zadania

Rachunkowość zarządcza
ZADANIA
1
Przykład: identyfikacja kosztów
Wypłacono pracownikowi zaliczkę na koszty
podróży służbowej
Zapłacono podatek od nieruchomości
Otrzymano fakturę od Telekomunikacji za
rozmowy telefoniczne
Wydano z magazynu materiały do zużycia
zł wydatek
300
koszt
inne
2100
450
4000
Przelano z rachunku bieżącego kwotę
zobowiązania na rachunek dostawcy
Otrzymano fakturę z gazowni za zużyty gaz
Sporządzono listę płac za bieżący okres
Przelano z rachunku bieżącego
wynagrodzenia pracowników na ich rachunki
osobiste
Naliczono narzuty na wynagrodzenia
Naliczono planową amortyzację środków
trwałych
Naliczono odsetki od kredytu bankowego
Ustalono wartość szkody spowodowanej
powodzią
Wystawiono polecenie przelewu
zobowiązania na rzecz kontrahenta
Przelano z rachunku bieżącego zobowiązania
wobec ZUS
Zakupiono za gotówkę akcje spółki “Flora”
3000
520
54.000
50.000
26000
2300
1800
25000
7000
26000
36000
2
KOSZTY ALTERNATYWNE JAKO PODSTAWA LICZENIA ZYSKU EKONOMICZNEGO
- Kowalski pracował na etacie i zarabiał miesięcznie 3.000 zł netto („na rękę”).
wynajmował pomieszczenie firmie usługowej i otrzymywał miesięcznie 1.000 zł po
uwzględnieniu zapłaconego podatku z tego tytułu.
postanowił zrezygnować z pracy na etacie i założyć firmę w dotychczas
wynajmowanym pomieszczeniu.
zainwestował w firmę 100.000 zł
po roku funkcjonowania firma osiągnęła następujące przeciętne miesięczne wyniki:
- przychody
20.000 zł
- koszty
15.000 zł
- podatek dochodowy 1.000 zł
Polecenia:
1.
Ustal koszty ukryte (alternatywne) w odniesieniu do:
a) kosztu pracy
b) kosztów wykorzystywania własnego pomieszczenia
c) kosztu kapitału (5% od inwestycji pozbawionej ryzyka oraz 10%
premii za ryzyko)
2.
Ustal, czy prowadzenie firmy jest opłacalne.
3.
Ustal zysk księgowy, przy którym zysk ekonomiczny będzie na poziomie zerowym
(zysk normalny) i co taki zysk oznacza z punktu widzenia właściciela firmy.
4.
Ustal zysk księgowy, przy którym wystąpi zysk ekonomiczny.
5.
Sporządź schemat dla straty ekonomicznej.
3
USTALANIE OPLACALNOŚCI PROWADZENIA FIRMY
Miesięczne koszty ukryte ( koszty alternatywne jako utracone korzyści)
Alternatywne koszty pracy (utracone wynagrodzenie)
Alternatywne koszty wykorzystania własnego pomieszczenia (utracone
korzyści z alternatywnego wykorzystania pomieszczenia, tzn. utracony dochód
z wynajmu pomieszczenia)
Alternatywne koszty kapitału własnego (utracone korzyści z alternatywnego
wykorzystania kapitału własnego)
Alternatywne koszty prowadzenia firmy - ogółem
KALKULACJA ZYSKU EKONOMICZNEGO
(STRATY EKONOMICZNEJ) w skali miesiąca
Przychody
Koszty jawne (księgowe)
Podatek dochodowy
Zysk księgowy
Koszty ukryte (alternatywne)
Strata ekonomiczna
4
KOSZTY STAŁE I ZMIENNE
Zadanie
Na podstawie obserwacji danych o rozmiarach produkcji i kosztach całkowitych ustal charakter zmienności kosztów.
Rozmiary produkcji w
Koszty całkowite w zł
sztukach
wariant I
wariant II
wariant III
wariant IV
wariant V
1
45
45
45
45
45
2
87
45
90
92
45
3
126
45
135
141
45
4
162
60
180
192
45
5
195
60
225
245
45
6
225
80
270
300
45
7
252
80
315
357
45
8
276
80
360
416
45
Źródło: J. Wermut, Zbiór przykładów z rachunkowości zarządczej z rozwiązaniami, ODDK, Gdańsk 2002, s.10.
