Podstawowa analiza rynku

Podstawowa analiza rynku
Wprowadzenie do ekonomii
Wykład 4
J. Wilkin - Ekonomia
Co kryje się za pojęciem: rynek?
• Miejsce styku kupujących i sprzedających
• Miejsce przejawiania się popytu i podaży
• Złożony proces wzajemnego oddziaływania
uczestników wymiany towarów, usług,
kapitału itp.
• Miejsce, gdzie kształtują się ceny
• Mechanizm regulacji i koordynacji
gospodarki
J. Wilkin - Ekonomia
Modele rynków
• Rynek doskonałej konkurencji (rynek
wolnokonkurencyjny)
• Rynek oligopolistyczny (rynek zdominowany
przez kilku producentów)
• Rynek monopolistyczny (rynek kontrolowany
przez jednego producenta)
• Monopson (monopol po stronie popytu, rynek
kontrolowany przez jednego kupującego)
J. Wilkin - Ekonomia
Inna klasyfikacja rynków
(w zależności od tego, co jest przedmiotem obrotu)
• Rynek produktów i usług
• Rynek czynników produkcji (siły roboczej,
ziemi itp.)
• Rynek finansowy
- Pieniężny
- Kapitałowy
J. Wilkin - Ekonomia
Popytowa strona rynku
•
•
•
•
Potrzeby ludzkie a popyt – różnice i relacje
Czynniki kształtujące popyt:
dochody ludności
ceny
dobra substytucyjne i komplementarne
gusty, moda i inne subiektywne czynniki
Krzywa popytu i prawo popytu
Dochodowa i cenowa elastyczność popytu
J. Wilkin - Ekonomia
Podażowa strona rynku
• Produkcja a podaż, elastyczność produkcji a
elastyczność podaży
• Czynniki kształtujące podaż:
- dostępność zasobów produkcyjnych
- postęp techniczny
- Ceny
• Krzywa podaży i prawo podaży
• Wpływ postępu technicznego na przesunięcia
krzywej podaży
J. Wilkin - Ekonomia
Rola cen w gospodarce
• Cena jako rynkowy wyraz wartości towaru
• Cena a wartość towaru, marksistowska koncepcja
wartości
• Cena równowagi
• Cena jako:
-
informacja
czynnik kształtowania dochodu
narzędzie dystrybucji
bodziec
narzędzie rachunku ekonomicznego
J. Wilkin - Ekonomia
Nierównowaga na rynku
• Zjawisko nadprodukcji – podaż większa od
popytu. Kryzysy nadprodukcji w gospodarce
kapitalistycznej
• Zjawisko niedoboru – popyt większy od podaży.
Powszechny niedobór towarów w gospodarce
centralnie planowanej
• Sposoby przywracania równowagi rynkowej –
przykład polskiej gospodarki w latach 1989-1990
J. Wilkin - Ekonomia
Funkcjonowanie rynku na przykładzie
produktów żywnościowych
• Popytowa strona rynku żywności:
- wpływ dochodów i cen na popyt, dochodowa i cenowa
elastyczność popytu
- przyczyny zróżnicowania dochodowej i cenowej
elastyczności popytu, w zależności od produktów
- dlaczego na niektóre produkty popyt jest sztywny i nie
reaguje na zmiany ceny czy dochodu?
- dobra Veblena i dobra Giffena
- Prawo Engla: wraz ze wzrostem dochodów, udział
wydatków na żywność w całości wydatków gospodarstw
domowych ma tendencję malejącą
J. Wilkin - Ekonomia
Funkcjonowanie rynku żywności
(2)
• Podażowa strona rynku żywności:
- produkcja a podaż produktów żywnościowych – różnice
- produkcja naturalna – nietowarowa na przykładzie
polskiego rolnictwa
- elastyczność podaży a elastyczność produkcji w rolnictwie
– kwestia cykli produkcyjnych i ograniczonej mobilności
czynników produkcji
- regulacje rynku rolnego przez państwo i Unię Europejską
- wpływ protekcjonizmu handlowego na ceny żywności
J. Wilkin - Ekonomia