Publiczne Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Krzeszowicach ZAJĘCIA KOREKCYJNO – KOMPENSACYJNE W GIMNAZJUM – FORMA POMOCY UCZNIOWI Z DYSLEKSJĄ Anna Kulak, Alicja Smółka Krzeszowice, 15 października 2015 POCZĄTEK DROGI UCZNIA Z DYSLEKSJĄ Diagnoza Opinia psychologiczno - pedagogiczna Zajęcia korekcyjno kompensacyjne PODSTAWA PRAWNA Pomoc psychologiczno – pedagogiczna: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (DZ.U. z 2013, poz.532) ZAJĘCIA ► KOREKCYJNO - KOMPENSACYJNE Terapia trwa trzy lata ► Zajęcia odbywają się dwa razy w tygodniu (45 minut) ► Liczba uczestników 2 – 5 ► Forma pracy: zajęcia grupowe lub indywidualne Na zajęciach korekcyjno – kompensacyjnych: Wpajamy właściwą motywację do nauki Bazujemy na mocnych stronach ucznia Wspieramy jego słabe strony Zapobiegamy powstawaniu zaburzeń emocjonalnych Stymulujemy ogólny rozwój dziecka przez dobór odpowiednich ćwiczeń Percepcje wzrokową i słuchową Usprawniamy jego funkcje motoryczne: Spostrzegawczość Sprawność manualną Koncentrację uwagi DEFINICJA DYSLEKSJI DYSLEKSJA ROZWOJOWA to nazwa całego zespołu specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu u dzieci o prawidłowym rozwoju umysłowym, w uproszczeniu zwanego dysleksją. Określenie rozwojowa oznacza, iż opisane trudności występują w nasilonym stopniu od początku nauki szkolnej. Trudności o charakterze dyslektycznym są spowodowane zaburzeniami niektórych funkcji poznawczych (wzrokowo – przestrzennych, słuchowo – językowych, motorycznych) i ich integracji, uwarunkowanymi nieprawidłowym funkcjonowaniem układu nerwowego. PODZIAŁ DYSLEKSJI ROZWOJOWEJ Dysleksja (trudności w czytaniu lub w czytaniu i pisaniu) Dysleksja rozwojowa Dysortografia (trudności w opanowaniu poprawnej pisowni – rażące i nagminne popełnianie błędów ortograficznych i dyslektycznych) Dysgrafia (trudności w opanowaniu kaligrafii brzydkie wręcz nieczytelne pismo) P RZYCZYNY DYSLEKSJI ROZWOJOWEJ: Uszkodzenie lub opóźnienie dojrzewania centralnego układu nerwowego Dziedziczenie Nadprodukcja testosteronu w okresie prenatalnym (dysleksja częściej występuje u chłopców niż u dziewcząt) Powikłania podczas ciąży, nieprawidłowe porody, urazy we wczesnym dzieciństwie TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ UWARUNKOWANE ZABURZENIAMI PERCEPCJI WZROKOWEJ Umiejętności ucznia Symptomy zaburzenia Wypowiadanie się Nieumiejętność wyszukiwania braków, podobieństw, różnic Ubogi zasób słownictwa – trudności w wypowiadaniu się w mowie i piśmie Rysowanie Kłopoty z odwzorowaniem prostych figur geometrycznych Problemy z odtwarzaniem znaków graficznych i cyfr Czytanie Mylenie liter o podobnym kształcie, opuszczanie liter, sylab, wyrazów, przekręcanie Tempo czytania wolne, nierytmiczne Trudności z automatyzacją procesu czytania, wysiłek włożony w czytanie utrudnia rozumienie czytanej treści TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ UWARUNKOWANE ZABURZENIAMI PERCEPCJI WZROKOWEJ Umiejętności ucznia Symptomy zaburzenia Pisanie Nieumiejętność zapamiętywania kształtu liter, mylenie liter o podobnym kształcie, pomijanie drobnych elementów graficznych, znaków diakrytycznych Pomimo znajomości zasad ortograficznych, liczne błędy Nieopanowanie umiejętności i zapamiętywania obrazu pisanych słów – w tym samym tekście wyraz jest różnie napisany Rozumienie czytanej treści Trudności wytwarzania jasnych wyobrażeń związanych z czytanym tekstem Koncentracja na technicznej stronie czytania utrudnia rozumienie czytanej treści TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ UWARUNKOWANE ZABURZENIAMI PERCEPCJI WZROKOWEJ Umiejętności ucznia Trudności w innych przedmiotach szkolnych