PRACA KOREKCYJNO – WYRÓWNAWCZA POTRZEBACH EDUKACYJNYCH . Z DZIEĆMI O SPECJALNYCH Na podstawie badań stwierdza się , że w ogólnej populacji dzieci 15-20 % uczniów szkół podstawowych , u których występują trudności w nauce spowodowane jest wycinkowymi dysfunkcjami oraz ograniczeniem rozwoju . Niewykrycie możliwie jak najwcześniej i nie wyrównanie w porę zaburzeń i trudności w nauce sprawia , że pogłębiają się one coraz bardziej . Wszystkie dzieci z trudnościami w nauce , niezależnie od przyczyn powinny być objęte opieką i pomocą specjalistyczną . PRZYCZYNY TRUDNOŚCI I NIEPOWODZEŃ W SZKOLE . 1. Przyczyny tkwiące w treści procesu nauczania ( przyczyny dydaktyczne) Przyczyny dydaktyczne to inaczej przyczyny szkolne . Decydujący wpływ na postępy w nauce dziecka mają formy , metody i środki nauczania , treści , warunki , w jakich przebiega praca dydaktyczno- wychowawcza . 2. Przyczyny społeczne , tkwiące w środowisku ucznia . Z takimi przyczynami spotykamy się wówczas, gdy w środowisku dziecka brak bodźców intelektualnych , wzorów i zachęty . Powód trudności w nauce to często rozbita , patologiczna rodzina , brak wpływu wychowawczego ze strony rodziców , brak dostatecznej opieki w rodzinie , czy też trudna sytuacja ekonomiczna . 3. Przyczyny tkwiące w samym uczniu , tj. jego właściwości fizyczne i psychiczne Do przyczyn należą: obniżony poziom inteligencji, nieharmonijny rozwój ucznia, opóźnienie funkcji słuchowych, dysfunkcje myślenia, zaburzenia lateralizacji, zaburzenia mowy , zaburzenia emocjonalne, opóźnienia rozwoju ruchowego. ZADANIA NAUCZYCIELA PROWADZĄCEGO PRACĘ KOREKCYJNO – WYRÓWNAWCZĄ Podstawowym organizatorem pomocy dzieciom z trudnościami w nauce są Poradnie Psychologiczno – Pedagogiczne. W szkołach nauczyciele prowadzą reedukację poprzez zajęcia zespołu korekcyjno – wyrównawczego i indywidualną pracę wyrównawczą z dzieckiem . ZADANIA NAUCZYCIELA PROWADZĄCEGO TAKIE ZAJĘCIA 1.Ustalenie celów kształcenia i programu nauczania z uwzględnieniem zasady indywidualizacji . 2. Ocenianie ucznia według przyrostu wiedzy w stosunku do punktu wyjściowego , a nie poziomu klasy . 3. Dokumentowanie przyrostu wiedzy : - pośrednio ( testy , prace plastyczne , sprawdziany , kartkówki ) - bezpośrednio ( obserwacja zachowań jak uczeń wykonuje zadania , jak radzi sobie z postawionym problemem , jak się zachowuje . ZESTAWY ĆWICZEŃ EDUKACYJNYMI . DLA DZIECI ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI Przykłady ćwiczeń dla dzieci z zaburzeniami funkcji wzrokowych . 1.Ćwiczenia orientacji przestrzennej ( na , w , po , koło , nad ). 2. Wyszukiwanie identycznych liter i sylab . 3. Wypisywanie liter i sylab i segregowanie ich w rubrykach . Dziecko otrzymuje tekst i ma podkreślić w nim wypowiadane przez nas dźwięki , Sylaby . Później przepisuje je do zeszytu ( do odpowiednich rubryk ) . W rubrykach zostaną zgrupowane sylaby mając tę samą literę . Później dziecko z wypisanych sylab ma tworzyć wyrazy . l lec ( palec) la ( lala ) t tek ( kotek ) ta ( tama) 4. Lepienie z plasteliny lub układanie liter z drutu . 5. Wyszukiwanie wyrazów z jednakową literą . 6. Uzupełnianie liter w wyrazie . np. „ą” czy „ę” goł_b goł_bie ł ła (łapa) ło ( łopata ) d_b d_ by zdj_ł zdj_ły 7. Wyszukiwanie i skreślanie liter , np. literę „a” skreślamy w tekście jedną linią „o” dwoma liniami . 8.Zgadywanie liter .Na tablicy za pomocą patyczka wykonujemy ruchy pisania określonej litery i dziecko ma zgadnąć , jaką literę napisaliśmy 9. Odtwarzanie z pamięci uprzednio widzianych wzorów . Pokazujemy tablicę z różnymi wzorami geometrycznymi sąsiadującymi ze sobą . 10. Odtwarzanie z pamięci uprzednio widzianych liter ( dziecko powinno zapamiętać, w którym kwadraciku znajdowała siadana litera , dziecko ma tablice z pustymi kratkami , w które wpisuje zapamiętane litery ) . d b g t l ł n m u i o a Usprawnianie analizy i syntezy słuchowej , koordynacji słuchowo – ruchowej i słuchowo – wzrokowej . 1. Odtwarzanie rytmu ilustrowanego układem przestrzennym . Mamy do dyspozycji klocki , ołówek . Klocki odpowiednio układamy i stukamy w nie . Dziecko po nas powtarza rytm . 2. Odtwarzanie w układzie przestrzennym wystukanego rytmu . Dziecko otrzymuje kilka klocków . Osoba prowadząca ćwiczenie wystukuje określony rytm zasłaniając go ręką . Zadaniem dziecka jest ułożenie klocków odpowiednio do tego rytmu . 