Wykład 1 - Instytut Organizacji i Zarządzania

11/10/2016
Tematyka wykładu
1.
2.
Psychologia zarządzania zespołami
3.
4.
Wykład 30 godzin
dr Beata Bajcar
Katedra Systemów Zarządzania
Wydział Informatyki Zarządzania
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Psychologia społeczna jako podstawa zarządzania zespołami
Procesy percepcji i kategoryzacji społecznej
Mechanizmy społeczne regulujące relacje pomiędzy ludźmi
(konformizm, facylitacja, agresja, altruizm, prospołeczność)
Metody badawcze w psychologii społecznej i wielkie
eksperymenty
Definicje grup i zespołów oraz ich rola w organizacji i życiu
społecznym. Proces tworzenia się grupy i dynamika grup.
Psychologiczne podstawy władzy i przywództwa
Komponowanie zespołu przez lidera – role grupowe
Konflikty wewnątrz- i międzygrupowe
Komunikacja w grupie i problemy z nią związane
Reguły wpływu społecznego (wzajemność, lubienie i
sympatia, społeczny dowód słuszności, autorytet,
konsekwencja i zaangażowanie, niedostępność)
Warunki zaliczenia
 Kolokwium zaliczeniowe na przedostatnim wykładzie
(24 stycznia) – maks. 60 pkt.
 Obecność na wykładach – 4 listy w semestrze
(każda obecność 5 pkt - łącznie 20 pkt.)
 Próg zaliczenia kolokwium - 30 pkt.
 Próg zaliczenia kursu - 40 pkt
30 pkt (kolokwium) + 10 pkt (2 obecności)
TEORETCZNE PODSTAWY
ZARZĄDZANIA ZESPOŁAMI W
ŚWIETLE PSYCHOLOGII
SPOŁECZNEJ
Wykład 1
3
„Mimo wszelkich przeszkód spośród wszystkich
gatunków jesteśmy najtrwalej i najbardziej społeczni,
bardziej od siebie zależni niż sławne owady
społeczne, a prawdę mówiąc, gdy się nam
przyjrzysz, to nieskończenie bardziej obdarzeni
wyobraźnią i smykałką do życia społecznego” (Lewis
Thomas)
GŁÓWNY PRZEDMIOT ZAINTERESOWAŃ
PSYCHOLOGII SPOŁECZNEJ
• Wyjaśnianie zachowań jednostki w kontekście społecznym;
• Wpływ różnych sytuacji zależy nie tyle od cech
obiektywnych, co od sposobu ich spostrzegania,
interpretacji
„Rzadkością, doprawdy, jest społeczeństwo dobrze
zorganizowane” (Tomasz Morus)
1
11/10/2016
GŁÓWNY PRZEDMIOT ZAINTERESOWAŃ
PSYCHOLOGII SPOŁECZNEJ
• Kontekst społeczny
• jest nieustannie zmieniającym się tłem, na którym
przedstawiamy posunięcia oraz silne i słabe strony
jednostki (jako istoty społecznej).
• kontekst społeczny obejmuje
• rzeczywistą, wyobrażoną lub symboliczną obecność
innych ludzi
• czynności i interakcje zachodzące między ludźmi;
• cechy sytuacji, w których występuje zachowanie;
• oczekiwania i normy, które rządzą zachowaniem w
danej sytuacji (Sherif, 1981).
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
A INNE NAUKI SPOŁECZNE
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA DEFINICJA
 Psychologia społeczna to naukowe badanie tego, jak
ludzie wpływają na przekonania, uczucia i zachowania
innych ludzi (Kenrick, Neuberg, Cialdini, 2002)
 Psychologia społeczna to naukowe badanie tego, jaki
wpływ na „myśli, uczucia i zachowania jednostek ma
rzeczywista lub wyobrażona obecność innych”
(Allport,1985)
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
A PSYCHOLOGIA OSOBOWOŚCI
 Psychologia osobowości koncentruje się na różnicach
Socjologia
Psychologia
społeczna
Psychologia
osobowości
Bada procesy
Bada
psychologiczne
Dostarcza ogólnych
właściwości, które
praw i teorii
pojawiające się, gdy
powodują, że
ludzie przebywają ze
dotyczących
jednostki są
społeczeństw, a nie sobą, co powoduje, że
unikatowe i różnią
stają się podatni na
jednostek
się od siebie.
wpływ społeczny
PERSPEKTYWA SPOŁECZNO-KULTUROWA
indywidualnych jako wyjaśnieniach zachowania
społecznego.
