszenie powinno zawierać: 1) określenie przedmiotu i zakresu działalności gospodarczej, na którą ma być udzielona koncesja; 2) liczbę koncesji; 3) szczególne warunki wykonywania działalności gospodarczej, na którą ma być udzielona koncesja, o ile organ koncesyjny, w granicach przepisów odrębnych ustaw, przewiduje ich określenie; 4) termin i miejsce składania wniosków o udzielenie koncesji; 5) wymagane dokumenty i informacje dodatkowe; 6) czas, na jaki może być udzielona koncesja. 14 Jeżeli liczba przedsiębiorców, spełniających warunki do udzielenia koncesji i dających rękojmię prawidłowego wykonywania działalności objętej koncesją, jest większa niż liczba koncesji przewidzianych do udzielenia, organ koncesyjny zarządza przetarg, którego przedmiotem jest udzielenie koncesji. Organ koncesyjny ogłasza w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" o konieczności przeprowadzenia przetargu wśród przedsiębiorców, o których mowa wyżej. W ogłoszeniu organ koncesyjny określa również: 1) minimalną opłatę, za którą może być udzielona koncesja - nie niższą niż opłata skarbowa albo inna opłata o charakterze publicznoprawnym, przewidziana w odrębnych przepisach za udzielenie koncesji; 2) miejsce i termin składania ofert; 3) szczegółowe warunki, jakie powinna spełniać oferta; 4) wysokość, formę i termin wniesienia wadium; 5) termin rozstrzygnięcia przetargu. Organ koncesyjny dokonuje wyboru ofert w liczbie zgodnej z liczbą koncesji, kierując się wysokością zadeklarowanych opłat za udzielenie koncesji. W przypadku gdy kilku przedsiębiorców zadeklarowało opłatę w takiej samej wysokości, organ koncesyjny wzywa tych przedsiębiorców do ponownego zadeklarowania wysokości opłaty i wybiera ofertę przedsiębiorcy, który zadeklarował wyższą opłatę. Organ koncesyjny przekazuje przedsiębiorcom, którzy złożyli oferty, pisemną informację o wyniku przetargu, niezwłocznie po jego rozstrzygnięciu. Organ koncesyjny udziela koncesji przedsiębiorcom, których oferty zostały wybrane. Organ koncesyjny może odmówić udzielenia koncesji lub ograniczyć jej zakres w stosunku do wniosku o udzielenie koncesji albo odmówić zmiany koncesji: 1) gdy przedsiębiorca nie spełnia warunków wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją określonych w ustawie lub warunków podanych do wiadomości przedsiębiorcom 2) ze względu na zagrożenie obronności i bezpieczeństwa państwa lub obywateli; 3) jeżeli w wyniku przeprowadzonego przetargu, udzielono koncesji innemu przedsiębiorcy lub przedsiębiorcom; 4) w przypadkach określonych w odrębnych przepisach. Organ koncesyjny może czasowo wstrzymać udzielanie koncesji, ze względu na zagrożenie obronności i bezpieczeństwa państwa lub obywateli, ogłaszając o tym w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". Organ koncesyjny cofa koncesję, w przypadku gdy: 1) wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją; 2) przedsiębiorca nie podjął w wyznaczonym terminie działalności objętej koncesją, mimo wezwania organu koncesyjnego, lub trwale zaprzestał wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją. Organ koncesyjny cofa koncesję albo zmienia jej zakres, w przypadku gdy przedsiębiorca: 1) rażąco narusza warunki określone w koncesji lub inne warunki wykonywania koncesjonowanej działalności gospodarczej, określone przepisami prawa; 2) w wyznaczonym terminie nie usunął stanu faktycznego lub prawnego niezgodnego z warunkami określonymi w koncesji lub z przepisami regulującymi działalność gospodarczą objętą koncesją. Organ koncesyjny może cofnąć koncesję albo zmienić jej zakres ze względu na zagrożenie obronności i bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwa obywateli, a także w razie ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy. 15 Przedsiębiorca jest obowiązany zgłaszać organowi koncesyjnemu wszelkie zmiany danych, zawartych we wniosku o udzielenie lub zmianę koncesji w terminie 14 dni od dnia ich powstania. 33. Wskaż cechy charakterystyczne koncesji typu klasycznego. Czyli francuskiego. Polegała na odstępowaniu od monopolu państwowego na rzecz przedsiębiorców niepaństwowych w celu zlecenia im i realizacji zadań administracyjnych państwa o charakterze gospodarczym. Cechy koncesji typu francuskiego: Jest umową administracyjną Ma na celu eksploatację służb publicznych Eksploatacja odbywa się na ryzyko koncesjonariusza Wynagrodzenie koncesjonariusza zapewnione jest przez nadanie mu prawa pobierania opłat od użytkowników w określonej wysokości Koncesja ta jest kontraktem długoterminowym Związana jest z działalnością objętą monopolem Składa się z dwóch elementów: decyzji administracyjnej i z umowy 34. Wskaż cechy charakterystyczne koncesji typu austro-niemieckiego. Wraz z koncesją organy państwowe nie przekazywały uprawnień organu Związana jest z działalnością objętą monopolem Kwalifikowane pozwolenie przemysłowe, które miało formę decyzji administracyjnej i określało pewne prawa podmiotowe do wykonywania określonej działalności gospodarczej Wydanie koncesji wiązało się z chęcią skontrolowania czy podmiot, który zamierza podjąć działalność gospodarczą należącą do wyłączności państwa (monopol) może ją wykonywać nie naruszając bezpieczeństwa i interesu państwa Koncesjonariusz nie otrzymywał praw władczych w dziedzinie administracji 35. Wymień różnice między koncesją typu klasycznego (francuskiego) a koncesją typu austro-niemieckiego. KONCESJA TYPU KLASYCZNEGO Wraz z koncesją organy państwowe przekazywały pewne uprawnienia organu państwa w dziedzinie objętej koncesją KONCESJA TYPU AUSTRO-NIEMIECKIEGO. Wraz z koncesją organy państwowe nie przekazywały uprawnień organu Wydanie koncesji wiązało się z chęcią skontrolowania czy podmiot, który zamierza podjąć Nie było takiej kontroli działalność gospodarczą należącą do wyłączności państwa (monopol) może ją wykonywać nie naruszając bezpieczeństwa i interesu państwa Rezygnacja z pełnego władztwa administracji Koncesjonariusz nie otrzymywał żadnych praw publicznej władczych 36. Omów tryb ewidencji działalności gospodarczej w prawie polskim. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą nie podlegają wpisowi do KRS, lecz to ewidencji działalności gospodarczej. Ewidencję prowadzi gmina właściwa dla miejsca zamieszkania przedsiębiorcy, jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej. Miejscem zamieszkania jest miejscowość, w której przebywa przedsiębiorca z zamiarem stałego pobytu. Organem ewidencyjnym jest wójt, burmistrz, prezydent miasta. Ewidencję prowadzi się w systemie informatycznym. Ewidencja jest jawna. Każdy ma prawo dostępu do danych zawartych w 16 ewidencji i do przeglądania akt ewidencyjnych przedsiębiorcy wpisanego do ewidencji. Domniemywa się, że dane wpisane do ewidencji są prawdziwe. Wpis do ewidencji jest dokonywany na wniosek, chyba że przepis szczególny przewiduje wpis z urzędu. Wpisem do ewidencji jest również wykreślenie albo zmiana wpisu. Wniosek o wpis do ewidencji składa się na formularzu zgodnym z określonym wzorem urzędowym. Składając wniosek, wnioskodawca uiszcza opłatę. Organ ewidencyjny wydaje decyzję o wpisie. Decyzję o wpisie do ewidencji wydaje się niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni roboczych od dnia wpływu wniosku. Organ ewidencyjny wydaje decyzję o odmowie wpisu, gdy: 1) wniosek dotyczy działalności nieobjętej przepisami ustawy; 2) wniosek został złożony przez osobę nieuprawnioną; 3) prawomocnie orzeczono zakaz wykonywania określonej we wniosku działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę. Organ ewidencyjny może wykreślić z urzędu wpis zawierający dane niezgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, po uprzednim wezwaniu przedsiębiorcy do złożenia oświadczenia w terminie 7 dni. 37. Wyjaśnij rolę i znaczenie KRS-u. KRS ma decydujące znaczenie dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania obrotu gospodarczego. Zaczął funkcjonować z dniem 1.1.2001 roku, a wprowadzony został ustawami z 20.08.1997 roku: o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz Przepisy wprowadzające ustawę o KRS. KRS to urzędowy wykaz podmiotów, zawierający istotne informacje (dane) dotyczące tych podmiotów. Rejestr jest jawny – każdy kto ma w tym interes ma prawo wglądu do rejestru i zapoznania się z informacjami, które się tam znajdują. Ponadto z rejestrem jest związana zasada domniemania prawdziwości danych, która oznacza, że każda informacja w KRS jest prawdziwa. Rejestr prowadzą w systemie informatycznym sądy rejonowe (sądy gospodarcze), obejmujące swoją właściwością obszar województwa lub jego część. Organami pomocniczymi sądów rejestrowych są gminy, które: - udostępniają formularze wniosków umożliwiających rejestrację spółek jawnych - zapewniają dostęp do informacji o wysokości opłat, sposobie ich uiszczania oraz o właściwości miejscowej sądów rejestrowych - zapewniają wgląd do Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). Minister Sprawiedliwości tworzy Centralną Informację Krajowego Rejestru Sądowego, zwaną Centralną Informacją, z oddziałami przy sądach rejestrowych, której zadaniem jest: wydawanie odpisów, wyciągów i zaświadczeń. 