3 PIENIĄDZ Wartość użytkowa - całokształt fizycznych i chemicznych właściwości, dzięki którym towar może zaspokoić określoną potrzebę Wartość wymienna - stosunek ilościowy, w jakim jeden towar jest wymieniany na drugi Ekwiwalent ogólny - pieniądz Cena - szczególny przypadek wartości wymiennej, kiedy rolę ogólnego ekwiwalentu odgrywa pieniądz Skala cen - urzędowo ustalona podstawowa jednostka pieniężna i jej podział na części System waluty złotej - pierwszy ukształtowany system monetarny (do I wojny światowej); wymienialność złota na banknoty bez ograniczeń System waluty pozłacanej - brak złotych monet w obiegu, wymienialność banknotów na złoto ograniczona - wprowadzono sztaby (system waluty złotej sztabowej) System waluty dewizowo-złotej - wymienialność na zagraniczne należności pieniężne, czyli dewizy krajów o mocnej walucie Otwarty system pieniądza papierowego - pieniądz danego kraju jest wymienialny na pieniądze innych krajów Zamknięty system pieniądza papierowego - pieniądz danego kraju nie jest wymienialny na pieniądze innych krajów Funkcje pieniądza dobro obrachunkowe środek cyrkulacji środek płatniczy środek przechowywania bogactwa CENA ceny - wymierzone w pieniądzu relacje wymienne między towarami; zależą od gry popytu i podaży, a także sama na nią oddziaływuje ; instrumenty kształtowania struktury popytu i podaży oraz instrumenty przywracania równowagi rynkowej funkcja agregacyjna cen - sprowadzanie do wspólnego mianownika nakładów i sił, pozwalając zobiektywizować alternatywny wybór funkcja informacyjna POJĘCIE I FUNKCJE RYNKU rynek - całokształt transakcji kupna i sprzedaży oraz warunków, w jakich one przebiegają wg przedmiotu obrotu: produktów i usług, konsumpcyjny i czynników produkcji wg zasięgu geograficznego: lokalny, regionalny, krajowy, międzynarodowy, światowy wg sytuacji rynkowej: sprzedawcy (przewaga popytu nad podażą), nabywcy (odwrotnie) wg stopnia jednorodności przedmiotu transakcji: homogeniczny (ropy, pszenicy), heterogeniczny (pracy) wg stopnia wyrównywania się ceny: doskonały, niedoskonały rynek doskonały - warunki: rozproszenie po stronie popytu i podaży, barak barier wejścia, przejrzystość i jednorodność dóbr rynek monopolistyczny - przy najwyższym stopniu monopolizacji, jedno przedsiębiorstwo ma wyłączność po stronie produkcji i zbytu jakiegoś towaru, ma możliwość ustalania rozmiarów podaży i cen, jest dawcą ceny POPYT (…) … - reakcja popytu na jedno dobro, na zmianę ceny dobra substytucyjnego lub komplementarnego; mierzy się ją współczynnikiem m.c.e.p. Dochodowa elastyczność popytu - reakcja popytu na zmianę dochodu; mierzy się ją współczynnikiem d.e.p. dobra normalne - mają dodatni współczynnik d.e.p dobra podrzędne - mają ujemny współczynnik d.e.p. PODAŻ Podaż danego dobra jest to ilość tego dobra zaoferowana… … na zmianę czynników ją określających wymaga czasu Cenowa elastyczność podaży - siła reakcji podaży na zmianę ceny; można ją mierzyć współczynnikiem c.e.p. CENA RÓWNOWAGI RYNKOWEJ Gra popytu i podaży - istota mechanizmu rynkowego Nadwyżka dobra - popyt jest mniejszy od podaży; gdy cena jest wyższa od ceny równowagi Niedobór dobra - popyt jest większy od podaży; gdy cena jest niższa od ceny równowagi… … determinanty popytu - dochody nabywców, ceny dóbr komplementarnych i substytucyjnych, oczekiwane zmiany na rynku, gust i preferencje, zmiany liczby i struktury ludności wzrost dochodów powoduje wzrost popytu (może wystąpić paradoks - zależność odwrotna przy popycie na dobra podrzędne) dobra substytucyjne - zastępujące się w zaspokajaniu jakiejś potrzeby; wzrost ceny jednego powoduje wzrost popytu na drugie… … elastyczny - przy cenie wyznaczonej przez rynek, przedsiębiorstwo może sprzedać całą produkcję Popyt paradoksalny - wzrost ceny powoduje wzrost popytu paradoks Veblena - dotyczy dóbr prestiżowych, efekt demonstracji rożnie wraz z ceną paradoks Giffena - dotyczy dóbr podrzędnych, których udział w wydatkach jest wysoki; wzrost ich cen, powoduje spadek dochodów realnych; mimo tego są one i tak relatywnie… Mechanizm rynkowy 1 Zmiany punktu równowagi Charakterystyka rynku Popyt, podaż i rynek. Reakcje popytu na zmiany cen i dochodów Popyt, podaż i rynek Popyt, podaż i rynek Reklama Prawa autorskie Reklama Kontakt