5
CAŁKOWITE KOSZTY PRZEDSIĘBIORSTWA
JAKO KOSZTY DEGRESYWNE
Zadanie
(wpływ rozmiarów produkcji na jednostkowy koszt całkowity oraz koszty
przedsiębiorstwa -całkowite jako koszty degresywne).
Założenia:
- zdolność produkcyjna 5 000 szt.,
- koszty stałe w m-cu 600 000 zł,
- jednostkowy koszt zmienny 400 zł.
Ustal:
- jednostkowe koszty własne dla trzech rozmiarów produkcji: 3000, 4000, 5000
szt. wyrobów, z wyodrębnieniem kosztów stałych i zmiennych.
Koszty
Rozmiary produkcji w m-cu (w szt.)
3000
4000
5000
Jednostkowe koszty
zmienne
Jednostkowe koszty
stałe
Jednostkowe koszty
całkowite
6
METODA KSIĘGOWA
Zadanie (metoda księgowa wyodrębniania kosztów)
Ustal wysokość kosztów stałych i zmiennych w firmie na podstawie obserwacji kształtowania
się poszczególnych kosztów oraz podaj funkcję kosztów całkowitych.
Pozycje kosztów
Amortyzacja
Płace administracji z
narzutami
Materiały biurowe
Podróże służbowe
Energia technologiczna
Ogrzewanie, oświetlenie
Płace bezpośrednie z
narzutami
Materiały bezpośrednie
Czynsz za lokal
Pozostałe koszty
Suma kosztów
Koszty dla
500 szt. w
m-cu
Koszty dla
750 szt. w
m-cu
8 000
15 000
8 200
14 000
800
3 000
1 500*
600
85 000
900
2 800
2 100*
700
120 000
140 000
9 000
3 000
265 900
210 000
9 000
3 500
371 200
Koszty dla 750 szt.
k. stałe
k. zmienne
(proporcjonalne)
* opłata stała 250 zł.
7
METODA WIELKOŚCI KRAŃCOWYCH
Wyszczególnienie
Produkcja
Koszty
I okres
12 500 szt.
30 000 zł
II okres
15 000 szt.
37 200 zł
Inflacja kosztowa w II okresie w stosunku do I-go wyniosła 10%.
Ustal:
1. Funkcję kosztów całkowitych bez uwzględnienia inflacji i
zinterpretuj ją.
2. Funkcję kosztów całkowitych, eliminując wpływ inflacji
a) w cenach II okresu
b) w cenach I okresu
Uzasadnij różnice parametrów tych funkcji.
3. Przewidywane koszty dla zakładanej w następnym okresie
wielkości produkcji 16 500 szt. przy przewidywanej inflacji 5%.
4. Przy jakim założeniu ustalone koszty dla planowanej wielkości
produkcji 16 500 szt. będą mogły być uznane za wiarygodnie
ustalone.
8
Zadanie – próg rentowności oraz wymagany
poziom danego czynnika
Dane wyjściowe:
- rzeczywista sprzedaż w m-cu – 1.000 szt.
- cena 10 zł
- kz 6 zł
- KS w m-cu 3.000 zł
- zysk operacyjny w m-cu 1.000 zł
Polecenia:
1. Ustal próg rentowności ilościowy i wartościowy.
2. Ustal wskaźnik bezpieczeństwa
3. Sporządź wykres dla progu rentowności:
a)
na podstawie przychodów i kosztów
całkowitych
b)
na podstawie marży brutto i kosztów
stałych
4. Jeśli zysk w m-cu ma wzrosnąć do poziomu 2.000 zł, ustal
oddzielnie wymagany poziom:
a)
sprzedaży
b)
ceny
c)
jednostkowych kosztów zmiennych
d)
całkowitych kosztów stałych
9
ZADANIE
(próg rentowności działalności jednorodnej)
Automyjnia wykonuje usługi mycia samochodów osobowych za 20 zł.