3.Wystukiwanie rytmu wg podanego układu przestrzennego . Dziecko ma przed sobą pewien układ klocków . Wystukuje go . Później zasłaniamy układ , a dziecko musi go wystukać z pamięci . 4. Graficzne odtwarzanie wysłuchanego rytmu . Osoba prowadząca wystukuje rytm za przesłoną . Zadaniem dziecka jest odtworzyć odpowiedni układ w rysunku . Rysowane elementy stykają się ze sobą , jeśli w układzie dźwiękowym pomiędzy stuknięciami jest krótka przerwa , jeśli długa – elementy są od siebie oddalone . 5. Układanie zdań i rozdzielanie ich na wyrazy . 6 . Rozwijanie zdań i porównywanie liczby wyrazów w zdaniach . 7. Dzielenie wyrazów na sylaby z jednoczesnym stukaniem w rytm wypowiadanych sylab . 8. Liczenie sylab : słoń – 1 , ryba – 2 , kapelusz – 3 ) 9 Porównywanie liczby sylab w wyrazach . 10 Tworzenie wyrazów rozpoczynających się od podanej sylaby . 11. Rozpoznawanie w wyrazie określonej sylaby i ustalanie miejsca jej położenia ( na początku , w środku , na końcu ). Przykładowy zestaw : „ko” koszyk czekolada pudełko korale balkony kółko konie warkocze lusterko 12.Wybieranie obrazków , których nazwy rozpoczynają się od podanej głoski . 13. Rozpoznawanie nazwy obrazka , na podstawie pierwszej głoski . 14. Podawanie wyrazów zaczynających się od tej samej głoski . 15. Rozpoznawanie obrazka na podstawie ostatniej głoski . Usprawnianie analizatora słuchowego . 1. Odtwarzanie rytmu przy pomocy stukania , klaskania . 2. Gry ćwiczące słuch : rozpoznawanie głosu zwierząt , instrumentów muzycznych , i innych . 3. Zabawy w kończenie sylab , np. ma- ..., szko- ... 4. Śpiewanie rytmiczne piosenek z wyklaskiwaniem , wystukiwaniem , wytupywaniem . 5.Wyliczanie wyrazów w zdaniu . 6. Dzielenie wyrazów na sylaby ze śpiewem i klaskaniem . 7. Łączenie słów , tabli – ca , itd. 8 Uczenie się krótkich wierszyków , piosenek , zagadek z wyrazami , w których dzieci robią błędy . Ćwiczenia podnoszące poziom ogólnofizyczny i usprawniające rękę w pisaniu . 1.Kreślenie znaków w powietrzu , palcem po stole , itp. 2. Malowanie obrazków wg wzorów . 3. Malowanie farbami na dużych płaszczyznach papieru . 4. Zabawy z piłką , gry ruchowe . 5. Rysowanie przy szablonie . 6. Wycinanie wg szablonów wzorów geometrycznych . 7. Wykonanie układanek na podstawie wzorów . 8. Kalkowanie , lepienie z plasteliny liter . 9. Wykonanie rysunku z pamięci na podstawie przeczytanej książki . 10. Wydzierani z papieru . 11. Wypełnianie wzorów . 12. Rysowanie szlaczków wg wzorów , wydzieranie , wycinanie kształtów liter. 13. Obrysowywanie ręczne szablonów . Ćwiczenia obu rąk przy niezdecydowanej zręczności . 1. Rysowanie obiema rękami . 2. Trafienie na kropkę obiema rękami . 3. Lepienie w obiema rękami z plasteliny . 4. Naśladowanie gry na fortepianie obiema rękami . 5. Malowanie palcami obu rąk jednocześnie . Usprawnianie analizatora wzrokowego . 1. Układanki : - z pociętych widokówek , - z obrazków , - klockowe , koralikowe , mozaiki , - z prostych figur geometrycznych , -układanie liter drukowanych , np. L E K 2. Loteryjki : - wydzieranie fragmentów z rysunku przy porównywaniu obrazków , czym się różnią obrazki – porównywanie , - kartoniki z ilustracjami do nakrywania , - zamalowywanie obrazków 3.Gry stolikowe : - domina obrazkowe , - dobieranie wg zasady – taka sama ilość ( figury , kwiaty itp.) 4. Stempelki : - stemplowanie wg wzoru , - zamalowywanie stempli 5. Inne : - wyszukiwanie jednakowych obrazków , - historyjki obrazkowe Przykłady ćwiczeń dla dzieci z zaburzeniami funkcji słuchu . 1. Zabawa w wyrazy – dziecko ma powiedzieć jakiś wyraz na daną głoskę . 2. Wyszukiwanie obrazków na daną głoskę . 3. Lokalizacja głoski , sylaby w wyrazie . 4. Czytamy dziecku pary wyrazów podobnie brzmiących , np. gdy usłyszy głoskę „b” ma klasnąć raz , jak głoskę „p” dwa razy . półka – bułka biurko – piórko koza – kosa myszka – miska itd. 5. Analiza słów , w których jedna litera jest zmienna . tata – data koza – kosa 6. Układanie wyrazów z sylab . 7. Analiza zdania na wyrazy , sylaby , głoski , litery . Wczoraj padał deszcz . 1 zdanie Wczoraj padał deszcz . 3 wyrazy Wczo-raj pa-dał deszcz 5 sylab W-cz-o-r-a-j p-a-d-a-ł d-e-sz-cz. 15 głosek W-c-z-o-r-a-j p-a-d-a-ł d-e-s-z-c-z. 18 głosek 8. Uzupełnianie brakujących sylab . Możemy dać dziecku wyrazy z brakującymi sylabami lub polecić układać wyrazy z dana sylabą na początku , końcu lub w środku . Opracowała mgr Violetta Zakrzewska