praca magisterska

Dziecko z trudnościami
uczenia się.
Jedną z trudności uczenia się dziecka jest dysleksja rozwojowa . Jest to
specyficzna trudność w czytaniu i pisaniu u dzieci o prawidłowym rozwoju umysłowym.
Spowodowana jest zaburzeniami niektórych funkcji poznawczych, motorycznych i ich integracji,
uwarunkowanymi nieprawidłowym funkcjonowaniem układu nerwowego.
Najczęściej stosuje się termin "dysleksja rozwojowa" dla określenia syndromu specyficznych
trudności w uczeniu się czytania i pisania .Termin ten obejmuje kilka rodzajów zaburzeń .
Poszczególne rodzaje tych trudności mogą występować w izolacji lub łączyć się ze sobą . Są to :
Dysortografia jest to trudność w opanowaniu poprawnej pisowni (chodzi tu
o wszelkiego rodzaju odstępstwa od prawidłowego zapisu, nie tylko błędy ortograficzne).
Błędy dysortograficzne mogą wynikać z braku znajomości zasad pisowni, czasem są skutkiem
braku dobrej koncentracji uwagi i braku nawyku kontrolowania wyniku swojej pracy, czasem
pojawiają się przy zmianie stereotypów ruchowych.
Dysortografię jako specjalne zaburzenie w pisowni rozpoznajemy wówczas, gdy dotyczy
dziecka o prawidłowym rozwoju umysłowym, które opanowało zasady pisowni, ma motywację
1
do poprawnego pisania i popełnia nie tylko błędy ortograficzne, lecz również specyficzne błędy
w pisowni wyrazów.
Specyficzne błędy w przypadku dysortografii są następujące , po pierwsze
uporczywe opuszczanie, dodawanie i przestawianie liter i sylab , mylenie liter zwierciadlanych,
występowanie wyrazów bezsensownych wskutek pojawienia się w wyrazie kilku błędów.
Słownik ortograficzny powinien być nieodłącznym towarzyszem dziecka, które ma trudności z
poprawną pisownią.
Postępy w terapii zależą
 od poziomu inteligencji – dziecko bardziej inteligentne szybciej znajdzie wiele sposobów
na poradzenie z trudnościami. Znajduje mnemotechniczne sposoby utrwalania pisowni,
np. “hak” napisze przez samo “h” bo litera ta wygląda haczykowato,
 od wieku dziecka – im młodsze tym szybsze i większe postępy,
 od zakresu zaburzeń, im mniejsze tym większe rokowania,
 od stopnia głębokości zaburzeń – im głębsze tym trudniej o efekty terapii.
 od stanu psychicznego dziecka – jeżeli dziecku towarzyszą zaburzenia, wówczas postępy
w terapii są powolne,
 od współpracy z rodzicami
 od współpracy ze szkołą – im nauczyciel lepiej rozumie trudności dziecka.
Drugi rodzaj trudności to dysgrafia .Jest to niski poziom graficzny pisma. trudności
w opanowaniu kaligrafii (brzydkie,czasem wręcz nieczytelne pismo
Następny to dyskalkulia czyli problemy w matematyce . Osoby takie posiadają niski
poziom rozumowania operacyjnego , mają kłopoty z pojęciami abstrakcyjnymi np. pojęciem
liczby , wielkości , proporcji.
Przyczynami dysleksja rozwojowa są zaburzenia funkcji percepcyjno motorycznych
(spostrzegania wzrokowego, słuchowego, motoryki) i ich współdziałania (integracji percepcyjno
motorycznej), funkcji językowych, pamięci (wzrokowej, słuchowej, ruchowej), lateralizacji,
orientacji w schemacie ciała i przestrzeni. Jak również czynniki dziedziczne czyli występowanie
rodzinne Zaniedbanie środowiskowe oraz brak szybkiej interwencji pogłębia zaburzenia i
trudności dziecka.
