03/03/2016 Tematyka wykładu Psychologia społeczna jako podstawa zarządzania zespołami Procesy percepcji i kategoryzacji społecznej Psychologia zarządzania zespołami Mechanizmy społeczne regulujące relacje pomiędzy ludźmi (konformizm, facylitacja, agresja, altruizm, prospołeczność) Definicje grup i zespołów oraz ich rola w organizacji i życiu społecznym dr Beata Bajcar Katedra Systemów Zarządzania Wydział Informatyki Zarządzania Dlaczego grupy są ważne dla każdego człowieka? Proces tworzenia się grupy i dynamika grup. Psychologiczne podstawy władzy i przywództwa Komponowanie zespołu przez lidera – role grupowe Konflikty wewnątrz- i międzygrupowe Komunikacja w grupie i problemy z nią związane Reguły wpływu społecznego (wzajemność, lubienie i sympatia, społeczny dowód słuszności, autorytet, konsekwencja i zaangażowanie, niedostępność) Warunki zaliczenia Kolokwium zaliczeniowe na przedostatnim wykładzie – maks. 60 pkt. Obecność na wykładach – 4 listy w semestrze (każda obecność 5 pkt - łącznie 20 pkt.) Próg zaliczenia kolokwium - 30 pkt. Próg zaliczenia kursu - 40 pkt PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA JAKO PODSTAWA ZARZĄDZANIA ZESPOŁAMI Wykład 1 30 pkt (kolokwium) + 10 pkt (2 obecności) 3 „Mimo wszelkich przeszkód spośród wszystkich gatunków jesteśmy najtrwalej i najbardziej społeczni, bardziej od siebie zależni niż sławne owady społeczne, a prawdę mówiąc, gdy się nam przyjrzysz, to nieskończenie bardziej obdarzeni wyobraźnią i smykałką do życia społecznego” (Lewis Thomas) „Rzadkością, doprawdy, jest społeczeństwo dobrze zorganizowane” (Tomasz Morus) PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA DEFINICJA Psychologia społeczna to naukowe badanie tego, jak ludzie wpływają na przekonania, uczucia i zachowania innych ludzi (Kenrick, Neuberg, Cialdini, 2002) Psychologia społeczna to naukowe badanie tego, jaki wpływ na „myśli, uczucia i zachowania jednostek ma rzeczywista lub wyobrażona obecność innych” (Allport,1985) 1 03/03/2016 PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA A INNE NAUKI SPOŁECZNE PERSPEKTYWA SPOŁECZNO-KULTUROWA Przekonania i postawy jednostki kształtują się pod wpływem Socjologia Dostarcza ogólnych praw i teorii dotyczących społeczeństw, a nie jednostek Psychologia społeczna Psychologia osobowości Bada procesy Bada właściwości, psychologiczne pojawiające które powodują, że się, gdy ludzie przebywają jednostki są ze sobą, co powoduje, że unikatowe i różnią się stają się podatni na wpływ od siebie. społeczny PERSPEKTYWA EWOLUCYJNA takich czynników, jak narodowość, klasa społeczna, aktualna sytuacja historyczna – podkreśla się kluczową rolę dużych grup społecznych (np. etnicznych) Dużą wagę przywiązuje się do norm społecznych, czyli reguł określających jakie zachowania są akceptowalne i pożądane Centralne miejsce zajmuje kultura – przekonania, wierzenia, zwyczaje i język, wspólne dla grupy ludzi żyjących w określonym miejscu i czasie TEORIA SPOŁECZNEGO UCZENIA SIĘ U źródeł społecznych zachowań człowieka leżą cechy fizyczne i psychiczne, które sprzyjały przetrwaniu i rozprzestrzenianiu genów