Gleba - BazaTematow.pl

GLEBA POJĘCIA, GLEBY WYSTĘPUJĄCE
W NASZE OKOLICY.
***** Gleba *****
pedosfera, zwietrzała warstwa skorupy ziemskiej (do
2 m miąższości) wraz z żyjącymi w niej organizmami
przemieszanymi z produktami ich rozkładu. Integralny
składnik
ekosystemów
lądowych
i niektórych
płytkowodnych. Gleba powstaje w procesie glebotwórczym
w wyniku działania klimatu i organizmów, a zwłaszcza
roślinności, na skałę macierzystą.
Gleba warunkuje produkcję i rozkład biomasy oraz
przepływ energii i obieg materii w ekosystemie. Obok
części mineralnej, powstałej w wyniku wietrzenia, istotnym
jej składnikiem jest próchnica. Powstaje ona w wyniku
humifikacji, tzn. przetwarzania nierozłożonej materii
organicznej z udziałem m.in. destruentów.
Gleba zbudowana jest z warstw, tj. poziomów gleby,
których następstwo od powierzchni ku dołowi nazywa się
profilem glebowym. Typowy profil gleby składa się z:
1) górnego poziomu próchnicznego (A),
2) niżej leżącego mineralno-próchnicznego (A1)
3) i pod nim - mineralnego (B),
4) który położony jest na słabo, choć w różnym stopniu
przekształconym utworze macierzystym (C). Może nim być
pierwotna miejscowa skała, która uległa rozdrobnieniu,
bądź materiał przyniesiony przez wodę (napływowe gleby,
aluwialne), lodowiec (osady lodowcowe), wiatr (osady
eoliczne, np. lessy) lub przeniesiony dzięki działaniu siły
ciążenia (materiały osuwiskowe, koluwialne).
***** Gleby występujące z naszej okolicy *****
***** Rdzawe gleby *****
typ gleb bielicoziemnych powstających na luźnych
utworach piaszczystych różnego pochodzenia (piaski
rzecznolodowcowe, piaski rzeczne) oraz zwietrzelinie skał
bezwęglanowych.
W profilu widoczny poziom próchniczno-rdzawy barwy
szarobrązowej
o miąższości
do
20
cm.
Poniżej
charakterystyczny dla gleb rdzawych poziom rdzawy
o brązowej (rdzawej) barwie, łagodnie przechodzący
w poziom skały macierzystej. Stanowią siedlisko dla lasów
i borów mieszanych. Gleby rdzawe dzielą się na: właściwe,
brunatno-rdzawe i bielicowo-rdzawe.
W Polsce występują na obszarze objętym zlodowaceniami
w okresie plejstocenu, tworząc duże kompleksy w strefach
równin sandrowych Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego.
***** Bielicoziemne gleby, podzole *****
kwaśne gleby powstające w procesie bielicowania na
ubogich piaskach, typowe dla lasów borealnych, natomiast
w Polsce dla borów sosnowych (borów). Charakteryzują się
kwaśnym odczynem i małą zawartością próchnicy.
Bielicoziemne gleby dzielą się na gleby rdzawe, bielicowe
i bielice.
***** Bielica *****
jasnoszara gleba klimatu umiarkowanie chłodnego
powstała w procesie bielicowania. Charakteryzuje się
warstwą ściółki leśnej ze szpilkowego igliwia, kwaśnym
odczynem oraz małą zawartością próchnicy. Wyróżnia się
bielice piaskowe, żwirowe, lessowe, gliniaste.
***** Brunatne gleby *****
( brunatnoziemne gleby, kambisole )
średniożyzne lub żyzne, słabo kwaśne lub obojętne gleby,
wytworzone ze skał osadowych: iłów, utworów pyłowych
i glin
różnego
pochodzenia,
typowe
dla
klimatu
umiarkowanego.
Charakterystycznym
procesem
glebotwórczym
jest
uwalnianie się, w wyniku wietrzenia chemicznego, tlenków
żelaza, które w połączeniu ze związkami próchnicznymi
(próchnica glebowa) tworzą na ziarenkach glebowych
brunatne otoczki (brunatnienie).
***** Rędzina *****
gleba zasobna w wapń i próchnicę gleba wytworzona
w procesie wietrzenia skał wapniowych, węglanowych
i gipsowych,
nierzadko
z domieszką
materiału
lodowcowego:
piasku
i gliny
(rędziny
mieszane),
o korzystnych
właściwościach
fizycznych
i słabo
zasadowym odczynie (odczyn gleby), płytka.
Spotykana na południu Polski: na Wyżynie Kieleckiej,
Wyżynie Lubelskiej, w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej,
w Tatrach i Pieninach. Poza uprawami, rędziny występują
pod lasami liściastymi (grądami na niżu i bukowojodłowymi
w górach)
oraz
pod
murawami
kserotermicznymi.
Przygotowane przez :
Sebastiana Czerwca,
Piotra Moronia.
Źródła wiedzy:
Internetowa encyklopedia multimedialna www.wiem.onet.pl pod hasłem gleby
Encyklopedia popularna PWN wydanie z 2000
roku