Document

1
2
3
4
5
Psychologia społeczna a inne nauki humanistyczne
Spostrzeganie i interpretacja świata społecznego
Różnice indywidualne
Różnice między socjologią, psychologią społeczną i psychologią osobowości
Problematyka społeczna w głównych kierunkach psychologicznych
5.1
Behawioryzm
5.2
Psychoanaliza
5.3
Psychologia humanistyczna
5.4
Psychologia poznawcza
5.5
Postmodernizm
1
Psychologia społeczna a inne nauki społeczne


2


3

4



psychologia społeczna rodzi odpowiedzi na pytanie – co rodzi konflikty społeczne i jak można je
usuwać?
o początki i rozwój amerykańskiego nurtu psychologii społecznej mają miejsce w kontekście
prześladowań w hitlerowskich Niemczech i masowej emigracji ludzi wykształconych –
najczęściej do USA
o przyczyny konfliktów społecznych
 przemoc i agresja
 powracające fale rasizmu
 terroryzm
psychologia jako nauka o ludziach i ich wzajemnych stosunkach jest pokrewna innym dyscyplinom
naukowym – socjologii, ekonomii, naukom politycznym
o zainteresowania psychologii koncentrują się na jednostce i zrozumieniu procesów, które
przebiegają w jej umyśle
o celem psychologii jest odnalezienie uniwersalnych prawd, którym podlegają wszyscy,
niezależnie od miejsce zajmowanego w społeczeństwie
Spostrzeganie społeczne i interpretacja świata społecznego
spostrzeganie społeczne – badanie, w jaki sposób tworzymy wyobrażenia innych ludzi i
wyciągamy wniosku ich dotyczące
o jesteśmy niezmiernie ciekawi innych ludzi
o tworzymy wyobrażenia szybko i bez wysiłku
o jesteśmy skąpcami poznawczymi – wobec niemożności zebrania pełni informacji na
interesujący nas temat posługujemy się skrótami myślowymi i poznawczymi
interpretacja świata społecznego – analizowanie odbieranych sygnałów i impulsów poprzez
własną psychikę, przekonania i doświadczenia
o „filtrowanie” rzeczywistości
o podporządkowywanie świata naszym sądom
Różnice indywidualne
różnice indywidualne – składniki osobowości, które odróżniają nas od innych ludzi
o są niezmiernie ważne w badaniu motywów i rodzajów ludzkich zachowań
o sprawiają, że wyprowadzenie jednej prawdy i jednego obiektywnego osądu o ludzkich
zachowaniach staje się niemożliwe
o wzbogacają naszą wiedzę o człowieku
o mogą zniekształcić obraz poprzez marginalizowanie siły wpływu społecznego
Różnice między socjologią, psychologią społeczną i psychologią osobowości
socjologia – dostarcza ogólnych praw i teorii dotyczących społeczeństw, a nie jednostek
psychologia społeczna – bada procesy psychologiczne pojawiające się, gdy ludzie przebywają ze
sobą, co powoduje, że stają się podatni na wpływ społeczny
psychologia osobowości – bada właściwości, które powodują, że jednostki są unikatowe i różnią
się od siebie
5
Problematyka społeczna w głównych kierunkach psychologicznych
5.1








