DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH

DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ
EDUKACYJNYCH
W PRAKTYCE
INFORMACJE DLA RODZICÓW
Zgodnie z § 6.1. Rozporządzeniem MEN
z dnia 7 września 2004 w sprawie warunków i sposobu
oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów (...)
„ nauczyciel jest obowiązany na podstawie opinii
poradni psychologiczno- pedagogicznej
dostosować wymagania edukacyjne
do indywidualnych potrzeb psychofizycznych
edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono
zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne
trudności w uczeniu się, uniemożliwiające
sprostanie tym wymaganiom.”
ZABURZENIA ROZWOJOWE- to klasa zaburzeń dziecięcych,
charakteryzujących się poważnym zniekształceniem
funkcjonowania społecznego, poznawczego, ruchowego i
językowego. Obejmuje przypadki głębszego stopnia odchyleń
od norm rozwojowych. Do zaburzeń rozwojowych należą:
niesłyszenie, niedosłyszenie, niewidzenie, niedowidzenie,
niepełnosprawność ruchowa, upośledzenie umysłowe, autyzm,
niepełnosprawności sprzężone, choroby przewlekłe, zaburzenia
psychiczne, niedostosowanie społeczne, zagrożenie
społecznym niedostosowaniem. Uczniowie z w/w zaburzeniami
wymagają stosowania specjalnej organizacji nauki - treści,
metod i warunków pracy, dlatego otrzymują z poradni
orzeczenia do kształcenia specjalnego. W przypadku ucznia
posiadającego orzeczenie dostosowanie wymagań może
nastąpić na podstawie tego orzeczenia.
ODCHYLENIA ROZWOJOWE
- są to indywidualne opóźnienia rozwoju w stosunku do
ustalonych norm, nie będące jednak zaburzeniami z
uwagi na niewielkie nasilenie objawów, ograniczony
zakres i czas trwania. Do odchyleń rozwojowych należy
m.in. inteligencja niższa niż przeciętna.
SPECYFICZNE TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ
- ogólny termin dotyczący niejednorodnej grupy zaburzeń
przejawiających się poważnymi trudnościami w rozumieniu i
posługiwaniu się mową i pismem oraz w zakresie zdolności
matematycznych. Zaburzenia te są uwarunkowane
wewnętrznie i wywołane dysfunkcjami centralnego układu
nerwowego.
Ujmując w latach sześćdziesiątych specyficzne trudności w czytaniu i
pisaniu jako syndrom zaburzeń, zwany dysleksją rozwojową, prof. M.
Bogdanowicz wprowadziła 3 pojęcia opisujące ich formy :
dysgrafia - trudności w opanowaniu kształtnego, czytelnego pisma o
zadowalającym poziomie graficznym
dysortografia - trudności w opanowaniu poprawnej pisowni, zgodnej
z regułami ortograficznymi danego języka
dysleksja - izolowane trudności w czytaniu, bez towarzyszących im
innych zaburzeń rozwoju umiejętności szkolnych
dyskalkulia - specyficzne trudności w uczeniu się matematyki
Uczniowie z tych czterech grup należą do uczniów o specjalnych
potrzebach edukacyjnych.
Do tej grupy można również zaliczyć uczniów zdolnych.
DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH KILKA UWAG OGÓLNYCH
 Poradnia daje przede wszystkim wskazania ogólne na
podstawie badań diagnostycznych, zaś nauczyciele
konkretyzują je w ciągu bezpośredniej pracy z dzieckiem
 W przepisach jest mowa o dostosowaniu wymagań do
psychofizycznych możliwości ucznia, a nie o ich obniżeniu
Dostosowanie wymagań
powinno dotyczyć głównie form i metod pracy z uczniem,
zdecydowanie rzadziej treści nauczania
nie może polegać na takiej zmianie treści nauczania,
która powoduje obniżanie wymagań wobec uczniów z
normą intelektualną
nie oznacza pomijania haseł programowych, tylko
ewentualne realizowanie ich na poziomie wymagań
koniecznych lub podstawowych
nie może prowadzić do zejścia poniżej podstawy
programowej, a zakres wiedzy i umiejętności powinien
dać szansę uczniowi na sprostanie wymaganiom
kolejnego etapu edukacyjnego
W przepisach jest mowa o dostosowaniu wymagań do
psychofizycznych możliwości ucznia, a nie o ich obniżeniu.
