praca-licencjacka-4922

Wzór na AD z uwzględnieniem ekonomicznej roli państwa:
AD = C + I + G
Ekonomiczna definicja państwa:
Państwo – to podmiot gospodarczy. Podmiot gospodarczy – bierze udział w procesie
gospodarowania poprzez swoje decyzje i wybory i wpływa na decyzje i wybory innych
podmiotów gospodarczych.
Za pośrednictwem jakich rynków wpływa na decyzje i wybory innych podmiotów
gospodarczych? Rynku dóbr i usług konsumpcyjnych i na rynku czynników produkcji (w
charakterze sprzedawcy bądź nabywcy czynników produkcji).
Jakie cechy
świadczą o samodzielnym bycie państwa jako podmiotu
gospodarczego?
 odrębność majątkowa;
 samodzielność decyzyjna;
 samodzielność dochodowa.
Do jakiej grupy podmiotów zaliczamy państwo? Jest to podmiot sfery regulacji. A w
sferze regulacji zalicza się do podmiotów o charakterze władczym i jest to podmiot
analizy makroekonomicznej.
Państwo jest podmiotem sfery regulacji, ale poprzez swoje działanie wpływa także
na podmioty sfery realnej. Na czym polega aspekt realny ekonomicznej roli państwa w
życiu gospodarczym? Państwo tworzy instytucje i jest właścicielem przedsiębiorstw
państwowych, jest to określone przez zakres własności publicznej.
Własność publiczna:
 własność państwowa;
 własność komunalna.
Od wielkości własności publicznej zależy liczba instytucji i przedsiębiorstw. Jeżeli
uwzględnia się aspekt realny państwa to państwo występuje w charakterze pracodawcy
(2,5 mln pracowników budżetowych w Polsce), i w charakterze dostarczyciela całego
szeregu dóbr i usług, które są adresowane do różnych podmiotów gospodarczych.
Aspekt regulacyjny roli państwa w życiu gospodarczym polega na tym, że państwo
wykorzystuje funkcję tworzenia ładu prawnego. Polega ona na tworzeniu norm prawnych
oraz instytucji ochraniających własność prywatną i prawa poszczególnych jednostek. W
sensie ekonomicznym chodzi o określenie zasad prowadzenia działalności gospodarczej.
Państwo reguluje tutaj zasady tworzenia i likwidacji przedsiębiorstw, stosunki między
pracownikami i pracodawcami. Pomiędzy producentami i konsumentami, podmiotami
krajowymi i zagranicznymi.
Ten aspekt regulacyjny wynika z tego, że państwo poprzez tworzenie norm
prawnych jest w stanie wpływać na decyzje i wybory wszystkich pozostałych podmiotów
gospodarczych. Ale w tym swoim wpływaniu wykorzystuje pewne instrumenty, które
można podzielić na pośrednie i bezpośrednie:
Bezpośrednie instrumenty ingerencji państwa:
 określenie norm zanieczyszczeń powietrza, wody, gleby;
 minimalna stawka płac;
 kontyngenty importu określonego produktu;
Pośrednie instrumenty:
 obniżenie lub podwyższenie przez Bank Centralny stopy redyskontowej;
 zmiana stopy opodatkowania dochodów;
 zmiana kursu walutowego;
 określenie zasad amortyzacji majątku trwałego.
Funkcje ekonomiczne państwa:
 alokacji – polega na podejmowaniu działań sprzyjających optymalnej alokacji
zasobów gospodarczych. Jest to ochrona własności prywatnej i wspieranie mechanizmu
rynkowego. Na czym polegają zadania państwa w ramach funkcji alokacji? Określa ile
własności publicznej musi być, wspiera konkurencję (mechanizm rynkowy) – poprzez
eliminowanie barier utrudniających wejście na rynek – bariery prawne, eliminowanie
praktyk monopolistycznych, usprawnienie obiegu informacji ekonomicznej.
 redystrybucji – związana jest z korygowaniem przez państwo podziału dochodu,
mechanizmami rynkowymi zapewnia prawidłowy podział dochodu, wpływa na poziom
konsumpcji i sprzedaży. Jakie są instrumenty realizacji funkcji redystrybucji? System
podatkowy i wydatki budżetowe, składki na ubezpieczenia społeczne, systemy różnego
rodzaju dopłat i cen. Jeżeli mówimy o systemach cen, to jaki mechanizm tworzenia cen
wykorzystuje i jaka funkcję ceny? Mechanizm rynkowy i administrowania ceną (tą
wykorzystuje) i funkcje socjalną ceny. Jakimi metodami realizuje państwo funkcję
redystrybucji? Sposoby realizacji f. redystrybucji za pomocą świadczeń i transferów,
świadczeń w naturze (świadczenia oświatowe, służby zdrowia i mieszkalnictwo) i
pieniężnych (zasiłki programów socjalnych, stypendia).
 stabilizacyjna – jest związana z realizacją polityki makroekonomicznej. Polityka
makroekonomiczna wynika z realizacji celów: utrzymania wysokiego tempa wzrostu
gospodarczego w długim okresie, zmniejszenie stopy inflacji bezrobocia przymusowego,
niwelacja wahań koniunktury, uzyskanie dodatniego bilansu płatniczego, stworzenia
warunków do lepszego wykorzystania rzeczowych czynników procesu produkcji (to środki
produkcji – środki pracy i przedmioty pracy). A jaki zasób analizuje rzeczowe czynniki
procesu produkcji? Zasób kapitałowy – finansowy i rzeczowy. Rodzaje polityki
makroekonomicznej wykorzystywanej przez państwo w ramach funkcji stabilizacyjnej to
polityka fiskalna (wykorzystuje system podatkowy i wydatki budżetowe – tym wpływa na
koniunkturę) i monetarna (wpływ na zmianę podaży pieniądza przez BC). Jaki czynnik
stabilizacji pieniądza papierowego wynika z funkcji BC? Polityka emisyjna BC, która
wywiera wpływ na zmianę podaży pieniądza.
Prawo Wagnera – jeżeli dochód wzrasta o 1% to wydatki państwa powiększają się o
więcej niż 1%. To prawo jest aktualne do dziś. Czynniki, które świadczą o jego
aktualności to:
 wzrost dochodu narodowego;
 przyrost liczby ludności;
 rozwój potrzeb w następstwie zmiany warunków materialnych człowieka;
 wzrost oczekiwań człowieka w stosunku do oświaty, mieszkalnictwa, służby zdrowia,
ochrony środowiska itd.
Grupy wydatków publicznych:
1) wydatki na dobra i usługi;
2) transfery płatnicze (renty, emerytury, zasiłki);
3) wydatki na infrastrukturę społeczną i ekonomiczną;
4) subsydia i dotacje dla przedsiębiorstw;
5) pomoc finansowa dla krajów nierozwiniętych gospodarczo.
Te wydatki wykazują tendencje wzrostowa w następstwie prawa Wagnera.