Dyfuzja odpowiedzialności, czyli kiedy pomożemy
advertisement
Zakres zainteresowań psychologii społecznej wyjaśnianie, jak ludzie postrzegają rzeczywistość społeczną, w jaki sposób o niej myślą, jak odczuwają i jak się zachowują perspektywa egzogeniczna – to, co postrzegamy jest odzwierciedleniem rzeczywistości perspektywa endogeniczna – to, co postrzegamy, jest 1. Wprowadzenie zależne od tego, jak przetworzy to człowiek – człowiek konstruuje rzeczywistość (aby ją lepiej zrozumieć…) złoty środek – to, co postrzegamy jest wynikiem tak cech bodźca, jak i procesów poznawczych człowieka wyjaśnianie, jak przebiegają interakcje pomiędzy ludźmi badanie, jak ludzie wiążą się ze sobą i jak wpływają na siebie – wywieranie wpływu społecznego Dyfuzja odpowiedzialności, czyli kiedy pomożemy ofierze? Badania J. Darleya i B. Latané Zdarzenie: 13 marca 1964 r. Ofiara: Kitty Genovese zaatakowana przez nożownika Zabójca: Moseley, zbiega z miejsca wypadku Pierwszy krok: świadek zauważa zdarzenie Drugi krok: świadek interpretuje to zdarzenie jako wymagające udzielenia pomocy stopień niejednoznaczności sytuacji – ludzie są bardziej skłonni pomagać, kiedy łatwo identyfikują zdarzenie jako sytuację zagrożenia syndrom „kłótnia małżonków” – wpływ przeświadczenia, jakiego rodzaju relacja występuje między napastnikiem a ofiarą zasada społecznego dowodu słuszności – patrzymy na innych, szukamy wskazówek, jak się zachować – ci inni patrzą na nas – wzajemne modelowanie status ofiary – czy jest sens pomagać pijakowi… Cele psychologii społecznej ciekawość poznawcza w dochodzeniu do motywów ludzkich zachowań (badania podstawowe) rozwiązywanie wielu problemów społecznych np. redukowanie wrogości i uprzedzeń, wzmacnianie altruizmu i wspaniałomyślności (badania stosowane) uwarunkowania kulturowe - zdecydowanie różny zakres problematyki (np. dotyczący stereotypów) Badania J. Darleya i B. Latané cd. Trzeci krok: świadek przyjmuje osobistą odpowiedzialność zjawisko rozproszenia (dyfuzji) odpowiedzialności – sytuacja, kiedy nikt konkretny nie czuje się zobowiązany do podjęcia działania poczucie osobistej odpowiedzialności - bardziej korzystna może być sytuacja, kiedy jest tylko jeden, a nie wielu świadków zajścia bardziej korzystna może być sytuacja, kiedy świadkowie dobrze się znają Czwarty krok: świadek wie, co ma robić czy ja znam się na rzeczy - posiadanie kompetencji/wiedzy wpływ Dobrego Samarytanina na gotowość niesienia pomocy Piąty krok: świadek to robi ocena czy mi się to opłaca… - teoria wymiany społecznej Podstawowe założenia psychologii społecznej podstawowe założenie - nasze myśli i uczucia bądź zachowania są wywoływane przez innych, czyli ludzie wpływają na nas w sposób rzeczywisty albo wyobrażony co to znaczy, że ludzie wpływają na innych? wpływ bezpośrednio na zachowania ludzkie wpływ na nasze myśli i uczucia - pośrednio na zachowania ludzkie faktyczne, wyobrażone lub zakładane wpływy społeczne psychologia społeczna tradycyjnie kładła nacisk na siłę oddziaływania sytuacji społecznej… dodatkowe założenie- większość ludzi w określonej sytuacji zachowuje się tak samo 1 Psychologia społeczna a inne nauki pomiędzy psychologią a socjologią psychologia społeczna a psychologia osobowości psychologia osobowości - nie wszyscy ludzie zachowują się w danej sytuacji identycznie - różnice indywidualne psychologia społeczna – badanie mechanizmów psychologicznych powodujących, że w określonych sytuacjach ludzie zachowują się tak samo psychologia społeczna a socjologia socjologia - stara się zrozumieć ludzkie postawy i zachowania z punktu widzenia grupy, bada zróżnicowania społeczne, kulturowe psychologia społeczna - psychologia społeczna odkrywa mechanizmy psychologiczne, które stoją ponad zróżnicowania kulturowe psychologia społeczna a behawioryzm behawioryzm - wszyscy ludzie reagują w taki sam sposób na te same bodźce psychologia społeczna - ludzie spostrzegają, pojmują, interpretują swoje otoczenie, konstruują rzeczywistość psychologia społeczna wyjaśnia myśli, emocje i zachowania ludzkie, przez to, jak człowiek interpretuje rzeczywistość, a nie jak ona „wygląda” Główne motywy zachowania według psychologii społecznej psychologowie społeczni twierdzą, że następujące motywy są szczególnie ważne dla człowieka: potrzeba bycia adekwatnym wobec rzeczywistości, która nas otacza – paradoksalnie zniekształcamy obraz rzeczywistości (np. ślepe testy) potrzeba takiego usprawiedliwiania naszych myśli i zachowań, by mieć dobre o sobie mniemanie (np. dlaczego nie odniosłem sukcesu, bolesna inicjacja) podstawowy błąd atrybucji [Lee Ross] – tendencja do wyjaśniania ludzkich zachowań czynnikami osobowościowymi jak sobie radzimy – samospełniająca się przepowiednia (stereotypy a rzeczywistość…) potrzeba posiadania kontroli na sobą i rzeczywistością - informacje czerpane są jedynie z jednego źródła dążenie do podwyższania poczucia własnej wartości a niska samoocena Podsumowanie Psychologia społeczna zajmuje się badaniem procesów psychicznych i zachowań ludzi znajdujących się w określonych sytuacjach społecznych Człowiek nie reaguje biernie na to, co dzieje się w otoczeniu, ale je w sposób aktywny zmienia, przekształca, oddziałuje na nie 2