Symptomy zaburzenia Kłopoty ze zrozumieniem: zadań tekstowych z matematyki w geometrii – brak wyobraźni przestrzennej oraz trudności w zapamiętywaniu m.in. kształtu figur i kątów geografia – problemy w czytaniu mapy, słaba orientacja w kierunkach świata Problemy w nauce języków obcych np. mylenie liter TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ UWARUNKOWANE ZABURZENIAMI PERCEPCJI SŁUCHOWEJ Umiejętności ucznia Symptomy zaburzenia Wypowiadanie się Trudności w wypowiadaniu się, ubogi zasób słownictwa, niegramatyczne wypowiadanie się, zniekształcanie wyrazów mało znanych Kłopoty w wypowiedziach, wynikające z nieumiejętności rozumowania, wnioskowania i uogólniania na materiale werbalnym Pisanie Nasilone trudności w pisaniu ze słuchu, wynikające z niemożności dokonywania prawidłowej analizy słuchowej dyktowanych wyrazów, zdań Zniekształcenie pisowni, niekiedy wyrazy nie dają się odczytać Wadliwe wyodrębnianie wyrazów ze zdań, opuszczanie końcówek wyrazów TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ UWARUNKOWANE ZABURZENIAMI PERCEPCJI SŁUCHOWEJ Umiejętności ucznia Symptomy zaburzenia Czytanie Mylenie wyrazów podobnych artykulacyjnie, zmiany, opuszczenia głosek Rozumienie czytanej treści Problemy z rozumieniem przeczytanej treści wynikają z nieadekwatnego rozumienia Trudności w nauce innych przedmiotów Kłopoty z nauką języków obcych Zła pamięć słuchowa i wynikająca z tego trudność pamięciowego uczenia się Problemy ze zrozumieniem instrukcji, objaśnień nauczycieli, zapamiętywaniem TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ UWARUNKOWANE ZABURZENIAMI ROZWOJU RUCHOWEGO W ZAKRESIE SPRAWNOŚCI MANUALNEJ Umiejętno ści ucznia Symptomy zaburzenia Rysowanie Ruchy powolne, brak precyzji, zręczności, napięcie mięśniowe Niesprawność manualna, zbyt duży lub zbyt mały nacisk ołówka Pisanie Obniżony poziom graficzny prac – tzw. niestaranne pismo, niekształtne litery, wychodzenie poza linię, brak wiązania liter ze sobą Trudności w nauce innych przedmiotów Problemy w wykonywaniu ćwiczeń na lekcjach wychowania fizycznego Nieudolność w grach i zabawach sportowych Trudności w majsterkowaniu, szyciu, lepieniu, wycinaniu, kreśleniu, malowaniu, w wykonywaniu modeli, wykresów, konstrukcji P ROGRAM EDUKACYJNO TERAPEUTYCZNY ORTOGRAFFITI ( WYKORZYSTYWANY NA ZAJĘCIACH KOREKCYJNO – KOMPENSACYJNYCH) - stwarza okazję do odnoszenia sukcesu - eliminuje stres i napięcia emocjonalne - usprawnia funkcje percepcyjno – motoryczne W SFERZE SŁUCHOWEJ: Kształcimy wrażliwość słuchową Ćwiczymy pamięć fonologiczną Stymulujemy słuch fonemowy Doskonalimy koncentrację uwagi Wzbogacamy słownik czynny i bierny W SFERZE WZROKOWEJ: Usprawniamy analizator wzrokowy Ćwiczymy pamięć i spostrzegawczość wzrokową Usprawniamy koordynację wzrokowo – ruchową W SFERZE RUCHOWEJ: Ćwiczymy motorykę ręki piszącej Poprawiamy poziom graficzny pisma Utrwalamy orientację w schemacie ciała i przestrzeni P OWYŻSZE ZADANIA TERAPEUTYCZNE R E A L I Z O W A N E S Ą W N A S T Ę P U J Ą CY SPOSÓB U SPRAWNIANIE ANALIZATORA SŁUCHOWEGO Różnicowanie dźwięków dochodzących z otoczenia Różnicowanie dźwięków nagranych na płycie CD Różnicowanie słów podobnie brzmiących Analiza rozumienia słów i zdań Ćwiczenie analizy i syntezy słuchowej Zabawy w rymowanki Zapamiętywanie metodą skojarzeń USPRAWNIANIE ANALIZATORA WZROKOWEGO Spostrzeganie szczegółów: różnic, podobieństw, braków na obrazkach, składanie obrazka z części Spostrzeganie i różnicowanie liter, cyfr, znaków graficznych – porównywanie i różnicowanie, wyodrębnianie części z całości czyli rozkładanie Pisanie z pamięci wyrazów zdań Szukanie słowa w słowie Rozwiązywanie