5.2




Behawioryzm
głównym twórcą nurtu behawiorystycznego był Watson
i źródłem rozczarowania psychologią klasyczną było jej naiwniactwo, oraz nagromadzenie
niemożliwych do zweryfikowania hipotez
S → R (akcja → reakcja)
o bodziec wpływa bezpośrednio na reakcję, stymulując ją
o wyeliminowanie osobowości jako czynnika stymulującego reakcje
o odrzucenie introspekcji (spojrzenia w głąb) – niemożność obiektywnego
stwierdzenia emocji, które się samemu przeżywa
obejmowanie badaniem tylko obiektywnych i stwierdzalnych faktów
redukcjonizm – odcięcie od badań psychologicznych wewnętrznych reakcji na bodźce
powstaje dylemat niemożności behawiorystycznego poznania takich zjawisk jak religia czy
twórczość:
o różni ludzie różnie reagują na niektóre bodźce w zależności od osobowości
o ci sami ludzie różnie reagują na te same bodźce w zależności od wieku
o brak namacalnych i faktycznych elementów badawczych
głównie ośrodki behawiorystyczne znajdują się w USA
inżynieria psychologiczna:
o system kar i nagród jako narzędzie sterowania masami ludzkimi
o podważenie mitu kary jako elementu wychowawczego
Psychoanaliza (freudyzm)
najbardziej znanymi psychoanalitykami byli Zygmunt Freud i jego sukcesorzy
życie człowieka jest w 90% sterowane przez nieświadomość
o libido – popędy i pociągi seksualne – popęd do życia
o thanatos – popęd do śmierci
wykryć czynniki determinujące działania ludzkie można tylko poprzez analizę snów
zasługi freudyzmu:
o zwrócenie uwagi na nieświadomość
o nakreślenie struktury osobowości
Superego (najdaźń) – sumienie, normy
Ego – ja, podstawa
Id – libido, thanatos – dąży samorzutnie do zaspokajania ego



mechanizmy obronne – mają chronić człowieka przed nadmiernym lękiem
o strach – zagrożenie realne
o lęk – zagrożenie nierealne, potencjalne
rodzaje mechanizmów obronnych
o projekcja – rzutowanie na świat własnych przeżyć
o racjonalizacja – dorabianie własnej ideologii
o przeniesienie uczuć z obiektów niedostępnych na dostępne
psychoanaliza nie traci na popularności z powodu wzrastającej alienacji człowieka
5.3








Psychologia humanistyczna
główni twórcy: Maslov, Rogers, Frankl
krytyka:
o behawioryzmu – za brak holistycznego ujęcia człowieka
o freudyzmu – tylko człowiek chory nie umie się kontrolować
człowiek jest istotą twórczą
dążność do samorealizacji – człowiek nie istnieje bez samorozwoju
uświadomienie celów życiowych determinuje działalność i osobowość człowieka
o im człowiek staje się starszy, tym odleglejsze wyznacza sobie cele
kierunek psychologii indeterministyczny i optymistyczny – ogromna wiara w człowieka
holizm – całościowe pojmowanie zachowań człowieka
o głęboki wgląd w życie jednostki
o uwzględnienie wszelkich aspektów życia jednostki
o krytyka rozczłonkowywania człowieka
koncentrowanie się na najbardziej twórczych działaniach człowieka
Potrzeby wyższego rzędu (rozwoju):
1. estetyki
2. wiedzy
3. samorealizacji
Potrzeby niższego rzędu (deprywacji):
uznania
szacunku
afiliacji
bezpieczeństwa
biologiczne
fizjologiczne



5.4


5.5



człowiek posiadający potrzeby samorealizacji:
o jest tolerancyjny
o jest dowcipny
o jest życzliwy dla innych
o ma zdolność do uniesień
o jest odporny na inkulturację
o ma potrzebę prywatności
o jest synergiczny – wymienia pozytywne oddziaływania
człowiek skazany jest na rozwój
zarzuty wobec humanistów
o badanie całościowe w praktyce uniemożliwia dokonanie badania pełnego
Psychologia poznawcza
rozwija się wraz z rozwojem cybernetyki i informatyki
badanie funkcji poznawczych
o jak człowiek przyjmuje informacje, koduje je na własny użytek i rozkodowuje
o jakie stosuje filtry, które mają na celu selekcję informacji
Postmodernizm
najwybitniejsi twórcy – Zygmunt Bauman, Leszek Kołakowski
wszystko jest relatywne – efekt załamania hierarchii wartości
sam człowiek jest twórcą hierarchii wartości