Ekosystem a Środowisko

Definicje podstawowych pojęć
(z zakresu ekologii)
Ekologia
Zajmuje się strukturą i funkcjonowaniem ekosystemów
(układów ekologicznych w przyrodzie).
Przez strukturę układu ekologicznego rozumiemy zarówno
skład gatunkowy, liczebność, biomasę i sposób
rozmieszczenia organizmów, jak też warunki klimatyczne i
glebowe (w tym ilość i rozmieszczenie niezbędnych do życia
substancji, takich jak woda, sole itp.).
Przez funkcjonowanie układu ekologicznego rozumiemy
między innymi intensywność produkcji materii organicznej
oraz metabolizm różnych grup organizmów.
Najogólniej sprowadza się ono do krążenia materii i
przepływu energii.
Środowisko
Jest to ogół czynników ożywionych (biotycznych) i
nieożywionych (abiotycznych), mających bezpośrednie
znaczenie dla życia i rozwoju organizmu danego gatunku
lub jego populacji.
Czynniki środowiska wpływają wzajemnie na siebie, a
współdziałając tworzą określony zespół warunków, w
których bytuje organizm czy populacja.
Ekosystem
Układ ekologiczny. Jest głównym obiektem badań ekologii.
Każdy ekosystem składa się z czynników ożywionych
(biotycznych) i nieożywionych (abiotycznych),
podobnie jak środowisko.
Inaczej można powiedzieć, że ekosystem jest sumą siedliska
i biocenozy, w pewnej określonej przestrzeni.
Ekosystem a Środowisko
W przypadku ekosystemu interesuje nas jak pewien fragment
przyrody jest zbudowany (złożony) i jak funkcjonuje.
Patrzymy na to niejako od zewnątrz.
Pojęcie to jest częściej stosowane w synekologii.
W przypadku środowiska interesuje nas jak czynniki, które
tworzą ten sam fragment przyrody, oddziałują na jakiś
organizm (populację) – jakie warunki życia im stwarzają.
Patrzymy na to niejako od wewnątrz.
Pojęcie to jest częściej stosowane w autekologii.
Siedlisko
Można zdefiniować na trzy sposoby:
1 – jest to abiotyczna część środowiska (ekosystemu)
2 – jest to suma czynników klimatycznych i glebowych
3 – jest to wypadkowa położenia
Siedlisko jako wypadkowa położenia
P
K
G
R
P
K+ G
S
Biocenoza
Jest naturalnym zespołem organizmów żywych
danego środowiska (ekosystemu),
powiązanych ze sobą przez rozmaite czynniki
ekologiczne i tworzących organiczną całość,
która dzięki rozmnażaniu i samoregulacji
utrzymuje się trwale w przyrodzie w stanie
dynamicznej równowagi.
Biocenoza składa się zazwyczaj z wielu populacji
różnych gatunków.
Krajobraz
Jest to zespół różnych ekosystemów.
Strefę przejściową między różnymi ekosystemami
nazywamy ekotonem.
Biom
Jest to zespół wszystkich ekosystemów tego samego typu
na kuli ziemskiej. Strefy przejściowe między różnymi
biomami również nazywane są ekotonami.
Biosfera
Jest pojęciem nadrzędnym dla krajobrazu i biomu. Można
powiedzieć, że wszystkie ekosystemy na kuli ziemskiej
tworzą razem biosferę.
Niekiedy pojęcie biosfery jest też używane jako nadrzędne
względem środowiska, lub siedliska.
Znajdź obcojęzyczne odpowiedniki polskich pojęć:
Pojęcia polskie
Pojęcia obcojęzyczne
siedlisko
fitocenoza
część ożywiona
element abiotyczny
zespół zwierząt
biocenoza
klimat
zoocenoza
układ ekologiczny
element biotyczny
środowisko
ekotop
zespół roślin
klimatop
gleba
ekosystem
część nieożywiona
biotop
zespół grzybów
edafotop
zespół żywych organizmów
fungicenoza
polskie
obcojęzyczne
ŚRODOWISKO lub
UKŁAD EKOLOGICZNY
BIOTOP lub
EKOSYSTEM
siedlisko
(cz. nieożywiona)
klimat
gleba
zesp. żywych org.
(cz. ożywiona)
rośliny grzyby zwierzęta
ekotop
(el. abiotyczne)
klimatop
edafotop
biocenoza
(el. biotyczne)
fitoc. fungic. zooc.
Pytania
• Przykłady nadużywania słów: ekologia, ekologiczny?
• Czym rzeczywiście zajmuje się ekologia?
• Siedlisko a środowisko?
• Siedlisko jako wypadkowa położenia?
• Co to jest biotop?
• Środowisko a ekosystem?
• Biocenoza a ekosystem?
• Ekosystem a krajobraz?
• Ekosystem a biom?
• Względem czego nadrzędne jest pojęcie biosfery?