CZŁOWIEK I JEGO POJĘCIE pod redakcją ANDRZEJA L. ZACHARIASZA WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU RZESZOWSKIEGO RZESZÓW 2011 Recenzowała dr hab. prof. UWM EWA STARZYŃSKA-KOŚCIUSZKO Opracowanie redakcyjne i korekta WŁADYSŁAW WÓJTOWICZ Opracowanie techniczne KRYSTYNA BARAN Projekt okładki KATARZYNA M. CWYNAR © Copyright by Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego Rzeszów 2011 ISBN 978-83-7338-714-0 738 WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU RZESZOWSKIEGO 35-959 Rzeszów, ul. prof. S. Pigonia 6, tel. 17 872 13 69, tel./fax 17 872 14 26 e-mail:[email protected]; http://wydawnictwo.univ.rzeszow.pl wydanie I; format B5; ark. wyd. 27; ark. druk. 26,75; zlec. red. 95/2011 Druk i oprawa: Drukarnia Uniwersytetu Rzeszowskiego SPIS TREŚCI Słowo wstępne ........................................................................................................................... 7 I. W POSZUKIWANIU POJĘCIA CZŁOWIEKA ANDRZEJ L. ZACHARIASZ Człowiek jako byt poszukujący uzasadnienia dla swego bycia w istnieniu .......................... JÓZEF DĘBOWSKI W poszukiwaniu centrum osobowego człowieka. Perspektywa egzystencjalnoontologiczna a punkt widzenia neuronauk ................................................................................... CEZARY MORDKA Ratio emocji ...................................................................................................................... ANDRZEJ NIEMCZUK Wolność i wartość człowieka czyli aporie podmiotowości ............................................... WŁODZIMIERZ ZIĘBA Autokrecja: przesłanki i konsekwencje ontologiczne ........................................................ ANDRZEJ NOWAKOWSKI Społeczne źródło świadomości .......................................................................................... SŁAWOMIR KAPUSTKA Homo post-sovieticus ........................................................................................................ WIESŁAW SZTUMSKI Ewolucja społeczna ku destrukcji, zniewoleniu i samozagładzie ...................................... АННА В. КОНЕВА Понятие индивидуальности в истории философской мысли ....................................... JAN WADOWSKI Filozofia dialogu a digitalizacja. Dialog człowieka w sieci cyberistnienia ........................ 13 29 49 63 79 93 107 119 127 139 II. CZŁOWIEK W KONCEPCJACH FILOZOFÓW. ANALIZA POGLĄDÓW MARCIN SUBCZAK Koncepcja człowieka w pismach Arystotelesa .................................................................. 155 KRZYSZTOF BOCHENEK Filozofia średniowieczna w poszukiwaniu definicji człowieka ......................................... 171 DANIELE STASI O pojęciu człowieka w myśli politycznej Dantego ............................................................ 185 ANTONI KRAWCZYK Koncepcja człowieka w poglądach Fabiana Birkowskiego ............................................... 193 6 SPIS TREŚCI BOGDAN BANASIAK Między rozpasaniem a rygoryzmem. Człowiek w wizji markiza de Sade ......................... IVANA HOLZBACHOVÁ Voltairovo pojetí člověka .................................................................................................. MAREK BLASZKE Koncepcja człowieka moralnego Jana Henryka Pestalozziego .......................................... ADAM W. WOJTUNIK Schopenhauerowska koncepcja człowieka jako najwyższej formy uprzedmiotowienia woli .................................................................................................................................... MAREK BOSAK Idea autokreacji w myśli Fryderyka Nietzschego .............................................................. EDYTA DOMAGAŁA O metapoziomie ludzkiego życia. Maxa Schelera filozoficzne studium miłości ............... MAŁGORZATA DERC Kategoria wygnania w twórczości Anais Nin – Dziennik tom 3; Under a Glass Bell (Szklany klosz), The Mouse (Myszka) ................................................................................ KATARZYNA KRASUCKA Wolność i nicość. Śmierć starca Zosima jako punkt graniczny procesu kształtowania się wolności w Braciach Karamazow Fiodora Dostojewskiego .............................................. PATRYCJA M. SZYPROWSKA Wizja przyszłości społeczeństwa i natury ludzkiej w kontekście teorii Leona Petrażyckiego .................................................................................................................................. MAGDALENA PŁOTCZYK Mieć czy być? Pytanie o sens istnienia na przykładzie filozofii Gabriela Marcela ........... IZABELA PASTERNAK „Śmierć człowieka” w koncepcji Michela Foucault .......................................................... MARCIN KRAWCZYK Rorty i Shusterman. Dwie wizje człowieka – dwie drogi spełnionego życia ..................... NATALIA MIKLASZEWSKA Człowiek w obliczu rzeczywistości językowej .................................................................. KATARZYNA M. CWYNAR Marii Szyszkowskiej idea człowieka jako istoty aspołecznej ............................................ MAGDALENA MICHALIK-JEŻOWSKA Wspólnotowe znaczenie współczucia w ujęciu Marthy C. Nussbaum .............................. 209 221 235 253 269 285 301 313 327 343 355 371 379 393 409 Noty o autorach ......................................................................................................................... 425