RYNEK PRACY A OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE – stan obecny i perspektywy zmian rozwiązania systemowe Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych Warszawa, kwiecień 2006 r. Instrumenty finansowe • Budżet państwa • Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych • Fundusz Pracy • Środki własne jednostek samorządu terytorialnego • Środki UE – Fundusze strukturalne (EFS, EFRR) – Środki przeznaczone na finansowanie programów wspólnotowych (m. in. EQUAL) Instrumenty prawne – ustawy: • o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych • o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy • o zatrudnieniu socjalnym • prawo spółdzielcze • o spółdzielniach socjalnych • o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych • o systemie ubezpieczeń społecznych • o pomocy społecznej Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych - określa • uprawnienia pracownicze osób niepełnosprawnych –zdolnych do wejścia na rynek • instrumenty wsparcia dla pracy pracodawców zatrudniających • bezrobotnych osoby niepełnosprawne • poszukujących pracy •otwarty rynek pracy niepozostających w zatrudnieniu •chroniony rynek pracy –niezdolnych do wejścia na - zakłady aktywności rynek pracy- warsztaty terapii zajęciowej (605) zawodowej (35) - zakłady pracy chronionej •instrumenty wsparcia dla osób niepełnosprawnych (2356) Uprawnienia pracownicze osób niepełnosprawnych Osoby niepełnosprawne zaliczone do znacznego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawności • skrócony czas pracy • dodatkowy urlop wypoczynkowy • zwolnienia od pracy w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym • 15-minutowa przerwa w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek, • zwolnienia od pracy w celu : – wykonania badań specjalistycznych – wykonania zabiegów leczniczych lub usprawniających – uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy Instrumenty wsparcia dla osób bezrobotnych i poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu • Szkolenia dla osób zarejestrowanych w PUP • Wsparcie działalności gospodarczej prowadzonej przez osoby niepełnosprawne – pożyczka na rozpoczęcie działalności – dofinansowanie odsetek kredytu zaciągniętego na kontynuację działalności Wsparcie pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne • Szkolenia pracowników niepełnosprawnych - art. 41 • Szkolenia pracowników niepełnosprawnych u pracodawców prowadzących zpch w związku ze zmiana profilu produkcji - art. 32 ust.1 pkt 2 • Zwrot kosztów przystosowania stanowisk pracy, adaptacji pomieszczeń zakładu, adaptacji lub zakupu urządzeń – stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności - art. 26 • Zwrot kosztów wynagrodzenia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu art. 26d Wsparcie pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne Refundacja ponoszonych podwyższonych kosztów zatrudniania osób niepełnosprawnych maksymalna wysokość pomocy na rekompensatę z tytułu podwyższonych kosztów zatrudniania osób niepełnosprawnych dla pracodawców nie będących zakładami pracy chronionej - 70% lub 90% tego co dla zpch bez dodatkowego wsparcia pracowników o szczególnych schorzeniach Wsparcie pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne Pomoc o charakterze automatycznym • składki na ubezpieczenia społeczne zgodnie z art. 25 ustawy o rehabilitacji (zpch-100%) • - środki zasilające ZFRON (rozwiązanie adresowane wyłącznie do pracodawców prowadzących zpch) m. in : – stanowiące różnicę pomiędzy wynagrodzeniem osiąganym przez pracownika niepełnosprawnego a kwotą miesięcznego dofinansowania do wynagrodzenia – 90% środków pochodzących : • ze zwolnień z podatków: od nieruchomości, rolnego i leśnego i od czynności cywilnoprawnych • ze zwolnień z opłat (z wyjątkiem opłaty skarbowej i opłat o charakterze sankcyjnym • z części zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych Wsparcie pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne Rozwiązania adresowane wyłącznie do pracodawców prowadzących zakłady pracy chronionej Pomoc na wniosek • Dofinansowanie do wysokości 50% odsetek od kredytów inwestycyjnych • Dofinansowanie do wysokości 50% odsetek od kredytów obrotowych • Jednorazowa pożyczka w celu ochrony zagrożonych miejsc pracy osób niepełnosprawnych – pomoc de minimis Ustawa o zatrudnieniu socjalnym przepisów ustawy nie stosuje się do osób, które mają prawo do: – renty socjalnej – renty z tytułu niezdolności do pracy więc osoby niepełnosprawne, które nie mają pracy ale mają rentę nie mają dostępu do: •centrów integracji społecznej •klubów integracji społecznej (a w ich ramach do robót publicznych) Renciści – dodatkowe przychody Renta Ulega zmniejszeniu socjalna nigdy Ulega zawieszeniu Nie ulega zawieszeniu ani zmniejszeniu - wyjątki jeżeli osiąga przychód z tytułu działalności podlegającej ubezpieczeniu społecznemu wyższy niż 30% przeciętnego wynagrodzenia z tytułu niezdolności do pracy Inwalidzka służb mundurowych gdy przychód pomiędzy 70% a 130% przeciętnego wynagrodzenia gdy przychód wyższy niż 130% przeciętnego wynagrodzenia gdy przychód wyższy niż 130% przeciętnego wynagrodzenia ulega zmniejszeniu o 25% nie dotyczy brak brak z tytułu inwalidztwa powstałego w związku ze służbą i renta rodzinna po tym inwalidzie Renciści – dodatkowe przychody Renta Inwalidów wojskowych rolnicza Ulega zmniejszeniu Ulega zawieszeniu Nie ulega zawieszeniu ani zmniejszeniu - wyjątki gdy nie pozostaje w związku ze służbą a przychód wynosi pomiędzy 70% a 130% przeciętnego wynagrodzenia gdy nie pozostaje w związku ze służbą a przychód jest wyższy niż 130% przeciętnego wynagrodzenia renta inwalidy wojskowego, którego inwalidztwa powstałego w związku ze służbą i renta rodzinna po nim gdy prowadzi działalność rolniczą jeżeli osiąga przychód z tytułu działalności podlegającej ubezpieczeniu innemu niż rolnicze brak Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy - określa • Instrumenty wsparcia dla osób bezrobotnych i poszukujących pracy • Instrumenty wsparcia dla pracodawców zatrudniających osoby skierowane z urzędu pracy Ustawa o promocji zatrudnienia (…) Instrumenty rynku pracy Poszukują Bez robotni cy pracy Pośrednictwo pracy T T Poradnictwo zawodowe T T Udział w zajęciach klubu pracy T T T N T N Środki na podjęcie dział. gospodarczej, w tym na pokrycie kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa związane z podjęciem tej działalności Szkolenia, dodatki szkoleniowe i stypendia Ustawa o promocji zatrudnienia (…) Instrumenty i usługi rynku pracy Stypendium – w przypadku podjęcia w okresie 6 miesięcy od dnia zarejestrowania dalszej nauki - Poszukują Bez robotni cy pracy T N Stypendium w wysokości 40 % kwoty zasiłku w trakcie odbywania szkolenia T N Finansowanie studiów podyplomowych (do 75%) T N Zasiłki oraz inne świadczenia T N Dodatek aktywizacyjny dla osoby posiadającej prawo do zasiłku T N Staż + stypendium stażowe T N szkoła ponadpodstawowa, ponadgimnazjalna dla dorosłych albo wyższa (wieczorowo lub zaocznie) Ustawa o promocji zatrudnienia (…) Instrumenty i usługi rynku pracy Bezro botni Poszukują cy pracy Odbycie przygotowania zawodowego w miejscu pracy, bez nawiązywania stosunku pracy T N Wykonywania pracy w ramach prac interwencyjnych T N Finansowanie kosztów zakwaterowania i wyżywienia osób skierowanych na szkolenie (gdy poza miejscem T N Zwrot kosztów zakwaterowania i przejazdu z i do miejsca zatrudnienia, stażu, przygotowania zawodowego, szkolenia lub odbywania zajęć z zakresu poradnictwa zawodowego T N Zwrot kosztów przejazdów w przypadku skierowania do pracodawcy, który zgłosił ofertę pracy, jeżeli siedziba tego pracodawcy znajduje się poza miejscem zamieszkania T N zamieszkania) Ustawa o promocji zatrudnienia (…) Bezro botni Poszukuj ący pracy T N T N Możliwość podjęcia pracy zarobkowej w gospodarstwie domowym T N Środki na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej T N Instrumenty i usługi rynku pracy Świadczenie przedemerytalne po upływie 6 m-cy od dnia zarejestrowania (jeżeli spełnione są warunki do nabycia tego świadczenia) Refundacja kosztów opieki nad dzieckiem do lat 7 jeżeli osoba podejmie zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, staż, przygotowanie zawodowe w miejscu pracy lub szkolenie Ustawa o promocji zatrudnienia (…) Instrumenty i usługi rynku pracy Bezro botny Poszukują cy pracy Zwrot pracodawcy części lub całości kosztów wynagrodzenia, nagrody oraz składki osób zatrudnionych w ramach prac interwencyjnych i robót publicznych (w zależności od okresu zatrudnienia) T N Refundacja pracodawcy kosztów wyposażenia i doposażenia stanowiska pracy (5xprzec. wynagrodzenie) T N N T Szkolenie osoby: - w okresie wypowiedzenia stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy - zatrudnionej u pracodawcy, wobec którego ogłoszono upadłość lub który jest w stanie likwidacji, z wyłączeniem likwidacji w celu prywatyzacji - która otrzymuje świadczenie socjalne przysługujące na urlopie górniczym lub górniczy zasiłek socjalny - która uczestniczy w indywidualnym programie integracji (dot. tylko poszukujących pracy o statusie uchodźcy)