makroekonomia - Ekonomicznie.pl

MAKROEKONOMIA
ĆWICZENIA I
19.03.2005
MAKROEKONOMIA
To głównie teoria tworzenia i podziału dochodu narodowego z uwzględnieniem polityki
pieniężnej Banku Centralnego i polityki fiskalnej państwa. Zajmuje się ona funkcjonowaniem
całej gospodarki i formułowaniem polityki rządowej.
W rozważaniach tych nie można uniknąć polityki dokładnie tak jak polityka nie może obejść
się bez ekonomii.
Makro - całość
 państwo
 bezrobocie
 polityka fiskalna
 polityka pieniężna
 inflacja
 polityka makroekonomiczna (oddziaływanie państwa na gospodarkę jako całość np.
wzrost gosp. , inflacja, bezrobocie)
1929 r. – krach na giełdzie * Początek nauki makroekonomicznej.
John Maynard Keynes (1883-1946) Anglik
Podaż produkcji (poziom wytworzonego dochodu narodowego, a zatem i stan zatrudnienia)
zależy od poziomu globalnego popytu.
*Teoria popytowa.
FUNKCJE MAKROEKONOMII
1. Poznawcza (teoria poznawcza)
Makroekonomia stara się wyjaśnić, określić procesy gospodarcze.
2. Aplikacyjna
Sformułowanie wskazówek, rozważań pod adresem polityki ekonomicznej państwa.
3. Dydaktyczno - Wychowawcza
Podnoszenie wiedzy ludzi na temat problemów gospodarczych i metod ich
rozwiązywania.
4. Prognostyczna
Próbuje znaleźć rozwiązanie pewnych zjawisk w przyszłości.
1
MODEL RUCHU OKRĘŻNEGO
Wydatki na D i U
Dobra kapitałowe dla
przedsiębiorstw
I
S
C
DiU
Przedsiębiorstwa
Gospodarstwa
domowe
Usługi czynników produkcji
Dochody z
Czynników produkcji
Y
Strumień przepływów pieniężnych – w zewnątrz
Strumień przepływów realnych ( nie pieniężnych) – w wewnątrz.
Czynniki produkcji:
 Praca, Ziemia, Kapitał
 Wiedza
 Technologia
 Informacja
 Pomysłowość
 Przedsiębiorczość
Dochody z czynników produkcji:
 Płaca
 Czynsz, renta gruntowa
 Dywidenda, zyski
P
Z
K
Trzy sposoby mierzenia skali działalności gospodarczej:
1. Wartość wytworzonych dóbr i usług
2. Wartość wydatków na dobra i usługi
3. Poziom dochodów czynników produkcji, która reprezentuje wartość dostarczonych
przez nie usług.
2
PKB
Jest miarą wielkości produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na
terytorium danego kraju nie zależnie od tego, kto jest ich właścicielem.
Dobra finalne – przeznaczone do ostatecznej konsumpcji np. samochód
Dobra pośrednie – będą dalej przetwarzane w procesie produkcji np. stal
Inwestycje – zakupy nowych dóbr kapitałowych przez przedsiębiorstwa
Oszczędności – część dochodu, która nie została wydana na konsumpcję.
ĆWICZENIA II
20.03.2005
S – oszczędności
C – konsumpcja
I – inwestycje
Y – PKB tożsame z wartością dochodów gospodarstw domowych
S=Y–C
Y=C+I
 S+C=Y
 C+I=S+C
I=S
PAŃSTWO
Dochody:
1. Podatki T
a) Bezpośrednie Td ( PIT, CIT) od dochodów.(płace, czynsze, odsetki i zyski)
b) Pośrednie Te ( VAT, akcyza) wliczone w cenę dóbr i usług.
Wydatki:
1. Płatności transferowe B ( zasiłki, zapomogi, renty, stypendia)
2. Dobra i usługi G ( szkolnictwo publiczne, budowa dróg urzędników szpitali, płace
urzędników państwowych i żołnierzy, zakupy maszyn do pisania, czołgów i
samolotów bojowych)
PKB - w cenach rynkowych
To miara produkcji krajowej łącznie z podatkami pośrednimi na dobra i usługi.
PKB – w cenach czynników produkcji
To miara produkcji krajowej z pomniejszeniem podatków pośrednich.