38. Jakie znasz rodzaje rejestrów w KRS-ie. Rejestr składa się z 3 niezależnych od siebie rejestrów: 1) rejestru przedsiębiorców, 2) rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej, 3) rejestru dłużników niewypłacalnych. REJESTR PRZEDSIĘBIORCÓW – wpisuje się do niego: - spółki jawne i europejskie zgrupowania interesów gospodarczych - spółki partnerskie - spółki komandytowe - spółki komandytowo-akcyjne - spółki z ograniczoną odpowiedzialnością - spółki akcyjne - spółki europejskie - spółdzielnie i spółdzielnie europejskie - przedsiębiorstwa państwowe 17 - - jednostki badawczo-rozwojowe przedsiębiorców określonych w przepisach o zasadach prowadzenia na terytorium RP działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne, zwane przedsiębiorstwami zagranicznymi towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych inne osoby prawne, jeżeli wykonują działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru oddziały przedsiębiorców zagranicznych działających na terytorium RP główne oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń. DRUGI REJESTR – wpisowi do tego rejestru podlegają: stowarzyszenia, inne organizacje społeczne i zawodowe, fundacje oraz publiczne zakłady opieki zdrowotnej, a także organizacje pożytku publicznego, jeżeli nie mają, z innego tytułu, obowiązku dokonania wpisu do KRS. REJESTR DŁUŻNIKÓW NIEWYPŁACALNYCH - wpisuje się do niego z urzędu: - osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą, jeżeli ogłoszono ich upadłość lub jeżeli wniosek o ogłoszenie ich upadłości został prawomocnie oddalony z tego powodu, że majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania albo umorzono prowadzoną przeciwko nim egzekucję sądową lub administracyjną z uwagi na fakt, iż z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych, - wspólników ponoszących odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, z wyłączeniem komandytariuszy w spółce komandytowej, jeżeli ogłoszono jej upadłość lub jeżeli wniosek o ogłoszenie jej upadłości został prawomocnie oddalony z tego powodu, że majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania albo umorzono prowadzoną przeciwko nim egzekucję sądową lub administracyjną z uwagi na fakt, iż z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych, - dłużników, którzy zostali zobowiązani do wyjawienia majątku w trybie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu egzekucyjnym, - osoby, które przez sąd upadłościowy zostały pozbawione prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym lub spółdzielni. 39. Wymień i scharakteryzuj działy w rejestrze przedsiębiorców. DZIAŁ I – zawiera podstawowe informacje dotyczące przedsiębiorcy, takie jak: nazwę lub firmę, pod którą działa, oznaczenie jego formy prawnej, jego siedzibę i adres, jeżeli podmiot wpisany do rejestru przedsiębiorców posiada oddziały - także ich siedziby i adresy, oznaczenie jego poprzedniego numeru rejestru sądowego lub numeru w ewidencji działalności gospodarczej, numer NIP i REGON, w przypadku spółek: dane dotyczące komplementariuszy, komandytariuszy, dane partnerów i wspólników i inne. DZIAŁ II – dane dotyczące tego, kto jest uprawniony do reprezentowania spółki: kto i w jaki sposób może ją reprezentować, oznaczenie zarządców europejskiego zgrupowania interesów gospodarczych, oznaczenie organów nadzoru, dane dotyczące prokurentów oraz zakresu prokury, informacje dotyczące członków zarządu, inne informacje dotyczące instytucji lub organów mających wpływ na reprezentowanie danego przedsiębiorstwa. DZIAŁ III – zawiera informacje o przedmiocie i zakresie działalności przedsiębiorcy, a także: wzmiankę o złożeniu rocznego sprawozdania finansowego, wzmiankę o złożeniu opinii biegłego rewidenta, jeżeli sprawozdanie podlegało obowiązkowi badania przez biegłego, na podstawie przepisów o rachunkowości, wzmiankę o złożeniu uchwały bądź postanowienia o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego i podziale zysku lub pokryciu straty. 18 DZIAŁ IV – zawiera informacje o sytuacji finansowej przedsiębiorcy: zaległości podatkowe i celne objęte egzekucją, należności, do których poboru jest obowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych, objęte egzekucją, oznaczenie wierzyciela podmiotu oraz jego wierzytelność, informacje o zabezpieczeniu majątku dłużnika w postępowaniu upadłościowym (hipoteka i zastaw). DZIAŁ V - zamieszcza się wzmiankę o powołaniu i odwołaniu kuratora. DZIAŁ VI – zamieszcza się w nim informacje o zakończeniu działalności: informacje o otwarciu i zakończeniu likwidacji, ustanowieniu zarządu i zarządu komisarycznego, informację o rozwiązaniu lub unieważnieniu spółki, informacje o połączeniu z innymi podmiotami, podziale lub przekształceniu podmiotu w inny sposób, informacje o wszczęciu postępowania naprawczego itp. 40. Wyjaśnij pojęcie zezwolenia. Wymień rodzaje działalności objętej zezwoleniem. Zezwolenie na działalność gospodarczą oznacza uchylenie w sposób zindywidualizowany ustawowej przeszkody w legalnym podejmowaniu określonej działalności gospodarczej, która została ustanowiona przez państwo w celu zapewnienia realizowanego w interesie publicznym nadzoru nad tą sferą. Wydanie więc zezwolenia czy licencji oznacza stwierdzenie, ze nie zachodzą przeszkody w podejmowaniu i wykonywaniu działalności gospodarczej. Wymóg uzyskiwania zezwoleń może być ustanowiony tylko w akcie prawnym rangi ustawy. O wydanie zezwolenia na podjęcie działalności gospodarczej może ubiegać się przedsiębiorca, a więc podmiot, który został już zarejestrowany w odpowiednim rejestrze. Niekiedy jednak uzyskanie zezwolenia warunkuje w ogóle możliwość prowadzenia określonej działalności gospodarczej. Dotyczy to zwłaszcza banków i zakładów ubezpieczeń. Artykuł 75 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej określa ustawy dotyczące określonych dziedzin działalności gospodarczej, na podejmowanie i prowadzenie których wymagane jest zezwolenie. Są to następujące ustawy: 1. ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi 2. ustawa o grach i zakładach wzajemnych 3. ustawa o specjalnych strefach ekonomicznych 4. ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach 5. ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii 6. ustawa Prawo o ruchu drogowym (w zakresie produkcji tablic rejestracyjnych) 7. ustawa Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi 8. ustawa o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych 9. ustawa Prawo bankowe; 10. ustawa Prawo telekomunikacyjne 11. ustawa o giełdach towarowych 12. ustawa o odpadach 13. ustawa Prawo o miarach 14. ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków 15. ustawa o organizmach genetycznie zmodyfikowanych (w zakresie prowadzenia laboratorium referencyjnego) 16. ustawa o środkach żywienia zwierząt 17. ustawa Prawo farmaceutyczne 18. ustawa o transporcie drogowym 19. ustawa o rybołówstwie 20. ustawa Prawo lotnicze 21. ustawa o elektronicznych instrumentach płatniczych 22. ustawa o działalności ubezpieczeniowej 23. ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym 24. ustawa Prawo pocztowe 25. ustawa o podatku akcyzowym 19 26. ustawa o funduszach inwestycyjnych 27. ustawa o doświadczeniach na zwierzętach 41. Wyjaśnij rolę i znaczenie działalności regulowanej. Działalność regulowana, obok koncesji i zezwoleń jest jednym ze sposobów reglamentacji działalności gospodarczej. Nie jest ona ani działalnością wolną ani reglamentowaną. Wprowadzona w celu szerszego ujęcia działalności gospodarczej. Ma ona charakter następczy – przed rozpoczęciem działalności gospodarczej nie ma kontroli, pojawia się w trakcie prowadzenia działalności. O tym, czy dany rodzaj działalności gospodarczej jest działalnością regulowaną stanowią przepisy regulujące tego rodzaju działalność gospodarczą. Działalność regulowana polega na zastąpieniu zezwoleń na prowadzenie niektórych rodzajów działalności gospodarczej wpisem do odpowiedniego rejestru. Wpis ten następuje po złożeniu przez przedsiębiorcę pisemnego oświadczenia, iż spełnia warunki do wykonywania tej działalności. Oświadczenie to przedsiębiorca składa w organie ewidencyjnym lub prowadzącemu rejestr. Określa ona najmniej uciążliwe dla przedsiębiorców obowiązki i ograniczenia. Ustawy oznaczające dany rodzaj działalności gospodarczej jako działalność regulowana określają jednocześnie warunki podejmowania i wykonywania tej działalności. Pod tym względem nie różnią się one w sposób merytoryczny wiele od warunków, które w przeszłości stawiano przedsiębiorcom ubiegającym się o uzyskanie zezwolenia na jej wykonywanie. Wprowadzenie działalności regulowanej zamiast działalności reglamentowanej w formie zezwolenia zmniejszyło ciężar przedsiębiorcy o zabiegi oraz koszty związane z uzyskaniem zezwolenia. 