INSTYTUCJE GOSPODARKI RYNKOWEJ Jerzy Wilkin i Dominika Milczarek PYTANIA PROBLEMOWE DO WYKŁADÓW 5-14 Pytania problemowe do wykładu 5 i 6 1. Wyjaśnij tezę F.von Hayeka dotyczącą adaptacji rynkowych: „Rynek jest cudem”. 2. Porównaj adaptację kooperacyjną (administracyjną) z adaptacją rynkową. 3. Podaj kilka przykładów (3-5) wyspecjalizowanych nakładów i opisz je. 4. Dlaczego przy zasobach wyspecjalizowanych adaptacja rynkowa jest utrudniona? Wilkin, Milczarek - Instytucje gospodarki rynkowej Pytania problemowe do wykładu 5 i 6 5. Porównaj kontrakt doskonały i kontrakt niepełny? 6. Podaj przykłady (3-5) kontraktów niepełnych i opisz je. 7. Jakie są najważniejsze założenia w teorii kontraktu niepełnego? 8. Wymień i opisz sposoby wzmacniania egzekwowania kontraktu w sytuacji niepełnego (niedoskonałego) kontraktu. Wilkin, Milczarek - Instytucje gospodarki rynkowej Pytania problemowe do wykładu 5 i 6 9. Podaj przykłady różnych prywatnych mechanizmów w przypadku słabego lub braku prawnego egzekwowania umów. 10. Opisz rodzaje kontraktów przedstawione w przykładzie dotyczącym gorączki złota w Kalifornii w XIX w.? Wilkin, Milczarek - Instytucje gospodarki rynkowej Pytania problemowe do wykładu 7 i 8 1. Podaj definicję praw własności stosowaną w Nowej Ekonomii Instytucjonalnej. 2. Wyjaśnij tezę:„Prawa własności dotyczą nie stosunku człowieka do rzeczy lecz stosunku między ludźmi”. 3. Przedstaw elementy tworzące wiązkę uprawnień własnościowych. 4. Na jakie korzyści z ustanowienia praw własności wskazuje przetargowa teoria własności? Wilkin, Milczarek - Instytucje gospodarki rynkowej Pytania problemowe do wykładu 7 i 8 5. Jak jest zależność pomiędzy prawami własności a efektami zewnętrznymi? 6. Które dobra powinny być przedmiotem własności prywatnej, a które publicznej? Wyjaśnij używając argumentów z teorii praw własności. 7. Wyjaśnij tezę, iż właściwie i precyzyjnie zdefiniowanie praw własności jest podstawą mechanizmu efektywnej alokacji i wykorzystania rzadkich zasobów. Wilkin, Milczarek - Instytucje gospodarki rynkowej Pytania problemowe do wykładu 7 i 8 8. Podaj przykłady (3-5) wpływu ograniczeń praw własności na wartość dobra i efektywność gospodarowania. 9. Jaka jest zależność pomiędzy kosztami transakcji a prawami własności? 10. Wyjaśnij teoremat Hobbse’a. Wilkin, Milczarek - Instytucje gospodarki rynkowej Pytania problemowe do wykładu 9 i 10 1. Podaj przykłady (minimum 5) relacji agencji i opisz je. 2. Z czego wynika problem agencji? 3. Jakie są najważniejsze koszty wynikające z kwestii agencji ponoszone przez „agenta” i „zwierzchnika” (podaj przykłady)? 4. Wymień rodzaje i podaj przykłady instytucji służących ograniczaniu problemu agencji. Wilkin, Milczarek - Instytucje gospodarki rynkowej Pytania problemowe do wykładu 9 i 10 5. Co to jest i jakie elementy zawiera optymalny kontrakt w teorii agencji? 6. Przedstaw formy kontraktu analizowane w teorii agencji w zależności od rodzaju ryzyka. 7. Podaj definicję corporate governance. Dlaczego w języku polskim brakuje odpowiednika nazwy angielskiej? 8. Jakie są główne składniki pozytywnej teorii agencji? Wilkin, Milczarek - Instytucje gospodarki rynkowej Pytania problemowe do wykładu 11 i 12 1. Jakie są cele działania organizacji (korporacji) przedstawione przez Galbraitha a jakie – firmy neoklasycznej? 2. Na jaki problem związany z analizowaniem przedsiębiorstwa w ujęciu teorii agencji zwraca uwagę K. Schmidt? 3. Jaka jest różnica pomiędzy transakcją realizowaną w ramach firmy a transakcją pomiędzy oddzielnymi firmami w świetle teorii kosztów transakcyjnych? Wilkin, Milczarek - Instytucje gospodarki rynkowej Pytania problemowe do wykładu 11 i 12 4. 5. 6. 7. Kiedy dochodzi do integracji pionowej? Przedstaw problem granic przedsiębiorstwa w modelu Grossmana i Harta. Wyjaśnij na czym polega instytucjonalne znaczenie etyki biznesu. W jaki sposób etyka protestancka wpływała na rozwój kapitalizmu (ujęcie M. Webera)? Przedstaw zasady przedsiębiorczości wg P. Druckera (na podstawie pracy Skuteczne zarządzanie). Wilkin, Milczarek - Instytucje gospodarki rynkowej Pytania problemowe do wykładu 13 1. 2. 3. 4. 5. 6. Czym zajmuje się teoria wyboru publicznego i jakie są jej główne składniki? Dlaczego i w jaki sposób można wykorzystać metody i kategorie ekonomiczne do analizy polityki? Ład konstytucyjny jako problem instytucjonalny. Jakie są główne założenia ekonomicznej teorii demokracji A. Downsa? Przedstaw przyczyny i skutki działalności tzw. grup interesu. Jakie są główne instytucjonalne uwarunkowania zjawiska „pogoni za rentą”? Wilkin, Milczarek - Instytucje gospodarki rynkowej Pytania problemowe do wykładu 14 1. Co jest podstawowym źródłem prawa europejskiego (prawa UE)? 2. Jakie były główne etapy integracji europejskiej? 3. Na czym polega zasada subsydiarności w funkcjonowaniu UE? 4. Dlaczego integracja europejska może być uznana za przykład ważnej zmiany instytucjonalnej? Wilkin, Milczarek - Instytucje gospodarki rynkowej Pytania problemowe do wykładu 14 5. Czy integracja europejska jest formą umowy społecznej i ewentualnie czego ta umowa dotyczy? 6. Specyfika „trójpodziału władzy” w strukturze instytucjonalnej UE 7. Dlaczego wejście Polski do UE można potraktować jako umowną datę zakończenia transformacji postsocjalistycznej? Wilkin, Milczarek - Instytucje gospodarki rynkowej