Stałe miesięczne koszty automyjni wynoszą
- dzierżawa pomieszczenia 2000 zł,
- wynagrodzenia pracowników z narzutami 2.500 zł
Jednostkowe koszty zmienne:
- energia i woda 2 zł
- płyny 1 zł
- prowizja 3 zł od auta
Polecenia:
1. Ile aut należy umyć w miesiącu, aby znaleźć się w progu rentowności?
2. Ile aut należy obsłużyć w miesiącu, aby miesięczny zysk wyniósł 4.000 zł?
3. Ile aut należy obsłużyć w miesiącu, jeśli musimy obniżyć cenę do 16 zł i chcemy
utrzymać dotychczasowy zysk (4.000 zł).
4. Do jakiego poziomu należy obniżyć jednostkowe koszty zmienne, jeśli wzrośnie czynsz o 500
zł, a pozostałe parametry pozostaną na poziomie takim, jak w pkt. 3.
5. Ustalić i zinterpretować wskaźnik pokrycia i wskaźnik bezpieczeństwa dla danych wg. pkt. 2
oraz danych wg pkt. 3.
6. Przeanalizować czy opłaca się uruchomić III zmianę, wiedząc że koszty stałe z tego
tytułu wzrosną o 1.200 zł (wynagrodzenie) i przewiduje się, że na tej zmianie
obsługiwać się będzie miesięcznie 150 samochodów:
- na podstawie równania zysku dla trzeciej zmiany
- na podstawie progu rentowności dla trzeciej zmiany
10
ZADANIE
(próg rentowności w produkcji niejednorodnej)
Przedsiębiorstwo „Yacht” produkuje trzy typy łodzi. Wskaźniki udziału kosztów
zmiennych w cenach sprzedaży wynoszą odpowiednio:
Typ łodzi
I
II
III
Wskażnik
0,6
0,75
0,85
Zgodnie z popytem na poszczególne typy łodzi ustalono strukturę przychodów, że
sprzedaży łodzi:
typ I - 40%,
typ II - 35%,
typ III - 25%.
Koszty stałe okresu sprawozdawczego wynoszą 160 000 zł.
Polecenia:
1. Ustalić wartość sprzedaży poszczególnych typów łodzi, która zrównoważy
przychody z kosztami (próg rentowności),
2. Określ procedurę wyznaczenia ilościowego progu rentowności,
3. Ustalić wartość sprzedaży w podziale na typy łodzi zapewniającą osiągnięcie 50
000 zł zysku.
Źródło: J. Wermut, Zbiór przykładów z rachunkowości zarządczej z rozwiązaniami, ODDK, Gdańsk 2001, s.64-66.
11
DŹWIGNIA OPERACYJNA -PRZYCZYNA
FIRMA A (w tys. zł)
Przychody
100
Koszty zmienne 60
Marża brutto
40
Koszty stałe
30
Zysk operacyjny 10
110
66
44
30
14
FIRMA B (w tys. zł)
Przychody
100
Koszty zmienne 30
Marża brutto
70
Koszty stałe
60
Zysk operacyjny 10
110
33
77
60
17
1. Ustal stopień dźwigni operacyjnej:
SDO (firma A) =
SDO (firma B) =
3. Ustal o ile procent wzrośnie zysk, gdy przychody zwiększą się ze 100.000 zł do 115.000 zł (o 15%):
Firma A: %∆ zysku =
Firma B: %∆ zysku =
4. Ustal kwotę przyrostu zysku:
Firma A: ∆ zysku =
Firma B: ∆ zysku =
12
DŹWIGNIA OPERACYJNA JAKO MIARA RYZYKA
OPERACYJNEGO I FINANSOWEGO
FIRMA A (poz. 1-5 w mln zł)
1. Przychody
90 100 110
2. Koszty zmienne
54 60 66
3. Marża brutto
36 40 44
4. Koszty stałe
30 30 30
5. Zysk operacyjny
6
10 14
FIRMA A (poz. 1-5 w mln zł)
1. Przychody
90 100 110
2. Koszty zmienne
30
3. Marża brutto
70
4. Koszty stałe
60
5. Zysk operacyjny
10
Liczba akcji
Liczba akcji
1,0 mln szt.