42. Omów różnicę pomiędzy koncesją a zezwoleniem. Zezwolenie jest aktem odmiennym od koncesji. Podstawowe różnice polegają na tym, że: zezwolenia nie dotyczą dziedzin działalności gospodarczej objętych koncesjami zezwolenia są wydawane w wyniku sprawdzenia przez organ możliwości wykonywania działalności gospodarczej przez danego przedsiębiorcę, który spełnia określone prawem warunki wykonywania tej działalności, wymóg uzyskiwania zezwoleń na wykonywanie działalności gospodarczej wprowadza się wówczas, gdy wykonywanie tej działalności nie może być wolne i wymaga sprawdzenia, czy przedsiębiorca spełnia warunki wykonywania tej działalności (warunki te odnoszą się do ochrony życia i zdrowia ludzkiego, bezpieczeństwa i porządku publicznego, tajemnicy państwowej, zobowiązań międzynarodowych itp., jak i dotyczą specyfiki działalności gospodarczej, której dotyczą) obowiązek uzyskania zezwoleń na poszczególne rodzaje działalności gospodarczej określają odrębne ustawy, w sposób zróżnicowany, odpowiednio do specyfiki gospodarczej, której dotyczą. Zakres działalności wymagających uzyskania koncesji określa art. 75 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (katalog zamknięty) udzielanie zezwoleń następuje w trybie postępowania administracyjnego, zmodyfikowanego niekiedy przepisami szczególnymi niezależnie od przyjętej nazwy zezwolenia są decyzjami administracyjnymi i podlegają ochronie oraz wzruszeniu według zasad KPA zezwolenia mają charakter decyzji związanej (koncesja – uznaniowej) wydanie zezwolenia na wykonywanie niektórych rodzajów działalności gospodarczej wiąże się także z wyrażeniem zgody na utworzenie w sensie prawnym pewnej organizacji (jednostki gospodarczej), za pomocą której można prowadzić działalność objętą zezwoleniem (np. banku, zakładu ubezpieczeń) koncesja - uregulowana w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej (uregulowanie ogólne) i w innych ustawach szczególnych (uregulowania szczegółowe), zezwolenie - nie ma przepisów ogólnych w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej, jest tylko odesłanie do przepisów szczegółowych 20 43. Wyjaśnij rolę i cechy charakterystyczne oddziału. Oddział – instytucja prawna, służąca podejmowaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej przez osobę zagraniczna. Oddział jest to wyodrębniona i samodzielna organizacyjnie część działalności gospodarczej, wykonywana przez przedsiębiorcę poza siedzibą przedsiębiorcy lub głównym miejscem wykonywania działalności. Oddział prowadzi taką samą działalność jak przedsiębiorca w swoim kraju. Przedmiot działalności oddziału nie może być szerszy niż zakres działalności danego przedsiębiorcy zagranicznego. Przedsiębiorca zagraniczny może rozpocząć działalność w ramach oddziału po uzyskaniu wpisu oddziału do rejestru przedsiębiorców (wpis deklaratoryjny). Przedsiębiorca zagraniczny jest obowiązany podać do KRS: informacje o oddziale, o reprezentantach oddziału, notarialny podpis osoby reprezentującej ten oddział, akt założycielski dotyczący tego oddziału i potwierdzający zakres działalności przedsiębiorcy macierzystego. Przedsiębiorca zagraniczny, który utworzył oddział, jest obowiązany: 1) używać do oznaczenia oddziału oryginalnej nazwy przedsiębiorcy zagranicznego wraz z przetłumaczoną na język polski nazwą formy prawnej przedsiębiorcy oraz dodaniem wyrazów "oddział w Polsce"; 2) prowadzić dla oddziału oddzielną rachunkowość w języku polskim zgodnie z przepisami o rachunkowości; 3) zgłaszać ministrowi właściwemu do spraw gospodarki wszelkie zmiany stanu faktycznego i prawnego w zakresie okoliczności dot. otwarcia likwidacji przedsiębiorcy zagranicznego, który utworzył oddział, lub gdy przedsiębiorca ten utracił prawo wykonywania działalności gospodarczej, w terminie 14 dni od dnia ich wystąpienia (7 dni do KRS). Minister właściwy do spraw gospodarki wydaje decyzję o zakazie wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę zagranicznego w ramach oddziału, w przypadku gdy: 1) oddział rażąco narusza prawo polskie lub nie wykonuje obowiązku zgłoszenia ministrowi gospodarki zmian prawnych i faktycznych 2) nastąpiło otwarcie likwidacji przedsiębiorcy zagranicznego, który utworzył oddział, lub przedsiębiorca ten utracił prawo wykonywania działalności gospodarczej; 3) działalność przedsiębiorcy zagranicznego zagraża bezpieczeństwu i obronności państwa, ochronie tajemnicy państwowej lub innemu ważnemu interesowi publicznemu. W przypadku wydania takiej decyzji oddział ma 30 dni na wszczęcie postępowania likwidacyjnego (likwidacja odbywa się zgodnie z przepisami KSH o likwidacji spółki z o.o). 44. Wyjaśnij rolę i cechy charakterystyczne przedstawicielstwa. Węższy zakres działalności niż oddział - przedstawicielstwo przedsiębiorcy zagranicznego to wyodrębniona część działalności przedsiębiorcy zagranicznego, obejmująca wyłącznie prowadzenie działalności w zakresie reklamy i promocji przedsiębiorcy zagranicznego. Przedstawicielstwo nie jest wpisywane do KRS-u, tylko do specjalnego rejestru przedstawicielstw prowadzonego przez ministra gospodarki (jest to rejestr przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych). Wniosek, sporządzony w języku polskim, zawiera: - nazwę, siedzibę i formę prawną przedsiębiorcy zagranicznego; - przedmiot działalności gospodarczej przedsiębiorcy zagranicznego; - imię, nazwisko oraz adres na terytorium RP osoby upoważnionej w przedstawicielstwie do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego; - adres przedstawicielstwa na terytorium RP. Do wniosku należy dołączyć: - odpis aktu założycielskiego, umowy lub statutu; - odpis wpisu z rejestru; 21 - oświadczenie przedsiębiorcy zagranicznego o ustanowieniu przedstawicielstwa na terytorium RP dokument potwierdzający tytuł prawny przedsiębiorcy zagranicznego do lokalu (nieruchomości), w którym działalność będzie wykonywana. Minister właściwy do spraw gospodarki odmawia, w drodze decyzji, wpisu do rejestru przedstawicielstw, jeżeli: - utworzenie przedstawicielstwa zagrażałoby bezpieczeństwu i obronności państwa lub ochronie tajemnicy państwowej albo innemu ważnemu interesowi publicznemu; - wniosek dotyczy działalności wykraczającej poza zakres działalności przedstawicielstw albo zawiera braki, które nie zostały usunięte w wyznaczonym terminie, a także gdy do wniosku nie zostały dołączone odpowiednie dokumenty. Przedsiębiorca zagraniczny, który utworzył przedstawicielstwo, jest obowiązany: - używać do oznaczenia przedstawicielstwa oryginalnej nazwy przedsiębiorcy zagranicznego wraz z przetłumaczoną na język polski nazwą formy prawnej przedsiębiorcy oraz dodaniem wyrazów "przedstawicielstwo w Polsce"; - prowadzić dla przedstawicielstwa oddzielną rachunkowość w języku polskim zgodnie z przepisami o rachunkowości; - zgłaszać ministrowi właściwemu do spraw gospodarki wszelkie zmiany stanu faktycznego i prawnego w zakresie danych (dot. nazwy, siedziby i formy prawnej przedsiębiorcy zagranicznego; przedmiotu działalności gospodarczej przedsiębiorcy zagranicznego; osoby upoważnionej do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego; adresu przedstawicielstwa na terytorium RP), oraz o rozpoczęciu likwidacji przedsiębiorcy zagranicznego i jej ukończeniu, a także o utracie przez przedsiębiorcę zagranicznego prawa wykonywania działalności gospodarczej lub rozporządzania swoim majątkiem, w terminie 14 dni od dnia wystąpienia tych zdarzeń Minister właściwy do spraw gospodarki wydaje decyzję o zakazie wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę zagranicznego w ramach oddziału, w przypadku gdy: 1) oddział rażąco narusza prawo polskie lub nie wykonuje obowiązku zgłoszenia ministrowi gospodarki zmian prawnych i faktycznych 2) nastąpiło otwarcie likwidacji przedsiębiorcy zagranicznego, który utworzył oddział, lub przedsiębiorca ten utracił prawo wykonywania działalności gospodarczej; 3) działalność przedsiębiorcy zagranicznego zagraża bezpieczeństwu i obronności państwa, ochronie tajemnicy państwowej lub innemu ważnemu interesowi publicznemu. 