5 II. RYNEK, POPYT I PODAŻ Rynek – zespół warunków, które doprowadzają do kontaktu pomiędzy kupującymi i sprzedającymi w procesie wymiany dóbr i usług. To proces wymiany informacji między kupującymi i sprzedającymi. Warunkiem istnienia rynku jest swoboda kształtowania cen. Konkurencja – istotny element procesy rynkowego. To proces rywalizacji, w trakcie którego uczestnicy rynku dążą do uzyskania lepszej pozycji w stosunku do rywali. Nie zachodzi między kupującymi i sprzedającymi, tylko między kupującymi i kupującymi lub sprzedającymi i sprzedającymi. Kryteria klasyfikacyjne rynku: 1) przestrzeń: - rynek lokalny - rynek regionalny rynek krajowy - rynek zagraniczny - rynek międzynarodowy - rynek światowy (globalny) 2) podmiot wymiany: - rynek dóbr i usług (konsumpcyjnych i produkcyjnych) - rynek pracy - rynek pieniężno kapitałowy 3) relacja między popytem i podażą: - rynek sprzedawcy (producenta) – na rynku występuje nadwyżka popytu nad podażą - rynek nabywcy (konsumenta) – na rynku występują nadwyżka podaży nad popytem 4) ingerencja państwa w procesy gospodarcze: - rynek wolny – władza gospodarcza nie sprawuje żadnej kontroli, nie ma ingerencji w ceny] rynek regulowany – władza gospodarcza prawuje kontrole i ingeruje w ceny 5) ogniwo kanału rynku: - rynek zbytu - rynek skupu - rynek hurtowy - rynek detaliczny Funkcje rynku: 1) rynek jako instrument wyceny różnych dóbr, usług i zasobów 2) rynek jako podstawowe źródło informacji dla podmiotów gospodarujących o przebiegu procesów gospodarczych Analiza rynku ze strony konsumenta (analiza popytu): POPYT (D) ilość dobra, jaką zamierzają nabyć konsumenci w określonym czasie i w danym warunkach rynkowych (głównym warunkiem rynkowym jest cena danego dobra) Determinanty popytu (czynniki wpływające na wzrost popytu): 1) cena danego dobra 2) ceny innych dóbr (substytucyjnych i komplementarnych) 3) dochód konsumenta 4) użyteczność dobra 5) oczekiwania konsumenta 6) moda, gusty i preferencje nabywców 7) czynniki losowe (liczba ludności, wiek, płeć, wykształcenie, miejsce zamieszkania, warunki naturalne) P (cena) D P1 a1 Krzywa popytu P2 a2 D’ D” Q1 Q2 Q (ilość) Prawo popytu: Wraz ze wzrostem ceny wartość popytu maleje. Wraz ze spadkiem ceny wartość popytu rośnie. Odstępstwa od prawa popytu: 1) paradoks Giffena – dotyczy dóbr podstawowych (cena i popyt rośnie) 2) paradoks Velbena – dotyczy dóbr luksusowych, zamożnych partii społecznych (cena i popyt (…) … popytu, D” – spadek popytu) Krzywa popytu jest krzywą malejącą, co wywołuje dwa rodzaje elementów: 1) efekt substytucyjny zmiany ceny, który polega na tym, że przy obniżce ceny danego dobra staje się ono relatywnie tańsze i konsumenci mogą zastąpić nim inne dobra 2) efekt dochodowy zmiany ceny, który sprowadza się do tego, że przy obniżce ceny danego dobra siła nabywcza konsumentów wzrasta… … na pióra, gdzie nastąpił wzrost popytu. Które czynniki mogły spowodować owo przesunięcie: P 1) spadek cen substytutów piór D D’ S 2) spadek cen produktów komplementarnych 3) spadek cen surowców stosowanych do wyrobu piór 4) obniżka podatku VAT 5) spadek dochodów konsumentów 6) reklama piór Q Zadanie: Rysunek przedstawia krzywą popytu na wołowinę, gdzie nastąpił wzrost popytu. Które czynniki mogły spowodować owo przesunięcie: P 1) spadek ceny wołowiny D D’ S 2) spadek dochodów konsumentów 3) wzrost ceny wieprzowiny i baraniny 4) spadek podaży baraniny Q Zadanie: Rysunek przedstawia przemieszczenie krzywej podaży namiotów z S do S’. Co to spowodowało? P D S 1) wdrożenie nowej produkcji namiotów S’ 2) spadek cen uzupełniającego wyposażenia turystycznego 3) wzrost stawek płac w danej firmie 4) wzrost… Podaż Popyt, podaż i rynek - Cena równowagi rynkowej Rynek-podstawowe pojęcia Rynek - popyt, podaż Równowaga rynku - omówienie Ekonomia - Równowaga rynku Reklama Prawa autorskie Reklama Kontakt