Finanse Przed.

Finanse przedsiębiorstwa
(6)
dr Wanda Pełka
[email protected]
1
Dźwignia operacyjna,
finansowa
i całkowita w przedsiębiorstwie
2
Dźwignia operacyjna
Wykorzystanie dźwigni operacyjnej w przedsiębiorstwie
polega na takim ukształtowaniu kosztów stałych, które
zastępują koszty zmienne w celu uzyskania efektu
szybszego wzrostu zysków przy wzroście sprzedaży.
Określone relacje między kosztami stałymi i zmiennymi
uzyskuje się przez wybór odpowiedniej struktury
aktywów.
3
Pojęcie i istota dźwigni operacyjnej
DOL mierzy wpływ, jaki względna zmiana sprzedaży
wywiera na względną zmianę zysków operacyjnych.
DOL =
EBIT
EBIT
S
S
DOL – Degree of Operating Leverage - dźwignia operacyjna
EBIT – zysk operacyjny Earnings before interest and tax – zysk przed
zapłatą odsetek i opodatkowaniem
EBIT – przyrost zysku operacyjnego (przed zapłatą odsetek i opodatkowaniem)
S – przychody ze sprzedaży
S – przyrost przychodów ze sprzedaży
4
Dźwignia operacyjna DOL a wielkość sprzedaży (S)
DOL
1
0
-1
S
So
Operacyjny próg rentowności
5
Przykład 1/DOL
W firmie X koszty stałe są równe F = 200.000 PLN rocznie.
Cena sprzedaży wynosi p= 25 PLN. Jednostkowe koszty
zmienne są równe v = 15 PLN/szt.
(1)Dla powyższych danych należy obliczyć poziom dźwigni
operacyjnej (DOL) dla sprzedaży Q = 50.000 szt.
(2) Zbadać skutki wzrostu sprzedaży do poziomu Q = 60.000
szt. dla wielkości zysków operacyjnych EBIT.
6
Zastosowanie dźwigni operacyjnej
(1)Znajomość DOL pozwala prognozować wielkość zysku
operacyjnego (EBIT) dla określonej wielkości sprzedaży i
dla przyrostów sprzedaży.
(2) Znajomość DOL pozwala ocenić ryzyko operacyjne firmy.
Określa bowiem wrażliwość zysku operacyjnego na
zmiany sprzedaży.
(3) Poziom DOL jest uzależniony od bieżącej wielkości
sprzedaży. Dla wielkości sprzedaży bliskich poziomowi
rentowności wrażliwość ta jest największa. Wysoka
wartość dźwigni operacyjnej wskazuje na wyższe ryzyko
funkcjonowania firmy i konkretnego projektu
inwestycyjnego.
7
Pojęcie i istota dźwigni finansowej
DFL =
EPS
EPS
EBIT
EBIT
DFL – Degree of Financial Leverage - dźwignia finansowa
EBIT – zysk operacyjny Earnings before interest and tax – zysk przed
zapłatą odsetek i opodatkowaniem
EBIT – przyrost zysku operacyjnego (przed zapłatą odsetek i opodatkowaniem)
EPS – zysk netto na akcję (Earnings per share)
EPS – przyrost zysków netto na akcję
DFL mierzy wpływ, jaki wywierają względne zmiany zysków
operacyjnych na względne zmiany zysków netto na akcję.
8
Dźwignia finansowa DFL a zysk operacyjny (EBIT)
DFL
1
0
-1
EBIT
EBITo
Finansowy próg rentowności
9
Przykład 2/DFL
Przedstawiona w przykładzie 1 firma ponosi koszty
odsetek w wysokości I = 20.000 PLN. Stopa podatku
dochodowego jest równa 19%. Liczba akcji N =
10.000 szt.
(1) Należy obliczyć wielkość dźwigni finansowej (DFL) w
sytuacji, gdy zysk operacyjny wzrośnie z 300.000 do
400.000 PLN (tj. dla sprzedaży w wysokości 60.000
szt).
10
Zastosowanie dźwigni finansowej
Znajomość DFL pozwala:
•
Prognozować zmiany zysku netto przypadającego na
jedną akcję na skutek zmiany zysku operacyjnego.
•
Ustosunkować się do ryzyka finansowego, które jest
zależne od struktury finansowania. Wyższa dźwignia
oznacza większą wrażliwość zysku netto przypadającego na jedną akcję na zmianę wyniku operacyjnego.
•
Większy udział długu oznacza wyższy poziom dźwigni
i ryzyka.