Zatem nauczyciel, stosujący wobec ucznia np. z dysleksją
rozwojową łagodniejsze kryteria oceniania w zakresie tych
sprawności i umiejętności, które sprawiają mu szczególne
problemy, ma prawo wymagać od niego większego wkładu pracy
w porównaniu z innymi uczniami.
Stwierdzenie dysfunkcji nie zwalnia uczniów z obowiązków
szkolnych.
Przeciwnie: uczeń taki powinien wykazać się :
-samodzielną pracą,
-wykonywać dodatkowe zadania i ćwiczenia, zalecone specjalnie
dla niego, które pomogą mu w przezwyciężeniu trudności.
Zdiagnozowanie u ucznia specyficznych trudności w
nauce czytania i pisania nakłada obowiązek
podjęcia szczególnych działań nie tylko na
nauczyciela ale co najmniej w równym stopniu na
rodziców dziecka i na niego samego.
W Polsce istnieją rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej, które
wychodzą naprzeciw potrzebom uczniów dyslektycznych. Gwarantują one
prawo do:
wczesnej diagnozy;
wczesnej, specjalistycznej interwencji (program i metody nauczania
stosowne do potrzeb, możliwości i stylu uczenia się; udział w zajęciach
korekcyjno-kompensacyjnych);
dostosowania wymagań szkolnych i sposobu oceniania do możliwości
ucznia (nauczyciel jest zobowiązany przestrzegać wskazań zawartych
w opinii wydanej przez poradnię);
zwolnienia z nauki drugiego języka obcego w wypadku uczniów ze
stwierdzoną głęboką dysleksją (na wniosek rodziców, poparty pisemną
opinią z poradni);
wyrównania szans podczas egzaminów (także sprawdzianu po szkole
podstawowej, egzaminu gimnazjalnego i matury).
Prawa uczniów z dysleksją to nie przywileje ani zwolnienie
od pracy, lecz stworzenie właściwych warunków do uczenia się
dziecka i pracy nad swoim problemem.
Prawa i obowiązki ucznia z dysleksją oraz jego
rodziców
Dziecko i jego rodzice sami powinni zdecydować, czy
chcą skorzystać z przysługujących im uprawnień.
Ważne jest, by wówczas pamiętać, że prawa uczniów
z dysleksja to nie przywileje ani zwolnienie od pracy, lecz
stworzenie właściwych warunków do uczenia się dziecka
i wspieranie w pracy nad jego problemem.
„Uzyskanie opinii o dysleksji nie jest ostatnim,
ale pierwszym krokiem na drodze do pokonywania
trudności”
prof. Marta Bogdanowicz
BARDZO WAŻNE !
Ustalenie prawidłowych proporcji pomiędzy prawami
i obowiązkami uczniów z dysleksją rozwojową :
uczniowie korzystają z należnych im praw,
jednocześnie wywiązując się
z obowiązku podjęcia dodatkowej pracy nad
swoimi trudnościami.
Uczeń z dysleksją ma prawa, ale także ma obowiązki.
Rodzice ucznia z dysleksją muszą nabrać przekonania o konieczności
i celowości stałej pracy z dziećmi z dysleksją rozwojową w celu umożliwienia
im wyrównania szans edukacyjnych.
 Uczeń z dysleksją, chcąc korzystać z udogodnień wynikających z praw np.
możliwości dostosowania wymagań na poszczególnych przedmiotach
szkolnych, ma obowiązek wykazania się przed nauczycielem swoją pracą nad
przezwyciężaniem trudności. Oznacza to, że w pewnym zakresie wymagania
wobec niego powinny być zwiększone.
Problem dysleksji może się pogłębiać w wyniku zaniedbania dydaktycznego,
dlatego rodzice musza świadomie podjąć współpracę ze szkołą i pracować nad
trudnościami w domu – przestrzeganie kontraktu sporządzonego w szkole
Rodzice w trosce o prawidłowy rozwój psychofizyczny swojego dziecka
powinni wypełniać zalecenia zawarte w opinii psychologiczno-pedagogicznej.
 W świetle przepisów prawa nieudzielanie pomocy psychologicznopedagogicznej dziecku może być uznane jako działanie na szkodę dziecka.
WSKAZÓWKI DO PRACY W DOMU
 Uczenie organizuj metodą „małych kroków”.
 Ułatwiaj dziecku tworzenie struktur informacyjnych – nowe informacje połącz
z tym, co jest dziecku znane.
 Dbaj, aby dziecko wykonywało dokładnie i poprawnie wszelkie polecenia.