45. Omów formy prowadzenia działalności gospodarczej przez przedsiębiorców zagranicznych w Polsce. SPOSÓB BEZPOŚREDNI Osoby zagraniczne z państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym - mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak przedsiębiorcy polscy Cudzoziemcy, obywatele innych państw niż wymienione w ust. 1, którzy: posiadają w Rzeczypospolitej Polskiej: zezwolenie na osiedlenie się, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony, zgodę na pobyt tolerowany, status uchodźcy, korzystają w Rzeczypospolitej Polskiej z ochrony czasowej - mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium RP na takich samych zasadach jak obywatele polscy – dot. tylko osób fizycznych. 22 SPOSÓB POŚREDNI Osoby zagraniczne inne niż wymienione w ust. 1 i 2 mają prawo do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej wyłącznie w formie spółki: 1) komandytowej, 2) komandytowo-akcyjnej, 3) z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjnej, 4) a także do przystępowania do takich spółek oraz obejmowania bądź nabywania ich udziałów lub akcji, - o ile umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej TRZECIM SPOSOBEM - na podjęcie i wykonywanie działalności gospodarczej przez osoby zagraniczne JEST UTWORZENIE ODDZIAŁU zasada wzajemności – takie same prawa, jakie dane państwo daje nam zasada doprecyzowania – między danym państwem a Polską została podpisana szczegółowa umowa regulująca zasady podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej. 46. Omów różnice pomiędzy przedstawicielstwem a oddziałem. CHARAKTER WPISU Przedstawicielstwo nie służy prowadzeniu działalności gospodarczej, jedynie działalności reklamowej i promocyjnej konstytutywny (przedstawicielstwo powstaje z momentem wpisu) MIEJSCE WPISU w rejestrze przedstawicielstw ZAKRES PRZEDMIOTOWY KIEDY PRZESTAJE ISTNIEĆ OŚWIADCZENIE Oddział prowadzi działalność gospodarczą taką samą jak w swoim kraju Deklaratoryjny (oddział powstaje w momencie wynikającym z przepisów szczególnych, wpis tylko to potwierdza) w rejestrze przedsiębiorców - KRS przedstawicielstwo przestaje istnieć z Oddział przestaje istnieć z chwilą chwilą wykreślenia z rejestru zakończenia likwidacji a nie wykreślenia z przedstawicielstw rejestru. Do wniosku należy dołączyć oświadczenie przedsiębiorcy zagranicznego o ustanowieniu przedstawicielstwa na terytorium RP Nie ma takiego obowiązku 47. Wymień formy/rodzaje pomocy państwa dla małych, średnich i mikro- przedsiębiorców. Państwo stwarza, z poszanowaniem zasad równości i konkurencji, korzystne warunki dla funkcjonowania i rozwoju mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców, w szczególności przez: - inicjowanie zmian stanu prawnego sprzyjających rozwojowi mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców, w tym dotyczących dostępu do środków finansowych pochodzących z kredytów i pożyczek oraz poręczeń kredytowych; - wspieranie instytucji umożliwiających finansowanie działalności gospodarczej na dogodnych warunkach w ramach realizowanych programów rządowych; - wyrównywanie warunków wykonywania działalności gospodarczej ze względu na obciążenia publicznoprawne; - ułatwianie dostępu do informacji, szkoleń oraz doradztwa; - wspieranie instytucji i organizacji działających na rzecz przedsiębiorców; - promowanie współpracy mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców z innymi przedsiębiorcami polskimi i zagranicznymi. 23 48. Wyjaśnij pojęcie małego przedsiębiorcy. Za małego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych: zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10 milionów euro. 49. Wyjaśnij pojęcie średniego przedsiębiorcy. Za średniego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych: zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 50 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 43 milionów euro 50. Wyjaśnij pojęcie mikro-przedsiębiorcy. Za mikroprzedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych: zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro. 51. Omów przesłanki określające małego, średniego i mikroprzedsiębiorcę. Kryteria wyodrębniania przedsiębiorców: 1) KRYTERIUM ŚREDNIOROCZNEGO ZATRUDNIENIA (Średnioroczne zatrudnienie oblicza się dokonując przeliczeń na pełne etaty, ale nie bierze się pod uwagę pracowników, którzy przebywają na urlopach macierzyńskich i wychowawczych lub są zatrudnieni w celu przygotowania zawodowego) - Mikroprzedsiębiorca – zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników - mały przedsiębiorca – zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników - średni przedsiębiorca – zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników 2) KRYTERIUM KWOTY OBROTU - Mikroprzedsiębiorca - osiągnął roczny obrót netto nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro - mały przedsiębiorca - osiągnął roczny obrót netto nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro - średni przedsiębiorca - osiągnął roczny obrót netto nieprzekraczający równowartości w złotych 50 milionów euro 3) KRYTERIUM SUMY AKTYWÓW BILANSU - Mikroprzedsiębiorca - sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro - mały przedsiębiorca - sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10 milionów euro - średni przedsiębiorca - sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 43 milionów euro Kwoty obrotu lub sumy aktywów bilansu wyrażone w euro należy przeliczyć na złote według średniego kursu, który zostanie ogłoszony przez NBP w ostatnim dniu roku obrotowego. 52. Wyjaśnij pojęcie małego przedsiębiorcy. 24 53. Omów pojęcie monopolu. Monopol to prawnie dopuszczalna forma działalności gospodarczej państwa. Podstawę prawną monopolu stanowi art.216 ust.3 Konstytucji RP, który stwierdza, że ustanowienie monopolu następuje w drodze ustawy. Monopol oznacza wyłączność produkcji lub handlu w jakiejś dziedzinie przysługująca określonemu podmiotowi. Tym podmiotem może być osoba, grupa osób, państwo. Monopol państwowy oznacza zamknięcie rynku przez przepis ustawowy, co tak naprawdę ogranicza konkurencję i jest sprzeczne z zasadą otwartości rynku. Jedną z przesłanek monopolu jest osiągnięcie celu fiskalnego, zarobkowego w dziedzinie gospodarki o wysokim stopniu pewności osiągania wysokich i pewnych dochodów. Dopuszczalność monopoli wynika najczęściej z aktów prawnych najwyższej rangi tj. konstytucji lub ustaw, które bezpośrednio lub pośrednio upoważniają organy ustawowe do stanowienia monopoli. Zgodnie z Konstytucją RP kompetencja stanowienia monopoli znajduje ograniczenie w wolności gospodarczej, wolności wyboru i wykonywania zawodu i gwarancji własności. 54. Omów pojęcie przedsiębiorstwa publicznego. Za przedsiębiorców w sferze prawa publicznego uważać będziemy więc nie tylko te podmioty, których zasadniczym przedmiotem działalności jest prowadzenie działalności gospodarczej (np. spółki, przedsiębiorstwa państwowe), ale również takie, dla których prowadzenie działalności gospodarczej jest działalnością uboczną (np. stowarzyszenia, fundacje). 55. Omów pojęcie przedsiębiorstwa państwowego. Przedsiębiorstwo państwowe - jest samodzielnym, samorządnym i samofinansującym się przedsiębiorcą posiadającym osobowość prawną (Art. 1. ustawy o przedsiębiorstwach państwowych z 25.09.1981) Samodzielność, samorządność – w kierowaniu przedsiębiorstwem - Organy przedsiębiorstwa samodzielnie podejmują decyzje oraz organizują działalność we wszystkich sprawach przedsiębiorstwa, zgodnie z przepisami prawa i w celu wykonania zadań przedsiębiorstwa. Organy państwowe mogą podejmować decyzje w zakresie działalności przedsiębiorstwa państwowego tylko w wypadkach przewidzianych przepisami ustawowymi (m. in. tworzenie przedsiębiorstwa, inicjowanie aktu założycielskiego, decydująca rola w przekształceniach własnościowych oraz przy likwidacji przedsiębiorstwa państwowego). Samofinansowanie - pokrywanie wszelkich wydatków przedsiębiorstwa uzyskiwanymi w toku jego funkcjonowania wpływami. Samofinansowanie dotyczy zarówno działalności bieżącej, jak i rozwojowej przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo posiadające osobowość prawną – nabycie osobowości prawnej z chwilą wpisu do KRS Przedsiębiorstwo państwowe powstaje na skutek decyzji organu założycielskiego, którym jest naczelny lub centralny organ administracji państwowej (np. NBP, banki państwowe, ministerstwa). Są to organy zewnętrzne i ograniczone do zadań określonych w ustawach. Organ założycielski odgrywa rolę: przy tworzeniu przedsiębiorstwa, przy inicjowaniu aktu założycielskiego, w przekształceniach własnościowych, przy likwidacji. Cechowało je to, że było to przedsiębiorstwo będące osobą prawną typu fundacyjnego i było wyodrębnione od Skarbu Państwa. Organizację i zasady działania przedsiębiorstw państwowych regulują przede wszystkim: - ustawa z 25.09.1981 roku o przedsiębiorstwach państwowych - ustawa z 25.09.1981 roku o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego. 56. Wymień rodzaje przedsiębiorstw państwowych i scharakteryzuj je. 1) ze względu na formę - Przedsiębiorstwa państwowe mogą być tworzone jako: przedsiębiorstwa działające na zasadach ogólnych (komercyjne) – nastawione są na osiąganie zysku, na jego maksymalizację, to jest cel ich działania 25 przedsiębiorstwa użyteczności publicznej (niekomercyjne)- mają przede wszystkim na celu bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludności. W szczególności przedsiębiorstwa te mają na celu produkcję lub świadczenie usług w zakresie: 1. inżynierii sanitarnej, 2. komunikacji miejskiej, 3. zaopatrzenia ludności w energię elektryczną, gazową i cieplną, 4. zarządu państwowymi zasobami lokalowymi, 5. zarządu państwowymi terenami zielonymi, 6. usług pogrzebowych i utrzymania urządzeń cmentarnych, 7. usług kulturalnych. 