ROZPORZĄDZALNE DOCHODY OSOBISTE
To dochody gospodarstw domowych po uwzględnieniu podatków bezpośrednich Td i
płatności transferowych B.
Y + B – Td – rozporządzalne dochody osobiste
C + I + G = PKB w cenach rynkowych
Y = C + I + G – Te = PKB w cenach czynników produkcji
3
I
C+I+G
S
C + I + G - Te
Te
G
C
Państwo
GD
P
Td
Y + B - Td
Y
B
S = Y + B – Td – C
S – B + Td + C = Y
C + I + G – Te = Y = S – B + Td + C
I + G – Te = S – B + Td
I + G + B = S + Td + Te
∑ Wpływów = ∑ Wypływów
EKSPORT X
IMPORT
Z
EKSPORT NETTO NX = X – Z
Y = C + I + G + X – Z - Te
Y = C + I + G +NX – Te
PNB
PNB = PKB + dochody netto z tytułu własności zagranicą.
Jest miernikiem całkowitych dochodów osiągniętych przez obywateli danego kraju nie
zależnie od miejsca (kraju) świadczenia usług przez czynniki produkcji.
Zadanie
Podana tabela przedstawia składniki PKB gospodarki Zambii w danym roku wyrażone w
cenach bieżących.(kwachy).
4
Składniki PKB
C
Wartości w kwachach
300 000,00
I
182 000,00
G
95 000,00
Te
65 000,00
Dochody netto z tytułu
własności zagranicą
12 000,00
X
90 000,00
Z
120 000,00
Amortyzacja
50 000,00
Oblicz:
1) PKB w cenach rynkowych
PKB = C + I + G + NX
PKB = 300 000 + 182 000 + 95 000 – 30 000 = 547 000
2) PKB w cenach produkcji
1) – Te
547 000 – 65 000 = 482 000
3) PNB w cenach rynkowych
1) + dochody netto
547 000 + 12 000 = 569 000
4) PNB w cenach czynników produkcji
2) + dochody netto
482 000+ 12 000 = 494 000
5) PNN = dochód narodowy
PNB w cenach czynników produkcji – amortyzacja ( zużycie kapitału trwałego).
Per capita – w przeliczeniu na jednego mieszkańca.
Pozwala na porównywanie wielkości ekonomicznych pomiędzy krajami i oblicza się je
poprzez podzielenie danej wielkości (np. PNB) przez liczbę mieszkańców.
Wskaźnik dobrobytu ekonomicznego netto
Miernik uwzględniający takie zjawiska jak wielkość produkcji szarej strefy – plagi
przemysłu.
DEFLATOR PNB
Jest to stosunek nominalnego PNB do realnego PNB wyrażony w postaci wskaźnika.
5
Nominalny PNB
* 100
Realny PNB
Deflator PNB = ·· ·* 100
Nominalny – wyrażony w cenach bieżących (ceny z danego roku).
Realny – w cenach stałych.
Dobro
Ilość
wytworzona
2000
2004
Cena za szt.
w mln zł
2000 2004
Wartość produkcji
(ceny bieżące)
2000
2004
Wartość produkcji
Ceny stałe z 2000r
2000
2004
Czołgi
100
150
2
4
200
600
200
300
Samoloty
100
140
4
6
400
840
400
560
∑
600
1440
600
860
NOMINALNY
PNB
REALNY
PNB
Deflator 2000 = 600/600 * 100 = 100
Deflator 2004 = 1440/860 *100 = 167,3
I rozdział – Begg
ĆWICZENIA III
02.04.2005
Państwo i jego rola w gospodarce.
Państwo jako instytucja – najwyższa forma organizacji społeczeństwa.
POLITYKA PAŃSTWA
3 główne nurty.
1) XVI/XVII w. do XVIII w. Protekcjonizm
Ochrona krajowych podmiotów, własnej gospodarki. Bariery dla towarów zagranicznych
(np. cła- podatki pośrednie). Neoprojekcjonizm 1870-1871
2) XIX do ’20, ’30 XX w. Leseferyzm – (pozwól czynić, stróż nocny)
Daje wolną rękę podmiotom na rynku. Państwo czuwa nad ogólnym ładem. Nie stosuje
nakazów, zakazów. Państwo wycofuje się na tyle na ile jest to możliwe.
