Nigdy nie wątp w to, że mała grupka oddanych

Dynamika grupy społecznej (ang. social group dynamics)
„Nigdy nie wątp w to, że mała grupka oddanych sprawie obywateli
może zmienić świat. Bo w istocie, to jedyne, co zawsze się zdarzało”.
Margaret Maed
Kurt Lewin (ur. 1890 – zm. 1947) niemiecki psycholog społeczny i ekspert
zarządzania zmianą jest uznawany za twórcę pojęcia dynamiki grupowej na początku 1940.
Zauważył on, że ludzie często przyjmują różne role i zachowania podczas pracy w grupie.
Dynamika grupowa opisuje wpływ tych ról i zachowań na innych członków grupy.
Dynamika grupy – to proces kształtowania się określonej wspólnoty ludzkiej, od
momentu jej powstania, poprzez rozwój, na dojrzewaniu skończywszy. Z dynamiką grupy
związane są m.in. takie czynniki jak: określenie celów funkcjonowania grupy, podział ról i
zadań pomiędzy jej członków, sposoby wyznaczania lidera grupy, rozwiązywania konfliktów
w grupie, dzielenia nagród i korzyści itp. Termin ten odnosi się zwyczajowo do małych grup
społecznych, takich jak rodzina (zwłaszcza wielopokoleniowa), uczniowie tej samej klasy,
studenci tego samego roku, pracownicy tej samej firmy, instytucji, członkowie jakiejś
formalnej lub nieformalnej organizacji itp.
1. Co powoduje dobrą, pozytywna dynamikę grupy?
Grupa z pozytywną dynamiką jest łatwa do zauważenia. Członkowie takiego zespołu
ufają sobie nawzajem, pracują w kierunku wspólnej decyzji i wspólnie odpowiadają za
wydarzające się sytuacje. Badacze odkryli również, że w przypadku zespołu z pozytywną
dynamiką, jego członkowie są niemal dwa razy twórczy niż członkowie innych grup, w
których zachowanie uczestników zakłóca pracę, co w konsekwencji prowadzi do niemożności
podejmowania decyzji lub dokonywania złego wyboru.
2. Co powoduje złą dynamikę grupową?
1
Słabe przywództwo – gdy w zespole brakuje silnego lidera, osoba o bardziej
dominującym charakterze może przejąć grupę. Najczęściej prowadzi to do konfliktów w
grupie, braku wyznaczenia właściwego kierunku i skupianiu się na innych rzeczach.
Nadmierna uległość wobec lidera – zdarza się, gdy pracownicy wzorują się
przesadnie na liderze, co powstrzymuje ich od wyrażania własnych opinii
Blokowanie – członkowie zespołu swoim zachowaniem blokują przepływ informacji,
najpopularniejsze role, w jakie wtedy wchodzą to: gwiazdor, potakujący, nieświadomy lider,
podrywający, ortodoksyjny, wycofany.
Oddanie
odpowiedzialności
–
członkowie
grupy
zostawiają
bardziej
zaangażowanych ludzi samych sobie, aby ci ciężko pracowali nad projektem, wykonując za
próżniaków całą robotę.
Ocena – gdy ludzie czują, że nie są zbyt surowo oceniani przez przełożonych,
zmniejszają swoje zaangażowanie w pracę nad projektem
3. Jakie są strategie poprawy dynamiki grupowej?
Jeśli chcesz poprawić jakość dynamiki grupy to:
Poznawaj swoich uczestników – będąc liderem potrzebujesz uważnie kierować swoją
grupą. Pomocna jest wtedy wiedza o cyklach życia grupy, rolach jakie przyjmują w grupach.
Kiedy nauczysz się wykorzystywać w praktyce tę wiedzę, masz szansę uprzedzić problemy,
które mogą się pojawić.
Zdefiniuj role i obowiązki, określ misję grupy i cele, wyznacz obowiązki każdemu
pracownikowi i sposób ich rozliczania. Upewnij się, że wszyscy członkowie mają powyższe
dokumenty i rozumieją je.
Integruj zespół – organizuj ćwiczenia typu team-building lub wyjazd integracyjny,
gdzie ludzie mogliby bliżej poznać się nawzajem. Wyjazd w połączeniu z programami teambuilding jest świetny do obserwowania, w jakie role wchodzą pracownicy, jak sobie radzą z
problemami i pracą w grupie.
Dbaj o otwartą komunikację – to klucz do świetnej dynamiki grupowej. Sprawdź,
czy grupa we właściwy sposób używa kanałów komunikacji typu: mail, telefon, spotkanie,
raporty. Ewentualnie wyślij grupę na szkolenie umiejętności interpersonalnych.
2
Uważnie obserwuj – przywiąż szczególną uwagę na zjawiska podejmowania
jednomyślnych decyzji, które mogą być oznaką myślenia grupowego. Blokuje to odkrywanie
nowych sposobów i uniemożliwia dzielenie się w dyskusji swoimi poglądami.
