Klauzule społeczne w zamówieniach publicznych – czym są i jak spopularyzować ich stosowanie? Konferencja „System wsparcia ekonomii społecznej w województwie śląskim” Szczyrk 13-14 kwietnia 2016 r. Iwona Piątkowska-Lipka Idea klauzul społecznych Wyjątek od ogólnych zasad zamówień publicznych umożliwiający wprowadzenie dodatkowych kryteriów wyboru wykonawcy z uwagi na ważne względy społeczne. W prawie zamówień publicznych: (ustawa z dn. 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych) zastrzeżenie postępowania o udzielenie zamówienia wyłącznie do podmiotów zatrudniających osoby niepełnosprawne (art. 22 pkt 2), uzależnienie realizacji przedmiotu zamówienia od rozwiązań prozatrudnienioowych i propracowniczych (art. 29 pkt 4): • zatrudnienia osób w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy np. długotrwale bezrobotnych, młodocianych, niepełnosprawnych, • utworzenia funduszu szkoleniowego, w rozumieniu przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy lub zwiększenia wpłat pracodawców na rzecz funduszu * • zatrudnienia na podstawie umowy o pracę osób wykonujących czynności w trakcie realizacji zamówienia, jeżeli jest to uzasadnione przedmiotem lub charakterem tych czynności. * brak zastosowania po nowelizacji ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy Jeżeli zamawiający przewiduje wymagania, o których mowa w art. 29 ust. 4, Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia określa również: a. w przypadku wymogu zatrudnieniowego: liczbę osób i okres ich wymaganego zatrudnienia, b. sposób dokumentowania zatrudnienia osób lub utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego, c. uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcje z tytułu niespełnienia, d. rodzaj czynności niezbędnych do realizacji zamówienia przez osoby, których dotyczą wymagania zatrudnienia na podstawie umowy o pracę przez wykonawcę. Planowane wzmocnienie społecznych aspektów zamówień w projekcie zmiany ustawy Prawo zamówień publicznych ● wprowadzenie obowiązku postawienia warunku zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w przypadku zamówień na usługi i roboty budowlane, w sytuacji gdy spełnione są kryteria stosunku pracy określone w art. 22 § 1 Kodeksu pracy (projektowany art. 29 ust. 3a), ● promowanie zatrudnienia osób defaworyzowanych przez obniżenie warunku poziomu zatrudniania tych osób z 50% do 30%: zamawiający będzie mógł ustalić nie mniejszy niż 30% próg zatrudnienia takich osób przez zakłady pracy chronionej lub wykonawców albo ich jednostki (projektowany art. 22 ust. 2 i 2a), ● położenie nacisku na wybór oferty najkorzystniejszej, czyli opartej na efektywności kosztowej, jak również uwzględniającej inne aspekty niż cena lub koszt oraz wprowadzenie możliwości ograniczenia stosowania kryterium najniższej ceny. Komu przynosi korzyści stosowanie klauzul społecznych? samorządom terytorialnym i ich jednostkom organizacyjnym, podmiotom ekonomii społecznej, podmiotom zatrudniającym osoby niepełnosprawne, osobom w trudnej sytuacji na rynku pracy, zagrożonym wykluczeniem społecznym, pracownikom, w konsekwencji społeczeństwu. Dlaczego samorządom opłaca się stosować klauzule społeczne? realizują zapisy strategii polityki społecznej dotyczące przeciwdziałania bezrobociu i wykluczeniu społecznemu, otrzymują narzędzie uzupełniające aktywizację zawodową osób zagrożonych wykluczeniem społecznym prowadzoną przez PUP-y, OPS-y oraz wspierające rozwój podmiotów ekonomii społecznej stymulują zatrudnienie osób w trudnej sytuacji na rynku pracy zwiększają efektywność wydatkowania środków publicznych, generując tzw. społeczną wartość dodaną (zamówienia i tak muszą zostać zrealizowane, a dzięki klauzulom osiągają dodatkowe korzyści np. zatrudnienie osób bezrobotnych), Dlaczego samorządom opłaca się stosować klauzule społeczne? w dłuższej perspektywie