Można powiedzieć , że przyczyną tego typu zaburzeń mogą być mikrouszkodzenia tych części
kory mózgowej , które są odpowiedzialne za rozpoznawanie słyszanych głosek , widzianych
liter , łączenia ich w wyrazy . Często zdarza się że osoby mające dysleksję nie są tego świadome
. Z roku na rok kłopoty w szkole pogłębiają się , nauka staje się coraz bardziej uciążliwa i do
trudności w czytaniu i pisaniu dochodzą zaburzenia emocjonalne . Czasami dopiero przed
różnego rodzaju testami i egzaminami uczeń przechodzi specjalistyczne badania psychologiczne
i pedagogiczne które stwierdzają dysleksję Jednak już w wieku przedszkolnym można zauważyć
objawy, które cechują tzw. dzieci ryzyka dysleksji .
Dysleksja występuje u 10-15% populacji dziecięcej, jej najcięższa postać polegająca
na opóźnieniu w czytaniu o 2 lata i więcej w stosunku do wieku, inteligencji i wykształcenia, jest
oceniana na 4%.
Objawy zależą od wieku dziecka:.
Wiek niemowlęcy i poniemowlęcy objawy "ryzyka dysleksji"są następujące po pierwsze
opóźniony rozwój ruchowy . Dzieci te słabo lub w ogóle nie raczkują, późno zaczynają
chodzić , mają dużą trudność z utrzymaniem równowagi, obniżone napięcie mięśniowe).
Charakteryzują się małą sprawnością ruchową są mało zręczne, nieporadne w samoobsłudze jak
również opóźnionym rozwojem mowy , później wypowiadają pierwsze słowa, problemy z
budowaniem zdań. U takich dzieci można zauważyć dłuższe utrzymywanie się pierwotnych
odruchów wrodzonych
2
U dzieci w wiek przedszkolny 3-5 lat objawy "ryzyka dysleksji" są następujące
opóźniony rozwój ruchowy mała sprawność ruchowa całego ciała,
a szczególnie rąk dziecko takie słabo biega, trudności w utrzymaniu równowagi, zapinaniu
guzików, nawlekaniu korali, trzymaniu kredki słaba koordynacja wzrokowo-ruchowa opóźniony
rozwój mowy zaburzenia postrzegania wzrokowego i pamięci wzrokowej.
Dzieci w wiek 6-7 lat cechują się tym iż mają trudności z wymową , w zapamiętywaniu ,
w odróżnianiu podobnych głosek, wydzielaniu i łączeniu sylab
Jak również trudności w wyróżnianiu elementów z całości , orientacji w czasie tzn. nie potrafia
odróżnić pory roku , dnia , godzin , trudności w rysowaniu i odtwarzaniu figur oraz wzorów w
układaniu obrazków i elementów według wzoru
Osoby te mają wadliwą wymowę (przekręcanie, przestawianie, notoryczne błędy gramatyczne)
, trudności w nauce czytania , brak lateralizacji (oburęczność, mylenie prawej i lewej ręki itp.)
mała sprawność manualna (wiązanie sznurowadeł, trzymanie nożyczek, sztućców) opóźnienie
orientacji w schemacie ciała.
U dzieci w wiek wczesnoszkolny (I-III klasa) dysleksja objawia się tym , iż utrzymują
się i pogłębiają trudności z wcześniejszych okresów. U osób tych nadal zauważalna jest mała
sprawność ruchowa (nie potrafi jeździć na dwukołowym rowerze, łyżwach, nartach, problemy z
samoobsługą).Nadal utrzymuje się oburęczność , zaburzenia koordynacji czynności ręki i oka ,
trudności w zapamiętywaniu nazw, dat, liczb, tabliczki mnożenia mylenie liter, opuszczanie,
przestawianie, dodawanie liter i sylab , trudności z pisownią , brzydkie pismo i rysunek.
U osób w wiek starszy szkolny (powyżej kl. IV i szkoła średnia) pojawia się
stopniowe
zmniejszanie się lub ustępowanie trudności w czytaniu , ograniczanie się trudności w pisaniu
często tylko do dużej.
Dysleksja prowadząc do trudności szkolnych często jest podłożem zaburzeń nerwicowych
o typie nerwicy szkolnej.