 Psychologia społeczna również skupia się na
zachowaniach jednostki, a zwłaszcza na takich
procesach psychologicznych, jakie są obecne u
większości ludzi i sprawiają, że są oni podatni na wpływ
społeczny
PERSPEKTYWA EWOLUCYJNA
 Przekonania i postawy jednostki kształtują się pod
wpływem takich czynników, jak narodowość, klasa
społeczna, aktualna sytuacja historyczna – podkreśla się
kluczową rolę dużych grup społecznych (np. etnicznych)
 Dużą wagę przywiązuje się do norm społecznych, czyli
reguł określających, jakie zachowania są akceptowalne i
pożądane.
 U źródeł społecznych zachowań człowieka leżą
cechy fizyczne i psychiczne, które sprzyjały
przetrwaniu i rozprzestrzenianiu genów naszych
przodków (atrakcyjność, wytrzymałość, władza).
 Kluczowe w tym podejściu jest zatem pojęcie
doboru naturalnego.
 Centralne miejsce zajmuje kultura – przekonania,
wierzenia, zwyczaje i język, wspólne dla grupy ludzi
żyjących w określonym miejscu i czasie
2
11/10/2016
TEORIA SPOŁECZNEGO UCZENIA SIĘ
PERSPEKTYWA
FENOMENOLOGICZNA
 Zachowania społeczne wynikają z doświadczeń
jednostki dotyczących kar i nagród
 Istotnym źródłem społecznego uczenia się jest
także obserwacja ważnych innych (modelowanie)
PERSPEKTYWA
SPOŁECZNO-POZNAWCZA
 Koncentruje się na procesach zachodzących
podczas interpretacji i zapamiętywania różnych
zachowań społecznych.
 Zachowania społeczne są wynikiem subiektywnej
interpretacji wydarzeń zachodzących w
środowisku
PODSTAWOWE MOTYWY
ZACHOWAŃ SPOŁECZNYCH
 Pragnienie podtrzymywania samooceny
 Pragnienie tworzenia adekwatnego obrazu siebie
i świata społecznego
 Oczekiwania dotyczące świata społecznego
PRAGNIENIE PODTRZYMYWANIA
SAMOOCENY
 Świat spostrzegamy tak, a nie inaczej, ponieważ
zmierzamy do podnoszenia samooceny, czyli pożądanego
wyobrażenia o sobie (Aronson, 1992; Baumeister, 1993;
Pyszczyński, Greenberg, 1987; Thibodeau, Aronson,
1992).
 Jeżeli człowiek ma wybrać między zniekształceniem obrazu
świata dla podtrzymania dobrego samopoczucia a
adekwatnym odzwierciedleniem rzeczywistości, to wybiera
pierwszą opcję.
 W tym kontekście ludzie dokonują usprawiedliwiania
swoich zachowań w porównaniu z interpretacjami tych
zachowań przez innych ludzi (Heather, Roger).
PRAGNIENIE TWORZENIA ADEKWATNEGO
OBRAZU SIEBIE I ŚWIATA SPOŁECZNEGO (1)
 Człowiek chcąc wyjaśniać rzeczywistość poszukuje
informacji o otoczeniu i tworzy sobie przekonania na jego
temat.
 Indywidualny sposób myślenia o świecie wyraża dążenie
jednostki do stworzenia adekwatnej reprezentacji świata,
która pozwala na podejmowanie odpowiednich decyzji, jak
wybór małżonka, itp.
 Kompletne poznanie otoczenia społecznego nie jest
możliwe, toteż dochodzi często do zniekształceń i błędów
w interpretacji zdarzeń, interakcji oraz zachowań
społecznych - TOTEŻ NIE ZAWSZE JEST TAK, JAK WIDZIMY.
3
11/10/2016
PRAGNIENIE TWORZENIA ADEKWATNEGO
OBRAZU SIEBIE I ŚWIATA SPOŁECZNEGO (2)
 Nasze postępowanie zależy bardziej od tego, jak swój
świat rozumiemy niż od tego, jaki ów świat w istocie jest
 sposób rozumienia świata odzwierciedla rzeczywistą jego
naturę, ale częściowo zależy od zawartości i stanu
umysłu.
 Interpretacja tej samej sytuacji jest różna u różnych ludzi
i w różnych okolicznościach.
 Powodem tego jest odwoływanie się do odmiennych
struktur umysłowych w interpretacji obserwowanych
zdarzeń czy zachowań ludzi.
OCZEKIWANIA DOTYCZĄCE ŚWIATA
SPOŁECZNEGO
 To, jak spostrzegamy sytuacje zależy często od
naszych oczekiwań.
 Samospełniające się proroctwo - eksperyment
Rosenthala i Jacobson (1968).
 W ramach eksperymentu naukowego przeprowadzono
testy w szkole podstawowej, następnie nie
uwzględniając ich wyników wylosowano uczniów,
których wyniki przedstawiono nauczycielom jako
najlepsze; pod koniec roku okazało się, że wylosowane
dzieci radzą sobie szczególnie dobrze
4