11
Dźwignia całkowita
DTL =
EPS
EPS
S
S
DTL – Degree of Total Leverage - dźwignia całkowita
EPS – zysk netto na akcję (Earnings per share)
EPS – przyrost zysków netto na akcję
S – przychody ze sprzedaży
S – przyrost przychodów ze sprzedaży
DTL mierzy wpływ, jaki względne zmiany przychodów ze
sprzedaży wywierają na względne zmiany zysku netto na akcję.
DTL = DOL x DFL
12
Dźwignia całkowita (DTL) a sprzedaż (S)
DTL
1
0
-1
SoI
S
13
Źródła finansowania
przedsiębiorstw
Kapitał własny
(1) udziały
(2) odpisy z zysku
(3) anioły biznesu
(4) venture
capital/private equity
(5) emisja akcji
Kapitał mezzanine
Kapitał obcy
(1)zobowiązania
(kredyt kupiecki)
(2) faktoring
(3) obligacje i KPD
(4) kredyty i pożyczki
(5) leasing
(6) fundusze UE
14
KAPITAŁ MEZZANINE JAKO
HYBRYDOWA FORMA FINANSOWANIA
ROZWOJU PRZEDSIĘBIORSTW
15
Kapitał mezzanine
-- „mezzanine” (półpiętro) czyli finansowanie pośrednie
- hybrydowa forma finansowania
wypełnia lukę pomiędzy finansowaniem opartym na
kapitale własnym i kapitale obcym
forma finansowania rozwinięta w USA w latach
70. a w Europie pod koniec lat 80. ubiegłego wieku
16
Cechy kapitału mezzanine
- ma charakter długoterminowy (7-10 lat)
- ma formę pożyczki podporządkowanej
- koszty: wymaga płacenia wyższych odsetek niż w
przypadku kredytu, nie ma regularnego płacenia rat
- wyposażone w tzw. equity-kicker (wypłata z wartości
przedsiębiorstwa realizowana w sytuacji odniesienia
przez przedsiębiorstwo sukcesu)
- pożyczka jest wyposażona w prawo zamiany długu na
udziały w kapitale własnym
- finansowanie wiąże się z prawem kapitałodawcy do
kontroli i współdecydowania
17
Kapitałodawcy mezzanine
Do podmiotów dostarczających tego typu kapitału należą:
- fundusze private equity
- fundusze mezzanine
- banki
- firmy ubezpieczeniowe
- przedsiębiorstwa
- inwestorzy prywatni
18
Zakres zastosowania kapitału mezzanine
Zakres wykorzystania mezzanine jako długoterminowego
źródła finansowania obejmuje:
- wykupy lewarowane i menedżerskie - w UE-15 udział
mezzanine 10%, kredyt bankowy (50%), kapitał
inwestorów finansowych (20%)
- przejęcia strategiczne
- wspieranie ekspansji rynkowej firm w fazie wzrostu
- finansowanie etapu przygotowania do upublicznienia i
pierwszej emisji akcji
- również małe i średnie spółki o z góry określonym
poziomie strumieni pieniężnych
19
Korzyści dla przedsiębiorstwa
(1) Optymalizacja struktury kapitału
(2) Efekt dźwigni finansowej
(3) Efekt tarczy podatkowej
(4) Ochrona przed utratą kontroli
(5) Alternatywa dla zbyt wczesnego wprowadzenia spółki na
giełdę
(6) Możliwość korzystania z mezzanine równolegle do
finansowania kapitałem własnym lub kapitałem obcym
(7) Korzystanie z mezzanine poprawia kondycję finansową i
ułatwia pozyskanie kapitału obcego
20
Korzyści dla inwestora
- Wynagrodzenie stanowiące kombinację trzech elementów:
(bieżące oprocentowanie niezależnie od wyników
przedsiębiorstwa, oprocentowanie uzależnione od
wyników przedsiębiorstwa, equity kicker realizowany na
zakończenie inwestycji jeśli doprowadziła do wzrostu
wartości przedsiębiorstwa (w wyniku zastosowania opcji
lub obligacji zamiennych na akcje).
- Kapitałodawca może zrealizować swoje wynagrodzenie
bez sprzedaży przedsiębiorstwa inwestorowi
strategicznemu lub wprowadzenia go na giełdę.
- Niższy poziom ryzyka mezzanine niż private equity
oznacza niższe stopy zwrotu.
21
Rynek kapitału mezzanine w Polsce
- w Polsce rynek znajdujący się w początkowej fazie rozwoju
- inwestorzy: fundusze private equity i fundusze mezzanine
- projekty o podwyższonym ryzyku
- mezzanine obecny także w ofercie banków
- Czynnikiem, który determinuje rozwój tej formy
finansowania w Polsce są inwestycje funduszy private
equity. Dotyczy to przedsiębiorstw reprezentujących
innowacyjne i niszowe branże (technologie mobilne,
usługi, media, medycyna, farmaceutyka i telekomunikacja)
22