Dzieci z "ryzyka dysleksji" (problemy okołoporodowe, nieharmonijny rozwój itd.)
powinny zostać wcześnie objęte opieką, aby zapobiec wystąpieniu
trudności szkolnych lub je zminimalizować. Wieloletnie obserwacje wykazały, że rozwój dzieci
dyslektycznych nie objętych pomocą specjalistyczną jest zwykle gorszy niż grupy ich
rówieśników.
Dziecko z objawami dysleksji powinno pozostawać pod opieką lekarza.
Należy wykluczyć współistnienie innych schorzeń mogących mieć wpływ na trudności
szkolne(wady wzroku, słuchu, schorzenia neurologiczne, zaniedbania środowiskowe i inne).
Dzieci deslektyczne są grupą o specyficznych potrzebach edukacyjnych.
Leczenie wymaga współpracy wielu specjalistów(pedagogów, psychologów,
logopedów). Polega ono przede wszystkim na terapii pedagogicznej
(pięć poziomów pomocy):
1. Pomoc nauczyciela i pedagoga szkolnego (indywidualizacja wymagań).
2. Zespoły korekcyjno-kompensacyjne w szkole (terapia pedagogiczna w grupie)
3. Poradnie psychologiczno-pedagogiczne i poradnie
Polskiego Towarzystwa Dysleksji
(diagnoza, terapia pedagogiczna indywidualna i grupowa).
4. Klasy terapeutyczne w szkołach podstawowych.
5. Oddziały dłuższego pobytu, intensywnej terapii dyslektycznej,
szkoły o profilu terapeutycznym, turnusy i kolonie terapeutyczne.
Terapia osób ze specjalnymi trudnościami w nauce polega na usprawnianiu zaburzonych
funkcji ( wzroku , słuchu i ruchu ) i rozwijaniu tych , które działają bez zakłóceń , aby w ten
sposób osiągnąć pożądane efekty . Terapia jest jednak tym skuteczniejsza , im wcześniej
zostanie podjeta . Ważny jest także stopień zaangażowania ucznia , jego motywacja do pracy
3
oraz ilość czasu przeznaczonego na zajęcia . Wykonywana ćwiczenia pomagają likwidować
skutki zaburzeń czytania i pisania i jednocześnie wspomagają pracę mózgu "gimnastyka umysłu"
. Poprzez łączenie nauki z zabawą (gry , łamigłówki , rebusy , układanki )sprawiają dużo radości
uczniom . Zajęcia odbywają się w małych grupach pod kierunkiem wykwalifikowanych
nauczycieli -terapeutów . Uczniowie otrzymują zaświadczenie o uczęszczaniu na zajęcia terapii
pedagogicznej , które mogą przedstawić w szkole jako dowód swej pracy nad likwidowaniem
zaburzeń . regularna praca przynosi efekt choćby w postaci lepszej oceny na świadectwie
Dzieci z takimi zaburzeniami mają swoje prawa . Nauczyciel jest obowiązany, na
podstawie opinii publicznej poradni psychologiczno - pedagogicznej lub innej publicznej poradni
specjalistycznej, dostosować wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb ucznia, u
którego stwierdzono trudności w uczeniu się, w tym specyficzne trudności, uniemożliwiające
sprostanie tym wymaganiom.
Sprawdzian przeprowadzany w ostatnim roku nauki w szkole podstawowej i egzamin
przeprowadzany w ostatnim roku nauki w gimnazjum.
Okręgowa komisja egzaminacyjna przeprowadza ocenę poziomu opanowania umiejętności
określonych w standardach wymagań, ustalonych odrębnymi przepisami
- w klasie szóstej (koniec) szkoły podstawowej - sprawdzian umiejętności,
- w klasie trzeciej (koniec) gimnazjum - egzamin gimnazjalny.
Sprawdzian i egzamin gimnazjalny mają charakter powszechny i obowiązkowy, z zastrzeżeniem
Uczniowie (słuchacze) z dysfunkcjami mają prawo przystąpić do sprawdzianu lub egzaminu
gimnazjalnego w warunkach i formie dostosowanych do ich dysfunkcji, na podstawie opinii
publicznej poradni psychologiczno - pedagogicznej lub innej publicznej poradni specjalistycznej.
