Rachunek kosztów zmiennych
advertisement
Rachunek kosztów zmiennych koszty Rachunek kosztów zmiennych produkcji ogólne zarządu i sprzedaŜy zmienne stałe prowadzenie: dr Adam Chmielewski produkt wynik finansowy zapasy Czym są koszty stałe i zmienne? Podsumowanie klasyfikacji kosztów koszty zmienne – koszty, których wartość reaguje na zmianę wielkości produkcji, np.: • drewno uŜywane do produkcji stołów w fabryce mebli • paliwo w samochodzie koszty bezpośrednie koszty stałe – koszty, których wartość nie jest zaleŜna od wielkości produkcji, np.: • amortyzacja maszyny (przy metodzie liniowej) • czynsz za magazyn koszty pośrednie jest to klasyfikacja kosztów według poziomu reakcji na zmianę wielkości produkcji (działania) koszty zmienne koszty stałe Koszt zasobu, którego zuŜycie jest proporcjonalne do wielkości produkcji Koszt, którego wartość nie jest zaleŜna od wielkości produkcji, ale który dotyczy tylko jednego obiektu kosztowego. Przykład: wynagrodzenie kontrolera jakości tylko jednego asortymentu produkcji. Przykład: koszt drewna uŜywanego przy produkcji krzeseł Koszt zasobu zuŜywanego proporcjonalnie do wielkości produkcji, ale dotyczącego wielu obiektów kosztowych. Koszt zasobu, którego zuŜycie nie jest zaleŜne od wielkości produkcji i dotyczy wielu obiektów kosztowych. Przykład: koszt kleju zuŜywanego przy produkcji krzeseł, stołów, szafek Przykład: koszt utrzymania magazynu produktów w przedsiębiorstwie. Koszty całkowite w rachunku kosztów zmiennych Kategorie kosztów - schematy K sprzedane K K KC = KZ + KS koszty całkowite KC = j.k.z. * x + KS X koszt stały K koszt skokowo zmienny K koszty zmienne X K koszty stałe koszt zmienny proporcjonalnie X koszt zmienny progresywnie X koszt zmienny degresywnie X X 1 Metoda wizualna metody podziału kosztów księgowe K - rysujemy linię prostą statystyczne - określamy poziom KS uproszczona wizualna pełna dwóch punktów - wyliczamy j.k.z. KS regresji liniowej X Metoda dwóch punktów Analiza regresji liniowej K K - wyszukujemy okresy o min. i max. kosztach - poszukujemy wzoru funkcji leŜącej najbliŜej wszystkich punktów - podstawiamy dane do układu równań - wyliczamy j.k.z. i KS - wyliczamy j.k.z. i KS ze wzoru matematycznego KS - moŜna wykorzystać funkcję reglinp w Excel X X Wynik finansowy w rachunku kosztów zmiennych ZałoŜenia do modelu K, P typowy przedział produkcji horyzont czasowy model jest krótkoterminowy proporcjonalna zmienność kosztów P2 zysk koszty całkowite K2 P1 brak wpływu czynników zewnętrznych na koszty (np. zmiana cen) wielkość produkcji = wielkości sprzedaŜy przychody strata K1 ew. analizujemy koszty dotyczące tylko produkcji sprzedanej X1 X2 X 2 Próg rentowności Zadanie K, P przychody Antoni planuje sprzedawać ksiąŜki do rachunkowości zarządczej podczas dwudniowych targów ksiąŜki studenckiej. MoŜe je kupić od hurtownika po 120 zł za sztukę z przywilejem zwrotu niesprzedanych egzemplarzy. KsiąŜki będą sprzedawane po 200 zł za sztukę. Antoni koszty całkowite P3 = K 3 zapłacił juŜ 2000 zł za wynajem miejsca na całe dwudniowe targi. Spodziewa się, Ŝe sprzeda 40 egzemplarzy i nie poniesie Ŝadnych wynik = 0 dodatkowych kosztów. Jaka jest róŜnica pomiędzy wynikiem ze sprzedaŜy, wynikiem finansowym brutto i netto? Oblicz wynik przy sprzedaŜy 0, 1, 5, 25, 40 ksiąŜek? X3 X Analiza CVP Rachunek zysków i strat 0 1 5 25 40 przychody przychody koszty koszty zmienne marŜa brutto przychody operacyjne wynik operacyjny pozostałe przychody wynik brutto wynik netto koszty stałe koszty operacyjne wynik operacyjny marŜa jednostkowa – róŜnica między ceną i jednostkowym kosztem zmiennym pozostałe koszty marŜa łączna – marŜa osiągana na wszystkich sprzedanych produktach podatek dochodowy stopa % marŜy – relacja marŜy jednostkowej do ceny sprzedaŜy (ew. marŜy łącznej do przychodów) Wynik finansowy w rachunku kosztów zmiennych K, P Próg rentowności próg rentowności – ilość (lub wartość) sprzedaŜy, przy której: • przychody równają się kosztom • wynik = 0 • łączna marŜa pokrywa koszty stałe przychody 8 000 zysk 6 800 koszty całkowite 5 000 przychody – koszty zmienne – koszty stałe = wynik operacyjny ( 2 600 cena jedn. * ilość sprzedaŜy )–( jedn. k. zmienne * ilość sprzedaŜy ) - koszty stałe = wynik operacyjny (C * X) – (JKZ * X) – KS = WO strata Przy progu rentowności: (C * X) – (JKZ * X) – KS = 0 1 000 X1 X2 X 3 Próg rentowności – metoda pokrycia marŜą Oblicz wartościowy próg rentowności? BEPw = BEPi * C Przekształcając poprzednie równanie: (C * X) – (JKZ * X) – KS = WO Co to oznacza? (C – JKZ) * X = KS + WO marŜa * X = KS + WO W punkcie rentowności wynik = 0, więc: Alternatywna metoda obliczania BEPw BEPi = KS / (C – JKZ) BEPw = koszty stałe stopa procentowa marŜy = Co to oznacza? Czym jest margines bezpieczeństwa? margines bezpieczeństwa – kwota przychodów osiągana powyŜej progu rentowności Docelowy wynik operacyjny i netto Ile ksiąŜek musi sprzedaŜ Antoni by osiągnąć wynik operacyjny 2 000 PLN? Oblicz margines bezpieczeństwa . Wyraź go wartościowo i ilościowo. MBi = X planowane – BEPi MBw = P planowane – BEPw Ile ksiąŜek musi sprzedaŜ Antoni by osiągnąć wynik netto 2 000 PLN jeŜeli podatek wynosi 20% od dochodu? Czy jest to poziom bezpieczny? MB% = MBI / X planowane docelowy wynik netto = docelowy wynik operacyjny * (1- stopa podatkowa) docelowy wynik operacyjny = docelowy wynik netto / (1- stopa podatkowa) MB% = MBW / P planowane Rachunek kosztów zmiennych w decyzjach zarządczych Antoni zastanawia się, czy umieścić reklamę w broszurze targowej. Będzie ona kosztować 500 zł. Antoni spodziewa się, Ŝe umieszczenie reklamy zwiększy sprzedaŜ o 10 %. Czy warto Rachunek kosztów zmiennych w decyzjach zarządczych Antoni zastanawia się czy nie obniŜyć ceny sprzedaŜy do 175 zł. Przy tej cenie spodziewa się sprzedaŜy 50 egzemplarzy oraz obniŜenia ceny przez hurtownika do 115 zł. Czy warto obniŜyć cenę? zareklamować się w broszurze targowej? bez reklamy z reklamą cena 200 PLN róŜnica cena 175 PLN róŜnica sprzedaŜ (szt.) sprzedaŜ (szt.) marŜa łączna marŜa łączna koszty stałe koszty stałe wynik operacyjny wynik operacyjny 4 K Dźwignia operacyjna Strategie kosztowe Antoni płaci 2000 zł za najem miejsca na targach. Przypuśćmy, Ŝe miał do wyboru trzy opcje: • • • czynsz 2 000 zł czynsz 800 zł + 15 % od obrotu 25% od obrotu koszty „elastyczne” Którą opcję powinien był wybrać? X K koszty „sztywne” X Próg płynności Dźwignia operacyjna wpływy opcja 1 – koszty sztywne, bardziej ryzykowna, bardziej rentowna po osiągnięciu progu rentowności opcja 3 – koszty elastyczne, mniej ryzykowna, niŜsze zyski po przekroczeniu progu rentowności poziom dźwigni operacyjnej wpływy wydatki koszty całkowite marŜa łączna = przychody opcja 1 opcja 2 opcja 3 wydatki 1. marŜa jednostkowa 2. marŜa łączna 3. wynik operacyjny 4. dźwignia operacyjna = 2 / 3 Gdy poziom dźwigni operacyjnej jest X to znaczy, Ŝe procentowa zmiana sprzedaŜy spowoduje X razy większą procentową zmianę wyniku operacyjnego. X próg płynności Sprawdź czy twierdzenie jest prawdziwe, zakładając wzrost sprzedaŜy o 50% Analiza wieloasortymentowa – cukiernia pączek sernik jedn. k. zmienny 0,35 0,55 0,6 cena 1,00 0,90 1,20 wielkość sprzedaŜy 7 000 3 000 5 000 pączek sernik droŜdŜówka Analiza wieloasortymentowa – cukiernia Oblicz wartościowy próg rentowności dla cukierni BEPw = KS / średnia stopa procentowa marŜy droŜdŜówka Co to oznacza? . razem marŜa jednostkowa Oblicz margines bezpieczeństwa? MBw = P planowane – BEPw marŜa łączna przychody ze sprzedaŜy Czy jest to akceptowalny poziom? MB% = MBw / P planowane średnia stopa % marŜy = łączna marŜa łączne przychody = 5 Analiza wieloasortymentowa – cukiernia Właściciel planuje kupić nowe urządzenia gastronomiczne do wypieku ciastek. Oczekuje, Ŝe obniŜy to koszty zmienne produkcji o 10%. Amortyzacja nowych maszyn będzie wynosiła 1000 zł miesięcznie. Czy warto inwestować? Analiza wieloasortymentowa – cukiernia Ile ciastek kaŜdego rodzaju musi cukiernia sprzedać (zachowując strukturę ilościową sprzedaŜy), aby osiągnąć wynik w wysokości 5 000 zł? Za pomocą nowej kampanii promocyjnej moŜna zmienić strukturę sprzedaŜy na : 10 000 pączków, 2 000 serników, 3 000 droŜdŜówek. Promocja będzie kosztowała 500 zł miesięcznie. Czy warto promować pączki? pączek sernik droŜdŜówka pączek razem jedn. koszt zmienny jedn. koszt zmienny cena cena wielkość sprzedaŜy wielkość sprzedaŜy marŜa jednostkowa marŜa jednostkowa marŜa łączna marŜa łączna wynik operacyjny wynik operacyjny sernik droŜdŜówka razem 6