3) XX w. ’20, ’30 kryzys gospodarczy – koniec Leseferyzmu.
Państwo prawie całkowicie wycofało się z gospodarki. Tworzyły się wielkie przedsiębiorstwa
(monopol) – wchłaniały mniejsze przedsiębiorstwa.
W latach ’30 – Keynes
Teoria interwencjonizm – państwo staje się ważnym podmiotem w gospodarce (posiada
przedsiębiorstwa, bierze udział w grach rynkowych)
Po II wojnie świtowej powstawało wiele nowych nurtów.
6
Państwo – integracje w gospodarkę
 przeciwdziałanie monopolistom
 sprawiedliwy podział dochodu narodowego
 dobra publiczne (szkoły publiczne, szpitale, zabytki, lasy itd.), dobra fizyczne – np.
ulica, ławka, radiowóz – nie płacimy za nie bezpośrednio.
 Efekty zewnętrzne * negatywne oddziaływanie podmiotów na otoczenie (np. fabryka,
która zanieczyszcza środowisko – poziom emisji zanieczyszczeń,
hałasu),
* ekrany dźwiękoszczelne
 Podatki pośrednie (VAT, cła, akcyza)– na dobra luksusowe wyższe np. papierosy,
alkohol (społecznie mniej pożądane).
FUNKCJE EKONOMICZNE PAŃSTWA
1. Legislacyjna
Tworzenie prawa, utrzymywanie reguł gry na rynku w odniesieniu do podmiotów
gospodarczych.
2. Stabilizacyjna
Zmniejszenie amplitudy wahań koniunkturalnych (wzrost bezrobocia, inflacji)
3. Alokacyjna
Strefy ekonomiczne, przebieg autostrad, przesuwanie środków finansowych.
4. Redystrybucyjna
Ponowna dystrybucja dochodów państwa. Podział dochodów państwa.
USTROJE GOSPODARCZE
Reguły prawne, które określają warunki funkcjonowania podmiotów na rynku. UG decyduje
o racjonalności działań w danej gospodarce. UG decyduje również o możliwości
przeanalizowania jak największej wiązki celów makroekonomicznych.
USA
Japonia
Europa Zach.
Polska
Kuba
Ustrój
liberalny
Korea Pn
Ustrój
etatystyczny
Co nie jest zabronione jest
dozwolone. Im mniej
nakazów tym lepiej
Co nie jest dozwolone jest
zabronione. Im więcej
nakazów, reguł tym lepiej
7
ĆWICZENIA IV
16.04.2005
BEZROBOCIE
ZASOBY SIŁY ROBOCZEJ
Obejmują wszystkich tych, którzy jako pracownicy najemni wykonują jakiś zawód lub są
zarejestrowani jako chcący i będący w stanie podjąć pracę.
STOPA BEZROBOCIA
Jest to odsetek siły roboczej, która nie ma pracy, lecz jest zarejestrowana jako chcąca i będąca
w stanie pracować.
BEAL – badania aktywnej ekonomicznie ludności.
BEZROBOTNI
Zarejestrowani
Ludność
nieczynna
zawodowo
Niezarejestrowani
Pracujący
ZASÓB SIŁY ROBOCZEJ
LUDNOŚĆ CZYNNA ZAWODOWO
OGÓŁ LUDNOŚCI
Zadanie 1
Ludność Zimbabwe to 50 mln ludzi, z czego:
7mln – emeryci i renciści
4mln – uczniowie
6mln – dzieci
2mln – osoby nieczynne zawodowo
0,5ml – „armia”
1,5ml – działalność na własny rachunek
25mln – pracujący
Oblicz stopę bezrobocia.
bezrobotni
100%
zasób sily roboczej
4
 100%  13,79%
25
8
LUDNOŚĆ W
WIEKU
PRODUKCYJNYM
Ludność w wieku
poprodukcyjnym
Pracujący
na własny
rachunek
Ludność w
wieku przed –
produkcyjnym
„armia”
Zadanie 2
Bezrobotni zarejestrowani a Polsce w 1999r. w tyś osób to 2349,8, pracujący (w tyś.)
15691,7.
Oblicz stopę bezrobocia rejestrowanego.