Zyska na akcję w zł 6,0 10,0 14,0
Cena do zysku
20,0
Kurs akcji w zł
120 200 280
1,0 mln szt.
Zyska na akcję w zł
Cena do zysku
Kurs akcji w zł
20,0
1. Ustal SDO obu firm dla poziomu sprzedaży 100.
2. Ustal dla obu firm przedziały zmian wyniku finansowego (zysku operacyjnego)
i kursu akcji dla poziomu sprzedaży 90 i 110.
3. W którą firmę byś zainwestował, uzasadnij wybór.
13
ANALIZA WRAŻLIWOŚCI NA PODSTAWIE
MNOŻNIKOW ZYSKU
Wyszczególnienie
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Liczba klientów
Cena sprzedaży
Jednostkowe koszty zmienne
Przychody ze sprzedaży (1x2)
Całkowite koszty zmienne (1x3)
Marża brutto (4-5)
Koszty stałe
Zysk operacyjny (6-7)
Procentowa zmiana zysku operacyjnego w wyniku wzrostu sprzedaży o 10%
Mnożnik zysku dla liczby klientów
Wyszczególnienie
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Liczba klientów
Cena sprzedaży
Jednostkowe koszty zmienne
Przychody ze sprzedaży (1x2)
Całkowite koszty zmienne (1x3)
Marża brutto (4-5)
Koszty stałe
Zysk operacyjny (6-7)
Procentowa zmiana zysku operacyjnego w wyniku wzrostu ceny o 10%
Mnożnik zysku dla ceny
Dane wyjściowe
1000
10,0
4,0
10.000
4.000
6.000
4.000
2.000
Dane wyjściowe
1000
10,0
4,0
10.000
4.000
6.000
4.000
2.000
-
Dane dla 10%
wzrostu liczby
sprzedanych
posiłków
1.100
10,0
4,0
11.000
4.400
6.600
4.000
2.600
30,0%
3,0
Dane dla 10%
wzrostu ceny
1000
11,0
4,0
14
ANALIZA WRAŻLIWOŚCI NA PODSTAWIE MNOŻNIKOW ZYSKU
Wyszczególnienie
Liczba klientów
Cena sprzedaży
Jednostkowe koszty zmienne
Przychody ze sprzedaży (1x2)
Całkowite koszty zmienne (1x3)
Marża brutto (4-5)
Koszty stałe
Zysk operacyjny (6-7)
Procentowa zmiana zysku operacyjnego w wyniku wzrostu jednostkowych
kosztów zmiennych o 10%
10. Mnożnik zysku dla jednostkowych kosztów zmiennych
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Dane wyjściowe
1000
10,0
4,0
10.000
4.000
6.000
4.000
2.000
-
Dane wyjściowe dla mnożnika zysków – ceny sprzedaży
Dane wyjściowe
Liczba klientów
Cena sprzedaży
Jednostkowe koszty zmienne
Przychody ze sprzedaży (1x2)
Całkowite koszty zmienne (1x3)
Marża brutto (4-5)
Koszty stałe
Zysk operacyjny (6-7)
Procentowa zmiana zysku operacyjnego w wyniku wzrostu kosztów stałych o
10%
10. Mnożnik zysku dla kosztów stałych
1000
10,0
4,0
10.000
4.000
6.000
4.000
2.000
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Dane dla 10%
wzrostu
jednostkowych
kosztów
zmiennych
Dane dla 10%
wzrostu kosztów
stałych
15
Kalkulacja - metoda doliczeniowa
Koszty produkcji (w tys. zł)
Pozycje kalkulacyjne
Materiały bezpośrednie
(w cenach nabycia)
Płace bezpośrednie z
narzutami
Koszty wydziałowe
Koszty ogólnozakładowe
Razem – koszty produkcji
- koszty bezpośrednie
według zleceń
ogółem
zlecenie nr 1
zlecenie nr 2
200
400
80
250
120
150
150
90
840
-
-
-
330
270
Na podstawie tych danych przeprowadzono kalkulacje kosztów jednostkowych wytworzenia
wyrobów A i B. Przyjęto następujące zasady rozliczania kosztów pośrednich:
wariant I: koszty wydziałowe i ogólnozakładowe – proporcjonalnie do kosztów materiałów
bezpośrednich;
wariant II: koszty wydziałowe i ogólnozakładowe – proporcjonalnie do płac bezpośrednich;
16
Kalkulacja - metoda doliczeniowa
Lp.
