Polityka fiskalna państwa

Polityka fiskalna państwa
Wykład 10
WNE UW
J. Wilkin - Ekonomia
Główne kategorie
• Budżet państwa: przychody i wydatki
budżetu państwa
• Podatki i polityka podatkowa
• Deficyt budżetowy i dług publiczny
• Fiskalizm i jego skutki
• Krzywa Laffera
• Kryteria i aspekty społeczno-ekonomiczne
systemu podatkowego
J. Wilkin - Ekonomia
Budżet państwa
• Plan dochodów i wydatków państwa,
zatwierdzony ustawą budżetową;
• Deficyt budżetowy: nadwyżka wydatków
państwa ponad przychody do budżetu, która
musi być sfinansowana poprzez
zaciągnięcie długu publicznego
J. Wilkin - Ekonomia
Tzw. złota reguła finansów
publicznych
• G. Jeze: Są wydatki, trzeba je pokryć
• Strona dochodowa budżetu państwa
powinna być dostosowana do strony
wydatkowej
• Zapewnienie dostępu państwa do rynku
pożyczkowego, w przypadku braku
pokrycia wydatków w bieżących dochodach
budżetowych
J. Wilkin - Ekonomia
Struktura budżetu państwa
(2005 r.)
•
•
-
Dochody budżetu: 174 mld zł., w tym:
z podatków: 154 mld zł
z innych źródeł: 19,5 mld. zł
Wydatki państwa: 208,7 mld zł, w tym:
wydatki sztywne: 122,6 mld zł
wydatki elastyczne: 86,1 mld zł
J. Wilkin - Ekonomia
Dochody z podatków
•
•
•
•
VAT: 73,1 mld zł
Akcyza: 42,3 mld zł
CIT: 14,7 mld zł
PIT: 23,5 mld zł
J. Wilkin - Ekonomia
Najważniejsze wydatki z budżetu
• Subwencje dla samorządu terytorialnego, w tym
subwencja oświatowa: 32,4 mld zł
• Koszty obsługi długu publicznego: 27,4 mld zł
• Dotacja do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych:
18,6 mld zł
• Dotacja do KRUS: 14,2 mld zł
• Obrona narodowa: 12,6 mld zł
• Składki do budżetu UE: 10,2 mld zł
• Szkolnictwo wyższe: 9,6 mld zł
J. Wilkin - Ekonomia
Koncepcje systemu podatkowego
• Podatek liniowy
• Podatek płaski
• Podatek progresywny
Wady i zalety różnych systemów
podatkowych
J. Wilkin - Ekonomia
Rodzaje podatków
•
-
Podatki bezpośrednie:
PIT – podatek od dochodów osób fizycznych
CIT – podatek od dochodów osób prawnych
Podarki lokalne: gruntowy, od nieruchomości,
leśny i inne
• Podatki pośrednie:
- VAT – podatek od wartości dodanej
- Akcyza
J. Wilkin - Ekonomia
Funkcje podatków
•
•
•
•
•
Dochodowa
Redystrybucyjna
Alokacyjna
Społeczna
Podatki a „szara strefa”
J. Wilkin - Ekonomia
Fiskalizm
• Wpływ systemu podatkowego na
funkcjonowanie gospodarki
• Krzywa Laffera: związek stopy
opodatkowania z wielkością wpływów do
budżetu. Dlaczego niższa stopa podatkowa
może dawać większe wpływy do budżetu
państwa niż wysoka stopa opodatkowania?
J. Wilkin - Ekonomia