2349,8
 100%  13,02
2349,8  15691,7
Zadanie 3
Bezrobocie rejestrowane w Kenii w roku 2025 wyniosło 18,5% co stanowi 3 200 000 osób.
Ile w tym momencie osób pozostaje przy pracy?
3200000
 100%  18,5%
x
18,5%
3200000
100%
x
18,5%*x=100%*3200000
x=100%*3200000/0,185
x=17297297-3200000=14097297
Jak można stać się bezrobotnym?
Nowo, ponownie zatrudnieni
Pracujący
Bezrobotni
Podejmujący
pracę
Skończył szkołę, znalazł pracę
Rezygnujący z pracy, tracący pracę, czasowo zwolnieni
Emeryci, chwilowo
niezatrudnieni
(niechcący
pracować)
Zniechęceni
pracownicy
Powracający,
nowo
wchodzący na
rynek pracy
Osoby poza zasobem siły roboczej
Osoby, które nie chcą podjąć pracy
RODZAJE BEZROBOCIA
1) Bezrobocie frykcyjne

Osoby o ułomnościach fizycznych i psychicznych

Zmiana zawodu
2) Bezrobocie strukturalne

Powstaje ze względu na rozbieżność ludzkich kwalifikacji i
rodzaju oferowanej pracy w warunkach zmieniającego się
popytu i produkcji
3) Bezrobocie wynikające z niedostatku popytu
9
4) Bezrobocie klasyczne

Duży wpływ związków zawodowych na wysokość płac.
5) Bezrobocie dobrowolne

Płatności transferowe, czas na wychowanie dzieci, powiększać
swoje kwalifikację i znaleźć lepszą pracę)
6) Bezrobocie przymusowe
SPOSOBY PRZECIWDZIAŁANIA BEZROBOCIU
a) polityka aktywna państwa – likwidowanie przyczyn bezrobocia
b) polityka pasywna państwa – likwidowanie skutków bezrobocia (zasiłki, dodatki
mieszkaniowe, pomoc socjalna)
INFLACJA
Wzrost ogólnego poziomu cen dóbr i usług w jakimś czasie.
STOPA INFLACJI 
ceny w roku badanym
100%
ceny w roku bazowym
*Deflator
inflare(łac.) – nadymać
inflatio (łac.)– wzdymać
PODZIAŁ INFLACJI
1) ze względu na tempo wzrostu
a. pełzająca
b. krocząca
c. galopująca
d. hiperinflacja
2)
a.
b.
c.
ze względu na przyczyny powstania
ciągniona przez popyt
pchana przez koszty
strukturalna
3) ze względu na źródło powstania
a. zewnętrzna – egzogeniczna – źródła poza krajem (wojna w Iraku, kraje ropy naftowej
-benzyna- koszty transportu).
b. Wewnętrzna – endogeniczna – źródła leżą w wewnątrz kraju
*inflacja ukryta
*inflacja jawna
*inflacja przewidywalna
TRZY TEORIE INFLACJI
1) Teoria monetarna – Milion Friedman
MV = PY
VY – w krótkim okresie czasu są stałe.
Przyczyną inflacji jest zbyt duża ilość pieniądza w obiegu, zła polityka BC.
10
Skutki przyczynowo-skutkowe ( zwiększenie podaży pieniądza- niższe stopy – więcej
kredytów, mniej oszczędności).
2) Teoria popytowa J.M.Keynes
Zakłada wystąpienie „luki inflacyjnej” – różnica pomiędzy tym, co przedsiębiorstwa
mogą wyprodukować, a tym, co konsumenci chcą kupić.
„wąskie gardła” – brak technologii, fachowców
3) Teoria kosztowa
Wzrost kosztów produkcji niezależny od zagregowanego popytu na towary.
(np.. inflacja placowa, rosnące koszty, ceny surowców, ceny energii)
KRZYWA PHILIPS’A
Stopa
Inflacji
%
6
4
2
2
4
6
Stopa bezrobocia %
DEFLACJA – w krótkim okresie czasu, ceny spadają.
07.05.2005r.