generują oszczędności środków publicznych przeznaczanych na świadczenia społeczne, promują wśród pracodawców ideę wyrównywania szans i integracji społeczno-zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, wskazują te grupy, które wymagają największego wsparcia, poprawiają swój wizerunek jako propagatora społecznie odpowiedzialnych działań. Wiedza o klauzulach społecznych: Urząd Zamówień Publicznych https://www.uzp.gov.pl/bazawiedzy/zrownowazone-zamowieniapubliczne/spoleczne-zamowienia Portal http://www.ekonomiaspoleczna.pl/x/684 415 ekonomiaspoleczna.pl Poradniki http://ropskatowice.pl/dopobrania/es/2014.05.1 6_klauzule.pdf http://www.isp.org.pl/publikacje,25,8 50.html Przykłady działań na rzecz stosowania społecznie odpowiedzialnych zamówień publicznych Zalecenia Rady Ministrów w sprawie stosowania przez administrację rządową klauzul społecznych w zamówieniach publicznych z 28 lipca 2015 r. Wprowadzenie przez Instytucję Zarządzającą Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Śląskiego 2014-2020 obowiązku stosowania klauzul społecznych podczas realizacji zamówień publicznych określonego rodzaju w zakresie wskazanym przez beneficjenta we wniosku o dofinansowanie np. konkurs 9.2.5. Rozwój usług społecznych, projekt pozakonkursowy 9.3.2 Rozwój ekonomii społecznej w regionie Konkurs „Klauzule społeczne na start” ogłoszony przez Zarząd Województwa Śląskiego 24 czerwca 2015 r. koordynowany przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Województwa Śląskiego, cele: wybór podmiotów, które w najwyższym stopniu stosują klauzule społeczne w prowadzonych postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego, promowanie stosowania społecznie odpowiedzialnych zamówień publicznych w województwie śląskim. Kto mógł być uczestnikiem konkursu? Wszyscy zamawiający z terenu województwa śląskiego, co oznacza osobę fizyczną, osobę prawną albo jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej obowiązaną do stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych. Konkurs obejmował wszczęte postępowania i zawarte umowy w okresie od 1 stycznia 2014 roku do dnia 31 października 2015 roku. Kryteria oceny zgłoszeń: 1. Umowy zawarte z podmiotami ekonomii społecznej (w stosunku do wszystkich zawartych umów na zamówienia poniżej progu wymagającego stosowania ustawy Pzp). 2. Postępowania, w których zastosowano klauzule społeczne (w stosunku do wszystkich wszczętych postępowań o udzielenie zamówienia publicznego w oparciu o przepisy ustawy Pzp). 3. Postępowania zawierające mechanizmy kontrolne stosowania klauzul społecznych na etapie realizacji umowy (w stosunku do wszczętych postępowań o udzielenie zamówienia publicznego, w których zastosowano klauzule społeczne ). Laureaci konkursu „Klauzule społeczne na start” I miejsce II miejsce Gmina Miasto 364,16 pkt. Urząd Miasta 313,47 pkt. Częstochowa Gliwice Gmina Miasto Częstochowa 109 zawartych umów z podmiotami ekonomii społecznej 145 postępowań, w których zastosowano klauzule społeczne 142 postępowania, w których zastosowano mechanizmy kontrolne Główne obszary zamówień: szkolenia pracowników, czyszczenie przewodów kominowych, transport osób z niepełnosprawnością, utrzymanie zieleni miejskiej, utrzymanie czystości, remonty, budowa obiektów sportowych, przebudowa elementów infrastruktury Urząd Miasta Gliwice 64 zawarte umowy z podmiotami ekonomii społecznej 4 postępowania, w których zastosowano klauzule społeczne 4 postępowania, w których zastosowano mechanizmy kontrolne Główne obszary zamówień: organizacja imprez kulturalnych, promocyjnych i sportowych, budowa, modernizacja obiektów sportowych i oświatowych, obsługa szaletów miejskich Dziękuję za uwagę es.rops-katowice.pl Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Województwa Śląskiego ul. Modelarska 10, 40-142 Katowice tel. 32 730 68 83 [email protected]