2) ze względu na organ założycielski - Przedsiębiorstwa państwowe tworzone są przez: naczelne oraz centralne organy administracji państwowej, Narodowy Bank Polski i banki państwowe, W uzasadnionych przypadkach przedsiębiorstwa państwowe mogą być tworzone przez inne organy niż centralne organy administracji państwowej. 3) inne rodzaje: Przedsiębiorstwa mieszane – prowadzą działalność na bazie kapitału państwowego, powoływane są w drodze umowy - Organy administracji państwowej mogą tworzyć i likwidować przedsiębiorstwa międzynarodowe wspólnie z innymi państwami 57. Wymień organy przedsiębiorstwa państwowego i ich kompetencje. DYREKTOR Zajmuje się wszystkimi sprawami nie zastrzeżonymi dla innych organów Reprezentuje przedsiębiorstwo państwowe Zarządza nim Powołany jest przez Radę Pracowniczą (pierwszy powołany jest przez organ założycielski, ma on prawo wyznaczyć też Dyrektora w sytuacji gdy Rada Pracownicza nie wyznaczyła go w ciągu 6 mies.) RADA PRACOWNICZA Podejmuje uchwały w sprawie: powoływania i odwoływania dyrektora, w sprawie łączenia i podziału przedsiębiorstwa, w sprawie inwestycji Wyrażenia zgody na oddanie należących do przedsiębiorstwa środków trwałych do korzystania osobom trzecim oraz ich zbycia Wyrażenie zgody na utworzenie lub przystąpienie do spółki prawa handlowego Przyjmowanie sprawozdania rocznego i zatwierdzania bilansu przedsiębiorstwa OGÓLNE ZABRANIE PRACOWNIKÓW – najważniejszy organ Na wniosek dyrektora uchwala statut przedsiębiorstwa państwowego Podejmuje decyzje w sprawach podziału zysku dla załogi Uchwala wieloletnie plany przedsiębiorstwa państwowego – plany zarówno modernizacji, restrukturyzacji, zdobywania rynków 58. Wyjaśnij pojęcie prywatyzacji. W znaczeniu prawnym prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych oznacza świadomą i dobrowolną rezygnację przez państwo z własności przedsiębiorstwa państwowego na rzecz podmiotów prywatnych lub innych (zwykle niepaństwowych), podejmowaną w celu zmiany reżimu prawnego i finansowego przedsiębiorstw państwowych. Prywatyzacja stanowi pewien proces, który: 1. jest rozłożony w czasie 2. ma prowadzić (lecz nie zawsze bezpośrednio prowadzi) do zmiany właściciela przedsiębiorstwa państwowego, chociaż niekoniecznie na rzecz podmiotów prywatnych 26 3. ma na celu zmianę reżimu prawnego, finansowego i gospodarczego obowiązującego dotychczas przedsiębiorstwo państwowe oraz zmianę sposobu zarządzania nim 4. jest przeprowadzany na podstawie odrębnych od prawa cywilnego przepisów prawnych oraz według specjalnej procedury. Prywatyzacja polega na: obejmowaniu akcji w podwyższonym kapitale zakładowych jednoosobowych spółek Skarbu Państwa , powstałych w wyniku komercjalizacji przez podmioty inne niż Skarb Państwa lub inne niż państwowe osoby prawne, zbywaniu należących do Skarbu Państwa akcji w spółkach na rozporządzaniu wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi majątku przedsiębiorstwa państwowego lub spółki powstałej w wyniku komercjalizacji na zasadach określonych ustawą przez : a)sprzedaż przedsiębiorstwa b)wniesienie przedsiębiorstwa do spółki c)oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania. Zgodnie z ustawą z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji obowiązują dwie metody prywatyzacji: pośrednia i bezpośrednia. 59. Omów prywatyzację bezpośrednią. Głównym założeniem prywatyzacji bezpośredniej jest stworzenie możliwości dokonywania szybkich zmian własnościowych w przedsiębiorstwach państwowych, określanych jako małe i średnie. Jest to zmiana formy własności przedsiębiorstw państwowych bez uprzedniej komercjalizacji. Prywatyzacja ta ma charakter bezpośredni, to znaczy: realizowana jest bez przyjmowania przez przedsiębiorstwo państwowe formy organizacyjno-prawnej w postaci jednoosobowej spółki Skarbu Państwa. Prywatyzacja bezpośrednia polega na rozporządzeniu wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi majątku przedsiębiorstwa państwowego przez: 1) sprzedaż przedsiębiorstwa, 2) wniesienie przedsiębiorstwa do spółki, 3) oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania. SPRZEDAŻ PRZEDSIĘBIORSTWA-może być stosowana do wszystkich przedsiębiorstw, zwykle jednak dotyczy słabszych ekonomicznie, wymagających inwestycji. Sprzedaż następuje w trybie przetargu publicznego lub rokowań podjętych na podstawie publicznego zaproszenia. Zapłata należności za przedsiębiorstwo może być dokonana w ratach pod warunkiem zabezpieczenia kwoty pozostałej do zapłaty po uiszczeniu I raty (I rata wynosi co najmniej 20 % tej ceny) a pozostała kwota jest spłacana w oprocentowanych ratach nie dłużej niż 5 lat. WNIESIENIE PRZEDSIEBIORSTWA DO SPÓŁKI- następuje w trybie rokowań podjętych na podstawie publicznego zaproszenia. Jest to spółka między Skarbem Państwa, wnoszącym przedsiębiorstwo (jako aport), a osobami trzecimi, w tym także pracownikami prywatyzowanego przedsiębiorstwa. Do spółki akcjonariusze inni niż Skarb Państwa powinni wnieść wkłady na pokrycie co najmniej 25% kapitału zakładowego. Jeśli akcjonariuszami spółki oprócz Skarbu Państwa są wyłącznie osoby będące w dniu wydania zarządzania o prywatyzacji bezpośredniej pracownikami przedsiębiorstwa państwowego, rolnicy lub rybacy powinni oni wnieść łącznie wkłady na pokrycie co najmniej 10% kapitału zakładowego. Uprawnionym pracownikom oraz rolnikom lub rybakom przysługuje prawo do nieodpłatnego nabycia do 15% akcji należących do Skarbu Państwa w spółce. ODDANIE PRZEDSIEBIORSTWA DO ODPŁATNEGO KORZYSTANIA- następuje w drodze umowy zawartej między Skarbem Państwa a przejmującym na okres nieprzekraczający 15 27 lat- strony w umowie mogą zaznaczyć, że po upływie tego okresu i spełnieniu warunków w umowie na przejmującego zostanie przeniesione prawo własności przedsiębiorstwa Umowa ta może zakończyć się także przed upływem terminu, gdy przejmujący nie wykonuje lub należycie wykonuje wynikające z niej zobowiązania. Oddanie przedsiębiorstwa jest dopuszczalne po spełnieniu ŁĄCZNIE warunków określonych w przepisach prawnych ustawy: gdy do spółki przystąpiła ponad połowa ogólnej liczby pracowników przedsiębiorstwa państwowego albo pracowników i rolników lub rybaków akcjonariuszami spółki są wyłącznie osoby fizyczne (chyba, że Minister Skarbu państwa zezwoli na uczestnictwo w spółce osobom prawnym) opłacony kapitał zakładowy nie jest niższy (oprócz pewnych przypadków) niż 20% wysokości funduszu założycielskiego i funduszu przedsiębiorstwa w dniu sporządzenia bilansu za rok obrotowy poprzedzający wydanie zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej co najmniej 20% akcji zostało objętych przez osoby niezatrudnione w prywatyzowanym przedsiębiorstwie państwowym. 60. Omów prywatyzację pośrednią. Prywatyzacja pośrednia polega na zbyciu akcji lub udziałów jednoosobowej spółki Skarbu Państwa, która powstała z przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego. Akcje w imieniu Skarbu Państwa zbywa Minister SP. Prywatyzacja pośrednia jest 2-etapowa: I etap obejmuje komercjalizację przedsiębiorstwa państwowego, w wyniku której dochodzi do przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w 1-osobową spółkę Skarbu Państwa (akcyjną lub z.o.o.). Zmienia się tylko i wyłącznie forma organizacyjno-prawna przedsiębiorstwa- z formy publicznoprawnej na w prywatnoprawną spółki akcyjnej lub z.o.o. Spółka ta działa w oparciu o przepisy kodeksu spółek handlowych oraz ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji. Wszystkie udziały lub akcje znajdują się w posiadaniu Skarbu Państwa. II etap to prywatyzacja właściwa, która polega na zbywaniu akcji lub udziałów należących do Skarbu Państwa w spółce powstałej w wyniku komercjalizacji. Akcje lub udziały są sprzedawane inwestorom za pomocą następujących metod (najważniejszych): -oferty ogłoszonej publicznie -przetargu publicznego -rokowań podjętych na podstawie publicznego zaproszenia -przyjęcia oferty w odpowiedzi na wezwanie ogłoszone na podstawie art.72-74 lub art.91 ust.6 ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (tego nie trzeba umieć tylko wiedzieć, ze jest). Rada Ministrów może wyrazić zgodę na inny tryb zbywania akcji lub udziałów. 