31. Rozważania teorii ekonomi sugerują, że wahania produkcji są

31. Rozważania teorii ekonomi sugerują, że wahania produkcji są wynikiem wahań
popytu globalnego.
Założenie, że popyt określa podaż, ma uzasadnienie w analizie krótkookresowych odchyleń
PKB od jego długookresowej ścieżki wzrostu.
Popyt globalny to planowane wydatki podmiotów w gospodarce – gospodarstw domowych,
przedsiębiorstw, państwa oraz zagranicy. Składniki popytu globalnego to: popyt
konsumpcyjny ( C), popyt inwestycyjny (I), wydatki państwa (G) oraz eksport netto (NX).
Równowaga w krótkim okresie w gospodarce oznacza, że popyt globalny jest równy produkcji
(Y=AD). Y=AD=C+I+G+NX
Założenia modelu krótkookresowego (keynesowski):
1. wszystkie ceny i płace są ustalone na danym poziomie (są sztywne),
2. przy tym poziomie płac i cen są pracownicy pozostający bez pracy, czyli gospodarka
dysponuje nie wykorzystanymi zasobami,
3. ponieważ przy produkcji mniejszej od potencjalnej przedsiębiorstwa z chęcią dostarczą
taką ilość produkcji, na jaką istnieje zapotrzebowanie przy danym poziomie cen (w krótkim
okresie pomijamy ograniczenia zasobowe, przedsiębiorstwa są w stanie zaspokoić każdy
popyt), faktyczne rozmiary produkcji są zdeterminowane przez popyt. Zależą one jedynie
od wielkości globalnego popytu, tzn. ogólnej sumy pieniędzy, jaką ludzie chcą wydać na
dobra i usługi w gospodarce.
W krótkim okresie czasu konsumenci poprzez popyt decydują o poziomie zatrudnienia i
produkcji. Silny popyt powoduje wzrost realnego PKB powyżej poziomu potencjalnego.
Większość przedsiębiorstw występuje z pewną nadwyżką mocy produkcyjnych. Reaguje w
związku z tym na wzrost popytu zwiększoną produkcją (krótkookresowa elastyczność
produkcji wobec zmian popytu) dzięki wykorzystaniu nadwyżki mocy produkcyjnych i
niewykorzystanych do tej pory zasobów siły roboczej. Wzrost popytu w przypadku części
podmiotów może nie mieć odzwierciedlenia we wzroście poziomu produkcji ze względu na
posiadane przez podmioty zapasy, które mogą przeznaczyć na pokrycie wzrostu
zapotrzebowania na ich dobra. Dla gospodarki jako całości jednak wzrost popytu ( tym
samym wzrost sprzedaży) ma przełożenie na wzrost produkcji.
W okresie recesji (występuje osłabienie popytu) realny PKB spada poniżej poziomu
potencjalnego. Mniejszy popyt na dobra powoduje spadek sprzedaży, wzrost zapasów, a w
konsekwencji mniejszą produkcje.
Przedsiębiorstwa nie tylko dostosowują swoją produkcję do zmian popytu, lecz dostosowują
także ceny. Ceny okazują się sztywne w krótkim okresie czasu. Dostosowanie cenowe ma
charakter stopniowy długookresowy, podczas gdy dostosowanie przez produkcję i
zatrudnienie może nastąpić niemal natychmiast. Dlatego właśnie w krótkim okresie wahania
popytu determinują wahania produkcji.
Wszelkie wydarzenia, które przesuwają krzywą łącznego popytu, odsuwają gospodarkę od
poziomu potencjalnego. Zmiany polityki fiskalnej (wydatki państwa, podatki), zmiany
konsumpcji i inwestycji, zmiana eksportu netto, zmiany polityki pieniężnej czy szoki
popytowe np. zmiana ceny ropy naftowej mogą spowodować przesunięcie krzywej łącznego
popytu, a tym samym wytrącić gospodarkę ze stanu równowagi. Np. Zmiany w wydatkach
państwa wpływają na ilość pieniądza w gospodarce i tym samym wpływają na inflację i stopy
procentowe co przekłada się na wszystkie składniki popytu globalnego.
Należy uwzględnić działanie mnożnika. Np. wzrost wydatków inwestycyjnych powoduje w
krótkim okresie większy niż proporcjonalny wzrost produkcji. Wydatki inwestycyjne
zwiększają ogólny poziom popytu nie tylko bezpośrednio, lecz zwiększając dochody
pobudzają także popyt konsumpcyjny.