anagramów, rebusów USPRAWNIANIE ANALIZATORA WZROKOWEGO Szukanie w tekście określonych znaków graficznych Układanie krzyżówek Tworzenie kojarzeń wzrokowych Gry typu „memory” Dyktanda graficzne Wycinanki USPRAWNIANIE GRAFOMOTORYKI Pisanie po śladzie Mieszczenie zapisów w liniaturze Pisanie ruchem płynnym bez odrywania ręki Kalkowanie, rysowanie, malowanie, lepienie Gry stolikowe Przepisywanie, cięcie po śladzie USPRAWNIANIE GRAFOMOTORYKI Zabawy na orientację w schemacie ciała i przestrzeni Dyktanda graficzne, łączenie punktów Antyczne wzory odtwarzanie z pamięci Modelowanie płynności, rytmiczności, plastyczności i dokładności ruchów ręki przez kreślenie wieloelementowych symboli graficznych WYPRACOWANIE NAWYKU POPRAWNEGO PISANIA POD WZGLĘDEM ORTOGRAFICZNYM Przyswajanie uporządkowanej wiedzy na temat reguł ortograficznych Tworzenie wyrazów pokrewnych Autokorekta błędów – praca ze słownikiem ortograficznym Dobieranie wyrazów do odpowiednich modeli graficznych Gry graficzne synonimy, antonimy, piktogramy Pisanie z pamięci Pisanie ze słuchu WYPRACOWANIE NAWYKU POPRAWNEGO PISANIA POD WZGLĘDEM ORTOGRAFICZNYM Pisanie samodzielne Tworzenie rodziny wyrazów Rozwiązywanie rebusów, łamigłówek, Pisanie liczebników PRAWA UCZNIÓW Z DYSLEKSJĄ Występujące trudności Problemy z czytaniem i rozumieniem tekstu, problemy emocjonalne i trudności z koncentracją uwagi Wolne tempo czytania i pisania Niski poziom graficzny pisma Problemy ze stosowaniem zasad ortografii i interpunkcji, z poprawnością graficzną obliczeń i orientacją przestrzenną Sposoby dostosowania warunków egzaminacyjnych Możliwość pisania sprawdzianu w oddzielnej sali Wydłużenie czasu pisania o 50% Pisanie samodzielnie formułowanych odpowiedzi do zadań drukowanymi literami, co zwiększa czytelność pisma Możliwość specjalnego kodowania karty odpowiedzi, aby zadania, w których uczeń samodzielnie formułuje odpowiedź mogły być sprawdzane za pomocą kryteriów dostosowanych do dysfunkcji uczniów WYMOGI JAKIE NALEŻY SPEŁNIĆ, ABY UCZEŃ Z DYSLEKSJĄ ZDAWAŁ EGZAMIN W WARUNKACH DOSTOSOWANYCH DO JEGO SPECJALNYCH POTRZEB Posiadanie pisemnej opinii z państwowej lub uprawnionej poradni niepublicznej Opinia musi zawierać stwierdzenie występowania dysleksji rozwojowej Opinia musi być aktualna, tzn. wydana po trzeciej klasie szkoły podstawowej J AK WSPIERAĆ UCZNIÓW Z DYSLEKSJĄ R ODZICU! Zapewnij dziecku pomoc w domu i zadbaj o profesjonalną pomoc w szkole Nie traktuj dziecka z dysleksją jako chorego czy leniwego, nie mów o nim „zdolny leń” Nie mobilizuj dziecka do nauki ani karą, ani groźbą otrzymania złej oceny. Nie motywuj go do pracy krytyką lub kpiną, obniżenie samooceny obniża też jego nadzieję na poprawę i chęć do pracy nad sobą Pamiętaj, że dziecko nie wyrośnie z dysleksji. Dysleksja jest problemem całego życia. Uwierz, że Twoje dziecko może w szkole odnieść sukces i uniknąć niepowodzenia jeśli będzie mu udzielona specjalistyczna pomoc. J AK WSPIERAĆ UCZNIÓW Z DYSLEKSJĄ Nie bój się kontaktu ze specjalistami w poradni psychologiczno – pedagogicznej, pedagogiem szkolnym i nauczycielem terapeutą w szkole dziecka Zachęcaj dziecko do udziału w zajęciach korekcyjno - kompensacyjnych, nagradzaj za pracę Pamiętaj, że dziecko nie tylko musi pracować w szkole pod kierunkiem nauczyciela terapeuty, ale i systematycznie w domu . Rodzicu , do pracy w domu musisz włączyć się osobiście Wspieraj rozwój dziecka: rozmawiaj, rysuj, ucz się krótkich piosenek, rymowanek, układaj puzzle, układanki słowne Dostrzegaj i chwal wszystkie, nawet najmniejsze osiągnięcia dziecka SŁAWNE OSOBY Z DYSLEKSJĄ POLECANA LITERATURA DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