Podstawy Psychologii Psychologia «nauka badająca powstawanie i przebieg procesów psychicznych, zajmująca się opisem i analizą cech psychicznych człowieka oraz regulacją jego stosunków z otoczeniem» 1. psychologia funkcjonalna p. funkcjonalizm w zn. 4 2. psychologia postaci p. gestaltyzm 3. psychologia wychowawcza «dział psychologii obejmujący całokształt zagadnień związanych z wychowaniem i nauczaniem człowieka w różnych okresach jego życia» 4. psychologia zwierząt p. zoopsychologia ‹psycho- + -logia› Ad. 1 funkcjonalizm 1. «kierunek we współczesnej architekturze, urbanistyce i sztuce użytkowej, którego głównym założeniem jest uznanie nadrzędności funkcji, od której uzależnione są elementy techniczne i estetyczne» 2. «w metodologii nauk: pogląd, według którego z nauki należy usunąć pojęcie przyczyny zjawisk i poprzestać na badaniu ich funkcjonalnych zależności» 3. praw. «kierunek w teorii prawa występujący głównie w USA od początku XX w., reprezentujący tendencję do przestawienia badań prawniczych z abstrakcyjnych rozważań nad normami prawnymi na konkretną analizę społecznych skutków tych norm» 4. psych. «kierunek w psychologii XX w., wysuwający na pierwszy plan badanie i wyjaśnianie funkcji zjawisk psychologicznych oraz ich roli w życiu człowieka; psychologia funkcjonalna» 5. socjol. etn. «kierunek powstały z opozycji do ewolucjonizmu w pierwszej połowie XX w., dążący do wyjaśniania faktów, zjawisk i procesów społecznych przez ustalanie funkcji, jaką one pełnią w kulturze danego społeczeństwa» ‹ang. functionalism, od functional› Ad. 2 gestaltyzm psych. «kierunek w psychologii XX w., głoszący, że życie psychiczne składa się z pewnych całości (postaci), które mają swoistą formę, nie dającą się sprowadzić do cech ich części składowych (elementów psychicznych); psychologia postaci» ‹od niem. Gestalt ‘postać’› Ad. 4 zoopsychologia «nauka biologiczna badająca reakcje umysłowe, instynkty i zachowanie się zwierząt, ich źródła i mechanizmy; psychologia zwierząt» ‹zoo- + psychologia› INTROSPEKCJONIZM – STRUKTUALIZM introspekcjonizm psych. a) «kierunek uznający introspekcję za podstawową metodę poznawania zjawisk psychicznych» b) «skłonność do introspekcji» ‹od introspekcja› INTROSPEKCJA introspekcja psych. «obserwowanie, badanie własnych przeżyć psychicznych, będące jedną ze stosowanych w psychologii metod opisu, interpretacji i analizy życia psychicznego; samoobserwacja» ‹ang. introspection, od introspect, od p.-łac. introspectus ‘patrzenie do wewnątrz’› Podstawy Psychologii BEHAVIORYZM behawioryzm [wym. bihewioryzm] «kierunek w psychologii XX w., oparty na pragmatyzmie, głoszący, że przedmiotem badań psychologicznych może być tylko dostrzegalne zachowanie się ludzi i zwierząt, nie zaś niedostępne dla obserwatora zjawiska psychiczne» ‹ang. behaviourism, od behaviour ‘zachowanie się’› NEOBIHAVIORYZM neobehawioryzm [wym. neobihewioryzm] psych. «współcześnie dominująca odmiana behawioryzmu koncentrująca się na badaniu złożonych czynności i zachowań, interpretowanych w kategoriach celu, do którego prowadzą, a nie jedynie w kategoriach prostych reakcji na bodźce» ‹neo- + behawioryzm› PSYCHOANALIZA psychoanaliza 1. «kierunek w psychologii XX w., stworzony przez S. Freuda, wyjaśniający strukturę, funkcjonowanie i rozwój osobowości człowieka działaniem nieświadomych instynktów, popędów i dążeń, pozostających we wzajemnym konflikcie» 2. «metoda leczenia zaburzeń psychicznych polegająca na wykrywaniu, interpretacji i rozwiązywaniu nie uświadamianych konfliktów emocjonalnych i utajonych kompleksów pacjenta» ‹psycho- + analiza›