Pozycje kalkulacyjne
1
2
3
Materiały bezpośrednie (w tys. zł)
Płace bezpośrednie (w tys. zł)
Razem koszty bezpośrednie (w tys. zł)
Wariant I
Koszty wydziałowe (w tys. zł)
(150*100%)/200 = 75%
Koszty ogólnozakładowe (w tys. zł)
(90*100%)/200 = 45%
Całkowity koszt wytworzenia
(poz. 6 = poz.: 3+4+5) (w tys. zł)
Jednostkowy
koszt
wytworzenia
wyrobu (w zł)
Wariant II
Koszty wydziałowe (w tys. zł)
(150*100%)/400 = 37,5%
Koszty ogólnozakładowe (w tys. zł)
(90*100%)/400 = 22,5%
Całkowity koszt wytworzenia
(poz. 10 = poz.: 3+8+9) (w tys. zł)
Jednostkowy
koszt
wytworzenia
wyrobu (w zł)
4
5
6
7
8
9
10
11
Koszty produkcji
zlecenie nr 1:
zlecenie nr 2:
wyroby A –
wyroby B –
1000szt.
1000szt.
80,00
120,00
250,00
150,00
330,00
270,00
60,00
90,0
36,00
54,0
426,00
426,-
414,0
414,-
17
USTALANIE OPTYMALNEJ STRUKTURY ASORTYMENTOWEJ
Mały zakład jubilerski wytwarza ze srebra dwa modele broszek: X1 i X2 oraz dwa modele bransolet:
Y1 i Y2.
Dane dotyczące produktów:
Cena sprzedaży w zł
koszty zmienne na jednostkę w zł
Nadwyżka cenowa w zł/szt.
Pracochłonność w godz. / szt.
Nadwyżka cenowa w zł/godz.
X1
15
11
4
0,5
X2
28
17
11
0,5
Y1
76
46
30
2
Y2
120
62
58
4
 Koszty stałe miesięczne 3000 zł
 Dyspozycyjny czas pracy wykwalifikowanych jubilerów 500 godz. / m-cznie.
 Na bransoletki Y2 otrzymano zamówienie i podpisano umowę na 50 szt. m-cznie, przez 12 m-cy.
 Popyt ograniczony jest tylko na bransolety Y2 do 100 szt. miesięcznie.
 Dotychczas produkowano zwyczajowo jednakową liczbę wszystkich modeli produktów
wykorzystując przy tym w 100% dyspozycyjny czas pracy.
 Kierownik zakładu zamierza zwiększyć produkcję bransolet Y2 do wysokości popytu uzasadniając to
najwyższą nadwyżką cenową na tym wyrobie. Resztę czasu zamierza poświęcić na produkcję bransolet
Y1, również ze względu na wysoką nadwyżkę cenową.
Polecenia:
1. Ustal zysk osiągany miesięcznie przez zakład w aktualnych warunkach.
2. Oblicz zysk miesięczny po uwzględnieniu propozycji kierownika
3. Ustal strukturę produkcji zapewniającą najwyższy zysk przy podanych warunkach.
18
Ad. 3. Struktura optymalna
(zapewniająca najwyższy zysk)

Nadwyżki cenowe przeliczamy na roboczogodziny:
Cena sprzedaży w zł
koszty zmienne na jednostkę w zł
Nadwyżka cenowa w zł/szt.
Pracochłonność w godz. / szt.
Nadwyżka cenowa w zł/godz.
X1
15
11
4
0,5
X2
28
17
11
0,5
Y1
76
46
30
2
Y2
120
62
58
4
 Hierarchia opłacalności produktów:
I II III –
IV –
 Zobowiązania produkcyjne wynikające z umowy:
.................................................................................................
 Nadwyżka cenowa z realizowanej umowy:
.................................................................................................
