PSYCHOLOGIA POLITYCZNA : RÓZNE PODEJŚCIA, WAŻNIEJSZE DOKONANIA I FAZY ROZWOJU 1. Psychologia odniesiona, czy zastosowana do polityki- uprawianie psychologii politycznej oznacza bezpośrednią aplikację psychologicznych modeli teoretycznych do sfery polityki. Proces kształtowania postaw do wyjaśniania budowania wizerunku i oceny kandydatów na prezydenta Wykorzystanie modelu asymetrii pozytywno- negatywnej w celu odrzucenia kolejnych ekip rządzących w Polsce po roku 1989, czyli „społecznej niewdzięczności” wobec rządzących. Testowanie teorii schematów w dziedzinie polityki przyniosło rozszerzenie roli afektu i motywacji w tych modelach 2. Interdyscyplinarne podejście do rozumienia przekonań, postaw i zachowań politycznych Psychologia polityczna to interdyscyplinarne myślenie o człowieku ( łączące socjologię, antropologię, ekonomie, prawo, historię, nauki polityczne). Psychologia polityczna jest wymianą między różnymi dyscyplinami naukowymi ( dlatego jest elektyczna teoretycznie i metodologicznie). Rozwój psychologii politycznej dokonywał się w obrębie: Tradycji teoretycznych i humanistycznych Podejść metodologicznych ( idiograficznego – analiza konkretnych przypadków, tekstów; nomotetycznego – ukierunkowanego na szukanie różnych reguł manifestujących się w różnych przypadkach) Poziomy analizy ( micro- level – jednosta analizy są pojedyncze osoby; macro- levelprzedmiotem analizy są mniejsze, bądź większe zbiorowości i grupy oraz relacje między nimi) Metody pomiaru zmiennych Kierunki badań i ustalenia psychologii politycznej: 1. McGuire Wyróżnił trzy okresy rozwoju psychologii politycznej i nazwał je erami. Każdą ere można opisać przez wskazanie preferowanych tematów, teorii, metod zbierania i analizy danych. Era osobowości i kultury ( lata 40 i 50), era postaw i zachowań wyborczych ( lata 60 i 70), era procesów poznawczych i decyzji lub era ideologii ( lata 80 i 90) 2. Rozwój psychologii politycznej wiąże się z koncentracją na osobowościowych uwarunkowaniach zachowań orientacji politycznych Popularna teoria marksistowska i psychoanaliza Okres rozwoju psychologii politycznej wiąże się z osobowościowymi uwarunkowaniami oraz orientacją polityczną: Psychoanaliza i marksistowski materializm historyczny – kładły nacisk na rolę wczesnodziecieńczych doświadczeń w tworzeniu się osobowości i postaw politycznych, przekonań, emocji. Myślenie psychoanalityczne- podkreślanie patologicznych aspektów rozwoju osobowości i ich roli w politycznych zachowaniach Marksizm- wskazywanie, że zarówno osobowość jednostki jak i psychologiczne cechy zbiorowości są efektem społecznych i materialnych warunków życia Koncepcja frustracji- agresjiPOLITYCZNA OSOBOWOŚĆ- wszelkie czynniki, które socjalizują człowieka i kształtują wczesne doświadczenia dziecka, a potem wywierają wpływ na funkcjonowanie dorosłych. PODEJŚCI IDIOGRAFICZNE- ujęcie osobowości i polityki, analizujące specyficzne cechy konkretnych jednostek PODEJŚCIE NOMOTETYCZNE- na podstawie analizy statystycznej przypisuje większym grupom ludzi różne pozycje w określonych wymiarach osobowości W pierwszym okresie rozwoju psychologii politycznej popularne stało się podejście: Idiograficzne a często stosowaną metodą była metoda psychobiograficzna Psychobiografia Woodorwa Wilsona, Hitlera, Marcina Lutra Autorzy wykazywali, w jaki sposób urazy z wczesnego dzieciństwa ujawniają się w zmienionej postaci w funkcjonowaniu człowieka Próbowali również wyjaśnić jak opisywane osoby „pozostawały sobą” mimo konfliktów, kompleksów i kryzysów tożsamości Badania międzykulturowe ( rózne metody badawcze: kwestionariusze, analizy danych archiwalnych) Prowadzili to Murray i Kluckhohn – jak codzienne praktyki wychowania dzieci z jednej s strony, a właściwości struktury społecznej z drugiej są związane z osobowością w skali makrospołecznej W latach 60 XX wieku Badania postaw i zachowań wyborczych, zmieniły się preferencje metodologiczne. Stosowano badania sondażowe, uściślano pomiary zmiennych. Nastąpiło przesunięcie w kierunku orientacji nomotetycznej, gdyż większą uwage przywiązywano do uchwycenia reguł, niż do charakterystyk i rozumienia poszczególnych przypadków Lata 60 i 70 XX wieku Teoria zakładająca dążenie człowieka do maksymalizacji własnego zysku, uzyskiwanie subiektywnej użyteczności wyniku (Model SEU). Badano preferencje, zachowania wyborcze oraz rolę kampanii wyborczych ( mass mediów w kształtowaniu postaw i zachowań) Lata 60 Radykalne ruchy młodzieżowe, których efektem były zmiany społeczne Lata 80 i 90 XX wieku McGuire nazywa erą politycznego poznania i decyzji.Badania z zakresu pozniania społecznego dotyczą : Jak społeczne i polityczne informacje są nabywane Jak informacje przechowywane w pamięcie wpływają na przetwarzanie i interpretacje nowych informacji, sądów, wyborów i zachowania Jak umysłowe reprezentacje obiektów politycznych zmieniaja się pod wpływem nowych informacji, refleksji Popularnymi metodami zbierania danych obok kwestionariusz, wywiadów, stały się metody eksperymentalne ( przedewszystki w badaniach dotyczących przetwarzania informacji) SDO (Jimma Sidaniusa) – ogólna orientacja na relacje międzygrupowe tj. orientacja na dominacje społeczną, hierarchiczne uporządkowania różnych grup społecznych i pragnienie by nasza grupa dominowała nad innymi. Hans Eysenck- mówi o tym, że psycholodzy starający się zrozumieć zjawiska polityczne, nie stają się politykami i odwrotnie: politycy zajmujący się zrozumieniem psychologii sportu nie stają się sportowcami. Stone i Billing – psychologia polityczna odnosi się do polityki, dlatego ponieważ niektóre jej twierdzenia są wypracowane na podstawie metodologii politycznej, czyli zawierają twierdzenia o naturze ludzkiej. Usunięcie politycznych wymiarów twierdzeń psych to forma upolitycznienia