Opinia powinna być wydana przez poradnię nie później niż do końca września roku szkolnego,
w którym odbywa się sprawdzian lub egzamin gimnazjalny.
Warunki korzystania z praw mają uczniowie posiadający:
. opinie publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych lub poradni specjalistycznych ( w
tym poradni, które uzyskały uprawnienia poradni publicznych np. poradnia przy ZG PTD ),
. opinie powinny zawierać stwierdzenie występowania specyficznych trudności w czytaniu i
pisaniu (dysleksji rozwojowej),
. opinie powinny być przekazane szkole i następnie do okręgowej komisji egzaminacyjnej nie
później niż do końca września roku szkolnego, w którym odbywa się egzamin zewnętrzny,
. opinie powinny być aktualne tzn. wydane po ukończeniu przez danego ucznia:
- II klasy szkoły podstawowej - dla uczniów przystępujących do sprawdzianu po klasie VI,
-V klasy szkoły podstawowej - dla uczniów przystępujących do egzaminu
gimnazjalnego po klasie III gimnazjum.
Sposoby dostosowania warunków egzaminacyjnych
Informatory do sprawdzianów i egzaminów gimnazjalnych )
Występujące trudności
Sposób dostosowania warunków egzaminacyjnych
Problemy
z
czytaniem
i możliwość pisania sprawdzianu w oddzielnej sal4444444i, w której
rozumieniem tekstu, problemy członek komisji egzaminacyjnej na początku jeden raz głośno
emocjonalne
i
trudności odczyta instrukcję, tekst wstępny oraz treść zadań, a uczniowie będą
z koncentracją uwagi
mogli równocześnie śledzić wzrokiem tekst zapisany w arkuszu;
wydłużenie czasu pisania o 50% (czas przeznaczony na jednorazowe
Wolne tempo czytania i pisania
głośne odczytanie instrukcji, tekstu wstępnego oraz poleceń nie
będzie wliczany do czasu rozwiązywania zadań);
pisanie samodzielnie formułowanych odpowiedzi do zadań
Niski poziom graficzny pisma
drukowanymi literami, co zwiększa czytelność pisma;
4
Problemy z koncentracją uwagi i
możliwość pracy z arkuszem pisanym bezszeryfową czcionką 14 pkt;
spostrzeganiem,
Problemy ze stosowaniem zasad możliwość specjalnego kodowania karty odpowiedzi, aby zadania, w
ortografii
i
interpunkcji,
z których uczeń samodzielnie formułuje wypowiedź, mogły być
prawidłowością graficzną obliczeń sprawdzane za pomocą kryteriów dostosowanych do dysfunkcji
i orientacją przestrzenną
uczniów;
możliwość zaznaczania przez uczniów odpowiedzi do zadań
Problemy z koncentracją uwagi i zamkniętych bezpośrednio na arkuszach; po zakończeniu
orientacją
przestrzenną
oraz sprawdzianu członkowie komisji egzaminacyjnej przeniosą na karty
zaburzenia percepcji wzrokowej
odpowiedzi odpowiednie zaznaczenia uczniów (dotyczy tylko
głębokiej dysleksji).
Sposoby dostosowania warunków egzaminacyjnych
( Matura )
Sposób dostosowania warunków egzaminacyjnych
Występujące trudności
Dysleksja rozwojowa
- dysgrafia
- dysortografia
Ţ możliwość pisania literami drukowanymi lub z użyciem komputera.
Poziom graficzny pisma nie jest brany pod uwagę
Ţ w zadaniach otwartych nie bierze się pod uwagę błędów w pisowni,
praca oceniana jest na podstawie treści wypowiedzi pisemnej
Podsumowując powyższe stwierdzenia należy podkreślić to , iż wcześnie wykryte
trudności można o wiele szybciej i konsekwentniej zapobiegać . Dlatego nauczyciele i
wychowawcy powinni być "czujni" i mieć " oczy szeroko " otwarte bo dalsza edukacja
młodego człowieka z trudnościami w czytaniu i pisaniu może zależeć od tych osób .
Dziecko nie jest w stanie pomóc sobie samo . Uważam , że o problem dysleksji powinno
mówić się więcej .
5
x60
6