61. Wyjaśnij pojęcie komercjalizacji. Komercjalizacja w rozumieniu ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji, polega na przekształceniu przedsiębiorstwa państwowego w spółkę akcyjną lub z.o.o, która wstępuje we wszystkie stosunki prawne, których podmiotem było przedsiębiorstwo państwowe, bez względu na charakter prawny tych stosunków. Oznacza to, że nie powstaje nowy podmiot. Komercjalizacja jest procesem poprzedzającym prywatyzację pośrednią przedsiębiorstwa państwowego, może być ona dokonana także w innym celu niż prywatyzacja. Od dnia zmiany formy organizacyjno-prawnej (dzień komercjalizacji) powstała w tym trybie spółka działa na podstawie przepisów Kodeksu Spółek Handlowych, ustawy z dnia 30 sierpnia 1996r. o komercjalizacji i prywatyzacji oraz statutu/umowy spółki. W spółce powstałej w skutek komercjalizacji Skarb Państwa obejmuje, do czasu prywatyzacji, 100 procent odpowiednio akcji lub udziałów. Komercjalizacji dokonuje Minister SP na wniosek organu założycielskiego, na wniosek dyrektora przedsiębiorstwa państwowego i rady pracowniczej lub z własnej inicjatywy (wówczas minister 28 zawiadamia o zamiarze komercjalizacji dyrektora przedsiębiorstwa państwowego, radę pracowniczą i organ założycielski). Podstawowy skutek komercjalizacji: zmiana formy organizacyjnej przedsiębiorstwa państwowego z formy publicznoprawnej w formę prywatnoprawną spółki akcyjnej lub z.o.o. Podstawowym aktem przekształcającym przedsiębiorstwo państwowe jest akt komercjalizacji, w którym ustala się statut spółki, wysokość kapitału zakładowego spółki, imiona i nazwiska członków organów I kadencji. 62. Wyjaśnij pojęcia: nacjonalizacja, prywatyzacja, reprywatyzacja. PRYWATYZACA – patrz pytanie 58 NACJONALIZACJA Nacjonalizacja to likwidacja prywatnej własności środków produkcji i przejęcia ich na własność przez państwo (UPAŃSTWOWIENIE). Nacjonalizacja może mieć charakter dobrowolny lub przymusowy. Po II wś w wielu krajach rozpoczęły się procesy nacjonalizujące. Wśród motywów gospodarczych nacjonalizacji wymieniano m.in. potrzebę walki z monopolem czy przyspieszenie rozwoju gospodarczego. W Polsce Ludowej nacjonalizację przeprowadzono na podstawie kilku ustaw, głównie ustawy z 3.I.1946, na mocy której upaństwowiono przedsiębiorstwa górnicze, przemysłowe, komunikację, telekomunikację, przedsiębiorstwa portowe jeśli mogły zatrudniać ponad 50 pracowników na 1 zmianę, wszystkie przedsiębiorstwa, które były własnością Rzeszy Niemieckiej i b. Wolnego Miasta Gdańska. REPRYWATYZACJA Reprywatyzacja to zwrócenie prywatnym właścicielom mienia upaństwowionego lub zarządzanego przez państwo. Procesy reprywatyzacyjne to ściślej mówiąc procesy denacjonalizacyjne, polegające na przywróceniu prawa do własności utraconego w wyniku aktów nacjonalizacyjnych. Polska jako jedna z niewielu państw nie ma ustawy reprywatyzacyjnej- nie oznacza to jednak, ze w Polsce państwo lub j.s.t nie dokonują zwrotu mienia na rzecz właścicieli prywatnych oraz organizacji spółdzielczych, kościołów i związków wyznaniowych. 63. Wymień organy jednoosobowej spółki skarbu państwa i scharakteryzuj je. WALNE ZGROMADZENIE- uprawnienie do zwoływania walnego zgromadzenia przysługuje Ministrowi SP, który działając jako walne zgromadzenie: -ustala statut spółki, -ustala skład osobowy pierwszych władz -powołuje i odwołuje członków rady nadzorczej, z tym, ze 2/5 składu rady nadzorczej stanowią osoby wybrane przez pracowników albo osoby wybrane w 1/5 przez pracowników i w 1/5 przez rolników lub rybaków -zatwierdza sprawozdanie finansowe za rok poprzedzający komercjalizację -podejmuje decyzje w sprawie podziału zysku netto oraz określa sposoby pokrycia straty netto -jeśli ponad połowa liczby akcji należy do Skarbu Państwa wyraża zgodę na zawiązanie innej spółki, objecie lub nabycie akcji innej spółki, zbycie nabytych lub objętych akcji innej spółki i określa warunki i tryb ich zbycia RADA NADZORCZA-w spółce akcyjnej powstałej w wyniku komercjalizacji rada nadzorcza działa obowiązkowo, natomiast w sp.z.o.o jest to fakultatywne. Skład rady określa statut, z tym ze pierwsza rada liczy 5 osób, w tym 2 przedstawicieli pracowników. W czasie gdy Skarb Państwa pozostaje jedynym akcjonariuszem spółki członkowie rady nadzorczej tej spółki nie mogą m.in. pozostawać w stosunku pracy za spółką ani świadczyć pracy lub usług na jej rzecz na podstawie innego tytułu prawnego, wykonywać zajęć sprzecznych z ich obowiązkami albo mogących 29 wywołać podejrzenie o stronniczość lub interesowność. Pracownikowi spółki, który jest członkiem jej rady nadzorczej, spółka nie może w czasie kadencji rady ani w rok po zakończeniu jej kadencji wypowiedzieć stosunku pracy. W razie ogłoszenia upadłości spółki walne zgr.moze podjąć uchwałę o zaprzestaniu działania rady i odwołaniu jej członków. ZARZĄD-jest to organ wykonawczy 1-osob.spółki Skarbu Państwa powstałej w wyniku komercjalizacji. Minister SP jako ma swobodę w kształtowaniu składu osobowego zarządu. Jedynie w spółce zatrudniającej średniorocznie powyżej 500 pracowników 1 członek zarządu wybierany jest przez pracowników. Kompetencje zarządu określa k.s.h. Ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji dopuszcza zlecenie osobie fizycznej w drodze umowy sprawowania zarządu w spółce. Umowę o sprawowanie zarządu zawiera rada nadzorcza za zgoda walnego zgromadzenia. 64. W jakich trybach zbywane są akcje osobom trzecim w ramach prywatyzacji pośredniej. OFERTA OGŁOSZONA PUBLICZNIE Polega na oferowaniu akcji lub udziałów spółki na warszawskiej giełdzie papierów wartościowych. Aby akcje lub udziały mogły trafić na giełdę spółka musi zostać bardzo dokładnie zbadana, poddana analizie. Ma to na celu m.in. ustalenie sytuacji majątkowej spółki, oszacowaniu wartości przedsiębiorstwa, ocenienie perspektyw rozwoju przedsiębiorstwa spółki itp. Specjalny zespół bada możliwości spółki. Po wycenie spółki rozpoczyna się akcja promocyjna w radiu, TV. Nie oznacza to jednak, ze państwo chce sprzedać wszystkie akcje lub udziały. Nad ich zbywaniem czuwa Minister Skarbu Państwa, który określa termin związania oferty. Akcje lub udziały mogą być sprzedawane drobnym inwestorom, ale także inwestorowi strategicznemu (może to jednak być przedsiębiorca, który chce zniszczyć spółkę, aby pozbyć się konkurencji dlatego, sprawdza się wiarygodność tych inwestorów). Inwestorzy, którzy chcą nabyć akcje lub udziały są zobowiązani do wpłacenia wadium. Po wyborze inwestora bada się jakie ma on plany, opracowane programy wobec nabytych akcji lub udziałów. Uprawnionym pracownikom przysługuje prawo do nieodpłatnego nabycia do 15%akcji objętych przez Skarb Państwa w dniu wpisania spółki do rejestru- 15% dotyczy wszystkich pracowników, a nie przypada każdemu zależy od stażu pracy, zajmowanego stanowiska. PRZETARG PUBLICZNY Przetarg publiczny wywodzi się z prawa cywilnego. Polega na publicznym zaproszeniu inwestorów zaakceptowanych, kwalifikowanych przez Skarb Państwa do składania przez nich ofert na zakup istotnego pakietu akcji lub udziałów w spółce Skarbu Państwa. W ogłoszeniu wskazany jest termin związania ofertą przetargu, minimalna liczba akcji lub udziałów, które muszą kupić inwestorzy i minim.cena tych akcji lub udziałów. Chodzi o to, by inwestor zapłacił za nie jak najwięcej. Ogłoszenie ukazuje się w prasie, ale inwestorzy strategiczni zawiadamiani są indywidualnie. W odpowiedzi na ogłoszenie inwestor musi minimalne przyrzeczone nakłady inwestycyjne oraz pewien pakiet socjalny. Zespół oceniający wybiera najkorzystniejszą ofertę i przedstawia ją Ministrowi SP, który może ją zaakceptować lub odrzucić (wówczas przetarg jest unieważniony i obciążany nim zostaje Skarb Państwa a wpłacone wadia przepadają ). Za zbywane w tym trybie akcje zapłata może nastąpić w ratach, jeśli zostanie zabezpieczona kwota pozostała do zapłaty po uiszczeniu I raty( I rata wynosi co najmniej 20 % tej ceny) a pozostała kwota jest spłacana w oprocentowanych ratach nie dłużej niż 5 lat. ROKOWANIA PODJĘTE NA PODSTAWIE PUBLICZNEGO ZAPROSZENIA W kc są to negocjacje. Rokowania rozpoczynają się od zaproszenia do rokowań, w którym są umieszczone szczegółowe dane dotyczące zbywcy, podstawy prawnej zbycia akcji lub udziałów, dane o spółce, wartość nominalna tych akcji lub udziałów, przedmiot, miejsce i termin rokowań. Przedmiotem rokowań jest liczba akcji lub udziałów oraz cena i warunki zapłaty, pakiet inwestycyjny i socjalny. Inwestorzy są zapraszani do rokowań przez Ministra Skarbu Państwa, a ogłoszenie o rokowaniach ukazuje się w prasie. W wyniku rokowań wybierany jest inwestor i 30 informacja ta ogłaszana jest w prasie po podpisaniu umowy sprzedaży. Tą metodą w Polsce sprywatyzowano browary, przedsiębiorstwa farmaceutyczne. Za zbywane w tym trybie akcje zapłata może nastąpić w ratach, jeśli zostanie zabezpieczona kwota pozostała do zapłaty po uiszczeniu I raty( I rata wynosi co najmniej 20 % tej ceny) a pozostała kwota jest spłacana w oprocentowanych ratach nie dłużej niż 5 lat. 65. Wyjaśnij pojęcie gospodarka komunalna. Zgodnie z art.1 ustawy z 20.12.1996 roku o gospodarce komunalnej – istotą takiej działalności jest wykonywanie przez jednostki samorządu terytorialnego zadań własnych, w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej. Gospodarka komunalna polega na wykonywaniu przez gminę zadań o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. 