4. Kilka ważnych kwestii w pracy w grupie/z grupą:
Cele - ustalcie wyraźne i osiągalne cele. Jednym z głównych powodów niepowodzeń
grup jest to, że ich członkowie/członkinie nie wiedzą, dokąd podążają lub jak będą razem
funkcjonować. Grupa działa najlepiej, kiedy jej członkowie/członkinie dobrze rozumieją cel i
to, co chcą osiągnąć krótko- i długoterminowo.
Podstawowe zasady - ustalcie podstawowe zasady działania lub procedury. Na
początku pracy ustalcie, co będzie, a co nie będzie tolerowane w grupie. Ważne jest, by
wszyscy członkowie i członkinie brali udział w ustalaniu tych zasad i procedur oraz zgodzili
się na ich przestrzeganie.
Plan - upewnijcie się, że grupa nie jest zostawiona sama sobie. Jako grupa
powinniście planować, w jaki sposób osiągniecie założone cele. Pomyślcie, jakich rad,
pomocy, szkolenia, materiałów lub innych środków będziecie potrzebować jako grupa do
kompetentnego i pewnego działania. Użyjcie swojej społeczności. Stwórzcie plan, który jasno
nakreśla kroki, według których grupa będzie podążać - od przygotowania do pomyślnego
zakończenia – terminarz z datami!
Role - jasno określcie role członków i członkiń. Musi być jasne „kto” ma „co” robić.
Role mogą być przypisane jednej osobie lub dzielone. Pomaga to uniknąć sytuacji, że te same
osoby utykają na tych samych nudnych zadaniach podczas inni dostają „te fajne” prace.
Przewodnicząca lub przewodniczący koniecznie musi dzielić się informacjami, zwoływać
spotkania i im przewodniczyć, oraz wysyłać informacje mailem do tych, którzy nie mogli w
nich uczestniczyć.
Komunikacja - doceniajcie współzależność, wzajemny szacunek i dzielenie się
pomysłami. Członkowie i członkinie muszą mieć równe prawo do głosu, oraz czuć
bezpieczeństwo i szacunek podczas dzielenia się pomysłami i refleksjami. Dobre dyskusje i
działania zależą od tego, jak dobrze grupa dzieli się ze sobą informacjami. Komunikacja jest
bardziej efektywna, kiedy idee są przekazywane zwięźle, kiedy członkowie zagłębiają się w
zagadnienia i problemy zamiast próbować wygrać kłótnie (albo zdobyć punkty), i kiedy
otwarcie dzielą się informacjami.
3
Wiarygodne informacje - domagajcie się zbierania najbardziej wartościowych
informacji jak to tylko możliwe. Wiarygodne informacje są niezbędne do podejmowania
dobrych decyzji. Opinie muszą zostać poparte dowodami. Utarte opinie i uprzedzenia można
łatwo poskromić dzięki wiarygodnym informacjom - pomaga to w ograniczeniu kłótni w
grupie. Rozwiązywanie problemów jest łatwiejsze jeśli grupa wcześniej zbierze odpowiednie
informacje.
Współpraca - zachęcajcie się do wspólnego wykorzystania doświadczenia i talentów
członków i członkiń. Współpraca i współdziałanie wypierają konkurencję wewnątrz grupy.
Umożliwia to docenienie innych, poleganie na innych, oraz opieranie się na pomysłach i
sugestiach innych. Poza tym członkowie i członkinie osiągają większą satysfakcję, kiedy
uświadamiają sobie jak wiele wolności mają, co ich ogranicza, i z jakimi władzami powinni
się konsultować.
Uczestnictwo - stwórzcie szanse na zaangażowanie wszystkich w podejmowanie
decyzji. Zawsze kiedy to możliwe, wszyscy powinni uczestniczyć w dyskusjach i
podejmowaniu decyzji, poświęcać się, i ofiarować swój wkład i talenty.
Uczestnictwo odzwierciedla poczucie przynależności do grupy i identyfikowanie się z jej
zadaniami i celami. Daje również poczucie własnej wartości i satysfakcję.
Wspólne
podejmowanie
decyzji
-
zaangażujcie
wszystkich
we
wspólne
podejmowanie decyzji. Uczestnictwo każdej osoby w grupie powoduje, że każdy czuje się
odpowiedzialny za sukces grupy! Upewnijcie się, że każdy kto chce się wypowiedzieć ma na
to szansę, że inni słuchają wypowiedzi i biorą je pod uwagę. Decyzje powinny być
podejmowane przez konsensus.
Świadomość procesów grupowych - wszyscy stają się świadomi procesów, jakie
zachodzą w grupie. Członkowie i członkinie grupy nie powinni pozwalać, by priorytety i
zamiary osobiste brały górę nad postępami grupy; cenną energię można stracić podczas wcale
nie pomocnych kłótni, czy rozwiązań siłowych.
4