 Czas, który pozostaje do dyspozycji:
.................................................................................................
 Przeznaczamy 300 g. na produkt przynoszący największa nadwyżkę cenową z godzin pracy
– X2
 Nadwyżka cenowa na X2:
.................................................................................................
19
Zadanie (wybór technologii
Firma posiada dwa samochody osobowe:

Ford Esord o pojemności silnika 1,3, przeciętne zużycie paliwa
(w mieście i poza miastem) 7,0 l/100 km

Mercedesa o pojemności silnika 2,0, przeciętne zużycie paliwa
(w mieście i poza miastem) 11,0 l/100 km
a zużycie gazu:

Ford Esord 8,0 l/100 km

Mercedesa 12.0 l/100 km
Właściciel zastanawia się nad zainstalowaniem w tych
samochodach urządzenia na paliwo gazowe. Koszt urządzenia
wynosi 2000 zł. a okres jego eksploatacji wynosi 8 lat.

cena gazu 2,0 zł/l

cena benzyny 4,0 zł/l
Polecenia:

ustal opłacalność zainstalowania urządzenia na gaz przy
założeniu, że miesięcznie samochody te przejeżdzają 1000 i
2000 km,

przedstaw graficznie koszty oby wariantów i oszczędności
dla założonej liczby przejechanych kilometrów,

ustal, w którym samochodzie opłacalność zainstalowania
urządzenia na gaz jest większa i dlaczego.
20
Zadanie (wybór technologii) – etapy rozwiązania:
Ustalenie opłacalności założenia instalacji gazowej polega na wykazaniu,
czy liczba przejeżdzanych kilometrów jest wystarczająca dla
zrekompensowania poniesionych wydatków na założenie instalacji. W tym
celu należy:
•Ustalić roczne koszty z tytułu założenia instalacji gazowej,
•Ustalić oszczędności na kosztach paliwa na jednym kilometrze po
zainstalowaniu instalacji gazowej w obu samochodach,
•Ustalić liczbę kilometrów, przy których roczne całkowite koszty instalacji
gazowej zostaną zrekompensowane oszczędnościami na kosztach paliwa:
-dla Forda,
-dla Mercedesa.
•Porównać ustaloną liczbę kilometrów dla obu samochodów z liczbą
przejeżdzanych przez nie w roku kilometrów.
21
WYBÓR TECHNOLOGII PRODUKCJI-TABELA
Wyszczególnienie
Roczne koszty założenia instalacji gazowej
(amortyzacja)
Koszt zużycia paliwa na jeden kilometr bez
instalacji gazowej
Koszt zużycia paliwa na jeden kilometr po
założeniu instalacji gazowej
Oszczędności na kosztach paliwa jednym
kilometrze po założenia instalacji gazowej
Liczba kilometrów, przy których roczne
całkowite koszty założenia instalacji gazowej
zostaną zrekompensowane oszczędnościami na
kosztach paliwa
Liczba przejeżdzanych w roku kilometrów
Ford
2 000 zł/8 lat = 250 zł
Mercedes
7l/100 km x 4 zł/l = 28
zł/100 km = 0,28 zł/km
8l/100 km x 2 zł/l = 16
zł/100 km = 0,16 zł/km
0,28 zł – 0,16 zł =
0,12zł/km
250 zł/rok / 0,12 zł/km =
2 083 km/rok
1000 km/m-c x 12 m-cy
= 12 000 km/rok
Roczne oszczędności w wyniku założenia
(12 000 km/rok – 2 083
instalacji gazowej
km/rok) x 0,12 zł/km =
1 190 zł/rok
Całkowite oszczędności założenia instalacji
8 lat x 1 190 zł/rok =
gazowej
9 520 zł
Analiza opłacalności założenia instalacji gazowej bez rozliczania poniesionego wydatku na okresy
roczne
Kosz założenia instalacji gazowej
2 000 zł
Oszczędności na kosztach paliwa jednym
0,28 zł – 0,16 zł =
kilometrze po założenia instalacji gazowej
0,12zł/km
Liczba kilometrów, przy których całkowite
2 000 zł / 0,12 zł/km =
koszty założenia instalacji gazowej zostaną
16 667 km
zrekompensowane oszczędnościami na kosztach
paliwa
Całkowite oszczędności założenia instalacji
(1 000 km/m-c x 12 mgazowej
cy x 8 lat – 16 667 km) x
0,12 zł/km = 9 520 zł
22
ZADANIE
W holu hotelu znajduje się kiosk z pamiątkami. Zgodnie z istniejącym
systemem rachunku kosztów, koszty ogólnozakładowe hotelu rozliczane
są na wszystkie samodzielne jednostki organizacyjne hotelu (jako narzut
tych kosztów) proporcjonalnie do przychodów w wysokości 20%
przychodów tych jednostek.