ĆWICZENIA V
BUDŻET I POLITYKA FISKALNA PAŃSTWA
Nasiłowski (10.01-10.05)
Fiskalny – podatkowy, skarbowy, dotyczy Skarbu Państwa
POLITYKA FISKALNA
Polityka dochodów i wydatków państwa. Polityka fiskalna obejmuje wszystkie posunięcia
rządu w sferze wpływów i wydatków budżetowych w celu uzyskania kontroli i oddziaływania
na podział dochodów oraz na ogólny poziom aktywności gospodarczej kraju.
a) pasywna – bierna
Państwo wprowadza samoczynnie działające instrumenty zwane – automatyczne stabilizatory
koniunktury. SA to instrumenty, które raz wprowadzone działają samoczynnie bez
konieczności podejmowania przez państwo żadnej dodatkowej ingerencji.
11
b) aktywna
Polityka, która wymaga ciągłych zmian, ciągłych regulacji instrumentów polityki fiskalnej. W
realizacji polityki fiskalnej występuje ogromna ilość ograniczeń.
Wydatki publiczne – na różnych szczeblach – rządowym, centralnym, wojewódzkim,
lokalnym, gminnym.
PODZIAŁ PAŃSTW – wg struktury polityczno-administracyjnej
I FEDERALNE
*Niemcy, GB, USA, Austria, Szwajcaria, była Jugosławia, była ZSRR
II UNITARNE
*Polska, Litwa, Francja, Czechy, Węgry
BUDŻET
Budżetem nazywamy zestaw wszystkich dochodów i wydatków nie zależnie od szczebla
struktury polityczno-administracyjnej państwa.
Budżet państwa- zestaw dochodów i wydatków na różne cele publiczne.
ĆWICZENIA VI
21.05.2005
Sposoby finansowania deficytu budżetowego:
 Emisja obligacji (zaciąganie długu publicznego)
 Prywatyzacja
 Polityka podatkowa
 Wprowadzanie nowych podatków i opłat
 Cła, kary grzywny
 Zyski-dywidendy z przedsiębiorstw państwowych
 Opłaty skarbowe
DŁUG PUBLICZNY
Długiem publicznym nazywamy całkowitą kwotę zadłużenia rządu w formie należnej zapłaty
z tytułu sprzedanych papierów wartościowych skarbu państwa w celu pokrycia deficytu
budżetu.
12
Wydatki budżetu (Rz)
Dochód fiskalny (podatki – T)
Ilustracja deficytu, równowagi i nadwyżki budżetu państwa.
T
Y
E
nadwyżka
200
deficyt
Rz
400
800
Dochód narodowy (Y)
Nadwyżka budżetowa jest zjawiskiem rzadkim, natomiast w przeważającej większości krajów
świata po II wojnie światowej występuje zjawisko deficytu budżetowego.
Deficyt ten może wynikać z:
 Nadmiernych wydatków budżetowych (rozbudowa administracji
państwowej, inwestycje publiczne, transfery, wysokie koszty obsługi
długu zagranicznego i długu wewnętrznego itp.)
 Zbyt niskie dochody (mogą wynikać bądź z niskiej stopy opodatkowania,
bądź z nieefektywnego i mało skutecznego systemu ściągania podatków,
bądź ze spadającego poziomu produkcji i dochodu narodowego).
Dlatego deficyt jest z reguły większy w okresie recesji gospodarczej, gdy dochód narodowy
spada i mniejszy w okresie ożywienia, a tym bardziej w okresie wysokiej koniunktury, kiedy
dochód narodowy wykazuje znaczny wzrost.
Budżet Państwa – jest bezpośrednio związany z bankiem centralnym, który prowadzi
rachunek bieżący dla budżetu państwa. Przyjmuje wszystkie jego wpływy, realizuje jego
wypadki oraz przechowuje czasowo wolne środki pieniężne.
Stan finansów publicznych określony jest głównie przez 3 wielkości strategiczne:
1. STOPA PODATKOWA (T/Y, T- podatki, Podatki- PKB, dochód narodowy)
2. WIELKOŚĆ WYDATKÓW BUDŻETU PAŃSTWA (Rz, G)
3. PKB=Y – poziom wytworzonego dochodu narodowego w kraju.
CYKLE KONIUNKTURALNE
Wahania koniunkturalne w gospodarce rynkowej.
*faza, rodzaje
WAHANIA – ZMIANY
1) Długookresowe – trendy
Długotrwała tendencja zniżkowa lub zwyżkowa.