66. Jakie znasz cechy charakterystyczne gospodarki komunalnej. Ciągłość działalności gospodarczej o charakterze użyteczności publicznej bez względu na osiągane rezultaty ekonomiczne Podmiotem prowadzącym taką działalność może być gmina, powiat i województwo Prowadzenie działalności komunalnej stanowi realizację przez jednostkę samorządu terytorialnego zadań własnych, a finansowanie tych zadań odbywa się na zasadach przewidzianych w ustawie o finansach publicznych Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej Przedmiotem działalności komunalnej jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych 67. W jakich sferach jednostka samorządu terytorialnego może prowadzić działalność gospodarczą. Istnieją dwie sfery działalności komunalnej: działalność gospodarcza mająca na celu realizację zadań o charakterze użyteczności publicznej – brak nastawienia na osiągnięcie zysku działalność wykraczająca poza zakres tych zadań – równolegle z zaspokajaniem potrzeb wspólnoty celem będzie osiągnięcie zysku. 68. W jakich przypadkach komunalna osoba prawna może prowadzić działalność gospodarczą. Prowadzenie działalności poza sferą użyteczności publicznej oznacza prowadzenie działalności w celach zarobkowych (działalność czysto komercyjna). Gmina, jak również inna gminna osoba prawna może prowadzić działalność gospodarczą wykraczającą poza sferę zadań o charakterze użyteczności publicznej, jednak działalność taka może być prowadzona wyłącznie w przypadkach określonych w odrębnej ustawie. Działalność gospodarcza wykraczająca poza sferę użyteczności publicznej nie może mieć charakteru podstawowego, a jedynie uboczny w stosunku do działalności mieszczącej się w sferze użyteczności publicznej. Przy czym działalność wykraczająca poza zadania o charakterze użyteczności publicznej nie może być prowadzona w formie zakładu budżetowego. Tak więc każda inna działalność gospodarcza (nie mająca charakteru użyteczności publicznej), może być prowadzona wyłącznie w formach spółek prawa handlowego. 69. Jakie cechy charakteryzują działalność wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności publicznej. jest to działalność nastawiona na osiągnięcie zysku, przy czy zysk stanowi istotę tej działalności. 31 odpłatność – jednak jest to cecha zarówno dla działalności w zakresie użyteczności publicznej jak i dla wykraczającej poza nią nie jest istotne zapewnienie powszechnego dostępu dla wszystkich członków wspólnoty samorządowej nie może mieć charakteru podstawowego, a jedynie uboczny w stosunku do działalności mieszczącej się w sferze użyteczności publicznej nie może być prowadzona w formie zakładu budżetowego - może być prowadzona wyłącznie w formach spółek prawa handlowego. 70. W jakich formach może być prowadzona gospodarka komunalna. KOMUNALNY ZAKŁAD BUDŻETOWY Rada gminy może powoływać, likwidować lub przekształcać komunalne zakłady budżetowe w drodze uchwały. Działalność wykraczająca poza zadania o charakterze użyteczności publicznej nie może być prowadzona w formie zakładu budżetowego. Zakład prowadzi działalność na zasadzie odpłatności i pokrywa swoje koszty z własnych przychodów, może korzystać z dotacji podmiotowych, celowych, a nadwyżki środków obrotowych wpłaca do budżetu. Zakład budżetowy z reguły nie posiada odrębnej osobowości prawnej. Jest ułomną osobą prawną-nie działa samodzielnie, ale w granicach udzielonego pełnomocnictwa przez organ. Zakład posiada zdolność sądową. Jest to zdolność cząstkowa- reprezentuje interesy jednostki samorządu terytorialnego i podejmuje czynności w stosunku do majątku będącego w jego zarządzie. Zakład jest pozostaje pod bezpośrednią kontrolą organu, który go utworzył. Rada gminy może przekształcić zakład w spółkę w drodze uchwały. SPÓŁKI PRAWA HANDLOWEGO Ustawa o gosp. komunalnej w szerokim zakresie sięga do instytucji spółek prawa handlowego: 1). Przewiduje, ze w tej formie gmina może prowadzić gospodarkę komunalną 2.) Stanowi, ze gmina może tworzyć spółki z.o.o. lub akcyjne a także przystępować do nich 3.) Stanowi, ze gmina może tworzyć spółki prawa handlowego a także przystępować do nich poza sferą użyteczności publicznej 4). Przewiduje możliwość posiadania przez gminę akcji lub udziałów spółek, które zajmują się czynnościami bankowymi, ubezpieczeniowymi lub inną działalnością na rzecz jednostki samorządu terytorialnego, a także innych spółek ważnych dla rozwoju gminy 5).Ustawa reguluje status 1-osobowych spółek gminy, które wstępują w wszystkie stosunki prawne, których podmiotami było przedsiębiorstwo komunalne, bez względu na charakter prawny tych stosunków 6). Ustawa odnosi do spółek powstałych z przekształcenia zakładów budżetowych (czynności związane z przekształceniem wykonuje zarząd gminy, składniki mienia zakładu przekształconego w spółkę stają się mieniem spółki, która wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki związane z działalnością zakładu budżetowego). Nie są to wyłączne formy prowadzenia działalności gospodarczej przez jednostki samorządu terytorialnego. Może ona przybrać formę: jednostki budżetowej, gospodarstwa pomocniczego, środki specjalne. 71. W jakich sytuacja gmina może tworzyć i przystępować do spółek handlowych. Gmina może tworzyć spółki z.o.o. lub spółki akcyjne, a także przystępować do takich spółek. Poza sferą użyteczności publicznej gmina może tworzyć spółki prawa handlowego i przystępować do nich, jeśli łącznie zostaną spełnione następujące warunki: 1.Istnieja niezaspokojone potrzeby wspólnoty samorządowej na rynku lokalnym 2.Występujące w gminie bezrobocie w znacznym stopniu wpływa ujemnie na poziom życia wspólnoty samorządowej, a zastosowanie innych działań i środków prawnych nie doprowadziło do 32 aktywizacji gospodarczej, a w szczególności do znacznego ożywienia rynku lokalnego lub trwałego ograniczenia bezrobocia. Poza sferą użyteczności publicznej gmina może tworzyć spółki prawa handlowego i przystępować do nich także jeśli zbycia składnika mienia komunalnego mogącego stanowić wkład niepieniężny gminy do spółki albo tez rozporządzanie nim w inny sposób spowoduje dla gminy poważną stratę majątkową. Ograniczenia dotyczące tworzenia i przystępowania gminy do tych spółek nie mają zastosowania do posiadania przez gminę akcji lub udziałów spółek zajmujących się czynnościami bankowymi, ubezpieczeniowymi oraz działalnością doradczą, promocyjną, edukacyjną i wydawniczą na rzecz jednostek samorządu terytorialnego, a także innych spółek ważnych dla rozwoju gminy. 72. Jak przedstawia się dopuszczalność tworzenia lub przystępowania do spółek handlowych przez województwa i powiaty. Województwo w sferze użyteczności publicznej może tworzyć spółki z.o.o lub spółki akcyjne, a także przystępować do nich. Poza sferą użyteczności publicznej województwo może tworzyć spółki z.o.o i akcyjne oraz przystępować do nich, jeśli działalność spółek polega na wykonywaniu czynności promocyjnych, edukacyjnych i wydawniczych służących rozwojowi województwa. Powiat natomiast nie może prowadzić działalności gospodarczej poza zadania o charakterze użyteczności publicznej, a więc powiat w ogóle nie może tworzyć poza tą sferą spółek prawa handlowego lub przystępować do nich. Działalność ta może być wykonywana jedynie w formie zakładu budżetowego. 