 Staraj się zainteresować dziecko tym, czego się uczy.
 Pamiętaj, że uczenie się osób z dysleksją wymaga niezmiernie wielu ćwiczeń,
powtórzeń, niekiedy kilkaset razy więcej niż przeciętnie. Wielokrotne
powtórzenia trzeba stosować w sposób urozmaicony, aby jak najmniej nużyły
dziecko. Pamiętaj: „raz” nigdy nie wystarcza.
 Wytwórz u dziecka poczucie odpowiedzialności za wykonaną pracę przez
wykształcenie nawyku jej kontrolowania i poprawiania.
 Staraj się pracować z dzieckiem twórczo, w sposób najbardziej
niekonwencjonalny, interesujący.
 Stosuj dużą liczbę wzmocnień (pochwał, nagród rzeczowych lub miłych
wydarzeń). Niektóre z nich wcześniej ustal jako nagrody i określ zasady ich
przyznawania.
 Wykorzystuj uczenie wielozmysłowe przez zaangażowanie możliwie
wszystkich zmysłów, co pozwala na łączenie informacji odebranych
wszystkimi drogami (kanałami) zmysłowymi zaangażowanymi w uczenie się.
Jak dobrze zorganizować naukę w domu dziecku
z dysleksją?
Wdrażamy porządek i stały rozkład dnia (ta sama pora wstawania, spożywania
posiłków, wykonywania obowiązków, kładzenia się´ spać). Dziecku daje to
poczucie spokoju i ładu. Jego organizm, zwłaszcza układ nerwowy, ma czas na
regenerację.
 Planujemy z wyprzedzeniem wszystkie sprawy dodatkowe
(nieujęte w rozkładzie dnia), w których dziecko będzie uczestniczyć.
 Dyskretnie przypominamy dziecku o jego obowiązkach.
 Dajemy dziecku czas na odpoczynek po szkole, lecz odrabianie lekcji powinno
się odbywać po niezbyt długiej przerwie. Tuż przed rozpoczęciem pracy niech
wykona kilka ćwiczeń ruchowych przy muzyce.
 Stwarzamy dziecku warunki do dobrej koncentracji uwagi podczas odrabiania
lekcji. Trzeba ograniczyć silne bodźce, czyli unikać głośnej muzyki, włączonego
telewizora, radia, głośnego rozmawiania itp. Wokół stołu do odrabiania lekcji nie
eksponujemy obrazków, maskotek, zabawek, by nie rozpraszać dziecka.
 Trzeba ograniczać dziecku oglądanie telewizji i granie w gry komputerowe.
Zajęcia te powinny się´ odbywać we wcześniej zaplanowanym czasie
i być traktowane jako nagroda (dozowana w ścisłych granicach
czasowych).
W zamian bardzo wskazane jest wyjście z dzieckiem na spacer lub udział
raz w tygodniu w zajęciach sportowych, plastycznych, tanecznych,
chórze.
Dostosowujemy tempo nauki do możliwości psychofizycznych dziecka.
 Zapewniamy dziecku miłe i spokojne miejsce do odpoczynku i zabawy.
Rozbudzamy w dziecku zainteresowania.
Dbamy o prawidłową dietę, bogatą w białko i nienasycone kwasy
tłuszczowe (ryby, owoce morza, tran, witaminy A+E).
Pilnujemy, aby dziecko, przystępując do nauki, nie było głodne ani
spragnione (każdy człowiek powinien wypijać dziennie do 2 litrów
wody).
Uczymy dziecko relaksacji.
JEŚLI JESTEŚ RODZICEM DZIECKA Z DYSLEKSJĄ
Pamiętaj, że jego inteligencja mieści się w normie, a często jest
znacznie wyższa od przeciętnej.
Aby Twoje dziecko odnosiło sukcesy i uniknęło niepowodzeń,
powinno być otoczone troską i poddane terapii.
Nie traktuj dziecka jak chorego, krnąbrnego czy leniwego.
Nie karz i nie wyśmiewaj w nadziei, że je to zmobilizuje do pracy
nad problemem.
Nie łudź się, że samo z tego wyrośnie lub weźmie się w garść albo
też ktoś je wyleczy. Skontaktuj się ze specjalistą i zachęć do udziału
w zajęciach terapeutycznych.
Najważniejszą zasadą jest, że nie tylko terapeuta pracuje
z dzieckiem, także rodzice w domu i to systematycznie.
Wspomagaj rozwój dziecka: rozmawiaj z nim, czytaj książki,
rozwijaj wrodzone talenty i zainteresowania.