Rachunek zysków i strat kiosku
(przeciętne miesięczne przychody i koszty)
Przychody
50 000
Koszty zmienne
44 000
Marża brutto
6 000
Wynagrodzenia
4 000
Narzut kosztów ogólnozakładowych
Strata
10 000
8 000
W związku z powyższą sytuacją dyrektor finansowy zastanawia się nad
zamknięciem kiosku. Oceń finansowe konsekwencje tej decyzji.
23
ZADANIE
Oceń finansowe konsekwencje zamknięcia kiosku
na podstawie:
- zmian w przychodach i kosztach,
- zmian marży brutto i kosztów stałych,
- rachunku kosztów istotnych,
- porównaj stratę wykazaną w pierwszej metodzie
(na poprzednim slajdzie) z wynikami wyliczonymi
pozostałymi metodami.
24
ZADANIE – ROZWIĄZANIE NA PODSTAWIE ZMIAN
W PRZYCHODACH I KOSZTACH
Strata
spowodowana
utratą
przychodów na skutek zamknięcia
kiosku
Zyski wynikające z zamknięcia
kiosku:
-Oszczędności na kosztach zmiennych
-Oszczędności na wynagrodzeniach
(kosztach stałych bezpośrednich)
Zysk/Strata po zamknięciu kiosku
25
ZADANIE – ROZWIĄZANIE NA PODSTAWIE ZMIAN
MARŻY BRUTTO I KOSZTÓW STALYCH
Strata spowodowana utratą marży
brutto
Zyski wynikające z zamknięcia kiosku
– oszczędności na wynagrodzeniach
(kosztach stałych bezpośrednich)
Zysk/Strata po zamknięciu kiosku
26
ROZWIĄZANIE NA PODSTAWIE RACHUNKU KOSZTÓW ISTOTNYCH
Przychody i
koszty
Przychody
50 000
Koszty zmienne
44 000
Marża brutto
6 000
Koszty wynagrodzenia
4 000
Narzut kosztów
10 000
Przychody i
koszty istotne
ogólnozakładowych
Zysk/Strata
- 8 000
Koszty istotne z punktu widzenia decyzji zamknięcia kiosku to koszty, na których można
będzie zaoszczędzić podejmując taką decyzję..
27
Zadanie (brak redukcji kosztów stałych):
 Przedsiębiorstwo
produkcyjno-montażowe
posiada
specjalistyczną maszynę, przy pomocy której wytwarza jako
kooperant części w liczbie 100 szt. miesięcznie.
 Rozliczone
miesięczne
koszty
ogólnozakładowe,
wydziałowe oraz amortyzacja 1.200 zł.
 Jednostkowe koszty zmienne wynoszą 18 zł.
 Dotychczas części były sprzedawane po 33 zł.
 Obecnie odbiorca zgadza się na zakup tych części po cenie
29 zł.
 Koszty wydziałowe po rezygnacji z produkcji pozostaną bez
zmian a urządzenie nie będzie mogło być sprzedane.
Polecenia:
1. Jaką decyzje powinien podjąć kierownik zakładu (produkować
w dalszym ciągu po obniżonej cenie, czy zrezygnować z
produkcji).
.
28
Kupić czy wyprodukować – przy oszczędnościach
na kosztach stałych
Przykładowo, gdy rozważamy zakup podzespołów - 1 000 sztuk
po 100 zł, przy jednostkowych kosztach zmiennych produkcji
tego podzespołu 80 zł i KS - 50 000 zł , które można będzie
zredukować o 60 % po rezygnacji z produkcji.