2) Sezonowe
Mogą dotyczyć pór roku (np. ubrania), zmiany sezonowe
13
3) Cykliczne
4) Przypadkowe
Zmiany przypadkowe – klęski żywiołowe, tsunami, powodzie, susza, śmierć ważnej osoby.
CYKL KONIUNKTURALNY
Całkowita
produkcja,
1
1 – szczyt / wysoka koniunktura
2 – recesja / kryzys
3 – dno / depresja
4 – ożywienie / ożywienie
Dochód
narodowy,
1
4
2
3
czas
1 – kryzys / dno recesji
2 – ożywienie
3 – wysoka koniunktura
4 – „przegrzanie”,
przeinwestowanie gospodarki
5 – szczyt koniunktury
6 – spadek koniunktury
7 – recesja
8 – kryzys / dno recesji
5
6
4
7
8
3
2
1
Obserwacje:




Czas trwania jednego cyklu
Jakie fazy po sobie następują
Max, Min – punkty zwrotne koniunktury
Jaka jest amplituda odchylenia
14
FAZA OŻYWIENIA
Charakteryzuje się rosnącą stale sumą wydatków inwestycyjnych. Towarzyszy temu:
 wzrost dochodu narodowego,
 wzrost zatrudnienia,
 wzrost wydatków konsumpcyjnych.
Globalny popyt wykazuje tendencję do szybszego wzrostu w stosunku do wzrostu podaży
produkcji. Towarzyszy temu pewien wzrost cen. Ekspansja inwestycyjna powoduje wzrost
zapotrzebowania na kredyt. Upowszechnia się wśród inwestorów i producentów atmosfera
optymizmu. Rośnie obrót na rynku nieruchomościami oraz obrót papierami wartościowymi na
rynku kapitałowym. Występuje w tym okresie wzrost zapasów w produkcji i w handlu, gdyż
w okresie wzrostu cen gromadzenia zapasów staje się przedsięwzięciem opłacalnym.
SZCZYTOWY STAN KONIUNKTURY
Gospodarka wykazuje wówczas, gdy inwestycje osiągają swój najwyższy poziom i dalej już
przestają rosnąć. Wysoki poziom wydatków inwestycyjnych doprowadza po pewnym czasie
do wzrostu zdolności produkcyjnych gospodarki narodowej. W tym okresie obserwuje się
stopniowy wzrost kosztów produkcji w stosunku do wzrostu cen. Szybki wzrost kosztów
wytwarzania wynika stąd, iż w szczytowym okresie koniunktury wykorzystuje się:
 gorsze urządzenia wytwórcze,
 zatrudnia się także pracowników o niższych kwalifikacjach,
 zwiększa się pracę w godzinach nadliczbowych (wyższe płace).
Pracodawcy wykazują większą skłonność do ustępstw na rzecz związków zawodowych
domagających się wyższych płac. Wzrostowi dochodów towarzyszy wzrost skłonności do
oszczędzania. Maleje tym samym skłonność do konsumpcji. Banki komercyjne wykazują
coraz większą ostrożność w udzielaniu kredytów inwestycyjnych. To wszystko powoduje
stopniowe wygasanie optymistycznych nastrojów wśród przedsiębiorców.
ZAŁAMANIE GOSPODARCZE
Nazywane jest kryzysem nadprodukcyjnym. Pierwszym sygnałem zbliżającego się kryzysu
jest z reguły spadek kursów papierów wartościowych, który może przekształcić się w panikę
na giełdzie. Pojawienie się punktu zwrotnego w szczytowym okresie koniunktury zaczyna się
od kurczenia zamówień na urządzenia wytwórcze i wycofania się z wielu zawartych
kontraktów budowlanych. Spowodowane jest to zahamowaniem wzrostu cen, a nawet ich
pewnym spadkiem, co przy wysokich kosztach produkcji powoduje zmniejszenie się
zyskowności. Banki w obawie przed rosnącym ryzykiem upadłości wielu firm ograniczają
kredyt inwestycyjny i żądają spłaty istniejących zobowiązań.
