UDZIAŁ RODZIN W ELIMINOWANIU ZABURZEŃ DYSLEKTYCZNYCH

UDZIAŁ RODZINY W ELIMINOWANIU ZABURZEŃ
DYSLEKTYCZNYCH
Dysleksja:
Termin ten wprowadzono na określenie specyficznych trudności w czytaniu
i pisaniu u dzieci o prawidłowym rozwoju umysłowym, u których prawidłowo
funkcjonują narządy zmysłów wzroku i słuchu.
Rodzaje dysleksji:
dysleksja właściwa - objawia się zaburzeniami poprawnego mówienia, czytania,
pisania i liczenia,
dysleksja rozwojowa - powstaje w wyniku nieharmonijnego rozwoju dziecka,
dysgrafia - objawia się zaburzeniami techniki pisania, niskim poziomem graficznym
pisma, często bardzo wolnym lub bardzo szybkim tempem pisania,
dysortografia - to popełnianie błędów ortograficznych mimo opanowanych
zasad i reguł pisowni.
.
Przyczyny dysleksji:
Dysleksja stała się problemem, zjawiskiem powszechnym. Potrafimy
zdiagnozować jej objawy, organizować pomoc osobom z dysleksja, choć dalej nie
znamy dokładnie jej genezy.
Znane są następujące przyczyny dysleksji:
- mikrouszkodzenia mózgu (w życiu płodowym, w czasie porodu, w życiu
noworodkowym),
- genetyczne - predys pozycje,
- opóźnienie sprawności ruchowych (nadmierna ruchliwość lub nadmierna
ociężałość),
- zaburzona lateralizacja,
- zaburzony słuch fonemowy.
Objawy dysleksji:
- opóźnienie rozwoju orientacji w przestrzeni,
- opóźnienie pamięci wzrokowej i słuchowej,
- opóźnienie sprawności percepcyjnych,
- opóźnienie rozwoju mowy i wymowy.
W badaniach mózgu osób z dysleksją stwierdzono, że w ośrodku mowy
występują komórki nerwowe o anormalnie małych rozmiarach i anomaliach w ich
rozmieszczeniu.
W miarę rozwoju technik komputerowych będzie przybywało „dyslektyków",
ale też komputery będą pomagały w terapii osób z dysleksją.
Wstępna diagnoza:
Wykorzystując kwestionariusz obrazkowy do badania mowy i wymowy, wstępną
diagnozę mogą postawić: rodzice, lekarze, pielęgniarki, nauczyciele wychowania
przedszkolnego i nauczania początkowego stwierdzając np. że:
dziecko 4-5 letnie nie mówi,
nie wymawia lub źle wymawia niektóre głoski,
głoski dźwięczne wymawia bezdźwięcznie,
nie potrafi dokonać analizy słowa np. oko (o-k-o), tata (t-a-t-a),
nie potrafi dokonać syntezy głoskowej słowa o-k-o (oko), s-o-w-a (sowa),
nie odróżnia liter p-b, d-p, m-w, t-f, itp.
Wczesne badanie lekarskie pozwala wykryć zaburzenia w rozwoju psycho fizycznym dziecka (wzrok, słuch, mowa).
Badanie psychologiczne daje obraz rozwoju intelektualnego i sprawności
intelektualnych dziecka (myślenie, pamięć, uwaga, spostrzeżenia i wyobrażenia).
Badanie pedagogiczne dostarcza wiedzy o dziecku dotyczącej jego sprawności
manualnych, językowych, słuchu fonemowego, zasobów wiedzy i sprawności
warunkujących naukę czytania
i pisania (grafomotoryka, zasób słownictwa, dojrzałość szkolna.
Terapia i profilaktyka dysleksji
Działania specjalistyczne niosące pomoc dzieciom ze specyficznymi
trudnościami
w mówieniu, czytaniu i pisaniu oraz ich rodzicom noszą nazwę terapii pedagogicznej.
Mają one najczęściej charakter profesjonalnych porad oraz działań korekcyjnokompensacyjnych, usprawniających dziecko z zaburzonymi funkcjami.
Terapia pedagogiczna - to sztuka przekonywania, docierania z wiedzą pedagogiczną
do dziecka i jego rodziców.
Dzieci dyslektyczne mają specjalne potrzeby edukacyjne. Wymagają
współdziałania rodziców i terapeuty pedagogicznego, logopedy, neurologa, pediatry,
psychiatry i psychologa. Coraz częściej terapia pedagogiczna i logopedyczna
wspomagana jest farmakoterapią.
W Polsce około miliona dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym
przejawia zaburzenia dyslektyczne. Dzieci dyslektyczne, jak też ryzyka dysleksji, nie
są w stanie same pokonać swojej ułomności.