Koszty
KZ
KS
Kupno
Produkcja
Różnica
KS
KS
29
Ustalanie ceny na podstawie kosztów pełnych – wg marży zysku
(rentowności sprzedaży)
Wyszczególnienie
Wyrób A
Wyrób B
Liczba produkowanych wyrobów w miesiącu
1 000 szt.
2 000 szt.
Koszty bezpośrednie (k. zmienne proporcjonalne):
- jednostkowe
22 zł
15 zł
- całkowite
22 000 zł
30 000 zł
Koszty pośrednie miesięczne
26 000 zł
R- 20% oraz Rs - 20%
Marża zysku (R) i Rentowność sprzedaży (Rs)
Kalkulacja ceny na podstawie rozliczenia kosztów pośrednich w proporcji do
kosztów bezpośrednich
- jednostkowe koszty pośrednie
- jednostkowe koszty bezpośrednie
- całkowite koszty jednostkowe
- marża zysku
- cena wg narzutu zysku
- cena na podstawie rentowności sprzedaży
(rachunku „w stu”)
30
Ustalanie ceny na podstawie kosztów pełnych – metoda z marżą
zysku wg wskaźnika rentowności majątku (ROI)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Jednostkowe koszty zmienne
Stałe koszty roczne
Przewidywana produkcja
Aktywa
Stopa rentowności kapitału (majątku)
zysk operacyjny / aktywa
Kalkulacja ceny:
- jednostkowe koszty zmienne
- jednostkowe koszty stałe (poz.2 / poz.3)
- jednostkowy koszt całkowity (poz.7 + poz.8)
- aktywa na jeden wyrób (poz.4 / poz. poz. 3)
- zysk na jeden wyrób (poz. 5 x poz. 10)
- cena (poz. 9 + poz. 11)
4 zł
300 000 zł
60 000 szt.
480 000 zł
15%
31
Obniżka ceny – wpływ na zysk*
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Założenia
Autokar kursujący na trasie Gdańsk - Paryż - Gdańsk dysponuje 50 miejscami dla pasażerów. Podróż okrężna trwa 5
dni.
Kaszty stałe podróży, niezależnie od liczby pasażerów, wynoszą 10 500 zł, a koszty zmienne - 60 zł na pasażera.
Badania wykazały, że niezależnie od ceny biletu, przeciętne wykorzystanie miejsc wynosi 70%.
Cena skalkulowana na podstawie kosztów pełnych z 20 % narzutem zysku, przedstawia się następująco:
Koszt zmienny na l pasażera .........................
60 zł
Koszty stałe na l pasażera ............................
300 zł
Koszt jednostkowy .......................................
360 zł
Narzut zysku .............................360 zł • 0,2 =
72 zł
Cena od pasażera ..........................................
432 zł
Polecenia:
1.Ustalić wynik finansowy na jednej podróży okrężnej przy założeniach wyjściowych.
2. Ustalić o ile zwiększyłby się zysk na skutek obniżki ceny o 50%, biletów dla pasażerów nabywających go w
ostatniej chwili przed podróżą, zakładając, że spowoduje ona sprzedaż wszystkich miejsc w autokarze.
3. Oblicz wynik finansowy przy założeniu, że 20% „pełnopłatnych pasażerów” czekałaby z kupnem biletów na
obniżkę ceny.
*J. Wermut, Zbiór zadań z rachunkowości zarządczej, ODDK, Gdańsk 2008.
32
Tabela do uzupełnienia
Zadanie
Uzupełnij dane:
Wariant
1. Przychody ze sprzedaży
2. Koszty zmienne
3. Marża brutto
4. Koszty stałe
5. Wskaźnik pokrycia
6. Rozmiary działalności (aktualne)
7. Cena
8. Koszt zmienny jednostkowy
9. Nadwyżka cenowa (jednostkowa marża brutto)
10. Zysk brutto
12. Próg rentowności ilościowy
13. Próg rentowności wartościowy
14. Wskaźnik pewności
A
3000
B
C
520
480
0,4
65
30
38
4
60
40
80
110
33