PRZEJŚCIE W FAZĘ DEPRESJI GOSPODARCZEJ
Spowodowane jest dalszym kurczeniem się wydatków inwestycyjnych. Rosnące trudności
sprzedaży powodują, że marża zysku gwałtownie spada. Wiele małych i słabszych
przedsiębiorstw bankrutuje. Banki komercyjne maksymalnie ograniczają kredyt.
Spadkowi produkcji dóbr inwestycyjnych towarzyszy z reguły mniejszy spadek
produkcji dóbr konsumpcyjnych. Nawet w okresie kryzysu znaczna część społeczeństwa, jeśli
nie straciła pracy, próbuje utrzymać swój poziom konsumpcyjny na dotychczasowym
poziomie lub tylko nieznacznie go ograniczyć. Dlatego załamanie w produkcji dóbr
inwestycyjnych jest zawsze głębsze aniżeli w produkcji dóbr konsumpcyjnych. Chociaż
działalność inwestycyjna została znacznie ograniczona nigdy nie jest tak, aby inwestycje
spadły do zera. Utrzymują się również pewne wydatki publiczne finansowane z budżetu
państwa i z budżetu władz lokalnych. To wszystko razem wzięte wyznacza dolny poziom
15
dochodu narodowego i zatrudnienia. Gospodarka funkcjonuje na zwolnionych obrotach i dalej
już ani inwestycje, ani tym bardziej konsumpcja nie wykazują tendencji malejącej. Dochodzi
się w ten sposób do dna kryzysu.
PRZEJŚCIE W FAZĘ OŻYWIENIA
W tym okresie silniejsi przedsiębiorcy, którzy przetrwali kryzys, wykorzystują okres
niepomyślnej koniunktury i dokonują stopniowo renowacji swojego kapitału. Wycofują wiele
przestarzałych maszyn i urządzeń produkcyjnych i zgłaszają popyt na bardziej nowoczesne
maszyny, umożliwiające im wzrost wydajności pracy i obniżkę kosztów wytwarzania, a także
poprawę jakości wytwarzanej produkcji. Wszystkie te przedsięwzięcia zmierzają do
wzmocnienia pozycji konkurencyjnej firmy w trudnych okresie kryzysowym.
 Popyt restrykcyjny ożywia produkcję w sektorze dóbr inwestycyjnych
 Rośnie powoli zatrudnienie,
 Wyczerpują się stopniowo nagromadzone w przeszłości zapasy
 Zaczyna poprawiać się relacja cen do kosztów wytwarzania, co prowadzi do
zwiększenia zysków,
 Nagromadzone środki pieniężne w bankach komercyjnych szukają ujścia
handlowego, co powoduje pewne obniżenie stopy procentowej
 Tańsze kredyty zachęcają przedsiębiorców do zwiększenia wydatków
inwestycyjnych
 Atmosfera optymizmu przenosi się na rynek papierów wartościowych
 Rosną kursy akcji i obligacji.
W ten sposób rozwija się ożywienie, obejmując coraz to nowe dziedziny życia
gospodarczego, gospodarczego w ciągu 2-3 lat osiąga nową fazę szczytowego rozwoju.
1) CYKL KONDRATIEWA (Rosja) ‘ 70
Najdłuższy okres trwania ok. 40 lat [30-60]
Cykl zaobserwowany od końca 1790 – 1970 XVIII-XX
2) CYKL JUGLARA
1815 – do II Wojny Światowej, ok. 8 lat [6-10]
Inaczej nazwany cyklem klasycznym.
3) CYKL KICHINA
Lata 20, 30 XX w – w USA i GB, ok. 3,5 roku [3-5]
Połówka cyklu klasycznego
(płody rolne – plamy na słońcu)
ORGANIZACJE MIĘDZYNARODOWE
’92 Traktat
Historia UE
OPEC – organizacja krajów eksploatujących ropę, siedziba – Wiedeń
NAFTA, CEFTA, EFTA, LAFTA – stowarzyszenia wolnego handlu
WHO – narodowa organizacja zdrowia
FIFA/UEFA – organizacja sportowa
EWG – europejska wspólnota gospodarcza
16
RWPG – rada wzajemnej pomocy gospodarczej
UNICEF – organizacja pomocy biednym
EWWiS – węgiel, stal
MFW – międzynarodowy fundusz walutowy
ICC – międzynarodowa izba handlowa
CE – certyfikat europejski
ONZ
17