73. Wymień ważniejsze kompetencje Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Monituje pomoc publiczną od 2004 r Ochrona konkurencji Prowadzenie postępowań antymonopolowych w sprawach praktyk ograniczających konkurencję i nadużywanie pozycji dominującej oraz niedozwolonych porozumień Prawo kontroli koncentracji – od 2004 r. Prezes monituje pomoc publiczną – udzielona przez państwo w pewnych przewidzianych przez ustawach sytuacjach dla przedsiębiorców Ochrona konsumenta – ochrona rozumiana szeroko: ochrona życia i zdrowia konsumenta, może nakazać wycofanie z rynku wyrobów zagrażających życiu lub zdrowiu konsumentów, występuje jako organ, który chroni konsumentów z ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji Wydaje broszury, podręczniki Współpracuje z organizacjami międzynarodowymi 74. Co oznacza pojęcie konkurencja i jakie są jej prawne uwarunkowania w polskim systemie prawa. Konkurencja (pojęcie szersze) – to rywalizacja, współzawodnictwo, które może dotyczyć sfery gospodarczej, ponieważ zachodzi między przedsiębiorcami. Konkurencja istnieje, gdyż podmioty rywalizują ze sobą o maksymalne zyski, pozyskanie jak największej liczby klientów. Konkurencja (pojęcie węższe) - będzie zachodzić wówczas, gdy co najmniej dwóch przedsiębiorców działa w tym samym miejscu, w tym samym czasie oraz na takim samym rynku (oferuje takie same towary, usługi) w ramach poszczególnych branż Przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą na zasadach uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów. 33 75. Wyjaśnij jaki jest zakres przedmiotowy ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Ustawa określa warunki rozwoju i ochrony konkurencji oraz zasady podejmowanej w interesie publicznym ochrony interesów przedsiębiorców i konsumentów. Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów ma chronić przed eliminacją konkurencji, chroni interes publiczny. Ustawa reguluje zasady i tryb przeciwdziałania praktykom ograniczającym konkurencję oraz praktykom naruszającym zbiorowe interesy konsumentów, a także antykonkurencyjnym koncentracjom przedsiębiorców i ich związków (ZASADY OCHRONY), jeżeli te praktyki lub koncentracje wywołują lub mogą wywoływać skutki na terytorium RP (ZAKRES TERYTORIALNY – decyduje miejsce, gdzie nastąpił skutek działania a nie samo działanie, wystąpienie skutku nie jest konieczne, wystarczy potencjalna możliwość jego wystąpienia). Ustawa określa także organy właściwe w sprawach ochrony konkurencji i konsumentów. 76. Wyjaśnij jaki jest zakres przedmiotowy ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Ustawa reguluje zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji w działalności gospodarczej, w szczególności produkcji przemysłowej i rolnej, budownictwie, handlu i usługach - w interesie publicznym, przedsiębiorców oraz klientów, a zwłaszcza konsumentów. Ochrona ma tutaj podwójny charakter – prewencyjny i następczy: 1. ZAPOBIEGANIE – czyli nie dopuszczanie do nieuczciwej konkurencji, ochrona pojawia się już wtedy, gdy istnieje zagrożenie naruszenia – CEL PREWENCYJNY. 2. ZWALCZANIE – czyli usuwanie skutków nieuczciwej konkurencji, ochrona pojawia się wtedy, gdy reguły uczciwej konkurencji zostały już naruszone – OCHRONA NASTĘPCZA celem tej ustawy jest zapobieganie i usuwanie skutków nieuczciwej konkurencji w ramach działalności gospodarczej w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji nie ma definicji działalności gospodarczej można przyjąć definicję działalności gospodarczej z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Na gruncie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji nie będzie jednak miało wyłączenie działalności rolniczej z pojęcia działalności gospodarczej: 77. Wyjaśnij pojęcie praktyki ograniczającej konkurencję i wymień praktyki zakazane w ustawie. Pojęcie praktyk ograniczających konkurencję obejmuje dwa rodzaje działań: 1. POROZUMIENIA OGRANICZAJĄCE KONKURENCJĘ 2. NADUŻYWANIE POZYCJI DOMINUJĄCEJ 78. Wyjaśnij pojęcie pozycji dominującej i podaj przykłady nadużywania pozycji dominującej. Pozycja dominująca - jest to pozycja przedsiębiorcy, która umożliwia mu zapobieganie skutecznej konkurencji na rynku właściwym przez stworzenie mu możliwości działania w znacznym zakresie niezależnie od konkurentów, kontrahentów oraz konsumentów; domniemywa się, że przedsiębiorca ma pozycję dominującą, jeżeli jego udział w rynku przekracza 40 % Art. 8 ust. 1 - Zakazane jest nadużywanie pozycji dominującej na rynku właściwym przez jednego lub kilku przedsiębiorców. posiadanie pozycji dominującej nie jest zakazane, zabronione jest wykorzystywanie pozycji dominującej niezgodnie z jej przeznaczeniem, niezgodnie z prawem 34 Art. 8 ust. 2 – Nadużywanie pozycji dominującej polega w szczególności na: 1) bezpośrednim lub pośrednim narzucaniu nieuczciwych cen, w tym cen nadmiernie wygórowanych albo rażąco niskich, odległych terminów płatności lub innych warunków zakupu albo sprzedaży towarów; 2) ograniczeniu produkcji, zbytu lub postępu technicznego ze szkodą dla kontrahentów lub konsumentów; 3) stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji; 4) uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy; 5) przeciwdziałaniu ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju konkurencji; 6) narzucaniu przez przedsiębiorcę uciążliwych warunków umów, przynoszących mu nieuzasadnione korzyści; 7) stwarzaniu konsumentom uciążliwych warunków dochodzenia swoich praw; 8) podziale rynku według kryteriów terytorialnych, asortymentowych lub podmiotowych. 79. Wyjaśnij pojęcie rynku właściwego. Pojęcie rynku właściwego - jest jednym z kluczowych zagadnień prawa konkurencji. Zgodnie z art. 4 pkt 8 ustawy z 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, rynek właściwy to rynek towarów, które: - ze względu na ich przeznaczenie, cenę oraz właściwości, w tym jakość, są uznawane przez ich nabywców za substytuty (rynek produktowy) oraz - są oferowane na obszarze, na którym ze względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cen i koszty transportu panują zbliżone warunki konkurencji (rynek geograficzny). Należy zwrócić uwagę, że ustawowa definicja rynku "właściwego", nie jest zbieżna z pojęciem rynku w sensie ekonomicznym, czyli całokształtem oddziaływań zachodzących pomiędzy popytem i podażą. Rynek właściwy jest terminem węższym od pojęcia rynku w sensie ekonomicznym, ponieważ ograniczony jest wyłącznie do pewnej grupy towarów i terytorium, które w danej, konkretnej sprawie, mają znaczenie z punku widzenia konkurencji i interesów uczestników rynku. W celu wyznaczenia rynku właściwego określona działalność gospodarcza zostaje poddana analizie w trzech aspektach - asortymentowo, terytorialnie i czasowo. W ten sposób zdefiniowany zostaje rynek właściwy produktowo, geograficznie oraz czasowo. 80. Podaj co rozumiesz przez pojęcie czyn nieuczciwej konkurencji. Czynem nieuczciwej konkurencji - jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. działanie sprzeczne z prawem => naruszenie przepisów prawa administracyjnego, cywilnego, karnego itd. a także sprzeczność z aktami rangi podustawowej dobre obyczaje – art. 17 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, art. 3 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Pojęcie dobrych obyczajów można przyrównać do zasad współżycia społecznego; odwołanie do moralności, norm, wartości przyjętych w prawie gospodarczym (kiedyś to tzw. dobre obyczaje kupieckie). Interes innego przedsiębiorcy lub klienta – to także pojęcie niejednoznaczne; są to wszelkie korzyści, które przedsiębiorca uzyskuje lub zamierza uzyskać z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, czyli zyski. 35 81. Jaki jest zakres podmiotowy i przedmiotowy ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. ZAKRES PODMIOTOWY. Przedsiębiorcami, w rozumieniu ustawy, są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które prowadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodową uczestniczą w działalności gospodarczej. ZAKRES PRZEDMIOTOWY. Ustawa reguluje zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji w działalności gospodarczej, w szczególności produkcji przemysłowej i rolnej, budownictwie, handlu i usługach - w interesie publicznym, przedsiębiorców oraz klientów, a zwłaszcza konsumentów. 82. Wymień czyny nieuczciwej konkurencji zawarte w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności: - wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, - fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług, - wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług, - naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, - nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy, - naśladownictwo produktów, - pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie, - utrudnianie dostępu do rynku, - przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną, - także nieuczciwa lub zakazana reklama, - organizowanie systemu sprzedaży lawinowej - oraz prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym 36