Terapeuci pedagogiczni we współpracy z rodzicami organizują najczęściej w
formach zabawowych ćwiczenia:
- sprawności manualnych,
- sprawności ruchowych,
- sprawności grafomotorycznych,
- funkcji wzrokowych,
- wrażliwości słuchowych,
- słuchu fonemowego,
- analizy i syntezy słuchowej
.
Aktualny stan pomocy osobom z dysleksją to pięciopoziomowy system
pomocy terapeutycznej
Pierwszy poziom obejmuje pomoc rodziców pod kierunkiem nauczyciela.
Dzieciom o stosunkowo niewielkich trudnościach w nauce wystarcza pomoc
nauczyciela szkolnego. Nauczyciel, posiadając opinię oraz wskazania dotyczące
terapii i postępowania z dzieckiem od psychologa i pedagoga z Poradni
Psychologiczno - Pedagogicznej, proponuje dodatkowe ćwiczenia w szkole i w domu.
Realizując postulat indywidualizacji nauczania, nauczyciel może zapewnić
dyslektycznemu dziecku indywidualny program wymagań oraz dodatkowe ćwiczenia
korekcyjno – kompensacyjne, wykonywane w szkole, podczas lekcji i w domu, pod
opieką
rodziców,
z
którymi
pozostaje
w
ścisłej
współpracy.
Drugi poziom: zespół korekcyjno - kompensacyjny. W przypadku bardziej
nasilonych trudności proponuje się dzieciom dyslektycznym udział w zajęciach w
zespole korekcyjno – kompensacyjnym w szkole. Zajęcia te prowadzone powinny
być w gabinecie terapii pedagogicznej przez nauczyciela – terapeutę o
specjalistycznym przygotowaniu na podyplomowym studium lub kursie terapii
pedagogicznej.
Trzeci poziom: terapia indywidualna. Dzieci, które wymagają indywidualnej i
jeszcze bardziej pogłębionej pomocy terapeutycznej, uczęszczają na terapię do
Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej.
Czwarty poziom: w przypadku nasilonych trudności w uczeniu się czytania i
pisania organizuje się klasy i szkoły terapeutyczne dla uczniów dyslektycznych.
Realizowane są w nich autorskie programy dydaktyczne, które obok obowiązującego
programu nauczania zawierają oddziaływanie o charakterze terapii pedagogicznej..
Piąty poziom: to stacjonarne oddziały terapeutyczne. Dzieci potrzebujące
intensywnej i długotrwałej terapii przebywają w nich w okresie od kilku miesięcy do
roku (weekendy dzieci spędzają w domu). Uzupełniające formy pomocy
terapeutycznej to kolonie letnie i turnusy terapeutyczne dla dzieci dyslektycznych,
organizowane przez Poradnie Psychologiczno – Pedagogiczne i Polskie
Towarzystwo Dysleksji.
Jeśli jesteś rodzicem dziecka dyslektycznego pamiętaj:
1. Nie traktuj dziecka jak chorego, kalekiego, niezdolnego, złego lub leniwego;
2. Nie karz, nie wyśmiewaj dziecka w nadziei, że zmobilizujesz je to do pracy;
3. Nie łudź się, że dziecko "samo z tego wyrośnie", "weźmie się w garść",
"przysiądzie fałdów" lub że ktoś je z tego "wyleczy";
4. Nie spodziewaj się, że kłopoty dziecka pozbawionego specjalistycznej pomocy
ograniczą się do czytania i pisania i skończą się w młodszych klasach szkoły
podstawowej;
5. Nie ograniczaj dziecku zajęć pozalekcyjnych, aby miało więcej czasu na naukę,
ale i nie zwalniaj go z systematycznych ćwiczeń.
6. Staraj się zrozumieć swoje dziecko, jego potrzeby, możliwości i ograniczenia, aby
zapobiec trudnościom szkolnym;
7. Spróbuj jak najwcześniej zaobserwować trudności dziecka: na czym polegają i co
jest ich przyczyną. Skonsultuj się ze specjalistą (psychologiem, pedagogiem,
logopedą);
8. Aby jak najwcześniej pomóc dziecku:



zaobserwuj w codziennej pracy z dzieckiem, co najskuteczniej mu pomaga,
korzystaj z odpowiedniej literatury i fachowej pomocy nauczyciela – terapeuty
(w formie terapii indywidualnej i grupowej),
bądź w stałym kontakcie z nauczycielem i pedagogiem szkolnym.
9. Bądź życzliwym, pogodnym, cierpliwym przewodnikiem i towarzyszem swego
dziecka w jego kłopotach szkolnych;
10. Chwal i nagradzaj dziecko nie tyle za efekty jego pracy, ile za włożony w nią
wysiłek. Spraw, aby praca z dzieckiem była przyjemna dla was obojga.
Wystarczy kierować się sercem i pamiętać, że dzieci bez naszego wsparcia nie
będą miały dość sił, by podjąć walkę z dysleksją, wymagającą od nich dużo
samozaparcia i wiary we własne siły
Marta Kasprzak