naszych przodków Kluczowe w tym podejściu jest zatem pojęcie doboru naturalnego PERSPEKTYWA FENOMENOLOGICZNA Zachowania społeczne są wynikiem subiektywnej interpretacji wydarzeń zachodzących w środowisku Zachowania społeczne wynikają z doświadczeń jednostki dotyczących kar i nagród Istotnym źródłem społecznego uczenia się jest także obserwacja ważnych innych (modelowanie) PERSPEKTYWA SPOŁECZNO-POZNAWCZA Koncentruje się na procesach zachodzących podczas interpretacji i zapamiętywania różnych zachowań społecznych 2 03/03/2016 GŁÓWNY PRZEDMIOT ZAINTERESOWAŃ PSYCHOLOGII SPOŁECZNEJ • Wyjaśnianie zachowań jednostki w kontekście społecznym; • Wpływ różnych sytuacji zależy nie tyle od cech obiektywnych, co od sposobu ich spostrzegania, interpretacji GŁÓWNY PRZEDMIOT ZAINTERESOWAŃ PSYCHOLOGII SPOŁECZNEJ • Kontekst społeczny • jest nieustannie zmieniającym się tłem, na którym przedstawiamy posunięcia oraz silne i słabe strony jednostki (jako istoty społecznej). • kontekst społeczny obejmuje • rzeczywistą, wyobrażoną lub symboliczną obecność innych ludzi • czynności i interakcje zachodzące między ludźmi; • cechy sytuacji, w których występuje zachowanie; • oczekiwania i normy, które rządzą zachowaniem w danej sytuacji (Sherif, 1981). PODSTAWOWE MOTYWY ZACHOWAŃ SPOŁECZNYCH PRAGNIENIE PODTRZYMYWANIA SAMOOCENY Świat spostrzegamy tak, a nie inaczej, ponieważ zmierzamy do Pragnienie podtrzymywania samooceny Pragnienie tworzenia adekwatnego obrazu siebie i świata społecznego Oczekiwania dotyczące świata społecznego podnoszenia samooceny, czyli pożądanego wyobrażenia o sobie (Aronson, 1992; Baumeister, 1993; Pyszczyński, Greenberg, 1987; Thibodeau, Aronson, 1992). Jeżeli człowiek ma wybrać między zniekształceniem obrazu świata dla podtrzymania dobrego samopoczucia a adekwatnym odzwierciedleniem rzeczywistości, to wybiera pierwszą opcję. W tym kontekście ludzie dokonują usprawiedliwiania swoich zachowań w porównaniu z interpretacjami tych zachowań przez innych ludzi (Heather, Roger). PRAGNIENIE TWORZENIA ADEKWATNEGO OBRAZU SIEBIE I ŚWIATA SPOŁECZNEGO (1) Człowiek chcąc wyjaśniać rzeczywistość poszukuje informacji o otoczeniu i tworzy sobie przekonania na jego temat. Indywidualny sposób myślenia o świecie wyraża dążenie jednostki do stworzenia adekwatnej reprezentacji świata, która pozwala na podejmowanie odpowiednich decyzji, jak wybór małżonka, itp. Kompletne poznanie otoczenia społecznego nie jest możliwe, toteż dochodzi często do zniekształceń i błędów w interpretacji zdarzeń, interakcji oraz zachowań społecznych - TOTEŻ NIE ZAWSZE JEST TAK, JAK WIDZIMY. PRAGNIENIE TWORZENIA ADEKWATNEGO OBRAZU SIEBIE I ŚWIATA SPOŁECZNEGO (2) Nasze postępowanie zależy bardziej od tego, jak swój świat rozumiemy niż od tego, jaki ów świat w istocie jest sposób rozumienia świata odzwierciedla rzeczywistą jego naturę, ale częściowo zależy od zawartości i stanu umysłu. Interpretacja tej samej sytuacji jest różna u różnych ludzi i w różnych okolicznościach. Powodem tego jest odwoływanie się do odmiennych struktur umysłowych w interpretacji obserwowanych zdarzeń czy zachowań ludzi. 3