Chwal je za wszystkie osiągnięcia.
Współpracuj z nauczycielami.
Dziecko z dysleksją ma prawo do udzielania mu pomocy w domu
i w szkole.
ZOBOWIĄZANIA RODZICÓW:
1. Systematycznie kontaktuję się z wychowawcą i nauczycielami (co tydzień / dwa
tygodnie / miesiąc). W rozmowach tych często uczestniczy dziecko.
2. Współpracuję z terapeutą prowadzącym zajęcia korekcyjno-kompensacyjne,
w rozmowach tych również uczestniczy dziecko.
3. Codziennie dbam o wykonanie ćwiczeń zleconych przez nauczyciela/ nauczyciela
terapeutę i za ich wykonanie nagradzam dziecko zgodnie z umową.
4. Zauważam wszelkie starania, osiągnięcia i postępy dziecka i udzielam
za nie pochwały.
5. Sprawdzam wykonanie zadań domowych i ortografię według ustalonych zasad.
6. Odpytuję z zadań ustnych.
7. Podpisuję uwagi napisane przez wychowawcę i nauczycieli.
8. Wspieram dziecko w rozwiązywaniu trudnych problemów.
9. Dbam o zdrowie dziecka (dobre warunki do uczenia się, odpowiednia ilość snu,
wartościowe posiłki, witaminy, tran).
10. Umożliwiam dziecku rozwijanie zainteresowań i mocnych stron.
11. Dbam o dobrą atmosferę w rodzinie: wzajemny szacunek, pomoc,
wyrozumiałość i spójność zasad postępowania, nie porównuję dziecka
z rodzeństwem.
12. Systematycznie rozmawiam z dzieckiem na temat wywiązywania się
z kontraktu.
WYBITNE OSOBY Z DYSLEKSJĄ
Hans Christian Andersen (1805–1875)
Pisarz duński, autor najpiękniejszych baśni, był
dyslektykiem. „Nawet jako osoba dorosła nigdy nie
nauczył się pisać poprawnie i jego manuskrypty
zawierają wiele błędów typu charakterystycznego dla
dysleksji”. W jednym z listów pisze o swoim
nauczycielu: „Codziennie okazuje mi niechęć, a gdy
w niedzielę rano przynoszę mu moje łacińskie
ćwiczenia, przy każdym błędzie wstrząsa moją
duszą, mówiąc mi najstraszliwsze prawdy. [...]
Poprzedniej niedzieli przyniosłem moje zadania, a
on, rozgniewany błędami, zawołał: «Przy maturze
dostanie Pan pałę za takie zadania. Sądzi Pan, że
jedna litera nic nie znaczy, że to obojętne, czy
napisze Pan e czy też i? [...] Ma Pan najbardziej tępy
łeb, jaki kiedykolwiek widziałem, i w dodatku
jeszcze Pan sobie wyobraża, że Pan coś wart [...]»”.
WYBITNE OSOBY Z DYSLEKSJĄ
Albert Einstein (1879–1955)
Uważany za największego naukowca
wszech
czasów,
autor
teorii
względności. Bardzo późno zaczął
mówić, czytania nauczył się dopiero
w wieku 9 lat. Miał też problemy z
pisaniem. Ze względu na słabą
pamięć z trudem przyswajał wiedzę z
różnych dziedzin. Duże braki
przyczyniły się do tego, że nie zdał
za pierwszym razem egzaminu na
studia. Dwukrotnie stracił pracę
nauczyciela z powodu trudności
związanych z dysleksją.
WYBITNE OSOBY Z DYSLEKSJĄ
George Washington (1732 –1799)
.
• pierwszy prezydent USA
• bohater walk o niepodległość
• współautor i koordynator prac nad .
konstytucją federalną
Literatura:
-Bogdanowicz M., Adryjanek A., (2004), Uczeń z dysleksją
w szkole. Poradnik nie tylko dla polonistów, Gdynia
-Bogdanowicz M., Czabaj R., (2008), Modelowy system
profilaktyki i pomocy psychologiczno-pedagogicznej ucznia
z dysleksją, Gdańsk
- Brejnak W., (2003), Dysleksja, Warszawa
-Grygier U., Sikorska I., (2008), Mój uczeń pracuje inaczej.
wskazówki metodyczne, Kraków
-Kowaluk M., (2009), Efektywność terapii pedagogicznej
dzieci z trudnościami w uczeniu się, Lublin